فهرست مطالب
فصلنامه اقتصاد کشاورزی
سال پنجم شماره 3 (پاییز 1390)
- تاریخ انتشار: 1391/03/22
- تعداد عناوین: 10
-
-
صفحه 1در این پژوهش سیاست های حمایت از تولیدکنندگان شیر در چهار برنامه ی توسعه ی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی (دوره ی زمانی 87-1368) با استفاده از شاخص برآورد حمایت از تولیدکنندگان و شاخص حمایت درصدی تولیدکنندگان محاسبه و ارزیابی شده است. داده های موردنیاز برای محاسبه ی این شاخص ها از روش کتابخانه یی و منابع آماری گرفته شده است. یافته های تحقیق نشان می دهند که حمایت از تولیدکنندگان شیر در همه ی سال های مورد بررسی منفی بوده و میانگین حمایت ها در برنامه ی اول تا چهارم به ترتیب81-، 71-، 38- و 18- میلیارد ریال برآورد شده است. با این حال حمایت درصدی تولیدکنندگان روند افزایشی داشته و میانگین آن از 190% منفی در برنامه ی اول توسعه به 6/35% منفی در برنامه ی چهارم افزایش یافته است. نتایج این مطالعه هم چونین نشان می دهد که حمایت از قیمت بازاری روند افزایشی، اما حمایت های بودجه یی دولت به قیمت ثابت روند کاهشی داشته است. بیش ترین حمایت بودجه یی دولت مربوط به یارانه ی انرژی بوده است. یافته های این مطالعه می تواند برای دولت و مجلس در تدوین و تنظیم جهت گیری سیاست های کشاورزی در برنامه ی پنجم توسعه و اجرای قانون هدف مندسازی یارانه ها مفید باشد.
کلیدواژگان: سیاست های حمایتی، شاخص PSE، شاخص درصد PSE، شیر، ایران -
صفحه 25
انتظار می رود سرمایه ی اجتماعی در قالب تشکل های محلی قادر به کاهش فقر و افزایش رفاه جامعه باشد. بر این اساس، این مطالعه به بررسی نقش سرمایه ی اجتماعی بر رفاه و کاهش فقر روستایی در محدوده ی شبکه ی آبیاری و زه کشی درودزن پرداخته است. به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات از شاخص های فقر، شاخص های سرمایه ی اجتماعی، تابع احتمال فقیر شدن خانوارها در قالب مدل توبیت، و تابع رفاه استفاده شد. آمار و اطلاعات مورد نیاز از مصاحبه و تکمیل 107 پرسش نامه با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی دو مرحله یی به دست آمد. نتایج نشان می دهد خانوارها به طور میانگین در 355/2 تشکل محلی عضویت دارند. سرمایه ی اجتماعی موجود، نقش بسیار کم رنگی در کاهش فقر خانوارهای نمونه ی مورد مطالعه دارد. هم چونین، از ایفای نقش موثر در بهبود رفاه این خانوارها ناتوان است. بر این اساس، در فرآیند خصوصی سازی بخش دولتی و مشارکت مردم در فعالیت های اقتصادی-اجتماعی، در قالب تشکل های محلی با هدف بهبود وضعیت اقتصادی-اجتماعی روستاییان، بازنگری در ساختار سرمایه ی اجتماعی به گونه یی که اثربخشی تشکل های محلی در کاهش فقر و بهبود رفاه خانوارهای روستایی را تضمین نماید، ضروری به نظر می رسد.
کلیدواژگان: سرمایه ی اجتماعی، رفاه، فقر روستایی، شبکه ی آبیاری و زه کشی درودزن -
صفحه 55در این مطالعه با استفاده از روش تعادل عمومی قابل محاسبه و روی کرد حساب داری رشد تعادل عمومی، تاثیر حذف یارانه ی نهاده های کشاورزی کود، سم و بذر بر میزان تولید محصولات کشاورزی منتخب برای دوره ی زمانی 1386-1350 بررسی شد. نتایج نشان داد که حذف یارانه ی بذرهای گندم و جو بر تغییرات تولید محصولات زراعی منتخب تاثیر قابل ملاحظه یی نداشته است. هم چونین حذف یارانه ی کودهای ازته موجب افزایش میزان تولید برنج و پنبه و کاهش میزان تولید دیگر محصولات شده، و حذف یارانه ی کودهای فسفاته باعث افزایش مقدار تولید چغندرقند، جو، ذرت، پنبه و سیب زمینی و کاهش مقدار تولید محصولات دیگر شده است. حذف یارانه ی کودهای پتاسه موجب افزایش میزان تولید چغندرقند، گندم، ذرت و سیب زمینی، و بی تاثیر بر میزان تولید جو و موجب کاهش مقدار تولید دیگر محصولات است. حذف یارانه ی سم های علف کش موجب افزایش مقدار تولید برنج و چغندرقند و کاهش تولید دیگر محصولات، حذف یارانه ی سم های قارچ کش موجب افزایش میزان تولید برنج، چغندرقند، گندم و ذرت و کاهش میزان تولید دیگر محصولات است. حذف یارانه ی سم های حشره کش باعث افزایش مقدار تولید برنج، چغندر قند، گندم، ذرت و سیب زمینی، بی تاثیر بر میزان تولید جو و موجب کاهش مقدار تولید پنبه خواهد گردید. بر اساس نتایج، برای دست یابی به افزایش تولید محصولات مختلف، لازم است یارانه ی بعضی نهاده ها افزایش یابد و یارانه ی بعضی نهاده ها حذف شود. این در حالی است که پرداخت یارانه ی نهاده های کشاورزی به شکل کنونی (پرداخت عام یارانه) با وجود سهولت در اجرا، آثار و مشکلات گوناگونی از قبیل مصرف بی رویه و غیربهینه ی نهاده ها، قاچاق، و برخورداری کشاورزان زمین دارتر از یارانه ی بیش تر را به هم راه خواهد داشت. بنابر آن چه گفته شد، بازنگری در نظام پرداخت یارانه ها امری ضروری وگریز ناپذیر است.
کلیدواژگان: حذف یارانه، مدل تعادل عمومی، نهاده های کشاورزی، تولید -
صفحه 75لحاظ کردن ریسک در تصمیم گیری های چند مرحله یی کشاورزان یعنی از فرآیند تولید تا فروش و بازاریابی محصولات می تواند چارچوب بلندمدتی برای محققان و سیاست گذاران برای مدیریت درآمدی کشاورزان به ویژه در کشور های درحال توسعه فراهم نماید. با این روی کرد، مطالعه ی حاضر به بررسی الگوی تولید و به دنبال آن میزان خودمصرفی و فروش محصولات کشاورزی دشت ارژن استان فارس در شرایط نبود حتمیت آب و هوایی پرداخته است. بدین منظور سه مدل برنامه ریزی قطعی برای تحلیل کوتاه مدت شرایط سال عادی، خشک سالی و ترسالی و نیز یک مدل برنامه ریزی تصادفی دو مرحله یی برای تحلیل بلند مدت همه ی حالت های بالا بسط یافت و به کار رفت. نتایج نشان داد که در کوتاه مدت و در صورت وجود اطلاعات آب و هوایی کامل و درست در زمان تصمیم گیری، مدل های برنامه ریزی قطعی دامنه یی از بازده های برنامه یی را به دست می دهند که در آن منطقه از حالت خریدار خالص بودن به فروشنده ی خالص بودن تغییر وضعیت می دهد. در قیاس با مدل های قطعی، مدل برنامه ریزی تصادفی دو مرحله یی امکانی را ایجاد می کند که در بلند مدت الگوی کشت منطقه در همه ی شرایط آب و هوایی قادر به تامین نیاز خودمصرفی منطقه باشد، و نیز مانده یی را برای بازار تامین کند.
کلیدواژگان: لگوی کشت بهینه، عدم قطعیت، مدل برنامه ریزی تصادفی دو مرحله یی، بخش ارژن، استان فارس -
صفحه 95
مقایسه ی روش های ارزش گذاری منابع طبیعی و نتایج حاصل از آن ها می تواند در راستای ارزش گذاری واقعی و هدفمند این منابع سودمند باشد. مطالعه ی حاضر به ارزیابی و مقایسه ی روش های کیفی ارزش گذاری اقتصادی منابع زیست محیطی پرداخته است. بدین منظور ارزش تفریحی منطقه ی گردش گاهی بهشت گم شده ی فارس با استفاده از ارزش گذاری مشروط در قالب سه روش لاجیت، پروبیت خطی و روش دو مرحله یی هکمن محاسبه گردید و تمایل به پرداخت بازدیدکنندگان با استفاده از هر سه روش تعیین گردید. تعداد نمونه ی لازم بر اساس روش نمونه گیری تصادفی ساده محاسبه شد و با استفاده از داده های به دست آمده از 183 پرسش نامه، تحلیل انجام گرفت. نتایج نشان داد که روش دو مرحله یی هکمن با وجودی که می تواند میان عوامل موثر بر پذیرش تمایل به پرداخت و نیز عوامل موثر بر میزان آن تمایز قایل شود، در مجموع تمایل به پرداخت را نسبت به دو روش دیگر به میزان کم تری برآورد می نماید. هم چونین تفاوت معنی داری در نتایج دو روش لاجیت و پروبیت خطی مشاهده نگردید. متوسط تمایل به پرداخت منطقه ی گردش گاهی بهشت گم شده با استفاده از تابع لاجیت و پروبیت به ترتیب 5/9987 ریال و 8/9773 ریال و بر اساس روش دو مرحله یی هکمن 2593 ریال برای هر بازدید کننده محاسبه گردید. هم چنین نتایج نشان داد که دو روش لاجیت و پروبیت نسبت به روش هکمن دو مرحله یی به دلیل ناوابستگی به فرضیات زیر بنایی محدود کننده، قدرت انطباق بیش تر با واقعیت منطقه و نیز سادگی محاسبه برای ارزش گذاری های زیست محیطی مناسب تر است.
کلیدواژگان: ارزش تفریحی، ارزش گذاری مشروط، روش لاجیت، روش پروبیت، روش دو مرحله یی هکمن، بهشت گم شده، استان فارس -
صفحه 121در مطالعه ی حاضر با استفاده از معیارهای برتری تصادفی به بررسی راه برد های کم آبیاری ذرت دانه یی در منطقه ی زرقان فارس پرداخته شد. نتایج نشان داد که راه برد بهینه ی کم آبیاری بر اساس عمل کرد و بازده ناخالص در مرحله ی دوم و چهارم رشد ذرت است. در شرایط محدودیت آب و زمین، کشاورز ریسک پذیر و ریسک گریز رفتار متفاوتی در انتخاب سطح زیرکشت بر اساس هر برنامه ی آبیاری از خود نشان دادند. کشاورز ریسک گریز به برنامه ی 10% کم آبیاری در مرحله ی دوم و چهارم رشد و ریسک پذیر به برنامه ی 5% کم آبیاری در چهار مرحله ی رشد ذرت، بالاترین سطح زیر کشت را اختصاص دادند.
کلیدواژگان: کم آبیاری، معیار برتری تصادفی، ذرت دانه یی، زرقان -
صفحه 143مروری بر ادبیات توسعه ی اقتصادی و اجتماعی در ایران دلالت روشنی بر دیرینگی فقر دارد. در این راستا اقداماتی به ویژه بعد از انقلاب در قالب برنامه های پنج ساله ی توسعه و با تاکید بر بازنگری و اصلاح سیاست های کشاورزی و غذایی برای کاهش فقر و افزایش رفاه جوامع شهری و روستایی صورت گرفت. در این میان محصول برنج اهمیت و جایگاه ویژه یی در الگوی تولید و سبد مصرفی مردم ایران دارد، بنابراین مطالعه ی حاضر تلاش نموده تا با استفاده از یک مدل تعادل فضایی آثار سیاست افرایش تعرفه ی واردات این محصول را بر فقر و رفاه اجتماعی در مناطق مختلف ایران و به تفکیک نواحی شهری و روستایی، به صورت کمی مورد ارزیابی قرار دهد. نتایج نشان داد که اثر سیاست افزایش تعرفه ی واردات در مناطق مختلف ایران بسته به شهری و روستایی بودن و خریدار و یا فروشنده ی خالص بودن هر منطقه متفاوت است، با این حال، ایران در حالت کلی یک خریدار خالص برنج است و بنابراین هر گونه افزایشی در سطح تعرفه ی واردات بیش از این که تولید داخل و مازاد تولید کننده را متاثر نماید، کاهش میزان مصرف و رفاه اقشار مصرفی و افزایش فقر را در پی خواهد داشت.
کلیدواژگان: بازار برنج، تعرفه ی واردات، مدل چند بازاره ی تعادل فضایی، فقر، رفاه، ایران -
صفحه 169این مطالعه با هدف بررسی تاثیرات بحران مالی یا رکود در اقتصاد جهانی بر صادرات بخش کشاورزی و هم چونین صادرات کشمش و خرما صورت گرفت. توابع تقاضای صادرات محصولات یاد شده با استفاده از دو گروه از داده های سری زمانی و ترکیبی برآورد گردید. متغیرهای درآمد ناخالص داخلی کشورهای واردکننده و شاخص نوسانات نرخ ارز نیز به عنوان متغیرهای بیان گر بحران جهانی اقتصاد به کار رفت. در مورد داده های سری زمانی میان تقاضای صادرات و متغیرهای تاثیرگذار بر آن یک رابطه ی بلندمدت به دست آمد. اثر کاهش تولید ناخالص کشورهای واردکننده بر اساس یافته های حاصل از داده های سری زمانی در بلندمدت، اهمیت آماری بالایی نشان داد. هم چونین اثر این متغیر بر تقاضای برآورد شده به کمک داده های ترکیبی نیز بسیار حایز اهمیت ارزیابی شد. اثر نوسان نرخ ارز بر صادرات بخش کشاورزی و کشمش در مجموع مثبت ارزیابی شد، اما اثر منفی آن در مورد خرما بارزتر بود.
کلیدواژگان: بحران مالی، اقتصاد جهانی، صادرات کشاورزی، ایران -
صفحه 193این مطالعه به بررسی اثر برخی شاخص های ساختاری و رفتاری بر سودآوری در صنعت مواد غذایی و آشامیدنی در سطح کدهای چهار رقمی شامل 22 صنعت با استفاده از روش معادله های هم زمان به صورت مقطعی در سال 1386 می پردازد. بررسی روند تغییر شاخص های ساختاری، رفتاری و عمل کردی حکایت از بهبود فضای رقابتی و نهایتا کاهش متوسط سودآوری بنگاه ها دارد. نتایج این مطالعه تاییدکننده ی دیدگاه ساختارگرایان در این صنعت است. نتایج این مطالعه حکایت از وجود اثر معنی دار شاخص های تمرکز صنعتی و شدت تبلیغات بر سودآوری بنگاه ها دارد. نتایج هم چونین نشان می دهد شدت صادرات اثر معنی دار و مثبتی بر متوسط سودآوری بنگاه ها در این صنایع دارد. این مطالعه نشان می دهد که سیاست هایی که برای بهبود ساختار بازار برگزیده می شود، شامل سیاست های کاهش موانع ورود به بازار و کاهش تمرکز صنعتی، می تواند به طور معناداری بر رفتار و عمل کرد بنگاه ها در صنعت مواد غذایی و آشامیدنی اثرگذار باشد. این سیاست ها در نهایت منجر به بهبود فضای رقابتی در بازار می شود، که با بهبود کارایی تخصیصی می توان شاهد افزایش اضافه رفاه مصرف کنندگان بود.
کلیدواژگان: ساختار بازار، تبلیغات، صنعت مواد غذایی و آشامیدنی، سیستم معادله های هم زمان -
صفحه 209که با میزان بارندگی هم بستگی شدیدی دارد. در نظرگرفتن بارندگی به عنوان یکی از عوامل مهم عدم حتمیت در تعیین الگوی بهینه کشت، از مواردی است که مورد غفلت قرار گرفته است. در مطالعه ی حاضر، تاثیر عامل بارندگی بر الگوی بهینه ی کشت و درآمد ناخالص کل در شبکه ی آبیاری سمت راست سد انحرافی نکوآباد واقع در استان اصفهان بررسی شد. مدل مورد استفاده، مدل بهینه سازی با عواملی کنترل کننده ی میزان محافظه کاری بود. داده های مورد نیاز مطالعه از سازمان جهاد کشاورزی و شرکت میراب زاینده رود استان اصفهان برای سال کشاورزی 1388 گرفته شد. یافته ها نشان داد که عامل بارندگی بر سطح زیرکشت و درآمد ناخالص کل تاثیری مثبت دارد. در سطح احتمال انحراف هر محدودیت از کران خود به مقدار 1/0 (1/0=p) درآمد ناخالص کل از 197 به 233 میلیارد ریال و سطح زیرکشت از 7241 به 10726 هکتار افزایش می یابد. بنابراین، با توجه به نقش تاثیرگذار بارندگی بر تصمیم گیری کشاورزان در تعیین ترکیب محصولات کشاورزی، توصیه می شود به این عامل در سطح سیاست گزاری بیش تر توجه شود.
کلیدواژگان: بارندگی، عدم حتمیت، الگوی بهینه ی کشت، شبکه ی آبیاری
-
Page 1In this study, support policies of milk producers were investigated during the fourth Economic, Social, and Cultural Development Program (1989 - 2008) in Iran. Support amounts were estimated by Producers Support Estimate (PSE) and Percentage PSE (%PSE) indicators. Data needed to calculate the indexes are taken from the statistical and library resources. Research findings show that support for milk producers in all the years studied were negative and the average support during the first and fourth programs was estimated to be -81, -71, -38 and -18 billion Rials, respectively. Although, PSE % indicator had increasing trend and increased from -90 percent in the first program to -35.6 percent in the fourth program. The results also revealed that market price support had increasing trend during development programs, whereas government’s budgetary supports for milk producers had decreasing trend; and energy subsidy had the biggest share in government’s budgetary supports.
-
Page 25
Social capital in the form of local institutions is expected to reduce poverty and increase welfare. This study aims to investigate the role of social capital on poverty reduction and welfare in villages under Doroudzan irrigation and drainage network in Fars province. Poverty and social capital indices, function of probability of being poor in Tobit form, and function of welfare were used. The required data were collected through interviews and 107 questionnaires were filled up, using a two stage random sampling method. Results indicated that households are member in 2.355 local institutions. Social capital in local institutions form has not played an effective role on reducing poverty and increasing welfare. Therefore, in order to make rural participation as an instrument for a better socio-economic condition, revisions on social capital situation are necessary in rural societies.
-
Page 55The main objective of this study is to examine the effects of agricultural inputs subsidy on production using a Computable General Equilibrium and General Equilibrium Growth Accounting Approach for 1972¬¬-2008. The results indicate that the elimination of subsidy for wheat and barley seeds have no significant effects on changes of agricultural products. Also, elimination of nitrogen subsidy would increase the production of rice and cotton and decrease the productions of sugar beet, barely, corn, cotton, potato and other selected agricultural products. A reduction in phosphate fertilizer subsidy increases productions of sugar beet, barely, corn, cotton and potato, and a decrease in the production of other products. The elimination of potassium fertilizer subsidy will cause an increase in sugar beet, wheat, corn and potato productions, with no effect on barely production. According to the results, the elimination of herbicide subsidy will increase the productions of rice and sugar beet, and decrease the others. The elimination of fungicides subsidy will increase the quantities of rice, sugar beet, wheat, and corn and decrease the outputs of others. Finally, the elimination of insecticides subsidy will increase the production of rice, sugar beet, corn and potato and has no effect on barely production. The current general subsidy payment method for agricultural inputs is simple to execute, however is accompanied with irregular and non optimized consumption of inputs, and is biased toward the farmers who have larger land. As conclusion, we showed that the present subsidy payment system needs to be revised to achieve a more fair solution.
-
Page 75Considering risk in multi-stage farmer’s decision making from production to marketing process can provide a long-run framework for policy makers and researchers to manage farmer’s income, especially in developing countries. This study investigates the cropping pattern, consumption and net sale of agricultural products in Arjan district, Fars province under climate uncertainty conditions. Hence, three deterministic models for normal, drought and wet conditions and a two-stage stochastic model were used. The results showed that in short term, which proper climate information exists during the decision-making process, deterministic models provide a range of profit which changes the situation of region from net buyer to net seller one. Compared with certain models, two-stage stochastic model offers long term conditions in which the cultivation pattern not only insures regional self-consumption, but also guaranties marketable surplus.
-
Page 95
Comparison of valuation methods of natural resources can result in optimal resource valuation. The present study assesses the recreational value of Behesht-e-Gomshodeh region of Fars province by contingent valuation methods to analyze and compare willingness of visitors to pay, using linear Logit, Probit and two-stage Heckman models. The sample sizes were calculated by simple stochastic sampling method and then all analyses were performed using information of 200 queries. The results showed that despite the two-step Heckman method can distinguish the affecting factors of accepting willingness to pay, and factors affecting its amount, total amount of willingness to pay estimated by this method seems to be lower in comparison with the other methods. Average value of willingness to pay for recreational use based on Logit, Probit functions and Hickman's two-step approach were 9987.47, 9773.83 and 2593 Rials per visitor respectively. Also, the results demonstrated that Logit and Probit methods have more simplicity of calculation and adoption power with region’s reality. Therefore, in comparison with two-stage Heckman method and its limiting assumptions, they are better methods for valuation of natural resources.
-
Page 121In the current study, various deficit irrigation strategies of corn were considered using Stochastic Dominance Criteria in Zarghan region of Fars. Results showed that optimum deficit irrigation strategy, based on the corn yield and gross margin is on the second and fourth corn growth stages. In the conditions of limited water and land, risk taker and averse farmers showed different behavior in choosing cultivated area in each deficit irrigation plans. In 10 percent deficit irrigation in second and fourth corn growth stages, risk averse farmer devoted the highest cultivated area and the risk taker farmer in 5 percent deficit irrigation in fourth corn growth stages.
-
Page 143A brief review of Iranian socio-economic literature clearly implicates prolonged poverty. In this regard, a number of measures performed in the framework of five-year development plans by focusing on agricultural and food markets reform for dampening rural and urban poverty, especially in the post-revolution years. Rice has played an important role in production pattern and in consumption basket of Iranian people; hence, this study tries to quantitatively analyze increasing rice import tariffs on rural and urban welfare and poverty by developing a multi market spatial price equilibrium model. Results showed that the effects of such a policy among regions are subject to rural and urban circumstances and their net seller and net buyer position. However, Iran as a whole is a net buyer country. Therefore, any tariff increase deteriorates consumers’ welfare and poverty rather than improving domestic production and producer surplus.
-
Page 169The objective of this study is to investigate the impact of financial crisis on global economy of agriculture sector as well as raisin and date exports. Export demand of the selected crops was estimated using time series and panel data. GNP of the importing countries and exchange rate volatility were applied as indices indicating the global financial crisis. Time series data showed a long-run relationship between export demand and its affecting factors. Findings also showed the significant impact of the decrease in GNP of the importing countries in long run. Impact of this variable was also recognized important on demand estimated by panel data. Generally speaking, exchange rate volatility may affect agriculture sector and raisin export positively while in the case of date a negative impact was more evident.
-
Page 193This study examines the effect of market structure and conduct on profitability in Iranian food products and beverages industries at 4 digit ISIC Codes in 2007. Simultaneous equations method is used for estimation. The trend of indices for market structural, conduct and performance indicate the fact that competitive environment has improved and the average rate of profitability has decreased. The study confirms the validity of Structure Conduct Performance (SCP) approach in the selected industries. The results showed that industrial concentration and advertising have a significant effect on profitability. The results also indicate a significant and positive effect of export on the average of profitability in the industry. The study demonstrated the fact that any policy for improvement of market structure including policies for decreasing entry barriers and concentration can affect conduct and performance in the industry. These policies can improve competitive environment and lead the market to allocative efficiency. It eventually enhances consumer surplus in the industry.
-
Page 209Available water is one of the limited factors of agricultural development and has a strong correlation with rainfall. Rainfall is one of the most important factors of uncertainty in determining optimal cropping pattern, which have been neglected. In the current study, the influence of rainfall on optimal cropping pattern and total gross margin was investigated in the right side irrigation network of Nekuabad diversion reservoir, Isfahan Province. Optimization Model with degree of conservative controller parameters was used as model. Data were obtained from the agriculture department and Mirab-e-Zayandehrood Corporation in 2009. Results showed that rainfall has positive effects on cropping pattern and total gross margin. The total gross margin was increased from 197 to 233 billion Rails and agriculture areas from 7241 to 10726 in the constraint violation probability level of one (p=0.1). Therefore, it is recommended to pay more attention to rainfall at the policy making level by considering the influence of this factor on farmers’ decision making in determining of mixed crops.
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.