ماهنامه گستره انرژی
پیاپی 124 (1396)

در چند ماه اخیر، سه حادثه ناگوار با 40 کشته و تعدادی مجروح و خسارت مالی سنگین گریبان صنعت نفت کشور را گرفت و ایران را داغدار کرد. حادثه اول که در نزدیک پایتخت رخ داد منجر به جان باختن شش نفر از کارکنان پیمانکاری پالایشگاه تهران شد. حادثه دوم فوران چاه در حال حفاری رگ سفید 147بود که باعث آتش گرفتن دکل و جان باختن دکل بان و حفار دکل 95 ملی حفاری شد و در کنار آن خسارت های مالی زیادی به بار آورد. هرچند کمتر کسی یادش ماند که شش نفر در پالایشگاه تهران و دو نفر در رگ سفید جان خود را به دلیل جدی گرفته نشدن مسائل ایمنی و استاندارد نبودن تجهیزات و ضعف مدیریتی از دست دادند. هنوز این دو حادثه توسط کارشناسان مورد تحلیل و بررسی دقیق قرار نگرفه بود که حادثه سنگین سوم از راه رسید...

بودجه سال 1397اولین بودجه روحانی در دولت دوازدهم استچون در چهار سال گذشته به نظر میرسد که تغییری در بودجه آخر دولت دهم ایجاد نشد به جز اینکه مخارج و درآمدها با ضریبی افزایش یافته بود. از این جهت می توان به فال نیک گرفت که نشانه های سیاست های متفاوت در بودجه هست

سرجمع منابع نفتی لایحه بودجه سال 1397 (سهم دولت + به سهم مناطق نفت خیز، گازخیز و کمتر توسعه یافته، مابه التفاوت نرخ فروش ارز حاصل از فروش نفت خام و میعانات گازی+ به مجموع برداشت های دولت از صندوق توسعه ملی) نسبت به قانون سال 1396 حدود 7/9 درصد رشد داشته و از رقم 1215 هزار میلیارد ریال در سال 1396 به 1333 هزار میلیارد ریال رسیده که سبب شده وابستگی بودجه به نفت از 35 درصد در قانون بودجه سال 1396 به پیش از 36 درصد در لایحه بودجه سال 1397 افزایش یابد...

...19
اگر بنا است که کشور با نگاه اقتصاد مقاومتی اداره شود، شایسته است نگاه به صنایع دیگر را که بیشتر استفاده کننده از درآمدهای نفتی هستند، تغییر دهیم و از آنجا که هم اکنون، بخش عمده ای از درآمدهای نفتی در چارچوب اقتصاد رسمی کشور و برای به حرکت درآمدن چرخ های صنایع گوناگون مصرف می شود، ضروری است که سهم وزارت نفت از این درآمدها افزایش یابد. از سوی دیگر، هرچند در نگاه اول، شاید سهم 5/14 درصدی وزارت نفت طی دورانی که قیمت نفت به مرز 90 دلار و بالاتر رسیده بود، سهمی منطقی به نظر می رسید، اما در اوضاع کنونی، این رقم حتی تکافوی هزینه های جاری را نمی کند، چه رسد به هزینه های مربوط به توسعه که در شرایط امروز تنگناهای عدیده ای برای استمرار فعالیت مطلوب صنعت نفت به وجود آورده است...

صنعت برق نقش بی بدیلی در فراهم آوردن بسترهای لازم برای توسعه و آبادانی کشور دارد. این صنعت در سالیان اخیر همواره با مصائب گوناگونی روبرو بوده که برخی از آن ها صورتی مزمن به خود گرفته است. اصلاحات ساختاری و خصوصی سازی غیر کارشناسی، تلفات بالای انرژی الکتریکی در بخش های تولید، انتقال و توزیع، تداوم انباشت بدهی، رشد چشمگیر مصرف برق به ویژه در زمان اوج مصرف سال، شماری از مهم ترین مسائل صنعت برق در سالیان اخیر بوده است. یکی از علل نمود و تداوم مسائل یاد شده، نابسامانی های موجود در اقتصاد صنعت برق کشور است...

بررسی لایحه بودجه با تمرکز بر بخش صنعت، معدن و پتروشیمی نشان میدهد که رویکرد کلان لایحه و سطح اثرگذاری آن بر بخش، بیشتر معطوف به سه تبصره «18»، «19» و «4» است که لازمه اثربخشی آنها، تحقق منابع پیش بینی شده، تعیین اولویت برای بخش تولید از محل منابع بند «الف» تبصره «18» و میزان تحرک سازمان های توسعه ای در طرح های مشارکتی است، به لحاظ شکلی، چارچوب بخشهای مختلف لایحه در حوزه صنعت و معدن همانند قانون بودجه سال 1396 کل کشور است، اما به لحاظ ماهوی رویکرد اشتغال زایی، خصوصی سازی و تقویت مشارکت بخش خصوصی و ایجاد فضای بهتر برای فعالیت سازمان های توسعه ای حوزه صنعت و معدن مانند سازمان های ایدرو و ایمیدرو مهمترین تغییرات ایجاد شده است که در صورت تحقق منابع پیشنهادی و تحرک بیشتر سازمان های توسعه ای می توان تحولات مثبت در بخش صنعت و معدن کشور انتظار داشت...

براساس ماده 8 قانون اصلاح مصرف انرژی و در راستای ارتقای بهره وری و استفاده هر چه بیشتر از منابع تجدیدپذیر، سازمان انرژی های تجدیدپذیر و بهره وری انرژی(ساتبا)تاسیس گردید و پس از تصویب در صحن علنی مجلس شورای اسلامی و تایید شورای نگهبان در اواخر سال گذشته قانون 13 ماده ای تشکیل ساتباتوسط رییس جمهور به وزارت نیرو ابلاغ شد. برای پیگیری اقدامات انجام شده در ساتبا طی یکسال اخیر، گفتگویی با دکتر محمد صادق زاده معاون وزر نیرو و رییس سازمان انجام دادیم که توجه شما را به آن جلب می کنیم...

با توسعه پرشتاب شبیه سازهای حفاری و ارائه شبیه سازهایی کارآمد و نزدیک به واقعیت، شرکت های فعال در صنعت حفاری برای افزایش ایمنی و بهبود عملکرد تیم ها، استفاده از این ابزار را در دستور کار خویش قرار داده اند. دامنه توسعه این ابزار آموزشی جذاب، چشمگیر و فراتر از انتظار فعالان این صنعت بوده است. نتایج بررسی عملکرد بیش از 200 تیم حفاری که از این تجهیزات استفاده کرده اند نشان می دهد که نتایج به دست آمده، رضایت بخش بوده است؛ اما همچنان فرصت های زیادی برای کاربرد این شبیه سازها در صنعت حفاری وجود دارد...

در آخرین گزارش اداره اطلاعات انرژی ایالات متحده پیش بینی شده که مصرف جهانی انرژی در فاصله سال های 2015 تا 2040 میلادی با رشد 28 درصدی روبرو خواهد شد. بخش اعظم این رشد مربوط به کشورهای در حال توسعه به ویژه در آسیا است. در این کشورها نظیر هند و چین، تقاضای انرژی وابسته به رشد اقتصادی می باشد و بیش از 60 درصد این رشد در افق سال 2040 میلادی، به این دو کشور تعلق دارد...

در دهه های فرارو، فناوری های دیجیتال، سامانه های انرژی را در سراسر دنیا بیش از گذشته به هم پیوسته تر، هوشمندتر، کاراتر، قابل اعتمادتر و پایدارتر خواهد کرد. پیشرفت های به دست آمده در بخش های داده، تحلیل و ارتباطات، کاربردهای جدید دیجیتال مختلفی نظیر وسایل هوشمند، جابجایی مشارکتی و چاپ سه بعدی را پدید آورده است. حوزه انرژی یکی از نخستین استفاده کنندگان از فناوری های دیجیتال بوده است. در دهه 1970 میلادی، تاسیسات برق، پیشرو در استفاده از تجهیزات دیجیتال برای مدیریت و بهره برداری از شبکه بودند. استفاده از فناوری های دیجیتال در اکتشاف و تولید نیز سابقه ای طولانی دارد...

صحرای خشک و بی آب و علف ربع الخالی عربستان به عنوان بزرگ ترین بیایان ماسه ای دنیا، چندان نیز خالی نیست. اینجا در فرودگاه ساخته شده در شیبه و صدها مایل دورتر از نزدیک ترین شهر، شبکه هایی در هم فرورفته از انواع لوله ها و مخازن در دمای 60 درجه سانتی گراد تابستان به چشم می خورد که به صورت پیوسته، یکی از مهم ترین کالاهای مورد نیاز دنیا را تولید و پمپاژ می کنند: نفت.
تامین انرژی و آب دنیای ما با نفت گره خورده است. همچنین رهبران عربستان پس از یک قرن انزوا از جامعه جهانی، اندک اندک در حال گذار به سوی جامعه بین المللی هستند...

پروژه های پالایشی و پتروشیمی از نظر اندازه و پیچیدگی در حال افزایش هستند و شرکت های سازنده تاسیسات تلاش می کنند در کنار کاهش هزینه ها ایمنی عملیات و کارایی تولید را افزایش دهند. صنعت نفت خاورمیانه در سال های اخیر با کاهش قیمت نفت و پایین آمدن نرخ رشد تقاضا روبرو شده است. تلاش برای بهبود حاشیه سودآوری از دیگر اولویت های این صنایع در دوره دشوار سقوط قیمت نفت از تابستان سال 2014 میلادی تاکنون بوده است...

اختلاس به برداشت غیرقانونی اموال دولتی یا غیردولتی که توسط کارکنان و کارمندان دولت یا وابسته به دولت انجام می گیرد گفته می شود. درواقع اختلاس گونه ای دیگر از کلاه برداری محسوب می شودکه بیشتر به صورت برنامه ریزی شده، منظم و پنهان و بدون رضایت و آگاهی دیگران انجام می پذیرد. اخیرا پرده جدیدی از اختلاس در یکی از شرکت های تابعه نفت رونمایی شد...

از نگاه تاریخی، تجارت جهانی گاز طبیعی تا پیش از صدور نخستین محموله ال.ان.جی الجزایر به انگلستان در سال 1964 میلادی، در انحصار خطوط لوله بود. رشد این سوخت از سرعتی پیوسته برخوردار بوده، اما با ظهور پرقدرت قطری ها در بازار در یک دهه گذشته، شرایط دگرگون شده است. در سایه انقلاب شیل در ایالات متحده و ورود قدرتمند استرالیا به بازار ال.ان.جی، شاهد رشد چشمگیر صادرات ال.ان.جی خواهیم بود؛ اما رقابت فرارو در بازار گاز طبیعی میان ال.ان.جی و خط لوله خواهد بود...

دولت روسیه از سال ها پیش استفاده از نفت به عنوان ابزار ژئوپلیتیک خود را گسترش داده و برای افزایش تاثیرگذاری در مناطق مختلف دنیا و به چالش کشیدن منافع ایالات متحده، از این سلاح بهره می گیرد؛ اما مسکو با ریسک به چاله افتادن روبرو است، چراکه آنان پول های خود را قرض می دهند و با اقتصادهای نامتعادل و نظام های سیاسی ناپایدار، قراردادهای هنگفت امضا می کنند. در ماه های اخیر، این راهبرد در ونزوئلا با آزمونی دشوار روبرو گردید، چراکه بازپرداخت میلیاردها دلار بدهی رهبران کاراکاس در هاله ای از ابهام قرار گرفته است. روس ها میلیاردها دلار پول به صنعت نفت ونزوئلا تزریق کرده اند و این پول ها به معنای کمک به حفظ دولت کنونی این کشور و به تاخیر افتادن سرنگونی آن است...

سرقت بزرگ نفتی سنگاپور تاکنون باعث بازداشت 20 نفر و تصرف دست کم یک تانکر شده و گفته شده است که سارقان هزاران تن سوخت را از بزرگترین پالایشگاه شل در این کشور سرقت کرده اند. این تجارت غیرقانونی سالانه ده ها میلیارد دلار سود به این سارقان می رساند. مسیری که این سارقان نفتی، سرقت خود را انجام می دهندمثلثی است در دریالله.

برای نزدیک به یک قرن سامانه های جهانی انرژی در سه بخش متمرکز بوده اند: تولید، انتقال و توزیع جریان برق. براساس دانش فیزیک باید میان تولید برق و مصرف آن باید تعادل برقرار باشد. با توسعه انرژی های بادی و خورشیدی و تغییرات گسترده در میزان تولید برق در آن ها در زمان های مختلف همراه با چشم انداز پایان سوخت های فسیلی و تغییر در تقاضای مشتریان، مدیران شبکه از روش های نوین برای حفظ این توازن بهره می گیرند...

در آخرین روزهای پاییز، الهام علی اف رییس جمهور آذربایجان، جورج کیریکشیویلی نخست وزیر گرجستان و رجب طیب اردوغان رییس جمهور ترکیه در باکو و در مراسم افتتاح خط ریلی باکو-تفلیس -کارس شرکت کردند. این مسیر ریلی به طول 500 مایل از بندر باکو آغاز شده و با حرکت به سمت شمال از شهر تفلیس پایتخت کشور گرجستان عبور می کند و در ادامه با حرکت به سمت غرب وارد شهر کارس در شرق ترکیه می شود. صندوق دولتی نفت آذربایجان و دولت ترکیه، تامین مالی هزینه های ساخت این مسیر را بر عهده داشته اند...

ال.ان.جی به عنوان سوختی کارا و پاک، در سال های اخیر از قیمت ارزان و مازاد عرضه برخوردار بوده است. بدین ترتیب ساختار بازار این محصول با افزایش عرضه کنندگان در حال دگرگونی است. در این شرایط، طرح های مینی ال.ان.جی در سراسر دنیا با استقبال مصرف کنندگان روبرو بوده و در بخش های دورافتاده، این فناوری با استقبال مواجه شده است. مصرف گاز طبیعی از عوامل کاهش دهنده انتشار گازهای گلخانه ای بوده و می تواند بخش قابل توجهی از نیاز انرژی دنیا را تامین کند. آژانس بین المللی انرژی در گزارش چشم انداز جهانی انرژی سال 2016 میلادی از گاز طبیعی به عنوان بازیگری کلیدی در تامین انرژی اولیه دنیا نام برده و براساس سناریوی سیاست های نوین سهم گاز طبیعی از انرژی مصرفی دنیا با رشدی 49 درصدی در فاصله سال های 2014 تا 2040 میلادی افزایش خواهد یافت...

آژانس بین المللی انرژی در آخرین گزارش خود با عنوان دیجیتالی شدن صنعت انرژی با تمرکز بر بخش برق، به بررسی ابعاد مختلف آن پرداخته است. در این گزارش با ارائه پیش بینی هایی بلندمدت، نیاز دنیای ما به سرمایه گذاری بلندمدت در هوشمند سازی تقاضا، انسجام انرژی های تجدیدپذیر با شبکه های سراسری و شارژ خودروها در دو دهه فرارو ارائه شده است. این اقدام می تواند صدها میلیارد دلار صرفه جویی به ارمغان آورد...

قیمت نفت پس از یک افت نسبتا طولانی مجددا به جایگاه پیشین خود باز می گردد. بررسی دلایل افت جهانی بهای نفت و بازگشت مجدد آن از دخیل بودن روندهای سیاسی در بازارهای انرژی حکایت دارد. به این معنا که هم در کاهش بهای نفت و هم در افزایش مجدد آن رویکردهای سیاسی عضو و غیرعضو اوپک دخیل بوده است...

افزایش ضریب بازیافت بخشی از صنعت نفت و گاز است که با ورود میادین هیدروکربوری به دوره دوم عمر و کاهش تدریجی برداشت از چاه ها، اهمیت زیادی دارد؛ اما اجرای روش های پیشرفته افزایش ضریب بازیافت نفت، ارتباطی تنگاتنگ با قیمت نفت و نرخ بازگشت سرمایه گذاری های انجام شده دارد.
شرکت آرامکو به عنوان بزرگ ترین تولیدکننده نفت دنیا، روش تزریق مواد شیمیایی برای تولید بیشتر نفت را در یک دهه اخیر مورد توجه قرار داده است. برای تعیین کارایی این فناوری به سال ها زمان نیاز داریم؛ اما نتایج اولیه، فراتر از انتظارات و اثربخش بوده است...

مدیر کنترل تولید شرکت ملی صنایع پتروشیمی با اشاره به افزایش 20 تا 30 درصدی تزریق اتیلن به خط لوله اتیلن غرب اظهار کرد با تحقق این امر، افزون بر افزایش تولید پلیمرها با گریدهای متنوع واحدهای پتروشیمی در مسیر این خط لوله، همه واحدها نسبت به پارسال تولید بیشتری دارند...

در سه سال گذشته، نقشه صنعت نفت عراق به عنوان دومین تولیدکننده بزرگ اوپک، با ظهور داعش دگرگون شده است. نبرد پرفراز و نشیب با جنگجویان داعش، روزهای دشواری برای رهبران بغداد به همراه داشت. آن ها علاوه بر نبرد با داعش باید برای تداوم تولید از میدان های کرکوک که توسط اقلیم کردستان تصرف شده بود، تلاش می کردند. در این زدوخوردها که شاهد عامل تاثیرگذار طلای سیاه در آن ها هستیم، همواره یک طرف بیش از بقیه شادمان است...

راهبری دکل های فراساحلی یکی از فعالیت های کلیدی صنعت نفت محسوب می شود. مدیران دکل ها تلاش می نمایند تا میان کاهش هزینه ها، مدیریت داده ها و ایمنی فعالیت ها در شرایط کاری سخت جابجایی یک دکل از یک موقعیت به موقعیتی دیگر، تعادل ایجاد کنند. با ظهور اینترنت اشیا و پیشرفت های چشمگیر آن، پایش لحظه ای دکل ها آسان تر و کاراتر از گذشته شده است...

با نگاهی به رشد تقاضای انرژی در سال های آینده می توان دریافت که دو کشور در دو بخش اهمیت و اندازه، نقش آفرینی گسترده ای خواهند داشت: چین و هند.
این دو کشور با دارا بودن بیشترین جمعیت دنیا، از رشد اقتصادی بالایی برخوردار بوده و از مصرف کنندگان بزرگ انرژی دنیا محسوب می شوند؛ اما پیش بینی روندهای مصرف انرژی با دقت بالا، کاری دشوار حتی برای سازمان هایی نظیر اداره اطلاعات انرژی ایالات متحده است. این سازمان در نوامبر سال 2017 میلادی در گزارشی چشم اندازهای بازار انرژی این دو کشور را ارائه کرده است...

با تمرکز راه ابریشم چین بر مناطق آسیای میانه و شرق اروپا، شاهد شکل گیری رقابتی گسترده با غرب هستیم. ایده رویایی ساخت راه ابریشم جدید چین و یا «یک کمربند، یک راه» چهار سال پیش توسط شی جین پینگ، رییس جمهور چین ارائه شد. اتفاقی که سیاست خارجی چین را در آینده بلندمدت تحت تاثیر خود قرار داده است. صدمین سالگرد تاسیس جمهوری خلق چین در سال 2049 میلادی می تواند جشن موفقیت های این پروژه باشد. همه سازمان ها و بخش های دولت چین نظیر بخش های مالی، اقتصادی، دیپلماسی، مخازن فکری و شرکت های خصوصی در کنار رسانه ها برای تحقق این پروژه در حال تلاش و فعالیت هستند...

شما به عنوان یک متخصص حرفه ای با موضوعاتی نظیر فناوری اطلاعات، سامانه ها و سخت افزارها بیش از دیگر همکارانتان آشنایی دارید. از شما خواسته می شود تا آموخته هایتان را به همکاران خود آموزش دهید؛ اما چگونه می توان به یک آموزش دهنده موفق تبدیل شد که از روش های مختلف آموزشی برای دستیابی به اهداف خود بهره می گیرد؟ و یا به عنوان یک آموزشگر آیا از توانایی انتقال آموخته های خود برخوردار هستید؟
آموزش و تجارب فناورانه شما می تواند عملکرد شغلی همکاران شما را بهبود بخشد...