ماهنامه گستره انرژی
پیاپی 117-118 (دی و بهمن 1395)

با به پایان رسیدن اولین سال لغو تحریم های ایران، کارشناسان و صاحب نظران بر این اعتقادند که مهم ترین دستاوردهای اجرای یک ساله برجام را می توان در حوزه انرژی کشور مشاهده کرد. پیش از توافق برجام فروش نفت ایران محدود شده و ارز حاصل از فروش نفت نیز به ایران منتقل نمی شد و حمل ونقل نفت ایران با مشکلاتی روبرو بود...

مصرف نفت در حال نزدیک شدن به یک نقطه کلیدی است. در آغاز قرن بیستم میلادی، بزرگ ترین معضل شهرهای بزرگ دنیا، نه حاشیه شینی و فقدان شبکه فاضلاب و خاکستر تولید شده از سوختن زغال سنگ که مدفوع اسب ها بود. در سال 1900 میلادی، در شهر لندن، بیش از 300 هزار اسب، وظیفه جابجایی مردم و کالاها را بر عهده داشتند و شهر مملو از مدفوع و ادرار این چهارپایان بود. در شهر نیویورک که 100 هزار اسب در آن زندگی می کردند، شرایط شهر کم وبیش مشابه لندن بود. بوی نامطبوع فضولات اسب ها، یک چالش بزرگ برای مدیران شهری محسوب می شد .اما یک دهه بعد، دست نامریی بازار این مشکل را تا حدود زیادی برطرف نمود...

چندی پیش، من در یک سخنرانی برای بیش از 250 نفر از مدیران و کارشناسان ارشد صنعت نفت و گاز، از آن ها پرسیدم آیا تاکنون یک خودروی برقی را رانده اید؟ نتیجه بهت آور بود: تنها پنج نفر و برابر با دو درصد آن ها، تجربه راندن یک اسب لیتیومی را داشته اند.‏ در ادامه من به آنان گفتم که این خودروهای پاک، مهم ترین رقیب برای در هم شکستن انحصار بلندمدت شما در تامین انرژی پیشرانه خودروهای کنونی خواهد بود...

عده ای منطقه میدلند غرب تگزاس را تگزاعربیا، می نامند. منطقه ای پهناور که در هر زمین 40 اکری، یک پمپ نصب شده تا طلای سیاه را از اعماق سازند پرمین و از چاه هایی با عمق 12 هزار فوت( برابر با 3700 متر) خارج نمایند؛ اما با 20 مایل رانندگی به سوی شمال شاهد صدها توربین بادی خواهید بود که بر دشت سایه افکنده اند.این توربین ها که سایه آن ها بر روی پمپ های کله اسبی افتاده است، نشانه ای از آینده دنیای بدون نفت هستند...

با آغاز ریاست جمهوری دونالد ترامپ، رئیس جمهوری منتخب آمریکا، از یک سو و افزایش اقبال به سیاستمداران عوام فریب در اروپا از سوی دیگر، خطر ناپایداری سیاسی در سال 2017 میلادی افزایش یافته است. در این شرایط، سرمایه گذاران محتاط ممکن است بیشترین ثبات را در بازار نفت بیابند که پیش از این، بازاری پرخطر به شمار می آمد. طبق اعلام بلومبرگ، توافق تولیدکنندگان نفت عضو و غیرعضو اوپک برای کاهش عرضه، تنها موجب کاهش عرضه مازاد در بازارهای جهانی نمی شود و اگر کشورهای مشارکت کننده در این توافق به تعهد خود پایبند بمانند، ظرفیت اضافی عرضه نفت سبب خواهد شد زمینه ای برای واکنش سریع به هرگونه اختلال در عرضه ایجاد شود...

با توافق پر سروصدای هسته ای ایران و جامعه جهانی، فرصت ها و چالش های جدیدی در بازار محصولات پتروشیمی پدید آمده است. ایران با دارا بودن ذخایر عظیم نفت و گاز طبیعی، یکی از منابع جذاب عرضه خوراک به بازارهای جهانی و گزینه ای مناسب برای تبدیل به یک هاب صادرات محصولات پتروشیمی خواهد بود. رهبران صنعت نفت ایران از تمرکز برای افزایش سهم بازار خود در چند بازار کلیدی، پس از پایان یافتن تحریم های دشوار بین المللی خبر می دهند. اقدامی که به تغییر در حاشیه سود رقبا، جنگ قیمت ها و بازنگری در ارزیابی اقتصادی پروژه های جدید در حال مطالعه و اجرا در منطقه راهبردی خلیج پارس، منجر خواهد شد. در ادامه به بررسی چشم انداز آینده صنعت پتروشیمی ایران می پردازیم...

همزمان با اول دی ماه سالروز تاسیس شرکت ملی حفاری ایران، چهاردهمین نمایشگاه تخصصی صنعت حفاری در اهواز آغاز بکار کرد. در آیین گشایش این نمایشگاه رئیس و اعضای کمیسیون انرژی و تعدادی از نمایندگان مردم استان خوزستان در مجلس شورای اسلامی، شماری از مدیران ارشد صنعت نفت و حفاری و دستگاه های اجرایی استان حضور داشتند. تعداد شرکت های حاضر در نمایشگاه افزون بر 160 شرکت بودند. به گفته جلیلی، مدیر شرکت نمایشگاهی خوزستان، حدود 10 هزار مترمربع فضای مسقف و باز نمایشگاه به این رویداد اقتصادی اختصاص یافته که از این میزان بیش از شش هزار مترمربع فضای سرپوشیده مشتمل بر چهار سالن نمایشگاهی است...

سال 2015 میلادی را باید یکی از سال های پرچالش برای بازار جهانی محصولات پتروشیمی به شمار آوریم. سقوط قیمت نفت خام و تغییر در بازار گاز طبیعی، تاثیرات قابل توجهی بر قیمت محصولات پتروشیمی برجای گذاشت و تولیدکنندگان این محصولات، موقعیت رقابتی خویش را در معرض دگرگونی می بینند.
در این میان، کاهش قیمت نفتا، موقعیت رقابتی تولیدکنندگان اروپایی و آسیایی را در برابر رقبای خاورمیانه و ایالات متحده، بهبود بخشیده است. واحدهای کراکر نفتا در اروپا و آسیا، با بهتر شدن جایگاه رقابتی در برابر تولیدکنندگان دارای واحدهای کراکر اتان، نسبت های مالی خود را در سال گذشته میلادی، بهبود دادند...

به گزارش گستره انرژی، مهندس عراقی پنجم بهمن ماه طی یک مصاحبه مطبوعاتی در محل شرکت با خبرنگاران در تشریح جزییات دلایل توقف واردات گاز از ترکمنستان گفت، هم اکنون حدود 5/1 تا دو درصد گاز مورد نیاز کشور از طریق واردات تامین می شود و عملا با توقف واردات گاز محدودیت یا مشکلی برای گازرسانی در شمال و شمال شرق کشور نداریم. معاون وزیر نفت با یادآوری اینکه باعث وبانی امضای قرارداد واردات گاز ترکمنستان مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی بود و این قرارداد در دولت ایشان امضا شد گفت، ترکمنستان در روزهای استقلال خود با مشکلات متعدد اقتصادی روبه رو بود و حتی در آن ایام با دستور رئیس جمهور وقت محموله های آرد به این کشور همسایه صادر می شد...

عربستان سعودی در دو بخش تولیدکنندگان و مصرف کنندگان نفت خام به دلیل ذخایر عظیم اثبات شده خود، از قدرت بالایی برخوردار است. این کشور با دارا بودن 266 میلیارد بشکه نفت، در فهرست دارندگان بیشترین منابع طلای سیاه در رتبه دوم قرار دارد...

با اجرایی شدن مقررات کاهش انتشار گازهای گلخانه ای در اتحادیه اروپا و آمریکای شمالی، تعداد کشتی های سفارش گذاری شده توسط شرکت های مختلف دریانوردی که از سوخت ال.ان.جی استفاده می کنند، به سرعت در حال افزایش است؛ اما همچنان تا زمان فراگیر شدن استفاده از این سوخت در سراسر دنیا، راهی طولانی در برابر ماست. آنگوس کمپبل، مدیرعامل شرکت کشتیرانی شولت معتقد است: ال.ان.جی یک سوخت تغییردهنده بازی در صنعت دریانوردی است که نمی توان آن را نادیده گرفت...

در سال 2015 میلادی، مجموع ظرفیت نصب شده تولید برق از صفحه های خورشیدی از مرز 228 گیگاوات فراتر رفت. هم اینک در چند کشور دنیا، این منبع پاک تولید برق از سهم بالایی در تامین انرژی مورد نیاز شهروندان برخوردار است. آژانس بین المللی انرژی در گزارش اخیر خود به بررسی دستاوردهای انرژی خورشیدی پرداخته است...

در گزارش جدید منتشر شده توسط شورای جهانی انرژی بادی با عنوان چشم انداز انرژی بادی دنیا در سال 2016 میلادی پیش بینی شده که دورنمای این انرژی پاک در سال های فرارو در سراسر دنیا، امیدبخش خواهد بود. در این گزارش با اشاره به دستاوردهای بزرگ سال 2015 میلادی در بخش توسعه انرژی بادی اعلام گردیده با اضافه شدن 63 گیگاوات ظرفیت انرژی بادی در سال 2015 میلادی، مجموع ظرفیت طرح های تولید انرژی بادی دنیا از مرز 433 گیگاوات فراتر رفته است. دنیای ما در سال گذشته، شاهد رشد 17 درصدی رشد ظرفیت در مقایسه با سال پیش از آن (2014) بوده است و این منبع انرژی تجدیدپذیر به اصلی ترین گزینه طرح های جدید تولید برق، در بسیاری از نقاط دنیا تبدیل شده است...

رهبران اندونزی در نظر دارند با جذب ده ها میلیارد دلار سرمایه گذاری داخلی و خارجی، به هاب منطقه ای تولید فراورده های نفتی و پتروشیمی در شرق قاره پهناور آسیا تبدیل شوند؛ و با وجود پاره ای موانع و چالش ها نظیر مشکلات سیاسی، عدم اطمینان در حوزه قوانین و مقررات و افزایش جریان های ملی گرایانه، جوکو ویدودو، رئیس جمهور این کشور مصمم است تا زمینه حضور سرمایه گذاران خارجی را فراهم نماید...

با رویکرد جدید رهبران کویت برای افزایش سهم گاز طبیعی در سبد مصرف انرژی این کشور، توسعه زیرساخت ها و واردات بیشتر ال.ان.جی در دستور کار آنان قرار گرفته است. تاکنون دولت کویت از یک پایانه شناور برای واردات ال.ان.جی و تبدیل آن به گاز استفاده می کرده است؛ اما با افزایش نیاز نیروگاه های این کشور به گاز طبیعی، ساخت یک پایانه بزرگ واردات ال.ان.جی در ساحل این کشور و تبدیل آن به گاز در دستور کار کویتی ها قرار دارد. هم اینک، دولت کویت با پایان مراحل امکان سنجی ساخت پایانه واردات ال.ان.جی، در حال ارزیابی سه پیشنهاد ارائه شده است...

معاون شرکت نفت با اشاره به برنامه افزایش 14 درصدی ضریب بازیافت مخازن نفت کشور گفت، در صورت تحقق این برنامه معادل 400 میلیارد دلار به ارزش ذخایر نفت کشور اضافه می شود. غلامرضا منوچهری با اشاره به ضرورت محدود کردن گازهای گلخانه ای و نظارت بیشتر بر موارد زیست محیطی از سوی تولیدکننده ها گفت، هم اکنون شاهد تحولات ژئوا نرژی زیادی در جهان هستیم به طوری که آمریکا تبدیل به صادرکننده گاز شده و حتی در آینده ممکن است، نفت را صادر کند، از این رو ایران باید جایگاه خود را در حوزه انرژی حفظ کند...

در شرایط رکود در بازارها، خوش بینی به آینده، طرفداران چندانی ندارد. بازار دکل های حفاری نیز با چالش های فراوانی روبرو است. در دو سال گذشته، بازار دکل های حفاری با دشوارترین روزها در چند دهه اخیر روبرو بوده و همچنان چشم اندازهای آینده، تیره وتار به نظر می رسد.
بحران اقتصادی کنونی حاکم بر این بازار با لغو صدها قرارداد و کاهش سقف قراردادها، فعالان صنعت حفاری را بهت زده نموده است. تعداد قراردادهای حفاری جدید به کمترین مقدار از دهه 1980 میلادی رسیده و بسیاری از دکل ها در افق میان مدت، هیچ امیدی به یافتن فرصت فعالیت ندارند. هزینه سرمایه گذاری شرکت های بالادستی نیز با کاهش صدها میلیارد دلاری همراه شده است...

در چند دهه اخیر، موضوع امنیت انرژی که به معنای توانایی یک دولت در تامین منابع انرژی به میزان کافی با قیمت مناسب و پایدار از نظر محیط زیستی برای اقتصاد آن کشور است، مورد توجه جدی قرار گرفته است. پس از ظهور بحران انرژی دنیا در دهه های 1970 و 1980 میلادی و رویارویی اروپا با کمبود نفت، دنیا با افزایش بی سابقه قیمت طلای سیاه روبرو گردید. بدین ترتیب، رهبران اروپا دریافتند تداوم نوسان در عرضه انرژی می تواند عملکردی فاجعه آمیز برای اقتصاد قاره سبز به دنبال داشته باشد...

صنعت نفت و گاز در سال های اخیر برای تامین تقاضای فزاینده دنیای امروز به منابع انرژی، روانه محیط های دورافتاده و دشوار شده است؛ و توسعه میادین آب های عمیق و فوق عمیق، نیازمند تجهیزات سرچاهی نصب شده در بستر دریا، سامانه های پالایشی و شبکه های طولانی انتقال نفت برداشت شده می باشد .به خاطر داشته باشید که با سرعت گرفتن توسعه میادین آب های عمیق، راهبری تجهیزات پیشرفته مورد نیاز شامل تجهیزات سرچاهی نصب شده در بستر دریا، رایزرها، تاسیسات پالایشی و خطوط انتقال به یک موضوع کلیدی تبدیل شده است. اما شرکت های توسعه دهنده میادین هیدروکربوری آب های عمیق، به دنبال یافتن روش های کم هزینه بازرسی و کنترل جهت مدیریت این تاسیسات هستند...

ذخایر فسیلی در طول میلیون ها سال بر اثر فعل وانفعالات شیمیایی در اعماق زمین بوجود آمده اند. این ذخایر در مناطق مختلف جهان و بخصوص در خاورمیانه امروزی در بسترهای زیرزمینی با تخلخل متفاوت و بصورت مخازن نفتی محبوس شده اند. در مخازن شکافدار باید تمامی مکانیزم های مربوط به جابجایی نفت در ازدیاد برداشت اولیه و مخصوصا ازدیاد برداشت ثانویه لحاظ شده و نیز محاسبات مربوط به اندازه بلوک سنگ مخزن برای تعیین پارامترهای لازم به منظور استفاده در شبیه سازی های مهندسی مخازن و بررسی بلوک های سنگ مخزن از نظر شکل هندسی، میزان تخلخل بستر و بررسی جریان سیال از سنگ مخزن به درون ترک ها مورد توجه خاص و تخمین زده شود و مورد بررسی های شبیه سازی و سپس عملیاتی قرار گیرد. مخازن شکافدار به عنوان مخازنی با شدت جریان تولید بالا، عمر کوتاه و ضریب بازیافت نهایی پایین شناخته می شوند...