دو ماهنامه همای سلامت
سال چهارم شماره 3 (پیاپی 20، امرداد و شهریور 1386)

رضایتمندی بیمار مفهومی است که امروزه در مراقبتهای بهداشتی و درمانی اهمیت ویژه ای یافته و یکی از اهداف مهم و اولویت دار نظام های بهداشتی و درمانی می باشد. یکی از نتایج مهم توجه به کیفیت، رضایت گیرندگان این خدمت از نحوه ارائه آنها می باشد و این امر باعث ارتقای سلامت در نظام بهداشتی درمانی می گردد. در این راستا ارزیابی رضایت بیمار به وسیله تعیین فاکتورهای موثر بر رضایت و رفع علل نارضایتی می تواند سطح ارائه خدمات و در نتیجه رضایت بیمار را ارتقا دهد.
این پژوهش یک مطالعه توصیفی است که در راستای اطلاع از دیدگاه بیماران از عوامل موثر در رضایتمندی آنها طراحی و اجرا گردیده است. جامعه پژوهش، بیماران مراجعه کننده به مراکز آموزشی، درمانی امام خمینی و سینا دانشگاه علوم پزشکی تبریز و واحدهای مورد پژوهش 380 نفر از بیماران بودند که با روش نمونه گیری آسان بعد از ترخیص انتخاب گردیدند.
نتایج تحقیق همچنین نشان داد که عوامل محیط فیزیکی (97/65%)، نیروی انسانی (90/67%)، وسایل و تجهیزات (10/68%) و عوامل مدیریتی (93/46%) بر رضایت بیماران موثر هستند. یافته های حاصل از این پژوهش بیانگر این بود که بیماران به ترتیب اولویت وسایل و تجهیزات، نیروی انسانی، محیط فیزیکی و عوامل مدیریتی را بر رضایت خود موثر می دانستند.
مدیران، اعم از بیمارستان، بخش و پرستاری با در نظر گرفتن عوامل فوق، قادر خواهند بود تا میزان رضایت بیماران را افزایش داده و در نتیجه باعث ارتقای سلامت جامعه شوند.

یکی ازمهمترین بیماری های غیرواگیر دیابت است. دیابت یک مشکل بهداشتی مهم و پرهزینه بوده و تمام گروه های سنی را تقریبا در تمام کشورها تحت تاثیر قرار می دهد. افزایش شیوع دیابت ناشی از تغییرات مستمر در سبک زندگی از قبیل رژیم غذایی نامناسب، عدم فعالیت فیزیکی و چاقی است که اغلب در ارتباط با شهرنشینی و صنعتی شدن است. به خاطر طبیعت مزمن و شدت عوارض دیابت، همراه با امکانات مورد نیاز برای کنترل آن، یک بیماری پرهزینه هم برای مبتلایان به بیماری و هم برای سیستم مراقبت های بهداشتی درمانی است. این پژوهش برای بررسی ارتباط ریسک فاکتورهای سبک زندگی با بیماری دیابت نوع2 طراحی و اجرا گردید.
روش اجرا: این پژوهش از نوع مورد-شاهدی بوده که از طریق نمونه گیری تصادفی ساده تعداد 140 بیمار دیابتی نوع2 بعنوان گروه مورد و تعداد140 نفر از افراد سالم همراهان سایر بیماران به عنوان گروه شاهد اجرا گردیده است. افراد از هر دو جنس، سنین64 -30 سال و ساکن شهرستان تنکابن بودند. مکان پژوهش بیمارستان شهید رجایی شهرستان تنکابن بود. پرسشنامه های مورد استفاده شامل پرسشنامه اطلاعات دموگرافیک، تغذیه، فعالیت فیزیکی، مقابله در برابر استرس و وضعیت سیگاری بودن می باشند. برای محاسبات آماری و تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزارهای رایانه ای و آزمون های مربع کای و آزمون تی استفاده گردید.
بر اساس تحلیل داده های بدست آمده از پرسشنامه، عوامل خطر شامل فعالیت فیزیکی، سیگار کشیدن و مقابله با استرس ارتباط آماری ارزشمندی با دیابت نوع2 داشته اند (P-Value<0.0001). ارتباط معنی داری بین دیابت نوع دوم و جنس، وضعیت تاهل و موقعیت اقتصادی و اجتماعی مشاهده نگردید (P-Value>0.05).
افزایش فشار خون شریانی، بیماری قلبی، تحرک فیزیکی ناکافی و مدیریت نامناسب استرس عواملی هستند که به صورت مستقیم با بیماری دیابت نوع دوم در ارتباط هستند.

بسیاری ازسازمانها باگذشت زمان وبه دنبال تغییرات گسترده تکنولوژیکی، جمعیتی، اقتصادی و فرهنگی ناچارند روش ها، رویه ها، مقررات متداول ومعمول خود راتغییر دهند. اگربخواهیم مدیریت جامع کیفیت رادریک سازمان نهادینه کنیم باید تمامی نیروها،منابع وانرژی سازمان را برروی فرآیند هامتمرکز نماییم تا کارکنان (صاحبان اصلی فرآیندها) این قدرت و اختیار را داشته باشند که در قالب تیم های ارتقاء کیفیت، فرآیندهای سازمان را ارتقاء دهند. در این نظام مدیریت کیفیت باید بطور مستمر به نیازها و انتظارات مشتری ها پاسخ داده شود.
تاثیر استقرارسیستم مدیریت استراتژیک مبتنی بر کیفیت در بیمارستان امام رضا(ع) ارومیه در این مطالعه مورد ارزیابی قرار گرفته است.
این پژوهش یک مطالعه توصیفی- میدانی از اسناد و مدارک موجود در دفتر بهبود کیفیت و همچنین اطلاعات اقتصادی و آماری بیمارستان می باشد.
شاخص هایی مانند؛ جلب رضایت مشتری، انجام صحیح کارها از ابتدا، اعمال کنترل بر نوسان ها، کاهش هزینه های درمان در ابعاد مختلف اعم از بخش های بستری و پاراکلینیک، افزایش آگاهی کارکنان، خدمات ارائه شده به بهترین روش و با کیفیت بالا، استفاده از اطلاعات موجود از مشتریان (تعداد، خواسته هایشان و ارتباط مشتریان با مسئولین)، افزایش درآمدهای اختصاصی بیمارستان و واحدهای درمانی و افزایش تعداد زایمان های طبیعی نسبت به سزارین مورد ارزیابی قرار گرفت. تمام این شاخص ها پس از اجرای برنامه، بهبودی قابل توجهی نشان داده که در متن به صورت مشروح ارائه شده است.
هر گونه هزینه درجهت اجرا و پیاده سازی این سیستم (مدیریت استراتژیک مبتنی برکیفیت) به منزله نوعی سرمایه گذاری بلند مدت بوده که از اتلاف سرمایه ها در سازمان جلوگیری خواهد کرد.
از طرفی با استقرار این سیستم به مرور هزینه های آن کاهش یافته و ما شاهد سیستمی با قابلیتهای بسیار بالا خواهیم بود که طبق نتایج حاصل ازآن می توان با افزایش درآمدها و هدفمند شدن مصارف، امیدوار به ارتقاء شاخص های بهره وری درسازمان بود.

بهره وری مفهومی آشنا و اصطلاحی پرکاربرد است. هرچند خاستگاه اولیه این موضوع را صنعت و فعالیتهای تولیدی می دانند اما امروزه دامنه گسترش و حوزه نفوذ آن به سطح خدمات، فعالیتهای کیفی و بویژه عرصه خدمات درمانی هم وارد شده است. فرآیند تسری و تعمیم اندیشه های بهره وری به بخش خدمات درمانی نیازمند دقت نظر وانجام تعدیلاتی ویژه است.
این یک مطالعه بررسی متون است که در آن پس از تعریف بهره وری و ویژگی های آن در بخش سلامت و با نگاهی به مستندات برنامه تحول اداری، روش های مختلف افزایش بهره وری مطرح و مورد ارزیابی قرار گرفته است.
ابعاد مختلف بهره وری و مسائل مرتبط به آن را در چهار سطح سخت افزاری، نرم افزاری، مغزافزاری و روح افزاری طبقه بندی کرده و ابزار هر یک مورد بررسی قرار می گیرد.
راهبردهایی برای هر یک از سطوح اشاره شده فوق و در ارتباط با سیاستهای جاری کشور در حوزه تحول اداری، معرفی گردیده است.

بسیاری از صاحب نظران کاهش شدید و قریب الوقوع نیروی کار را، به علت بازنشسته شدن نسلی که در آن زاد و ولد زیاد صورت گرفته است، به خصوص در نیروی کار 34-25 سال پیش بینی می کنند. بعضی دیگر نیز بر این باورند که رشد جهانی شدن و تکنولوژی، تاثیر این مسئله را کاهش خواهد داد. به هر حال این واقعیت بسیار حائز اهمیت است که کارکنان در قبال تغییر شغل، به خصوص هنگامی که بازار کار و اقتصاد در حال توسعه است، بسیار ناآرام و مضطرب هستند. باید در این خصوص چه کاری انجام داد؟ کارفرمایان نیازمند تمرکز بر روی نگهداری کارکنان، قبل از بروز این بحران قریب الوقوع هستند. کارکنان نیز نیازمند کار بر روی فرهنگی هستند که به آنان از طریق ایجاد محیط منعطف و قابل رشد و ترقی، ارزش ببخشد.

پیشینه: یافته های تحقیقی به طور فزاینده ای به عنوان داده های مهم در ساختار سیاست بهداشت شناخته می شوند. این نگرانی وجود دارد که قانونگذاران بهداشت، تا جایی که بر سر کار هستند، از یافته های تحقیقی بهره نگیرند. عوامل تاثیرگذار بر استفاده قانونگذاران از انواع مختلف تحقیق دارد در آثارشان آشکار می شود، هرچند هنوز شناخت کمی از این عوامل در توسعه کشورها وجود دارد. موضوع این تحقیق کشف این عوامل با بررسی فرآیند قانونگذاری برای سیاست رایج مربوط به دارو در کشورهای در حال توسعه است؛ فهرست داروهای ضروری.
روش شناسی: مطالعه مجموعه و آخرین اطلاعات مربوط به فهرست داروهای ضروری کشور مالی با استفاده از روش های کیفی انجام گرفت. مصاحبه های عمیق و تقریبا تنظیم شده و یک بحث گروهی معمولی با قانونگذاران کشور، به ویژه اعضای کمیسیون ملی که فهرست داروها را انتخاب و روزآمدسازی می کنند، برگزار گردید. متن نهایی با استفاده از رویکرد مربوط به داروشناسی، مورد بررسی قرار گرفت. همچنین مدارک نیز بررسی و تحلیل شدند.
چندین عامل در اطلاعات درون متن، که به نظر بر استفاده از یافته های تحقیقی بهداشت برای این قانونگذران تاثیرگذار بودند، مشخص گردید. این عوامل عبارتند از: دستیابی به اطلاعات، مناسبت تحقیق، استفاده از تحقیق که فرآیندی وقت گیر به شمار می آید، اعتماد به تحقیق، مقام افرادی که دیدگاه خود را ارائه می دهند، کارآیی در روش های تحقیق، اولویت تحقیق در فرآیند سیاست، و پاسخگویی اثبات انتقال تحقیق به سیاست مستلزم تلاش محققان، قانونگذاران، تولید افزوده و انتشار تحقیق مرتبط و سودمند، و حمایت فنی مداوم و توسعه یافته از سوی شبکه ها و سازمان های چندملیتی است. در این صورت، قانونگذاران کشورهای در حال توسعه برای ارائه تصمیم گیری های آگاهانه در خصوص مسائل سیاست بهداشت بهتر آماده خواهند شد.

در کشورهای در حال توسعه، فناوری اطلاعات و ارتباطات به صورت نظام مند آماده ارتقای سلامت عموم جامعه نمی باشد. معمولا این فناوری ها کسانی را تقویت و حمایت می کنند که دسترسی به شبکه(وب) داشته و بهترین اطلاعات را در زمان مناسب انتخاب و اجازه نمایش آن را می دهند. تقسیم بندی امکانات و پیشرفتهای رایانه ای فعلی در این کشورها بسیار مایوس کننده و از سایر نابرابری ها در بخش سلامت و توزیع درآمد بیشتر است. کیفیت اطلاعات مربوط به سلامتی که از طریق وب در کشورهای در حال توسعه در دسترس می باشد غیر ثابت و شفافیت در آن محدود است. افق پیش رو بهره برداری کامل و تعامل از طریق اینترنت است که اجازه بازخورد سریع و تغییر شکل مداوم اطلاعات به دانش را ممکن می سازد.

مطالبی که از این پس ملاحظه می کنید، از منابع معتبر سیستم بهداشتی اسکاتلند (NHS Trust) جمع آوری شده اند. بدیهی است این نوشته ها پیشرفت های مدیریت راهبردی و عملیاتی اطلاعات و برخی از مشکلات مراقبت های بهداشتی مرتبط با سیاستگذاری های گوناگون دولت را در حیطه اطلاعات نشان می دهند.
پیشرفت در زمینه مراقبت های بهداشتی با مدیریت مقتدر و موثر اطلاعات به دست می آید. مشکلات همواره وجود دارند و همچنان شکاف بزرگی میان سیاست های وضع شده و افق های قابل دسترسی مشاهده می شود. اطلاعات این طرح از یک بیمارستان و مرکز بهداشتی جمع آوری شده است تا تبادل اطلاعات میان دو مرکز با معیارهای موجود سنجیده شوند و بهترین برنامه و نحوه عمل آن به دست آید

اول باید توجه داشت پزشکی مبتنی بر شواهد یک رویکرد است و از ابزاری استفاده می کند که اصول آن قبلا در سایر آموزه های پزشکی و پژوهشی وجود داشته است.
دوم اینکه پزشکی مبتنی بر شواهد از سه جزء کلی تشکیل شده است که عبارتند از:الف) بهترین شواهد: یعنی تحقیقاتی که بیمار محور بوده و نتایج آن در اقدامات تشخیصی، مداخلات درمانی و یا مارکرهای تشخیصی موثر می باشد. شواهد جدید بدست آمده از پژوهشها باید روش های درمانی و آزمونهای تشخیصی قبلی را فاقد اعتبار کرده و خود جایگزین آنها شده باشند. بدین ترتیب مراقبت دقیق تر، موثرتر و مطمئن تر برای بیماران فراهم می گردد.
ب) مهارت بالینی: یعنی توانایی استفاده از مهارتهای بالینی و تجربیات قبلی در تشخیص بیماری ها، تعیین فواید و خطرات احتمالی مداخلات درمانی و نیز مد نظر قرار دادن انتظارات بیماران از پاسخ به درمان.