فصلنامه دامپزشکی ایران
سال سوم شماره 16 (پاییز 1386)

غلظت سرمی الکترولیت های عمده سرم خون به همراه مقایسه گله ای، فصلی و ارتباط بین الکترولیت ها و فصل در گاوهای هولشتاین خالص و دورگ در گاوداری های صنعتی (1367 راس) و سنتی (414 راس) ارومیه در چهار فصل سال 1382 مطالعه گردید. غلظت سرمی کلسیم، منیزیم، فسفر و کلر به وسیله دستگاه اتوآنالیزر، سدیم و پتاسیم به روش شعله سنجی ارزیابی گردیدند. نتایج نشان داد که میانگین غلظت کلر، فسفر، کلسیم و سدیم در گاوداری های صنعتی بطور معنی داری بیشتر (P<0.01) و منیزیم و پتاسیم بطور معنی داری کمتر (P<0.01) از گاوداری های سنتی است. آنالیز واریانس یک طرفه وجود اختلاف گله ای در بین الکترولیت های عمده سرم در گاوداری های صنعتی (P<0.01) و سنتی (P<0.01) را نشان می دهد. میانگین فصلی الکترولیت های عمده سرم گاو در گاوداری های صنعتی به جز کلر و سنتی به جز فسفر و پتاسیم با هم متفاوت بودند (P<0.01). نتایج آنالیز همبستگی بین الکترولیت های عمده سرم گاو نشان می دهد که در گاوداری های صنعتی بین منیزیم و کلر، کلسیم و فسفر، سدیم و پتاسیم رابطه ی مثبت (P<0.01) و بین منیزیم و سدیم رابطه ی منفی مشاهده می شود (P<0.01). در گاوداری های سنتی بین کلسیم و فسفر، سدیم و پتاسیم رابطه مثبت وجود داشت (P<0.01). لذا می توان نتیجه گرفت که بین الکترولیت های عمده در گاوداری های صنعتی و سنتی و فصل اختلاف چشمگیری وجود دارد که در این رابطه منیزیم، کلسیم و پتاسیم در زمستان و بهار اهمیت فراوانی دارند. وجود رابطه بین کلسیم با فسفر و سدیم با پتاسیم و کلسیم با منیزیم اهمیت هماهنگی الکترولیت های عمده را اثبات نموده که لاجرم در تنظیم جیره ی غذائی بایستی منظور گردد.

از ابتدای پاییز سال 1378 تا آخر تابستان سال 1379 در طی چهار فصل با مراجعه به کشتارگاه شهرکرد، شیردان 400 راس گاو (در هر فصل 100 مورد) به صورت اتفاقی تحت بررسی قرار گرفت و مشخصات دام ها از نظر سن، جنس و همچنین محل، تعداد، تیپ و اندازه زخم های شیردان و حضور محتویات غیرطبیعی در این عضو ثبت گردید. برای تجزیه و تحلیل آماری اطلاعات از آزمون مربع کای استفاده شد. از بین 400 شیردان مورد بررسی 98 مورد (5/24 درصد) دارای زخم بودند که با حدود اطمینان 95 درصد فراوانی وقوع زخم شیردان 5/20 تا 5/28 درصد تعیین گردید، در 97 مورد از شیردان های مورد مطالعه، زخم از تیپ 1 و تنها در یک مورد زخم تیپ 2 مشاهده شد. اکثر زخم ها در ناحیه فوندوس و به شکل خطی یا بیضی بودند. ارتباط آماری معنی داری بین سن، جنس و فصل با میزان شیوع زخم شیردان وجود نداشت اما بین وجود شن در شیردان و وقوع زخم شیردان رابطه معنی داری وجود داشت (05/0P<).

هدف از تجربه حاضر بکارگیری یک روش مفید به منظور شناسایی و تفکیک اجرام تک یاخته ای مانند بابزیا وتیلریا می باشد. بدین منظور نمونه های خونی با روش رنگ آمیزی ایمنولوژیک پراکسیداز یگانه با بهره گیری از سرم های مثبت مورد مطالعه قرار گرفت و در مورد نمونه های سلولی لکوسیتی آلوده به تیلریا از کشت سلول های لکوسیتی با روش رنگ آمیزی دوگانه بهره گرفته شد. پیروپلاسم های بابزیا اویس و تیلریا لستوکاردی در رنگ آمیزی ایمنولوژیک یگانه به صورت لکه های کروی قهوه ای در گلبول های قرمز قابل رویت بودند. در رنگ آمیزی لکوسیتی آلوده به تیلریا آنولاتا با سرم خرگوش ایمن شده با پروتئین نوترکیبی شوک حرارتی 70 میتوکندری شیزونت ها، حضور ماکروشیزونت های تیلریا آنولاتا از طریق رنگ آمیزی آلکالین فسفاتاز آنتی آلکالین فسفاتاز مشخص گردید. همچنین سلول های فوق با روش رنگ آمیزی ایمنولوژیک دوگانه نیز مورد مطالعه قرار گرفتند و شیزونت های داخل سلول های آلوده از طریق پادتن اختصاصی با روش آلکالین فسفاتاز آنتی آلکالین فسفاتاز داخل سیتوپلاسم و پروتئین هسته وابسته به تکثیر سلول Ki-67 با استفاده از پادتن مونوکلونال و روش پراکسیداز داخل هسته به طور همزمان رنگ آمیزی گردیدند. شیرونت ها به صورت لکه های کروی قرمز در سیتوپلاسم و هسته حاوی پروتئین هسته وابسته به تکثیر سلول Ki-67 به صورت قهوه ای آشکار شدند. نتایج حاصله نشان می دهند که با روش ایمنولوژیک می توان پیروپلاسم های بابزیایی و تیلریایی را از یکدیگر تفکیک نمود. همچنین به نظر می رسد که روش ایمنولوژیک به عنوان یک روش استاندارد و مکمل جهت تعیین پروتئین های انگلی و آنالیز بیان ژن در سلول ها علاوه بر روش western blot قابل استفاده باشد.

در راستای تعیین شاخص های اپیدمیولوژی لنگش در میان اسب های نژاد عرب در اهواز و علل و عوامل مستعد کننده به آن، مطالعه حاضر از نوع آینده نگر طراحی و اجرا شد. در این مطالعه دو سری اطلاعات مورد استفاده قرار گرفتند. اطلاعات سری اول مربوط به پنج اسب داری در سطح شهر اهواز بوده که به عنوان نمونه های تحت مطالعه و سری دوم اطلاعات مربوط به بیماران مراجعه کننده به بیمارستان دانشکده دامپزشکی اهواز بدون در نظر گرفتن علت اولیه برای مراجعه بوده که به عنوان موارد بیمارستانی مورد بررسی واقع شده اند. اطلاعات بدست آمده از نمونه های تحت مطالعه با سرکشی های منظم از اصطبل های انتخاب شده و اطلاعات مربوط به موارد بیمارستانی از بخش جراحی دام بزرگ بیمارستان آموزشی دامپزشکی اهواز بدست آمد. از آزمون مربع کای برای بررسی آنالیز داده ها استفاده گردید. مطالعه حاضر نشان داد که نرخ بروز لنگش برابر 09/0 مورد به ازای هر راس اسب در سال بود. خطر ابتلا به لنگش با افزایش سن بالاتر رفته و در اسب های مسن بیشتر بود. اندام های حرکتی قدامی مواجهه با بیشترین صدمات بودند و اغلب موارد لنگش در زمان کار با اسب بیشتر از سایر مواقع مشخص می شد. مشکلات ساق و مفصل معمولترین علل لنگش در نمونه های تحت مطالعه بود (5/54% و 3/36%). در موارد بیمارستانی اختلاف معنی داری میان نواحی درگیر مشاهده نشد. بیشترین موارد دچار لنگش در نمونه های تحت مطالعه در اسب های مسابقه سرعت دیده شد و این در حالی است که در موارد بیمارستانی غالب موارد ابتلا را اسب های دارای کاربری تفریحی تشکیل می دادند. چنین به نظر میرسد که عوامل مستعدهای همچون شرایط نامناسب پیست مسابقات و سایر مسیرهای تمرینی و تفریحی، غیرحرفه ای بودن مربیان، کم اطلاعی صاحبان اسب ها و سوارکاران، نارسایی و فشار بالای تمرینات، مشکلات ترکیب بدنی و ضعف مدیریت، نقشی عمده در بروز لنگش در اسب های مورد بررسی در این مطالعه داشته اند.

هدف از این بررسی، تعیین میزان تراکم میکروبی شیر خام گاومیش در منطقه اهواز و نیز مقایسه دو روش شمارش کلی میکروب های هوازی مزوفیل (روش مرجع) و احیای رنگ متیلن بلو بود. در این بررسی در طول 6 ماه نمونه برداری، تعداد 80 نمونه شیر خام گاومیش در طی دو فصل سرد و گرم، از مناطق مختلف شهر اهواز و حومه تهیه و از نظر تراکم میکروبی، با دو روش مختلف فوق مورد بررسی و آزمایش قرار گرفت. در آزمون شمارش کلی میکروبی، متوسط میزان تراکم میکروبی در نمونه های فصل سرد cfu/ml106×8/2 و نمونه های فصل گرم cfu/ml 107×5/1 و در کل تحقیق cfu/ml106×0/9 بود. همچنین در این آزمون، از نظر درجه بندی کیفیت شیر خام براساس شاخص تراکم میکروبی در هر میلی لیتر (cfu/ml)، 25/36 درصد از نمونه ها ممتاز، 10 درصد از نمونه ها درجه یک، 25/11 درصد از نمونه ها درجه دو، 10 درصد از نمونه ها درجه سه، 15 درصد از نمونه ها درجه چهار، 5/2 درصد از نمونه ها نسبتا قابل قبول و 15 درصد از نمونه ها غیر قابل قبول بودند. نتایج حاصل از دو روش شمارش کلی میکروب های هوازی مزوفیل و احیاء متیلن بلو مشابه بودند (001/0p<) و دو روش، با هم تطابق دارند (77/0=r2). به دلیل اینکه در تراکم میکروبی، علاوه بر میکروب های هوازی مزوفیل، میکروارگانیسم های سرماگرا و گرماگرا نیز، حضور دارند؛ بنابراین به نظر می رسد که تطابق حاصله، در این بررسی شامل میکروب های هوازی مزوفیل می باشد و این تطابق، در شیرهای خام تازه گاومیش که به مدت طولانی نگهداری نشده اند، مورد استناد است. همچنین میزان شمارش کلی میکروبی در دو فصل سرد و گرم، اختلاف معنی داری نشان نداد (05/0p>).

مطالعه حاضر بر روی 22 راس گاو مظنون به پریکاردیت ضربه ای که به بیمارستان دامپزشکی دانشگاه شهید چمران اهواز ارجاع داده شده بودند، صورت پذیرفت. در هر مورد پس از اخذ تاریخچه و معاینه بالینی، بزل مایع پریکارد انجام می شد. نمونه های اخذ شده به صورت درشت بینی و ریز بینی مورد بررسی قرار گرفت و رنگ، بو، شفافیت، وزن مخصوص و میزان پروتئین تام آنها ثبت گردید. همچنین نمونه ها از نظر سلولی و میکروبی ارزیابی شد. بر اساس نتایج به دست آمده ثابت ترین نشانه های بالینی دام های مبتلا ادم، نبض و اتساع ورید وداج دوطرفه و گنگ شدن صداهای قلبی بود. در بررسی درشت بینی مایع پریکارد نشان داده شد که در بیشترین موارد مایع اخذ شده، کدر، قرمز و یا قهوه ای بوده و بوی تعفن داشته است. میانگین و خطای استاندارد وزن مخصوص 003/0±027/1 و میانگین و خطای استاندارد میزان پروتئین تام و تعداد گلبول های سفید به ترتیب، 548/0±55/4 گرم در دسی لیتر و 278±5083 سلول در میکرولیتر تعیین گردید. همچنین در تمامی موارد تعداد نوتروفیل ها بیشتر از لنفوسیت ها بود. فراوان ترین باکتری جدا شده (6/82%) آرکانو باکتریوم پیوژنز تعیین هویت گردید. سایر باکتری های جدا شده عبارت بودند از: باسیلوس، استافیلوکوکوس اورئوس، کلستریدیوم، اشرشیاکولی و فلاووباکتریوم. در سه مورد نیز تک یاخته در داخل مایع پریکارد وجود داشت.

در این مطالعه استخوان کنجدی پایینی در انگشتان 20 نمونه اندام های حرکتی قدامی و خلفی غیرسالم (6عدد قدامی و 14 عدد خلفی) و 10 نمونه اندام های حرکتی قدامی و خلفی سالم (هرکدام 5 عدد) از نظر رادیوگرافی و مورفومتری مورد مطالعه قرار گرفت. نمونه های این مطالعه از کشتارگاه تهیه گردید. ابتدا از نمونه ها در دو حالت گماری جانبی میانی و قدامی خلفی، رادیوگراف تهیه شد. سپس نمونه ها تشریح شده و با مشخص نمودن موقعیت آناتومی استخوان کنجدی پایینی جهت مطالعه رادیوگرافی مجدد و مورفومتری، استخوان مزبور از اندام جدا گردید. در مورفومتری طول، عرض و ضخامت استخوان اندازه گیری شد.
در مطالعه مورفومتری مشخص گردید در استخوان های کنجدی پایینی انگشتان 3 و 4 در اندام خلفی ناسالم در مقایسه با نمونه های سالم، در اندازه طول، تفاوت معنی داری (05/0P<) وجود دارد، و از نظر عرض و ضخامت اختلاف معنی داری دیده نمی شد. در اندازه طول، عرض و ضخامت استخوان کنجدی پایینی انگشتان 3 و 4 در اندام قدامی (سالم و ناسالم)، اختلاف معنی داری وجود نداشت.
در مطالعه رادیوگرافی استخوان کنجدی پایینی اندام خلفی و قدامی، تغییرات رادیوگرافی به صورت زیر مشاهده گردید: 16 مورد تغییر در دانسیته استخوانی، 12 مورد تغییر در موقعیت آناتومی، 7 مورد واکنش استخوانی به صورت تشکیل استخوان جدید و 9 مورد تغییر شکل استخوانی. همچنین 3 مورد گوه ای شدن در استخوان بند سوم انگشت، یک مورد آهکی شدن بافت نرم و مواردی استئومیلیت در بند دوم و سوم قابل مشاهده بود.

بررسی حاضر در طی چهار فصل در سال 1382 جهت تعیین فراوانی تیلریوز گاوی بر روی 600 راس گاو (در هر فصل 150 نمونه) از گاوداری های شهرستان زاهدان انجام گرفت. پس از ثبت اطلاعات مربوط به هر دام در پرسشنامه های تهیه شده، از تمام دام ها معاینه بالینی به عمل آمد و پس از آن اضافه گسترش خون تهیه و پس از ثابت کردن و رنگ آمیزی با گیمسا از نظر وجود اشکال پیروپلاسمی انگل در داخل گلبول های قرمز نمونه ها مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج حاصل نشان داد که از 600 راس گاو 34 راس (6/5 درصد) آلوده به انگل بودند. رنگ پریدگی مخاطات در 21 مورد (7/61 درصد)، تورم عقده های لنفاوی در 17 مورد (50 درصد)، زردی در 6 مورد (6/17 درصد)، خونریزی نقطه ای مخاطات در 5 مورد (7/14 درصد)، اسهال در 1 مورد (9/2 درصد) و سرفه در 1 مورد (9/2 درصد) مشاهده گردید. در بین سنین مختلف بیشترین میزان آلودگی مربوط به سن کمتر از یک سال (68 درصد) و کمترین میزان آلودگی مربوط به سنین بالای 3 سال (4 درصد) بود که در تجزیه تحلیل آماری هم این ارتباط تایید شد (p<0.05). در بین نژادها بیشترین میزان آلودگی مربوط به گاوهای نژاد هولشتاین (5/63 درصد) و کمترین آن مربوط به گاوهای بومی (8 درصد) بود. اختلاف بین میزان آلودگی در نژادهای مختلف از نظر آماری معنی دار بود (p<0.05). بین جنسیت حیوان (نر و ماده) و آلودگی با تیلریا اختلاف معنی داری مشاهده نگردید. در فصول مختلف نیز میزان آلودگی متفاوت بود، بطوریکه بیشترین میزان آلودگی مربوط به فصل تابستان (9/55 درصد) و کمترین آن در فصل زمستان (9/2 درصد) مشاهده گردید (p<0.05).

در این تحقیق به منظور مقایسه ساختار گوش میانی انسان با سگ و اسب، از هر کدام از نمونه های انسان، اسب و سگ بالغ، پنج جمجمه در نظر گرفته شد. پس از برش دادن جمجمه ها و بررسی استخوان گیجگاهی و قسمت های گوش میانی، استخوانچه های چکشی، سندانی و رکابی را خارج نموده و وزن و ابعاد مختلف این استخوان ها با استفاده از کولیس و ترازو اندازه گیری و ثبت گردید.
نتایج نشان داد که استخوان گیجگاهی و گوش میانی انسان از نظر محل قرار گرفتن و مجاورات با اسب و سگ مشابه می باشد ولی از نظر بعضی از قسمت ها با این دو حیوان متفاوت می باشد. بطور مثال طول لوله استاش در انسان کوتاهتر بوده و هیپوتیمپان در انسان دارای فضای کمتری در مقایسه با حباب شنوایی در حیوانات می باشد. قطر و طول زائده وجنه ای قطعه مسطح در استخوان گیجگاهی اسب بیشتر از سگ و انسان بوده و قطعه صماخی اسب بر خلاف انسان دارای زائده عضلانی بزرگی می باشد. قطر داخلی کانال کاروتید در انسان بیشتر از اسب و سگ بود. شکل ظاهری سه استخوانچه گوش میانی با هم تقریبا مشابه بود. در مقایسه پارامترهای اندازه گرفته شده با استفاده از آزمون T-student مشخص گردید که وزن و طول زائده بزرگ استخوان چکشی در انسان و سگ مشابه بوده و پارامترهای قطر سر، طول کل و طول قسمت های دسته، سر و گردن و زائده کوچک دارای اختلاف معنی داری بودند (05/0P<). استخوان چکشی در اسب در تمام پارامترها از انسان بزرگتر بود و در تمام فاکتورها اختلاف معنی دار داشتند (01/0P<). در استخوان سندانی، طول تنه+زائده بلند، طول تنه+زائده کوتاه و فاصله انتهایی دو زائده در انسان بزرگتر از سگ بودند. بین انسان و اسب فقط دو مورد طول تنه+زائده بلند و طول تنه+زائده کوتاه دارای اختلاف معنی داری بوده (01/0P<) و در انسان بزرگتر از اسب بود. در استخوان رکابی، پارامترهای وزن، فاصله دو شاخک و طول صفحه قاعده ای بین انسان و سگ دارای اختلاف معنی داری بوده (01/0P<) و در انسان بزرگتر از سگ بودند. بین انسان و اسب بجز موارد طول شاخک ها، طول و عرض صفحه قاعده ای، سایر فاکتورها دارای اختلاف معنی داری بودند.

بیماری زبان آبی، بیماری ویروسی است که توسط پشه های خانواده کولیکوئیدس انتقال می یابد. گوسفند حساس ترین حیوان نسبت به این بیماری است. با توجه به شیوع این بیماری در کشور ترکیه، و تشابه شرایط آب و هوایی آن با استان آذربایجان غربی لازم است که وجود این بیماری در ایران و بویژه آذربایجان غربی مورد ارزیابی قرار گیرد. جهت انجام این مطالعه 605 نمونه سرم از گله های گوسفند در آذربایجان غربی جمع آوری گردید و با روش ژل دیفوزیون از نظر آنتی بادی ضد ویروس بیماری زبان آبی آزمایش شد. از این تعداد 328 (1/63%) راس واجد پاسخ مثبت نسبت به تست بودند. در فصل بهار و تابستان 1/69% نمونه ها و در فصل پائیز و زمستان 57% نمونه ها مثبت بودند. بیماری در شهر ماکو دارای بیشترین شیوع (8/76%) و در شهر سلماس دارای کمترین شیوع (7/53%) بود. با توجه به نتایج باید تعیین گردد که نتایج سرمی مثبت ناشی از درگیری حیوان با کدام تیپ یا تیپ های مختلف ویروس بوده است و آیا مشابهتی با تیپ های در گردش در کشور ترکیه یا سایر کشورهای هم مرز وجود دارد.

به منظور بررسی آلودگی عقده های لنفاوی بز به نوچه انگل لینگوآتولا سراتا، از شهریور ماه سال 1379 لغایت خرداد ماه 1380 نمونه های عقده های لنفاوی مزانتریک بز از کشتارگاه ارومیه جمع آوری شد. در این بررسی جمعا 604 عقده لنفاوی مزانتریک از 100 راس بز (حداقل 1 و حداکثر 10 عقده) جمع آوری شد. نتایج نشان دهنده آن است که (68%)68 راس بز آلودگی را حداقل در یک عقده لنفاوی داشته اند. از 604 عقده لنفاوی بررسی شده 222 نمونه (75/36%) آلوده به نوچه لینگوآتولا سراتا بودند. حداقل و حداکثر انگل در هر عقده لنفاوی 313-1 عدد و میانگین انگل به عقده لنفاوی 98/6 عدد بود. تعداد کل انگل جدا شده 4221 عدد بود. در این بررسی عقده های لنفاوی شل و وارفته نسبت به عقده های لنفاوی با قوام طبیعی آلودگی بیشتری به نوچه انگل داشتند (P<0.05). هم چنین آلودگی به انگل و تعداد آن در عقده های تیره رنگ و عقده های هموراژیک به ترتیب بیشتر از عقده های با رنگ طبیعی بود (P<0.05).

کیست هیداتیک یکی از بیماری های مهم مشترک بین انسان و دام بوده که همه ساله خسارات فراوانی به جمعیت های انسانی و دامی وارد می کند. یکی از مسائل عمده بیماری هیداتیدوز تشخیص وجود کیست در انسان و حیوانات است. تا کنون توسط روش های سرولوژی متعدد با تعیین وجود پادتن ضد پادگنهای کیست هیداتیک در سرم افراد و حیوانات مبتلا موفق به تشخیص بیماری شده اند، لیکن تفاوت های آشکاری در توانایی تست های مختلف ایمونولوژیک نشان داده شده است. از آنجایی که ارزیابی آزمایشات سرولوژیک در انسان با محدودیت های فراوانی روبروست تصمیم گرفته شد در گوسفندانی که بطور تجربی به کیست هیداتیک آلوده شده اند این ارزیابی صورت گیرد. در این مطالعه روند ظهور پادتن در سرم بوسیله تست ژل دیفوزیون که از ویژگی بالایی در تشخیص هیداتیدوز برخوردار است مورد بررسی قرار گرفته شد. پروتواسکولکس های زنده کیست های هیداتیک به تعداد 000/15 به هر قلاده سگ خورانده شد. بعد از دو ماه با مشاهده تخم تنیا در مدفوع پس از آسان کشی، کالبد گشائی سگ ها انجام شد و از روده باریک کرم های بالغ اکینوکوکوس گرانولوزوس در سرم فیزیولوژی جمع آوری و تخم ها با له کردن بندهای بارور آزاد و شمارش شدند. به هر یک از 13 راس گوسفند مورد آزمایش حدود 2000 تخم خورانده شد و 6 راس گوسفند دیگر بعنوان شاهد در شرایط کاملا برابر با گوسفندان مورد آزمایش نگهداری و به جای تخم سرم فیزیولوژی خورانده شد. هرهفته از تمام گوسفندان مورد آزمایش و شاهد خونگیری بعمل آمده، سرم آنها جدا و در 20- درجه سانتی گراد نگهداری شدند. تمام نمونه ها پس از جمع آوری با روش ژل دیفوزیون مورد آزمایش قرار گرفتند. با انجام آزمایش ژل دیفوزیون برای تشخیص پادتن ضد کیست در سرم گوسفندان آلوده، مشخص گردید که حساسیت این آزمایش در مورد گوسفندان آلوده تا 5 هفته پس از آلودگی صفر و در هفته ششم به 15 درصد می رسد سپس بتدریج افزایش یافته و در هفته چهاردهم به 69 درصد می رسد در هفته های بعد میزان حساسیت بتدریج کاهش می یابد. ویژگی یا اختصاصیت آزمایش در تمام هفته ها 100 درصد بود. چنین به نظر می رسد که توانایی تشخیص پادتن ضد کیست هیداتیک بستگی به مرحله رشد کیست داشته و گرچه اخذ جواب مثبت ارزش بسیاری دارد ولی نتایج منفی نشانه عدم وجود کیست هیداتیک نبوده و انجام آزمایشات سرولوژیک دیگر با حساسیت بالا جهت تشخیص ضروری به نظر می رسد.

این مطالعه در سال 1380 بر روی تعداد 62 قلاده سگ ولگرد در منطقه مرند انجام گردید. بعد از شکار حیوانات، لاشه جهت نمونه برداری به بخش انگل شناسی موسسه رازی شعبه شمالغرب کشور (پیام مرند) منتقل گردید. به منظور به حداقل رساندن خطرات احتمالی عوامل بیماری زا برای کارکنان، تمامی سرها بعد از جدا سازی به مدت 30 روز در محلول فرمالین 10% قرار گرفت و بعد از سپری شدن مدت مذکور، با استفاده از اره استخوان بر، بیستوری و سایر وسایل کالبد گشایی با ایجاد یک برش در امتداد خط طولی سر (از ابتدای پوزه تا ناحیه پس سر) سرها را به دو نیمه متقارن تقسیم نموده و با دقت تمامی قسمت های حفرات و بوقک های بینی را مورد بررسی قرار داده و انگل های جدا شده از هر سر با ثبت مشخصات مربوطه، به داخل محلول فرمالین 10% انتقال یافت. نتایج این بررسی از آلودگی 22/53% سگ های مورد مطالعه در منطقه مرند حکایت داشت و کمترین و بیشترین تعداد انگل جدا شده از یک سر بترتیب 1 و 4 انگل بود و نزدیک به 95% انگل های جدا شده از جنس ماده بودند.

هدف از انجام این مطالعه، ارزیابی سطح ورم پستان تحت بالینی در میان گاوداری های سنتی شهر خرم آباد بر اساس شمارش سلول های سوماتیک شیر مخزن (BTSCC) بود. به همین جهت در طی پنج ماه مطالعه از اسفند 83 لغایت تیرماه 1384، در سکوی دریافت کارخانه شیر پاستوریزه خرم آباد، 171 نمونه شیر از تانکرهای مخصوص حمل شیر که شیر دامداران را از نقاط مختلف اطراف شهر جمع آوری می کردند، اخذ شد. بلافاصله پس از انتقال نمونه ها به آزمایشگاه و رنگ آمیزی آنها با محلول گیمسا، سلول های سوماتیک با ضرب کردن فاکتور کار (W.F) در تعداد سلول های شمارش شده محاسبه می شد. میانگین تعداد سلول های سوماتیک مخزن در ماه های اسفند، فروردین، اردیبهشت، خرداد و تیر بترتیب 2/2±1/184، 4/2±1/154، 6/2±1/165، 6/2±7/121 و 2/2±4/173 هزار سلول در هر میلی لیتر شیر بود. همچنین متوسط تعداد سلول های سوماتیک در کل ماه های مطالعه 6/10±6/159 هزار سلول در هر میلی لیتر شیر بدست آمد و بدلیل عدم وجود معیاری برای گاوهای شیری سنتی، یافته های این مطالعه با معیارهای پذیرفته شده گاوداری های صنعتی سنجیده شد.
براساس نتایج بدست آمده، متوسط BTSCC در 164 مورد (91/95 درصد) کمتر از 200 هزار سلول در هر میلی لیتر شیر یعنی کمتر از آستانه قابل قبول برای شیوع ورم پستان تحت بالینی بوده است و تنها در 7 مورد (09/4 درصد) اندکی بیش از 200 هزار سلول در هر میلی لیتر شیر داشته اند. از این مطالعه چنین نتیجه گیری شد که بر اساس معیارهای موجود در گاوداری های صنعتی، اشاعه ورم پستان تحت بالینی در بین گاوهای شیری گاوداری های سنتی منطقه خرم آباد بسیار پایین بود.

در یک گاوداری در حومه گرگان، بیماری با درگیری دستگاه عصبی در گاوهای شیرده شیوع یافت. در معاینه بالینی، لرزش بدن، حرکات جوشی بدون دلیل، ریزش بزاق، تحریک پذیری دوره ای، حرکت های چرخشی بدون جهت، کوری مرکزی، عدم تعادل، تشنج شدید و غش جلب توجه می کرد. در کالبدگشایی، پرخونی و خیزدار بودن مغز، پرخونی کلیه ها و نکروز و خونریزی در مخاط روده مشاهده گردید. در مطالعه ریز بینی بافت مغز، خیز شدید پیرامون نرون ها، خیز و خونریزی در اطراف رگ های خونی، آنتریت نکروتیک، کانون های نکروز لوله ای حاد در کلیه و پرخونی و خیز در سایر بافت ها به چشم می خورد. در رنگ آمیزی به روش زیل نیلسن، گنجیدگی های قرمز رنگ نامنظم در هسته سلول های لوله های درهم پیچیده نزدیک در کلیه ها تشخیص داده شد. در آزمایش سم شناسی، میزان سرب در قشر کلیه ppm6/74 و در فارمیت ppm 7129 (14 برابر حداکثر مجاز آن)، و در کنسانتره فارمیت دار ppm282 و در کنسانتره بدون فارمیت ناچیز تعیین گردید. به علت شیوع این بیماری 18 راس از گاوهای شیری ذبح یا تلف گردید. براساس سابقه، نشانه های بالینی، یافته های آسیب شناسی و سم شناسی وقوع مسمومیت با سرب در این گله قطعی و منبع مسمومیت فارمیت اضافه شده به کنسانتره گاوهای شیری تعیین گردید.