فهرست مطالب
فصلنامه اقتصاد کشاورزی
سال دوم شماره 3 (پاییز 1387)
- تاریخ انتشار: 1387/10/11
- تعداد عناوین: 10
-
صفحه 1
بخش کشاورزی یکی از مهمترین بخش های اقتصادی و به اعتبار ارزش افزوده، نخستین بخش تولیدی کشور به شمار می رود. با توجه به اهمیت استراتژیکی که این بخش در پیشبرد هدف های اقتصادی کشور دارد، متاسفانه باوجود داشتن سهم زیاد در تولید ناخالص داخلی کشور، سهم اندکی از سرمایه گذاری کل کشور را به خود اختصاص داده است. با توجه به تئوری های مطرح در زمینه ی سرمایه گذاری، از یک سو سرمایه گذاری در یک بخش تحت تاثیر درآمدهای حاصل از آن بخش قرار می گیرد و از سوی دیگر تحت تاثیر هزینه های سرمایه گذاری است. هدف این مقاله بررسی این موضوع است که سرمایه گذاری در بخش کشاورزی ایران به کدامیک از دو متغیر کلان اقتصادی (درآمد و هزینه سرمایه گذاری) حساس است. آیا تقاضای سرمایه گذاری در بخش کشاورزی بیشتر از ناحیه درآمدهای حاصل از این بخش متاثر می شود و یا اینکه هزینه های سرمایه گذاری متغیر اثر گذار در رفتار سرمایه گذاران است؟ نتایج بدست آمده از برآورد مدل تقاضای غیرخطی سرمایه گذاری حاکی از آن است که تقاضای سرمایه گذاری در بخش کشاورزی بیشتر تحت تاثیر متغیرهای قیمتی این بخش است. متغیر قیمتی به کار گرفته شده در این مقاله شاخص قیمت محصولات کشاورزی است. یعنی چنانچه در این بخش، سیاست های قیمتی مناسبی اتخاذ شود، سرمایه گذاران به سرمایه گذاری در این بخش تشویق می شوند. همچنین با توجه به نتایج مدل برآورده شده مشخص گردید که تقاضای سرمایه گذاری در بخش کشاورزی پس از متغیر های قیمتی بیشتر از ناحیه ی درآمدها متاثر می شوند و حساسیت سرمایه گذاری نسبت به درآمدهای بخش از حساسیت آن به هزینه های سرمایه گذاری بیشتر است.
کلیدواژگان: هزینه های سرمایه گذاری، تقاضای سرمایه گذاری، مدل های غیرخطی، روش تکرار -
صفحه 27نتیجه ی مستقیم مخاطرات موجود در فعالیت های کشاورزی، در نوسان درآمد کشاورزان بروز می یابد. با وجود تنوع ریسک ها، هدف اصلی صندوق بیمه ی محصولات کشاورزی، به عنوان تنها نهاد مجری مدیریت ریسک، کاهش اثرهای ریسک تولید است. این پژوهش با استفاده از روش شبیه سازی تصادفی پویا (DSS) به بررسی عامل های موثر بر تثبیت درآمدی بیمه می پردازد. شمار 67 مزرعه ی شاهد، در قالب 31 الگوی کشت، از مناطق 9گانه ی استان های آذربایجان شرقی و اردبیل انتخاب شد تا آثار سیاست بیمه بر روی آنها شبیه سازی شود. نتایج بیان گر کاهش 4/13 درصدی نوسان های جریان درآمدی است. نواحی تولید، درجه ی حاصلخیزی خاک، سطح زیرکشت محصولات آبی و ساختار تولید و هزینه به عنوان مهم ترین عوامل در سطح تثبیت درآمد شناخته شد. اثر منفی هزینه ی تولید ضمن تاکید بر اثر مستقیم وجود بازده صعودی نسبت به مقیاس، بر امکان بروز پدیده ی مخاطرات اخلاقی دلالت دارد. در کل چنین نتیجه گیری می شود که اتخاذ راه کارهایی، به صورت برنامه های مکمل و حتی جانشین، برای افزایش اثر بیمه در ضریب امنیت سرمایه گذاری ضرورت دارد.
کلیدواژگان: بیمه ی محصولات کشاورزی، تثبیت درآمد، شبیه سازی تصادفی پویا -
صفحه 47
در این مطالعه با بکارگیری روش ریکاردین اثرهای اقتصادی تغییر اقلیم بر تولید محصول ذرت در ایران اندازه گیری شد و اثرهای تغییر اقلیم آینده بر درآمد خالص کشاورزان مورد بررسی قرار گرفت. داده های سری زمانی دوره 1369 تا 1383 به گونه ی تلفیقی در 11 استان مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان داد که متغیرهای اقلیمی اثرهای معنی دار و غیرخطی بر درآمد خالص به ازای هر هکتار کشت ذرت دارند. همچنین نتایج نشان داد که افزایش در دما و کاهش بارندگی تا 100 سال آینده، به سبب افزایش انتشار گازهای گلخانه ای، باعث 29 درصد کاهش در بازده کشت ذرت (584 هزار ریال به ازای هر هکتار) در کشور می گردد. نظر به اجتناب ناپذیر و قریب الوقوع بودن گرم شدن زمین لازم است از اکنون تدابیری در جهت بررسی بیشتر مسئله و چگونگی مقایسه آن به ویژه در بخش کشاورزی (مثل الگوی کشت و...) اتخاذ گردد. افزون بر این پیشنهاد می گردد تاثیر اقلیم بر نیازهای آتی کشاورزی و تامین غذای جامعه نیز مورد توجه قرار گیرد.
کلیدواژگان: تغییر اقلیم، تولید ذرت، درآمد خالص، روش ریکاردین، رانت -
صفحه 69روغن نباتی در کشور بیشتر از راه واردات روغن خام یا دانه های روغنی و بخش اندکی نیز از تولید داخلی دانه های روغنی تامین می شود. به منظور کاهش وابستگی بسیار زیاد به واردات روغن نباتی، «طرح تامین منابع روغن نباتی کشور 93-1384» در وزارت جهادکشاورزی به اجرا در آمده است تا با افزایش تولید دانه های روغنی در داخل کشور، درصد خوداتکایی به تولید این محصول را افزایش دهد. این پژوهش با هدف بررسی وضعیت مزیت نسبی و حمایت از تولید سویای تابستانه (آبی و دیم) به عنوان یکی از دانه های روغنی مهم در کشور به اجرا درآمده است. در این پژوهش با بهره گیری از روش ماتریس تحلیل سیاستی و همچنین شاخص های حمایتی و بر اساس آمار و اطلاعات هزینه ی تولید وزارت جهادکشاورزی درخلال سال های 83-1377 تلاش شده است که وضعیت سویا تحلیل گردد. تجزیه و تحلیل وضعیت حمایتی سویای تابستانه گویای آن است که با وجود مزیت نسبی در تولید این محصول، در کل سیاست های دولت منجر به حمایت از تولید محصول نگردیده است. نظر به وابستگی بسیار شدید به واردات روغن نباتی و به منظور دستیابی به اهداف مد نظر طرح تامین منابع روغن نباتی در پایان دوره، ضروری است که حمایت موثری از تولید سویا در کشور به اجرا گذاشته شود و در این راستا دیدگاه سیستمی برای حمایت از محصولات کشاورزی درنظر گرفته و از برنامه های حمایتی مجزا برای هر یک از محصولات کشاورزی پرهیز گردد.
کلیدواژگان: مزیت نسبی، ضرایب حمایتی، ماتریس تحلیل سیاستی، سویای تابستانه -
صفحه 89در این مقاله تلاش شده است با بهره گیری از داده های آماری در دوره ی زمانی1359 تا 1384 تاثیر حوادث طبیعی بر تولید بخش کشاورزی با کمک روش خودرگرسیونی با وقفه های توزیعی (ARDL) برآورد شود. نتایج برآورد شده حاکی از آن بوده است که خسارات طبیعی تاثیر منفی و معنی دار بر تولید بخش کشاورزی گذاشته و توانسته اند اثرهای سرمایه گذاری را در این بخش تا حدودی خنثی کنند. لذا برای افزایش تولید، می توان افزون بر توسعه سرمایه گذاری، بیمه ی محصولات کشاورزی و بیمه درآمد فعالان این بخش را توصیه کرد.
کلیدواژگان: تولید، سرمایه گذاری، حوادث طبیعی، بخش کشاورزی، بیمه، ARDL -
صفحه 105
هدف از این مطالعه برآورد ارزش تفریحی جنگل حرا در استان هرمزگان است. برای محاسبه ی این ارزش، میزان تمایل به پرداخت افراد برای ورود به جنگل و تفریح در منطقه، مورد بررسی قرار گرفت و از روش CVM استفاده شد. میانگین تمایل به پرداخت افراد، برای هر هکتار جنگل برآورد شد. میانگین تمایل به پرداخت افراد برای حفاظت از جنگل و جلوگیری از نابودی آن با استفاده از مدل Logit و با استفاده از روش حداکثر درستنمایی، به وسیله ی انتگرال گیری عددی محاسبه شد. داده های مورد نیاز از راه تکمیل پرسشنامه بین افراد بازدیدکننده ی منطقه جمع آوری گردید. میانگین تمایل به پرداخت برای هر فرد برابر 3491 ریال و ارزش کل بدست آمده برای هر خانوار 17870 ریال بود. با اینکه ایران کشوری در حال توسعه با سطح درآمد پایین تا متوسط است، نتایج نشان می دهد که مردم به پرداخت مبلغی جهت استفاده از جنگل حرا رضایت دارند، به گونه ای که 5/94 درصد از پاسخگویان (259 نفر) برای تفریح و گردش در این بررسی حاضر به پرداخت مبلغی بودند. همچنین نتایج مطالعه نشان می دهد که دامداران و صیادان ساکن در منطقه ارزش تفریحی کمتری نسبت به سایر پاسخگویان برای جنگل مورد مطالعه قائل هستند. یکی از دلایل اختصاص ارزش پایین به جنگل حرا توسط صیادان و دامداران، می تواند نگرانی آنها از رقابت اکوتوریسم و محدود شدن فعالیت آنها باشد. لذا به نظر می رسد که افراد بومی بایستی در بهره گیری از منافع اکو توریسم در اولویت قرار داده شوند.
کلیدواژگان: جنگل حرا، ارزش تفریحی، تمایل به پرداخت، ارزش گذاری مشروط -
صفحه 119هدف اصلی این مطالعه، بررسی عامل های موثر بر پایداری قیمت های بخش های گوناگون اقتصاد است. داده های مورد نیاز شامل متغیرهای نرخ ارز، نرخ بهره، حجم نقدینگی و شاخص قیمت بخش های کشاورزی، صنعت و خدمات طی دوره ی 1350تا1382، از مجموعه داده های سری زمانی اقتصادی- اجتماعی موسوم به PDS و مجموعه آمار سری زمانی سازمان برنامه ریزی و مدیریت بدست آمده است. از الگوی خود توضیح برداری (VAR) برای برآورد و آزمون واکنش متغیرهای درونزای الگو نسبت به شوک های وارده بر جملات اخلال استفاده شد. بر اساس نتایج مشخص گردید که متغیرهای پولی شامل نرخ ارز، نرخ بهره، حجم نقدینگی و همچنین قیمت های بخش خدمات بر قیمت های بخش کشاورزی اثر دارند. از سوی دیگر افزایش قیمت های بخش صنعت منجر به افزایش قیمت های کشاورزی می شود. در بخش صنعت مشخص گردید افزایش نرخ بهره، حجم پول و قیمت های کشاورزی تاثیر منفی بر قیمت های این بخش دارند و تنها افزایش قیمت خدمات باعث افزایش قیمت های صنعت می شود. قیمت های بخش خدمات نیز از قیمت های بخش کشاورزی و نرخ ارز به گونه ی منفی و از نرخ بهره، حجم پول و همچنین از قیمت های بخش صنعت به گونه ی مثبت متاثر می شود.:کلیدواژگان: قیمت، کشاورزی، صنعت، خدمات، الگوی خود توضیح برداری
-
صفحه 139توجه به مزیت نسبی فعالیت های گوناگون اقتصادی یکی از مهمترین جنبه های مهم برنامه ریزی اقتصادی است. در این مطالعه، برای تعیین مزیت نسبی برنج دانه بلند پر محصول ایران از ماتریس تحلیل سیاستی در بین سال های 1359 تا 1384 استفاده شد و با استفاده از تابع لگاریتمی روند تغییرات شاخص های بدست آمده از ماتریس تحلیل سیاستی (NPC، NPCI، EPC & DRC) در سه سناریوی نرخ ارز(برابری قدرت خرید مطلق (E1)، نسبی (E2) و نرخ ارز محاسبه شده توسط فائو(E3))، اندازه گیری شد. بر اساس نتایج بدست آمده در سناریوی نرخ ارز E1، متغیر نرخ ارز خارجی بر شاخص های NPC و NPCI و متغیر هزینه سایه ای نهاده های قابل تجارت بر شاخص های EPC و DRC و در دو سناریوی نرخ ارز E2 و E3، متغیر نرخ ارز خارجی بر شاخص های NPC، NPCI و EPC و متغیر هزینه سایه ای نهاده های قابل تجارت بر شاخص DRC دارای بیشترین تاثیر می باشند و روند تغییرات شاخص DRC به گونه ای بوده که نشان می دهد تولید این نوع برنج در دوره زمانی مورد مطالعه دارای مزیت نسبی بوده است.
کلیدواژگان: مزیت نسبی، برنج دانه بلند پر محصول، ماتریس تحلیل سیاستی، روند تغییرات، ایران -
صفحه 165یکپارچگی اقتصادی کشورهایی که از منافع اقتصادی و پیوندهای سیاسی مشترک برخوردارند، می تواند به تخصیص دوباره ی منابع،افزایش تولید،تجارت ورفاه آنها بیانجامد. با توجه به این که روند تحولات تجارت، به سمت جهانی شدن و یکپارچگی اقتصادی است،کشورها می کوشند تا از راه شناخت جایگاه خود در اقتصاد جهانی، شرایط ادغام تجاری با شرکای بزرگ خود را فراهم نمایند.با توجه به اینکه یکی از اتحادیه های اقتصادی قدرتمند در دنیا، اتحادیه ی اروپا است و در همین حال یکی از بزرگ ترین شرکای تجاری ایران نیز می باشد، به گونه ای که کشور ایران برای پاسخگویی به تقاضای در حال رشد محصولات کشاورزی، اقدام به واردات از این اتحادیه می کند، و متقابلا«این اتحادیه نیز دست به واردات از ایران می زند، در این مقاله سعی شده است تا با استفاده از داده های ترکیبی،تابع تقاضای وارداتی برای کشور ایران برآورد شود وآثار منطقه گرایی این قطب تجاری بر تجارت وبازرگانی ایران بررسی گردد.نتایج برآورد حاکی از آن است که، ساختار اقتصادی برخی از کشورهای عضو اتحادیه(ایرلند،بلژیک،هلند) به ساختار اقتصادی ایران نزدیک است (هرچند از جنبه های سیاسی،اجتماعی،فرهنگی و... با یکدیگر متفاوتند) لذا ایران با بالا بردن روابط خود می تواند حجم تجارت را افزایش داده وبه بهبود تراز بازرگانی وبالا بردن سطح رفاه خود کمک کند.
کلیدواژگان: منطقه گرایی، واردات، ایران، اتحادیه اروپا، داده های ترکیبی -
صفحه 183در این مطالعه اثر متغیرهای اقتصادی برتوزیع اندازه ی مزارع بررسی شده است. آمارهای این مطالعه ازنتایج تفصیلی آمارگیری کشاورزی سال های 1367 و 1382 برای 16 استانی که از لحاظ مرزهای جغرافیایی در این دوره ی زمانی تغییری نداشته اند، جمع آوری شده است. سپس متغیر های مقطعی و سری زمانی توسط مدل ترکیبی مورد ارزیابی قرار گرفته و FSI به عنوان شاخص اندازه ی مزرعه تعیین شده است. عامل هایی مانند سهم ارزش فروش مزارع غله، مزارع میوه وسبزی و مزارع دامی از کل ارزش فروش کشاورزی و سهم تولید کشاورزی از کل تولید ناخالص، از عامل های موثر بر نابرابری اندازه ی مزرعه می باشند. یافته های مطالعه نشان می دهد که هرچه سهم فروش این نوع مزارع افزایش یابد، نابرابری اندازه ی مزرعه کاهش می یابد. واحدهای تولیدی میوه وسبزی و دامی با وسعت کم نیز می توانند بقاء خود را در بازار حفظ کنند و فقط سهم فروش کمتری نسبت به مزارع بزرگتر، در بازار خواهند داشت که این موضوع سبب افزایش نابرابری اندازه ی مزرعه خواهد شد. افزون بر این مشاهده شد که رشد بخش کشاورزی در مقابل بخش های دیگر، به علت وجود نظام فعلی زمین های انفرادی، بر نابرابری اندازه ی مزرعه می افزاید. براساس نتایج، حمایت از فرآیند یکپارچه سازی اراضی زراعی یکی از راهکارهای مناسب توصیه شده است.
کلیدواژگان: شاخص اندازه مزرعه، بخش کشاورزی ایران، اصلاحات ارضی، نابرابری
-
Page 1
Agriculture sector is certainly one of the most important parts of economy and due to added-value factor can be regarded as the premier productive sector in the country. Despite having a strategic significance in materialization of economic goals of the country, and accounting for a noticeable share of the GDP, agriculture sector grabs a minor proportion of the country’s investments. Taking some seminal theories of investment into account, one may argue that on the one hand investment in one sector is influenced by the incomes, and on the other hand, it is affected by investment costs. The current paper aims to investigate to which economic macro-variables (incomes and costs) is investment in Iran’s agricultural sector susceptible; whether the demand for investment in agricultural sector is mainly influenced by the incomes of the sector or the varying investment costs are affecting the tendency of the investors? Assessing the non-linear demand model of investment suggests that investment demand in agricultural sector is mainly affected by the price variable. The price variable utilized in this study is the indicator of the price of agricultural products. In other words, adopting appropriate price policies in this sector will urge further investment. Also, the analysis of the above model indicates that investment cost is the second factor influencing demand for investment after price variable. Furthermore, the susceptibility of investment to the sector incomes outweighs its susceptibility to costs of investment.
-
Page 27Any risk in agriculture, finally, will lead in farmers’ income fluctuations, but crop insurance programs only point to the yield risk. In this study Dynamic Stochastic Simulation (DSS) is used to investigate crop insurance effect on income stabilization. For this purpose, 67 representative farms with 31 farm patterns, in 9 regions were selected to simulate insurance program. The results indicate that insurance enforcement causes 13.4 percent alleviation in income fluctuations. Regions, soil fertility, wet land area, and production (or cost) structure had significant impact in the rate of stabilization. Negative impact of production cost revealed the direct effect of increasing return to scale on stabilization, and also possibility of moral hazard. The paper concludes the necessity of adopting approaches to improve the program effect, and it is suggested to consider substitute or complement programs.
-
Page 47
This study used a Ricardian model to measure the impact of climate change on Iranian maize production and analyze potential impacts of further climate changes. The study utilized time series data for the period 1990-2004 pooled over 11 provinces. Results showed that climate change had significant nonlinear impacts on net revenue per hectare of maize production in Iran. The results also showed that increasing temperature and decreasing rainfall by the year 2100 due to increase in greenhouse gases emission, would cause reduction in land value by 29 % percent.
-
Page 69The major part of cooking oil consumed in Iran is imported and Ministry of Agriculture plans to increase oil seeds production in 10 years (2005-2014). The purpose of this study is to analyze the protection policies for summer soybean production in Iran. Policy Analysis Matrix (PAM) is used to measure the impact of government policies on private and social profitability. The data used for analysis is based on questionnaires filled up by Statistics Department of Ministry of Agriculture during 1998-2004. The results indicated that summer soybean had comparative advantages in the provinces which were main regions for production of these products while government policies were not supportive.
-
Page 89The purpose of this paper is to estimate the effect of natural disasters on production of agricultural sector based on 1980-2005 time series data using Autoregressive Regressing with Distributed Lags (ARDL). The results indicated that natural disaster had significantly negative effect on production of agriculture sector. Policy implication of this study is provision of insurance for farm products and income besides development of investment to raise agricultural production.
-
Page 105
The main objective of this research is to estimate recreation value of mangrove forest in Hormozgan province. Recreation value was obtained by the mean of WTP for mangrove forest. Contingent valuation method (CVM) and double dichotomous choice (DDC) questionnaire are used to measure willingness to pay (WTP) for mangrove forest. Logit model and maximum likelihood methods are used to estimate WTP. The result showed that 94.5%, of respondents were ready to pay for recreation in mangrove forest. The mean of WTP for recreation value of mangrove forest calculated 3491 Rial/person. Finally, the results support for greater extension services, facilities for eco-tourism, and emphasis on rural population for participation in tourism activities is mangrove forest.
-
Page 119The main objective of this study is to investigate factors affecting price stability in different sectors of Iranian economy. Data set including variables of exchange rate, interest rate, liquidity and price indices of agriculture, industry and services sectors for 1971-2003 obtained from socio-economic time series database known as PDS, published by Management and Planning Organization. In order to trace response of endogenous variables to imposed shocks to error term, Vector Autoregressive method was used. The results showed that monetary variables including exchange rate, interest rate and money volume as well as price of service sector affect agricultural prices positively. Increment of industry prices would increase agricultural prices. In case of industry sector, it was found that increase in interest rate, money volume and agricultural prices had negative impact on agricultural prices and only service sector prices rose industry prices. Prices of service sector were affected by agricultural prices and exchange rate negatively, while interest rate, money volume and industry prices had positive impact on them.
-
Page 139In this study, for determining the comparative advantage for long grain rice, the policy analysis matrix was used for period of 1980 to 2005 and effective factors on trend changes for gained indices from policy analysis matrix were calculated in three scenarios of foreign exchange rate. According to the results, foreign exchange rate variable on NPC and NPCI and shadow cost of tradable factors on EPC and DRC in E1 scenario of foreign exchange rate and foreign exchange rate on NPC, NPCI and EPC and shadow cost of tradable factors on DRC in E2 and E3 scenarios of foreign exchange rate had greatest effect and trend changes on DRC index showed that there was comparative advantage in this type of rice.
-
Page 165Economical integration of countries that have common economical profits and political issues can provide resources reallocation, production raise, trade and welfare for them. Regarding to globalization of international trade and economical integration, countries with identifying their characteristics in the economical world want to contact with their large trade partners. Because one of the main economical union of the world is European Union, and also is one of the largest trade partners of Iran (Iran for applying to demand of agricultural production import goods and export to this union), in this paper using panel data, import demand function for Iran is estimated and the effects of regionalism in this polar trading in trade and commerce of Iran was investigated. Results show that, economical structure of some union countries (Ireland, Belgium and Netherlands) is as near as Iran economical structure (while they are differ from social, political, cultural and etc), therefore, Iran can increase its trade relation to these countries and raising its commercial balance and welfare.
-
Page 183This paper examines the effects of economic variables on farm size inequality in Iran. The farm size index (FSI) is developed as a measure of farm size inequality. FSI are calculated for 16 provinces showed great variation over time. The spatial and temporal (between 1988 and 2003) differences in FSI are explained by running a pooled, cross-sectional time-series model. Profitable grain farming requires relatively large farm size and equipment investments, which lead to a relatively homogeneous structure of grains farms. A larger variation in the size of profitable farm operations is possible in livestock. Findings show share-farming and agri business has inverse relationship with FSI, too.
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.