دو ماهنامه هوش مصنوعی و ابزاردقیق
سال چهارم شماره 4 (پیاپی 22، آبان 1389)

با توجه به کاربرد مسائل زمان بندی جریان باز کارگاهی (open shop) در برنامه ریزی و کاهش هزینه های مرتبط با نگهداری و تعمیرات دستگاه ها و ماشین آلات، در این مقاله مسئله زمان بندی جریان باز کارگاهی منقطع با هدف کمینه کردن مجموع دیرکرد کارها مورد نظر قرار گرفته است. در این مسئله با افزایش تعداد متغیرها، دستیابی به جواب بهینه عملا غیرممکن است. از این رو روش های ابتکاری و فراابتکاری راهکارهای مناسب تری به نظر می رسند. به منظور بررسی عملکرد الگوریتم پیشنهادی، آزمایشهای عددی متعددی بر روی مسائل با ابعاد مختلف انجام شده و همچنین در ابعاد کوچک مقایسه هایی با بهترین الگوریتم ابتکاری موجود صورت پذیرفته است. نتایج محاسباتی، نشان از کارایی الگوریتم پیشنهادی دارد.

سامانه میکروالکترومکانیکی (MEMS) مجموعه ای است از المانهای مکانیکی، حسگرها و اجزای الکترونیکی است که در یک روند منظم با استفاده از فناوری ریزساخت به صورت مرتبط عمل می کنند. فناوری MEMS در دو دهه اخیر میلادی چنان پیشرفت فزاینده ای هم در زمینه توانایی های فنی و هم در بازار جهانی داشته است، که می توان حتی رشد، قدرت و امنیت کشورها در سالهای آینده را تحت تاثیر آن تصور کرد. علت رشد و پیشرفت این فناوری را می توان کوچک شدن قطعات، سبک تر شدن و به وجود آمدن وسایل چند کاربردی الکتریکی- مکانیکی و ماشینهای با قیمت پایین تر عنوان نمود. وسایل MEMS اغلب به عنوان محصولات با کاربردهای تجاری و دفاعی شناخته می شوند. صنایع خودروسازی، هوافضا، پزشکی، کنترل فرایند های صنعتی، وسایل الکتریکی، تجهیزات اداری، لوازم خانگی و وسایل ارتباط جمعی از جمله مواردی هستند که MEMS در آنها به صورت گسترده به کار می رود. گروه تامین کننده MEMS در اروپا شامل کارخانجاتی چون TEMIC، Sesonor، Bosch و VTI هستند که نقش مهمی در این تجارت ایفا می-کنند. دو گروه دیگر از تولیدکنندگان وسایل اغلب کارخانجات ژاپنی و امریکایی هستند.
دسته بندی MEMS به شکل زیر صورت می گیرد:1.MEMS سیالاتی2.MEMS مکانیکی3.MEMS نوری4.کلیدهای فرمان دهنده الکتریکی

سایت ایندن در طی یک سال و نیم از آغاز به کار آن می گذرد طی نظرسنجی از مخاطبان توانسته است به یکی از بروزترین و تخصصی ترین سایت مهندسی صنایع مبدل شود. سایت ایندن تاکنون تمام مطالب خود را برایگان در اختیار علاقه مندان این رشته مهندسی اعم از متخصصین، دانشجویان، مهندسین، مدیران قرار داده استسایت ایندن اکنون به طور میانگین 800 بازدیدکننده در روز دارد که هر شخص به طور میانگین 15 دقیقه در سایت ایندن به جستجوی مطالب مورد علاقه خود می پردازد. اعضاء سایت تاکنون نزدیک به 1500 نفر می باشد.
سایت ایندن دارای انجمن هایی از قبیل مقالات، جزوات، کتاب، پرسش و پاسخ، نمونه سوالات می باشد. تاکنون مطالب سایت از نظر محتوا، کمیت و کیفیت مورد رضایت 95 درصدی اعضاء بوده است و همیشه در روند بهبود از مخاطبان سایت به طور مداوم نظرسنجی بعمل می آید.
سایت ایندن در راستای برنامه های خود و بالابردن سطح علمی دانشجویان اخیرا اقدام به انتشار کتاب های تالیفی الکترونیکی نموده است که با هزینه بسیار پائین در اختیار تمامی مخاطبان در سرتاسر کشور قرار گرفته است که این امر مورد رضایت مخاطبان قرار گرفته است و در ادامه این روند سعی خواهد شد کتاب های الکترونیکی با عناوین مختلفی در این زمینه انتشار یابد.
امید است با عنایت خداوند متعال و همکاری تمامی شما عزیزان این حرکت که در جهت ارتقاء آزاد علمی متخصصین این رشته مهندسی و پیشرفت کشور عزیزمان شکل گرفته، بهتر از گذشته ادامه یابد.

این مقاله می کوشد لزوم و اهمیت اقدام به بهینه سازی مصرف انرژی در صنایع پتروشیمی را با ارائه آمارها و مقایسه الگوی مصرف در کشور با کشورهای صنعتی ارائه نماید و سپس اصول اساسی، موانع موجود، اولویت بندی اقدامات عملی و اجرایی مورد نیاز را شرح دهد و مثالهایی را برای بهبود عملیات بهره برداری، جایگزینی حاملهای انرژی مصرفی، بهبود کارایی تجهیزات و دستگاه ها، بهینه سازی فرایندهای موجود یا جایگزینی آنها با فرایندهای جدید و با انرژی کمتر ارائه دهد. همچنین زمینه های اصلی و اولویت دار پژوهشی در بهینه سازی مصرف انرژی ذکر شده است. ترکیب و ساختار یک کمیته انرژی در یک مجتمع تولیدی پتروشیمی با عنایت به ساختارهای سازمانی موجود و وظایف و مسئولیتهای آن ارائه شده است. هدف این مقاله آگاه سازی، آشناسازی، ارائه اولویتهای پژوهشی، ارائه روش های بهینه سازی و هدایت مدیران و کارشناسان شاغل در صنعت پتروشیمی در جهت بهینه سازی مصرف انرژی و چگونگی اقدام و راهبری آن است.

در این مقاله نتایج حاصل از انجام آزمونهای Off-line انجام شده بر روی واحد سه نیروگاه شازند اراک با قدرت نامی 325 مگا وات و 20 کیلو ولت که در نخستین دوره از تعمیرات اساسی صورت گرفته است. با ارائه تحلیل مستند، نتایج برای هر آزمون و به تفکیک هر فاز آورده شده است. آزمونهای اندازه گیری مقاومت عایق، اندیس پلاریزاسیون، اندازه گیری جریانهای پلاریزاسیون و دیپلاریزاسیون، اندازه گیری ظرفیت خازنی و آزمون اندازه گیری تانژانت دلتا از جمله آزمونهایی هستند که روی عایق استاتور این واحد انجام شده اند. در ادامه با استفاده از دو روش ارزیابی وضعیت عایقی ERA و Simons علاوه بر سنجش کیفیت عایق، مقایسه ای با نتایج مستند بر اطلاعات خام آزمونهای Off-line انجام شده است. کلیه بررسی و تحلیلها با استفاده از معیارهای اعلام شده در استانداردهای معتبر IEC و IEEE هستند.

قیمت محصولات و روند تغییرات آن از مؤثرترین عوامل در تصمیم گیری ها و تدوین راهبرد های مالی است. در این مقاله به منظور بررسی روند تغییرات قیمت محصولات شرکت ذوب آهن اصفهان در بورس فلزات تهران از شبکه های عصبی احتمالی که یکی از موفق ترین و کاربردی ترین نوع از شبکه های عصبی مصنوعی در شناخت و طبقه بندی الگوها هستند، استفاده شده است. نتایج حاصل که به صورت مقادیر باینری (1+ و 1-) است و به ترتیب، بیانگر افزایش و کاهش قیمت نسبت به دوره قبلی اند، بیانگر توانایی شبکه عصبی احتمالی در تشخیص 80% از نقاط شکست قیمتها در داده های آزمایشند.

امروزه روز به روز بر اهمیت شبکه های انتقال و توزیع نیروی الکتریکی به سبب اهمیتشان در افزایش و یا کاهش بازده صنعت برق، افزوده می گردد و روش ها و الگوریتمهای متنوعی در راستای مسیریابی بهینه این شبکه ها پیشنهاد و اجرا می شود. در ایران نیز شبکه ای گسترده از خطوط انتقال و توزیع برق وجود دارد که روز به روز گسترده تر می گردد. اما مشکل آن است که میزان تلفات انرژی در این شبکه بالاست، رضایت مشتریان آنچنان که باید فراهم نیست و مسائل زیست محیطی در این باره فراوان است. به نظر می رسد که الگوریتم بهبود یافته ACO با روش AHP و توانایی های تحلیل مکانی سامانه اطلاعات جغرافیایی قادر باشد که در امر مسیریابی بهینه خطوط انتقال و توزیع برق به منظور افزایش بازده و جلوگیری از تلفات انرژی، افزایش رضایت مشتریان و در نظر گرفتن مسائل زیست محیطی با دید جامع نگر که در این سامانه ها نهفته است، کمک شایانی را بنماید.

سالیان درازی است که متخصصان برآنند تا سامانه هایی را ابداع کنند که وسایل نقلیه را در خیابان راهنمایی و به مقاصد مورد نظر هدایت نمایند. در این امر، کارخانه های خودرو سازی و شرکتهای الکترونیکی پیشقدم بوده اند و ابزارهای مختلفی را به خدمت گرفته اند تا علاوه بر هدایت بهینه وسایل به مقاصد خود، اطلاعات گوناگونی همچون محل پمپ بنزینها، پارکینگها و تعمیرگاه ها، سرعتهای مجاز و غیرمجاز را در اختیار رانندگان قرار دهند. ابزارهای که پیشتر برای تعیین موقعیت به کار برده می شد عبارت بود از سامانه های اینرشیال (INS) و سامانه های ترکیبی کیلومترشمار، سرعت-سنج و ژیروسکوپ، که امروزه کنترل هوشمند ترافیک با آمدن گیرنده های ماهواره ای GPS رشد قابل ملاحظه ای نموده است.

در این مقاله از یک روش بر پایه شبکه عصبی برای جبران هیسترزیس در یک میکرو عملگر پیزوالکتریک استفاده شده است. عملگرهای پیزوالکتریک در موقعیت دهی با ابعاد میکرونی کاربرد دارند و به دلیل کورس بالای موقعیت دهی، مورد توجهند. در این روش یک مدل معکوس هیسترزیس ایجاد شده و از این مدل به عنوان کنترل کننده بهره گرفته شده است. در ادامه، نتایج عملی استفاده از این مدل در کنترل حلقه باز واحد مورد نظر ارائه گردیده است. پس از بررسی کنترل حلقه باز یاد شده و مشاهده نتایج آن، برای بهبود نتایج، از کنترل حلقه بسته PI با ضرایب مناسب نیز استفاده شد.

روند استفاده از ابزارهای دیجیتال برای طراحی و تولید بنا در پروژه های معاصر معماری رو به رشد است. اگر در گذشته سامانه های دیجیتال تنها در طراحی بنا شرکت داشتند و مسئولیت آنها عبارت از تولید تصاویر سه بعدی و جذاب بر صفحه مانیتور یا نقشه های دو بعدی ساده بود، امروز شاهد پروژه هایی هستیم که با برخورداری از فرمهای پیچیده و آزاد جز با اتکای همه جانبه بر ابزارهای دیجیتال قابلیت اجرا شدن را نمی یابند. از سویی انواع تحلیلها و برآوردهای دیجیتال طرح اعم از برآوردهای رایانه ای سازه، اثرات جریان باد، عملکرد تاسیسات و... موجب غنی شدن طرح و رسیدن آن به حالت بهینه و پرهیز از خطاهای انسانی در فرایند طراحی گردیده و از سوی دیگر، انواع ماشین آلات دیجیتال (اعم از دستگاه های برش دوبعدی و سه بعدی، ماشینهای CNC، جوشهای دیجیتال و...) به کمک آمده اند تا خروجی مستقیم نرم افزارها را به حجم و تولیدات معمارانه تبدیل نمایند. این مقاله با توجه به نکات استخراج شده سعی می نماید که به تجربه آنها اقدام نماید تا گام نخستینی در اجرایی کردن فرایند طراحی و تولید دیجیتال در کشورمان باشد.

هدف از فوتبال رباتها، ایجاد بستری مناسب برای تحقیقات و جایگاهی مناسب برای گسترش روش های نوین در قالب هوش مصنوعی، از جمله سامانه های چندعاملی و ایجاد روش های منظم و سامان یافته برای ارتقای این نوع عاملها و به طور کلی ارتقای سطح فناوری جامعه است. همچنین از آنجا که این محیط یک محیط چند عاملی، پویا و پیچیده است، یکی از مناسب ترین محیطها برای پیاده سازی و آزمایش الگوریتمهای ارائه شده خوانندگان عزیز است. به همین دلیل در این شماره و شماره های بعدی سعی شده است که راهنمای کاملی از شبیه ساز دو بعدی رباتهای فوتبالیست ارائه شود. امید است که خوانندگان عزیز بتوانند بهره کافی را از این مقالات ببرند.

مدیران و صاحبان صنایع به درستی انتظار دارند پس از استقرار برنامه پایش وضعیت در واحدهای صنعتی خود به صرف جویی های چشمگیری دست یابند. آنالیز روغن هم به عنوان یکی از شیوه های متداول پایش وضعیت از این قاعده مستثنی نیست. در میان صرفه جویی های مختلفی که از آنالیز روغن می توان به دست آورد، دو مؤلفه همواره محل مناقشه مدیران و کارشناسان پایش وضعیت بوده است. این دو کمیت بهینه سازی مصرف روغن و افزایش عمر یاتاقانها هستند. متاسفانه با وجود اهمیت بالا، در این زمینه پژوهشهای کمی انجام شده است و هنوز مبانی محاسباتی دقیقی برای آنها تدوین نشده است. در این مقاله کوشش شده است نگاهی دقیق تر به این دو مؤلفه بیندازیم.

روش های بازرسی و کنترل خط لوله در افزایش عمر خط لوله نقش مؤثری دارند. در این مقاله استفاده از توپک به عنوان یکی از روش های مؤثر و معتبر پایش خط لوله مورد توجه قرار گرفته است. ابتدا عیوب مختلفی مانند انواع خوردگی ها، ترکها و دیگر عیوبی که در خط لوله به وجود می آیند مورد بررسی قرار گرفته و سپس توپکهای هوشمند به عنوان ابزارهای کشف این عیوب معرفی شده اند. فناوری های به کار رفته در این توپکها، انواع آن و توانایی آنها در کشف عیوب، مورد بررسی قرار گرفته است. اما با توجه به محدودیت فناوری به کار رفته در توپکها و گستردگی عیوب به وجود آمده در خط لوله، توپکها فقط قادر به تشخیص بعضی از این عیوبند. در این مقاله، توپکها و عیوب قابل تشخیص بررسی شده اند.

بر اساس بینایی استریو می توان مدل سه بعدی اجسام را بازیابی نمود. دقت بازیابی مدل تحت تاثیر پارامترهای متعددی است که عمدتا در طی فرایند کالیبراسیون دوربین تعیین می گردند. علاوه بر آن، تطابق دو تصویر گرفته شده یکی از مشکلات بینایی استریوست که دقت مدل حاصل را نیز تحت تاثیر قرار می دهد. مقاله حاضر سامانه بازیابی مدل سه بعدی را مورد مطالعه قرار داده و با انجام کالیبراسیون دوربین، بازیابی مدل سه بعدی را پیاده سازی نموده است. در این مقاله برای رفع مشکل تطابق، گوشه های جسم به عنوان شاخص در نظر گرفته شده اند. اگرچه با استفاده از تصاویر گرفته شده و مدل سه بعدی بازسازی گردیده، مدل بازسازی شده دارای دقت کافی برای اهداف اندازه گیری دقیق نیست، برای کاربردهای متعدد دیگری قابل استفاده است. بخشی از عدم دقت، ناشی از محدودیتهای سخت افزار استفاده شده است.