فهرست مطالب

فصلنامه علوم مدیریت ایران
پیاپی 23 (پاییز 1390)

  • تاریخ انتشار: 1390/08/24
  • تعداد عناوین: 7
|
  • رضا انصاری، ابوالفضل کزازی صفحات 1-26
    در سیر تکامل سیاست گذاری علم، فن آوری و نوآوری، چارچوب های نظری مختلفی تجربه شده است که تکامل یافته ترین آن ها، رویکرد نظام نوآوری است. نظام نوآوری هر کشور در برگیرنده ی نهادهایی است که در فرایندی تعاملی عملکرد نوآورانه ی یک کشور را تعیین می کنند. در نظام نوآوری هر کشور سازمان های پژوهش و فن آوری نقش قابل توجهی در ایجاد و حمایت از توسعه ی فن آوری بر عهده دارند. این سازمان ها نقش حلقه ی واسط را بین دانشگاه، صنعت و دولت ایفا می کنند و بخش مهمی از زیر ساخت های توسعه ی علم، فن آوری را و نوآوری تشکیل می دهند. اغلب کشورها از چنین سازمان های مستقل، عمومی یا نیمه دولتی، ماموریت گرا (به شکل شفاف یا تلویحی) و غیرشرکتی که تحت حمایت مالی دولتند و در عین حال به دنبال جذب مشتریان دیگر نیز هستند، برخوردارند. هدف این مقاله ارائه ی الگوی عوامل موثر بر موفقیت جهاد دانشگاهی به مثابه یک سازمان پژوهش و فن آوری ملی است. به همین منظور پس از مرور ادبیات پژوهش و مصاحبه با خبرگان، الگوی مفهومی تدوین و سپس با استفاده از تکنیک های تحلیل عاملی و مدل سازی معادلات ساختاری مدل نهایی ارائه شد. طبق نتایج کسب شده از این پژوهش، مشخص شد که تمام مولفه های شناسایی شده در ادبیات پژوهش در موفقیت سازمان های پژوهش و فن آوری موثرند و از میان عوامل درون سازمانی، موفقیت یک سازمان پژوهش و فن آوری ملی (مانند جهاد دانشگاهی) بیش از هر چیز تحت تاثیر فرهنگ سازمانی است.
    کلیدواژگان: سازمان پژوهش و فن آوری (RTO)، معادلات ساختاریافته، تحلیل عاملی
  • حمیدرضا رضوانی، امیررضا روحانی صفحات 27-50
    با گسترش و توسعه ی فن آوری اطلاعات و تغییر فضای کسب و کار، بهره گیری از مدل های کاری نوین از جمله مدل های کسب و کار الکترونیکی، به عنوان یک الزام مطرح شده است. اهمیت استفاده از مدل های کسب وکار الکترونیکی تا حدی است که آن ها را به عنوان ابزار توانمند ساز در فرایند جهانی سازی معرفی کرده اند. پژوهشگران پیشین ضمن بیان تعاریف و اجزای مختلف از مدل کسب و کار به بیان نقش و اهمیت مدل های کسب و کار الکترونیکی در خلق ارزش برای مجموعه ی ذی نفعان سازمانی پرداخته اند. اما تحقیقات بسیار اندکی در زمینه ی معرفی گونه شناسی مدل های کسب و کار الکترونیکی انجام شده است. از این رو، این پژوهش با بررسی ادبیات موضوع، اقدام به ارائه ی گونه شناسی جدیدی از مدل های کسب و کار الکترونیکی بر مبنای نقاط مرجع استراتژیک در کسب و کارهای الکترونیکی کوچک و متوسط ایران نموده است. بدین منظور 400 کسب و کار الکترونیکی کوچک و متوسط ایران توسط پرسش نامه ی الکترونیکی مورد بررسی قرار گرفت و به منظور تجزیه و تحلیل داده ها و پاسخ گویی به سوالات پژوهش از نرم افزارهای SPSS 16 و LISREL 8.5 استفاده شد. نتایج نشان داد که محور توجه و میزان کنترل، نقاط مرجع استراتژیک موثری در انتخاب مدل های کسب و کار الکترونیکی در گونه شناسی مذکور هستند.
    کلیدواژگان: مدل کسب و کار الکترونیکی، گونه شناسی، نقاط مرجع استراتژیک، کسب و کارهای الکترونیکی کوچک و متوسط
  • پیام حنفی زاده صفحات 51-80
    با شکل گیری و رشد سریع فناوری اطلاعات و ارتباطات، اصطلاحات جدیدی مانند جامعه اطلاعاتی، اقتصاد دیجیتالی، آمادگی الکترونیکی و شکاف دیجیتالی به مجموعه واژگان و اصطلاحات اضافه شده است و توجه محققان، متخصصان و تصمیم گیران رابه خود جلب کرده است. اصطلاح «شکاف دیجیتالی» برای تقریبا یک دهه برای بررسی تفاوتهای اجتماعی، اقتصادی و جمعیتی در دسترسی و استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات مورد استفاده قرار گرفته اند. بنابراین، در سالهای اخیر تلاشهای زیادی برای توسعه مدلهای آمادگی الکترونیکی و شکاف دیجیتالی انجام شده است که هر کدام، اهداف خاص خود را دنبال می کنند. سنجه های متناظر برای ارزیابی ها هنوز نسبتا غیر دقیق هستند. در این تحقیق مدلهای مختلف بر حسب روش شناسی هایشان مورد بررسی و نقاط قوت وضعف آنها شناسایی می شود. شاخص های مرکب که تعدادی از شاخصها را با هم ادغام کرده و یک شاخص مجرد را می سازند، مورد بحث قرار می دهند.
    کلیدواژگان: آمادگی الکترونیکی، شکاف دیجیتالی، شاخص مرکب، تحلیل چند متغیره
  • قنبر محمدی الیاسی، حامد آینه ساز صفحات 81-100
    از یادگیری کارآفرینانه به عنوان فرایند مستمر کسب دانش و مهارتهای لازم برای راه اندازی و اداره ی یک کسب و کار نام برده می شود که نقشی اساسی و موثر در شکل گیری و موفقیت فعالیت های کارآفرینانه دارد. یادگیری بر اساس معیار میزان سامان یافتگی و قاعده مندی شامل دو بخش رسمی و غیررسمی است. نتایج برخی از پژوهشها حاکی از آن است که فقط20-30 درصد از یادگیری افراد به شیوه های رسمی و ساختارمند و مابقی حاصل روش های یادگیری غیررسمی است. بنابراین شناسایی عوامل موثر بر یادگیری غیررسمی کارآفرینان جهت تسریع بخشی به این دغدغه، موضوع با اهمیتی محسوب می شود. در این پژوهش به منظور جمع آوری اطلاعات مورد نیاز از روش تحقیق روایتی با تکنیک مصاحبه های نیمه ساختاریافته (5W1H) استفاده شده است. کارآفرینان کارکشته ی فعال در صنایع ارتباطات و فن آوری اطلاعات جامعه ی آماری پژوهش بودند. بر اساس روش نمونه گیری هدفمند با 12 کارآفرین فعال در جامعه ی موصوف به عنوان نمونه ی آماری مصاحبه صورت گرفت. برای شناسایی عوامل موثر بر یادگیری غیررسمی، از روش کدگذاری سه مرحله ای استفاده شد و در نهایت عوامل موثر بر یادگیری غیررسمی شامل سه مقولهی ویژگی های رفتاری کارآفرین، ویژگی های کسب و کار و ویژگی های محیط کسب وکار تعیین و سپس مولفه های هریک از مقوله ها نیز شناسایی گردید.
    کلیدواژگان: یادگیری کارآفرینانه، یادگیری غیررسمی، عوامل موثر بر یادگیری غیررسمی، کارآفرینان کارکشته
  • حسین حدادی نیا حسن شوندی، احمد شربت اوغلی، سید اسماعیل سید ان صفحات 101-126
    امروزه نقش اجتماعی شرکت ها بسیار پررنگ تر از قبل شده است. مشتریان به مسئولیت پذیری اجتماعی شرکت ها اهمیت زیادی می دهند. بسیاری از شرکت ها جهت رسیدن به منافع تجاری به سمت همکاری تجاری با سازمان های غیرانتفاعی مشخص متمایل شده اند. بازاریابی خیرخواهانه یا عام المنفعه نمونه ای از این دست همکاری هاست و به نوعی خاص از همکاری و کمک شرکت ها به برنامه های عام المنفعه اطلاق می گردد. تعریف دقیق این استراتژی محل بحث است، اما به طور معمول به کمک های منوط به خرید کالایی معین توسط مشتریان شرکت ها به سازمانی غیرانتفاعی اشاره می کند. هدف این مطالعه، بررسی تاثیر آشنایی با برند و نوع محصول بر پاسخ های مشتری در بازاریابی خیرخواهانه (CRM) است. برای دسته بندی محصولات از ساختار مشارکت استفاده شد. هم چنین واکنش عمومی مصرف کننده به تبلیغات بازاریابی خیرخواهانه در شرایط آگاهی پایین بازاریابی خیرخواهانه نیز بررسی شد. در این مطالعه از یک آزمایش با طراحی کلاسیک با 202 پاسخ دهنده بهره گیری شد و نتایج با تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر و و آزمون t زوجی تحلیل شدند. نتایج به دست آمده نشان داد که چگونه اثر متقابل آشنایی با برند و نوع محصول می تواند بر پاسخ های مشتری به تبلیغات بازاریابی خیرخواهانه تاثیر بگذارد. ثابت شد که نوع محصول و آشنایی با برند بر پاسخ مصرف کننده تاثیرگذار است. هم چنین یافته های این مطالعه پاسخ مناسب به مصرف کنندگان به تبلیغات خیرخواهانه را حتی در فضایی که پیش تر بازاریابی خیرخواهانه به ندرت اجرا شده بود نشان داد. در نهایت کاربرد یافته ها و هم ترازی آن ها با تئوری های مرتبط مورد بحث قرار داده شده است.
    کلیدواژگان: بازاریابی عام المنفعه، بازاریابی خیرخواهانه، مسئولیت اجتماعی شرکت ها، مشارکت محصول، آشنایی با برند، رفتار مشتری
  • حبیب الهر رعنایی کردشولی، مینا پریزاد صفحات 127-150
    هدف این پژوهش طراحی مدلی برای یک پارچه سازی سیستم های مدیریتی در سازمان هاست. برای این منظور، مهم ترین مدل های یک پارچه سازی بررسی شد. سپس با به کارگیری روش فراترکیب، سطوح پیشنهادی برای یک پارچه سازی که توسط پژوهشگران مختلف ارائه شده بود شناسایی شد، نقاط ضعف و قوت هریک از مدل ها در مقایسه با دیگری مشخص شد و در نهایت مدل پیشنهادی به نحوی طراحی گردید که تا حد ممکن نقاط قوت مدل های پیشین را دربر گیرد. «سیستم مدیریت یک پارچه» پیشنهادی، بر مبنای شباهت ها و نقاط اشتراک موجود در سه سیستم مدیریت کیفیت بر پایه ی ایزو 9001، سیستم مدیریت محیط زیست بر پایه ی ایزو 14001 و سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت حرفه ای بر پایه ی اسس 18001 در سه سطح طراحی گردید. در این مدل از فرایند مدیریت ریسک استفاده شده است و بر اساس رویکرد فرایندی و تعامل با ذی نفعان، کلیه ی بندها و زیربندهای استانداردهای مذکور را دربر می گیرد. مهم ترین مزیت الگوی پیشنهادی این است که تمام بخش ها و زیربخش های موجود در هریک از سه سیستم مدیریتی مورد اشاره را ترکیب و سیستم مدیریت یک پارچه ی جدیدی ایجاد کرده است. با این کار، فرایند اجرا و ممیزی نیز به صورت واحد قابل انجام خواهد بود.
    کلیدواژگان: سیستم مدیریت یک پارچه، سیستم مدیریت کیفیت، سیستم مدیریت محیط زیست، سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت حرفه ای
  • سید رضا سید جوادین، جبار باباشاهی، مهدی افخمی اردکانی، محسن ابراهیمی صفحات 151-167
    علی رغم اهمیت و جایگاه منابع انسانی به عنوان محرک کارآفرینی، لزوم توجه به مدیریت منابع انسانی و زیرسیستم های فرعی آن بیش از پیش احساس می شود. با توجه به نقش سیستم های جبران خدمات در تامین، نگهداری و انگیزش نیروی انسانی، پژوهش حاضر به بررسی چگونگی تاثیرگذاری سیستم های جبران خدمات بر کارآفرینی می پردازد. روش پژوهش حاضر از نوع توصیفی از شاخه ی همبستگی و مبتنی بر مدل سازی معادلات ساختاری است. جامعه ی آماری پژوهش دربرگیرنده ی کارمندان شاغل در پژوهشگاه صنعت نفت می باشد. ابزار اصلی گردآوری داده ها پرسش نامه است. نتایج پژوهش نشان می دهد جبران خدمات بر کارآفرینی تاثیر مثبت و معناداری دارد. هم چنین جبران خدمات عادلانه، تشویقی و مبتنی بر عملکرد بر کارآفرینی سازمانی تاثیری مثبت و معنادار دارد، بدین معنا که با انعطاف پذیرساختن ساختارهای جبران خدمات، امکان ارتقای کارآفرینی فراهم می گردد.
    کلیدواژگان: کارآفرینی، جبران خدمات، جبران خدمات تشویقی، جبران خدمات مبتنی بر عملکرد، جبران خدمات عادلانه
|
  • Reza Ansari, Abolfazl Kazazi Pages 1-26
    In any country the national innovation system and research and technology organizations are responsible for creating and supporting technology development. These organizations include universities، industrial and governmental organizations which create an infrastructure for development of science، technology and innovation. This article studies and presents the case of internal success factors of a research and technology organization in Iran، ACECR. After reviewing the literature، we interviewed experts and developed a model of success factors for ACECR. Research data is analyzed using factor analysis and structural equation modeling.
    Keywords: Research, technology organization, Success factors, Innovation
  • Hamid Reza Rezvani, Amir Reza Rohani Pages 27-50
    Researchers have studied various aspects of businesses including business model definitions، taxonomies، industry-specific business models، reference models and meta-models or ontologies. Few authors have focused on business model typologies. This study aims to examine different business models and typologies and introduce a new typology in small and medium sized e-businesses (e-SMEs) in Iran. In the first place، we review the literature in order to present a new typology of e-business model based on the strategic reference points. For the purpose of this research، 400 small and medium Iranian e-businesses participated in the study. Research data are analyzed using SPSS 16 and LISREL 8. 5. Results show that strategic reference points of focus and control are effective factors in selecting e-business models.
    Keywords: typology, business model, strategic reference points (SRPs), e, SMEs
  • Payam Hanafizadeh Pages 51-80
    By rapid formation and growth of Information and Communication Technology (ICT)، new concepts such as information society، digital economy، electronic readiness، and digital gap have been added to the word banks and have attracted the attention of researchers، experts، and decision-makers. The concept of “digital gap” has been used for around one decade to address social، economic، and demographical differences in access and use of ICT. Thus، in recent years، great efforts have been made for developing models of electronic readiness and digital gap each of which following their own specific purposes. Corresponding measures for evaluating are still rather inaccurate. In this study، various models are investigated with respect to their methodologies and the weaknesses and strengths of each are identifies. The compound indices which combine a number of indices and constitute a single index are also discussed
    Keywords: Electronic readiness, Digital gap, Compound index, Multivariate analysis
  • Ghanbar Mohammadi Eliasi, Hamed Ayandesaz Pages 81-100
    Entrepreneurial learning is a continuous process of acquiring knowledge and skills in order to start and manage businesses. Based on formality or the extent to which there are predetermined guidelines، learning is categorized into formal and informal learning. According to the literature، only 20-30 percent of what people learn is through formal and structured processes and the rest is through informal processes of learning. Since entrepreneurial learning plays an important role in the success of entrepreneurs، it is so important to explore factors which influence the informal learning of entrepreneurs. In this research، 12 habitual entrepreneurs that work in ICT industry were interviewed. The tree stage analysis indicates that three factors: entrepreneurial characteristics، business futures، and business environment، influence the informal learning of entrepreneurs.
    Keywords: Entrepreneurial learning, informal learning, informal learning factors, habitual entrepreneurs
  • Pages 101-126
    This study investigates the effects of brand familiarity and product type on consumer responses to cause-related marketing (CRM). The study uses the involvement construct to categorize the products and assesses the general reaction of consumers to CRM campaigns in low-CRM-awareness situation. This study utilizes a classical experimental design with 202 respondents and analyzes the results using repeated-measures ANOVA and paired t-tests. The results show that brand familiarity and its interaction with product type are influential on consumer responses. The study demonstrates the favorable reaction of consumers to cause-related ads، even in an atmosphere that familiarity with the practice of CRM is low. Finally، the paper closes with implications of findings along with a justification using relevant theories.
    Keywords: Couse –related marketing, corporate social responsibility, product involverment
  • Pages 127-150
    The purpose of this article is to design a model for integrating management systems in organizations. The most significant integrating models in the existing literature were reviewed، strength and weaknesses of these models were compared and finally a model was adopted. Thismodel incorporates most of the strengths of former models in the literature. The “Integrated Management System” model، proposed in this study، is based on common features of three main management systems: quality management system ISO 9001، environmental management system ISO 14001، and occupational health and safety management system OHSAS 18001. The contribution of the model proposed in this paper is that it combines all the clauses and sub-clauses of the standards mentioned above. This model also develops a new integrated management system.
    Keywords: Integrated management system, quality management system, environmental management system, occupational health, safety management system
  • Pages 151-167
    Compensation and reward systems play critical roles in attaining، maintaining and motivating human resource of any organization. This paper aims to examine the impact of compensation and reward systems on entrepreneurship. A survey questionnaire was designed for the purpose of this research. Personnel of Research Institute of Petroleum Industry (RIPI) completed the survey. Research data are analyzed using descriptive، correlational analyses and Structural Equation Modeling. Research results indicate that compensation and rewards have a positive and significant relationship with organizational entrepreneurship. Equitable، incentive and performance based compensation also have positive and significant relationships with organizational entrepreneurship.
    Keywords: Entrepreneurship, compensation, incentive compensation, performance based compensation, equitable compensation