ماهنامه گستره انرژی
پیاپی 25-26 (اردیبهشت و خرداد 1388)

به باور کارشناسان و صاحب نظران انرژی کشور در صورت ادامه روند مصرف انرژی در طی دهه آینده، ایران از صادرکننده نفت خام و فرآورده های نفتی به واردکننده نفت خام و فرآورده ها تبدیل میشود. آیا از این روند گریزی نیست؟ با نگاهی اجمالی به نظر میرسد با تداوم مصرف فعلی و روند رو به افزایش آن در سالهای بعد تبدیل شدن ایران به وارد کننده نفت خام و فرآورده های نفتی اجتناب ناپذیر خواهد بود. توجه به آمار مصرف انرژی در کشور طی سالهای اخیر نشان میدهد که حدود 10 درصد مصرف انرژی افزایش یافته و این درحالیست که رشد تولید ناخالص ملی 5 تا 6 درصد برآورد شده است. از طرفی شدت مصرف انرژی در ایران نسبت به متوسط جهانی طبق تازه ترین آمارهای موجود نیز بالاتر است و برنامه های بهینهسازی مصرف انرژی اگرچه طی دهه گذشته دنبال شده است اما هنوز از انسجام و شتاب لازم برخوردار نیست. حال این سوال مطرح میشود...

با روشن شدن تکلیف پرونده انتخابات دهمین دوره ریاست جمهوری اسلامی ایران، اکنون این پرسش مطرح می شود که دولت آینده در برابر چالش های بخش انرژی به ویژه تهدیدها و فرصتهای پیش رو چه رسالتی خواهد داشت و چه راهبردی برای ایستادن بر جایگاه نخست منطقه در افق 1404باید در پیش بگیرد؟ کتمان نمی توان کرد که ایران در هر سه بخش تولید، توزیع و مصرف انرژی با دشواری هایی دست و پنجه نرم میکند و اکنون فرصتی است تا در آستانه دهه چهارم انقلاب اسلامی که دهه پیشرفت و عدالت نام دارد. افق روشن برای آینده ترسیم شود. راز دشواری های گستره انرژی در سه بخش تولید، توزیع و مصرف را میتوان در دولتی بودن ساختار ناکارآمد مرکزی، غیر اقتصادی بودن بازار انرژی در نتیجه یارانه های سنگین انرژی،متاثر بودن بدنه مدیریتی عرصه انرژی از تحولات و تمایلات سیاسی و دیوان سالاری نابودکنندهای دانست که راه را برای حرکت در مسیر مطمئن دشوار میسازد.واقعیت مخاطره آمیز این است که تداوم روند کنونی توزیع و مصرف ناکار آمد انرژی میتواند دومین تولیدکننده نفت عضو سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) و دومین دارنده ذخایر گازی جهان را به پرمصرفکننده ترین و اسراف کارترین از حیث شاخصهای کلان از جمله شدت مصرف انرژی و بهره وری انرژی بدل سازد. به راستی اولویتها چیست و راهکارها کدام است؟

هنگامی که محمود احمدینژاد رئیس جمهور کشورمان در روز 28 اردیبهشت ماه 1388، در همایش مدیران صنعت نفت بر پشت تریبون رفت و نوید ایجاد زمینه مشارکت مردم در طرحهای عظیم نفتی را داد و تاکید کرد که دست مافیای نفتی را از صنعت نفت کشور کوتاه میکند. عدهای ادعا کردند که این وعده احمدی نژاد "سود موهوم" را نوید میدهد و از آن به عنوان یک شعار انتخاباتی یاد کردند که یا به فراموشی سپرده خواهد شد یا برخلاف آن عمل می شود و یا اساسا تکذیب خواهد شد و عدهای از مخالفان او نیز احمدینژاد را به سرقت شعار مهدی کروبی-یکی دیگر از نامزدهای دور دهم ریاست جمهوری- متهم کردند، کروبی نیز در سوم اردیبهشت ماه وعده داد: 34 هزار میلیارد تومان سود فعالیتهای نفتی کشور را مستقیما در اختیار مردم قرار میدهد. ماجرا چه بود؟ محمود احمدی نژاد در حاشیه همایش مدیران صنعت نفت از طرح ویژه دولت برای انتشار اوراق مشارکت در توزیع سود صنعت نفت میان همه ایرانیان جهان خبر داد و تصریح کرد: در واقع تمام ایرانی ها میتوانند این سهام را خریداری کرده و در سود آن شریک شوند، او افزود: این طرح وابستگی ما را به دیگران برای تامین منابع مالی مورد نیاز صنعت نفت کاهش میدهد و سود صنعت نفت را به طور کامل در اختیار مردم قرار میدهد.

یکی از معیارهای سنجش شاخصهای انرژی در ایران، تامل در تازهترین ترازنامه انرژی کشور است. آخرین ترازنامه انرژی ایران که در اردیبهشت ماه امسال انتشار یافت به ارزیابی کم و کیف شاخصهای انرژی در سال1386 میپردازد. واقعیتهای تلخ و شیرین در متن ترازنامه انرژی 86 ایران نهفته است و چشماندازی کلی اما واقعبینانه پیشروی رئیس جمهور منتخب و دولت آینده ایران می گذارند تا دریابند که کجا ایستادهایم و باید به کجا برسیم؟ پر واضح است که ایران کشوری است دارای منابع انرژی خدادادی اما اتلاف و اسراف انرژی در فرایند تولید، توزیع و مصرف بیداد میکند. در این وادی البته درنگ در فضای کسب و کار انرژی ایران ایجاب میکند تا فضا و بستر برای سرمایهگذاری فراهم آید و آزادسازی و خصوصیسازی قلمرو فعالیت و مدیریت جدی گرفته شود. آیا تضمین کافی وجود دارد که با تداوم روند کنونی تولید، توزیع و مصرف انرژی در ایران شاخصهای انرژی تا افق 1404 بهبود یافته و به سطح استانداردهای منطقهای و جهانی برسد؟

کارشناسان و مردم میرسد، این است که چرا ما با وجود این همه منابع عظیم نفت و گاز در دنیا یک تولیدکننده برتر نیستیم و برعکس این روزها با بحران کمبود انرژی مواجه هستیم، واردکننده انرژی هستیم و ناچار به اعمال سهمیهبندی در برخی از محصولات میشویم. حتی در محصولات اصلی هم دچار مشکل هستیم، چه برسد به صنایع جانبی که حول محور همین نوع محصولات میتوانستند شکل بگیرند و تبدیل به یک مزیت رقابتی برای کل اقتصاد کشور شوند. در واقع مستقل از نظامهای سیاسی که در کشور ما بوده چه قبل از انقلاب، چه بعد از انقلاب کم و بیش شاهد همین مسئله هستیم. به نظر میرسد به طور کلی ما نتوانستهایم بهرهبرداری مطلوبی از ظرفیتهای نفت و گاز کشور داشته باشیم. در همین رابطه اگر بخواهیم فهرستی از عوامل مؤثر را ذکر بکنیم که که در ناتوانی ما برای بهرهبرداری مطلوب از ظرفیتهای خدادادی نفت و گاز درکشورمان نام ببریم. به چند عامل مهم میتوانیم اشاره داشته باشیم...

اتحادیه اروپا در آخرین روزهای ماه آوریل سال جاری میلادی اعلام کرد که آمادگی جایگزینی منشور انرژی با نسخه پیشنهادی روسیه را ندارد. منشور انرژی اروپا در سال 1991 میلادی به امضای 49 کشور عضو اتحادیه اروپا رسیده بود تا سیستمهای انرژی شرق و غرب اروپا را در چارچوب اصول بازار سامان دهد. روسیه با این استدلال که یک چهارم نیازهای گازی اتحادیه اروپا را تامین میکند و باید علاوهبر حفظ موقعیت خود به عنوان تولیدکننده مسلط به بخش توزیع پاییندستی نیز دسترسی داشته باشد از پذیرش این منشور سرباز زده است. از این رو طرح پیشنهادی روسیه به توازن تولیدکنندگان منابع انرژی، کشورهای مسیر انتقال و مصرفکنندگان معطوف بود. در واقع روسیه از جانب تضمین تقاضای آتی مصرفکنندگان پاییندستی نااطمینانی دارد. از طرف دیگر جامعه اروپا دغدغه تامین انرژی ارزان و مطمئن را دنبال میکند تا توسعه پایدار آن به عنوان یک اتحادیه منطقهای با اختلال مواجه نشود. به ویژه قطع صدور گاز از طریق روسیه به کیف اوکراین در سال 2006، تامین انرژی در بخشی از قاره اروپا را با مشکل مواجه کرد. بدین ترتیب وابستگی اروپا به روسیه در زمینه تامین نیازهای انرژی اندیشیدن به مسیرهای جایگزین و ایجاد تنوع در سبد انرژی اتحادیه اروپا را مواجه ساخته است.

نتیجه اختلاف نهاد ریاست جمهوری و نخست وزیری عراق هرچه باشد؛ چه استیضاح حسین شهرستانی و چه ابقای او در سمت وزارت نفت عراق، مهم این است که چالش نفتی جلال طالبانی رئیس جمهور با نورالمالکی نخست وزیر قابل چشمپوشی نیست. ماه اخیر برای وزیر نفت عراق پر دردسر بود. برخی نمایندگان مجلس عراق که به شدت از عملکرد او معترض بودند، به دلیل «افزایش نیافتن ظرفیت تولید نفت عراق» قصد استیضاح وزیر نفت را پیش کشیدند 140 نماینده مجلس عراق که عمدتا طرفدار ریاست جمهور هستند در حالی که شهرستانی خود را برای ادامه مسئولیت سه ساله در وزارت نفت آماده میکند، درصدد برکناری او برآمدند و اگر نمایندگان مجلس عراق از توضیحات شهرستانی قانع نشوند و رای اعتماد به وی ندهند، وزیر نفت عراق از کابینه نوری مالکی خارج خواهد شد. محمد عثمان نماینده کرد پارلمان عراق گفته است: علت اصلی استیضاح وزیر نفت عملکرد بد وی بوده و پارلمان میخواهد سئوالاتی را از وی بپرسد و ببینیم چه جوابهایی دارد. رخی تحلیلگران میگویند: احتمال رای عدم اعتماد به شهرستانی وجود دارد و در این صورت نوری مالکی باید به فکر وزیر نفت جدید باشد. استیضاح شهرستانی در شرایط صورت میگیرد چرا که عادل فلاح السودانی وزیر بازرگانی عراق به اتهام فساد مالی از سمت خود استعفا داد...

توسعه میدانهای مشترک نفت و گاز به عنوان سیاست کلان ایران در عرصه انرژی شوخیبردار نیست. مقامات نفتی ایران میگویند برای این مهم برنامه دارند. غلامحسین نوذری وزیر نفت ایران در رابطه با آخرین وضعیت توسعه میادین مشترک نفت و گاز کشور میگوید: برای توسعه تمامی میدانهای مشترک برنامه داریم. به گفته او در میدان پارس جنوبی به عنوان بزرگترین میدان مشترک فعالیتهای مطلوبی انجام شده است، به طوری که در سال گذشته 5 فاز پارس جنوبی (فازهای 6 تا 10) به بهرهبرداری رسید، افزود: هماکنون توسعه 7 فاز پارس جنوبی در حال اجرا است و فازهای 19 و 20 این میدان گازی نیز به زودی به مرحله امضای قرارداد میرسد. او میافزاید: مجموعه فعالیتهای انجام شده در میدان گازی پارس جنوبی نشاندهنده آن است که ایران متناسب با سهم خود از این میدان، در حال انجام فعالیتهای توسعهای و سرمایهگذاری است. زیر نفت با بیان اینکه میدانهای نفتی نیز از نفت شهر شروع و به حوزه نفتی سلمان در خلیج فارس ختم می شود تصریح میکند: در بخش خشکی با عراق و در بخش دریایی با کشورهای عربستان، امارات و کویت مشترک هستیم، او همچنین از بهرهبرداری میدان نفتی و گازی سلمان در آینده نزدیک خبر داد و میگوید: در نفت شهر واحد بهرهبرداری جدیدی ساخته شده و احداث واحد نمکزدایی برای افزایش تولید میدان در دستور کار قرار دارد. آیا برنامه وزارت نفت جواب خواهد داد؟

در حال حاضر مخازن مشترک هیدروکربوری در نقاط مختلف دنیا از الگوی حقوقی خاص و یکتایی پیروی نمیکنند و هر یک تحت شرایط اجتماعی و سیاسی و تاریخی متفاوت منطقه خود و منطبق با نظام اقتصادی حاکم بر آن جوامع تغییر میکند. در برخی مناطق این منابع هیدروکربوری مشترک به مالکیت خصوصی ولی مشترک در میان چند شرکت خصوصی در آمده است در حالی که در برخی مناطق دیگر این مخازن مشترک تحت مالکیت چند دولت مستقل قرار دارد و در نتیجه از الگوی حقوقی متفاوت دولت خود پیروی میکند. این مقاله در تلاش است تا با معرفی دو منطقه خلیج فارس و دریای شمال به تحلیل تطبیقی دو الگوی حقوقی متفاوت از برداشت مخازن نفت و گاز مشترک بپردازد. مخازن مشترک هیدروکربوری در نقاط مختلف دنیا هم چون آمریکا، دریای شمال و خلیج فارس دارای مکانیزمهای فنی و حقوقی خاصی برای بهرهبرداری بهینه هستند. بهطور کلی میتوان سه مکانیزم حقوقی عمده را در این خصوص شناسایی کرد که در بهرهبرداری از این گونه مخازن کاربرد دارند.

دکتر حجتاله غنیمیفرد معاون سرمایهگذاری شرکت ملی نفت ایران و نماینده وزیر در مذاکرات خط لوله صلح در آخرین ماه های فعالیت دولت نهم سخت در تلاش است تا قرارداد صادرات گاز به پاکستان را به ایستگاه آخر برساند و بیانیه همکاری های دو کشور تنها به امضای رؤسای جمهور دو کشور نیاز داشته باشد. او از معدود مقامات نفتی ایران است که به صراحت از ضرورت به کارگیری برخی از انواع دیگر از قراردادهای نفتی غیر بیع متقابل برای جذب سرمایهگذاران در برخی میدانهای نفت و گاز ایران دفاع میکند. او میگوید: بعضی سرمایهگذاران خارجی میگویند: شما (ایرانی ها) خوش استقبال و بد بدرقه هستید. مصاحبه گستره انرژی با دکتر غنیمیفرد در آخرین روزهای اردیبهشت ماه 1388و در شرایطی صورت گرفت که او آخرین اصلاحات در متن قرارداد صادرات گاز ایران به پاکستان را انجام میداد و مدام با تلفن، رقمها، کلمات و اعداد که حتی ویرگولها و نشانه های قرارداد را کنترل میکرد. او با همه گرفتاری هایش اما خونسرد و با رویی خوش پاسخگو است و هنوز توافقنامه نهایی به امضای مقامات ایران و پاکستان نرسیده بود.

این گاز پارسی فعلا تا بنگاله نمیرود. البته تا اسلامآباد هم به این زودی ها نمیرود! نگاهی به پرونده 14ساله خط لوله صلح حکایت از مذاکراتی طولانی و خستهکننده دارد، تا جایی که آینده این خط لوله درهالهای از ابهام قرار گرفته است. شاید خنده ها و کف زدنها در روزهای پایانی عمر دولت نهم بین مقامات ایرانی و پاکستانی نشانهای باشد بر گشودن قفلهای بازار صادرات گاز ایران به شرق. اما نه به پاکستان بیثبات امروزی میتوان امید داشت و نه هند به ما بله میگوید. بحث بر سر احداث خط لولهای که بتواند گاز ایران را از پاکستان به هند منتقل کند از سال 1990 میلادی مطرح شد. این موضوع در سال 1995 به دلیل پایین بودن قیمت جهانی نفت و اشتیاق زیاد ایران برای صدور گاز در حالی جدیتر شد که ایران به عنوان دومین دارنده ذخایر گازی جهان، رویای تبدیل شدن به بزرگترین صادرکننده گاز را در سر میپروراند. در آن زمان اولین قرارداد صادرات گاز ایران در سال 1996 با ترکیه امضاء شد، اما این قرارداد بارها به دلیل مصرف بالای داخلی دچار وقفه شد.

ضرورت ایفای نقش مؤثر آموزش عالی کشور به منظور تربیت نیروهای زبده متخصص در زمینه های مختلف مربوط به تامین مالی موضوع بحث بیژن زنگنه، وزیر اسبق نفت است به نظر وی کمتوجهی مراکز آموزش عالی کشور به رشته هایی که تاثیرات کلان در زندگی مردم و توسعه کشور دارند، از جمله رشته های مربوط به تامین مالی قابل تامل است. نیازهای آموزشی اساسا باید در جهت تربیت و تامین نیروهای متخصص ماهر برای پاسخگویی به نیازهای توسعهای جامعه باشد و بر این اساس ساختار آموزش عالی در یک کشور باید بر پایه نیازهای حال و به ویژه آینده آن کشور شکل بگیرد و تعریف شود. گرچه این موضوع در کشور ما در بسیاری از مواقع به این شکل نیست، بلکه توسعه آموزش عالی و ساختار آن، بر پایه ظرفیت دانشگاه ها از نظر استاد، تجهیزات و امکانات شکل میگیرد و در چنین شرایطی آموزش عالی و اقتصاد در زندگی مردم جدا از هم و یا کم ارتباط و بیارتباط با هم جریان پیدا میکند. بنابراین اگر ما بخواهیم توسعه پیدا کنیم باید نیروها و کادرهای توسعه را هم داشته باشیم و قطعا برای آموزش این نیروها سرمایهگذاری کنیم.

دکتر رسایی، استاد نفت انستیتو نفت دانشگاه تهران است که به موضوع سیاستهای آموزشی و پژوهشی در بخش بالادستی نفت و مشکلاتی که در مدیریت مخازن نفت و گاز وجود دارد، میپردازد. متن کامل گفتوگو با این استاد مهندسی مخازن نفت به خوانندگان گرامی تقدیم میشود.

این گزارش که توسط معاونت برنامهریزی وزارت نفت تهیه شده و به میزان تحقق برنامه پنج ساله چهارم توسعه در بخش نفت و گاز اشاره دارد، به ارزیابی عملکرد وزارت نفت در چهار سال اول برنامه چهارم توسعه سالهای 84 تا 87 پرداخته و با تصریح بر سرمایه گذاری بیش از 66 میلیارد دلار در صنعت نفت در دولت نهم به موفقیتهای این دولت در صنعت نفت، گاز و پتروشیمی تاکید میکند. این گزارش 11 خرداد ماه سال جاری و در پی درخواست 21 اردیبهشت ماه حمیدرضا کاتوزیان رئیس کمیسیون انرژی مجلس به این کمیسیون ارسال شده است. بدلیل اهمیت نفت و گاز در تامین انرژی و توسعه اقتصادی جهان و با توجه به وجود حجم عظیمی از منابع هیدروکربوری در کشور، مدیریت کارآمد و بهینه این منابع میتواند علاوه بر تضمین انرژی مورد نیاز کشور، در صحنه رقابت جهانی نیز سهم بازار بیشتر و پایداری را نصیب کشور نموده و بدین ترتیب جایگاه ممتاز و تاثیرگذار کشور را در عرضه جهانی انرژی و بالتبع آن در معادلات سیاسی بین المللی تثبیت نماید. تحقق این امر، مستلزم بررسی دقیق عملکرد وزارت نفت در قالب فرایندهای مولد ارزش افزوده و مقایسه عملکرد با برنامه های پیشبینی شده میباشد که بدین ترتیب با بهرهوری بیشتر در استفاده از منابع سازمانی، بهبود عملکرد سازمان حاصل میگردد. در این گزارش، عملکرد متغیرهای کلیدی بخش نفت و گاز در چهار سال اول برنامه چهارم توسعه در دو بخش اهداف کمی و اهداف بودجهای مورد بررسی قرار میگیرد.

غلامحسین نوذری سال 88 را برای پارس جنوبی سالی بسیار خوش توصیف میکند اما گماشته او در شرکت نفت و گاز پارس تردید دارد و میگوید از شرایط به همین صورت ادامه یابد امکان راهاندازی فازهای باقیمانده پارس جنوبی وجود ندارد. بیمها و امیدها درباره روند سرمایه گذاری و توسعه فازهای پارس جنوبی ادامه دارد. غلامحسین نوذری میگوید دولت با تزریق سه میلیارد دلار به فازهای پارس جنوبی موافقت کرده است و قرار است دو میلیارد دلار از حساب ذخیره ارزی برداشت شود و یک میلیارد دلار از هم اوراق مشارکت برای توسعه فازهای در دست اقدام منتشر شود. به گفته نوذری با مصوبه اخیر دولت برای عرضه یک میلیارد یورو اوراق مشارکت برای تامین مالی بخشی از پروژه های پارس جنوبی، کار اجرایی آن به زودی شروع میشود. همچنین دو میلیارد دلار اعتبار از حساب ذخیره ارزی به توسعه پارس جنوبی، میدانهای مشترک و احداث پالایشگاه نفت ستاره خلیج فارس تخصیص می یابد.

اعضای اوپک هفتم خرداد ماه 1388 در نشست 153 خود در شهر وین اتریش بار دیگر سقف تولید خود را تغییر ندادند و اندکی بعد قیمت نفت در بازارهای جهانی افزایش یافت. به گفته تحلیلگران وزیران نفت اوپک با این امید که اقتصاد جهانی روند رو به بهبودی در پیش دارد و رشد تقاضای نفت منجر به افزایش قیمتها شود، سطح تولید خود را در تغییر ندادند. اوپکی ها با بررسی شرایط بازار نفت، پیشبینی های عرضه و تقاضا در سال 2009 به ویژه در سه ماهه سوم و چهارم سال، در بیانیه پایانی خود تصریح کردند: پایبندی جدی آنها به سهمیه های کنونی اقدامی در تلاش برای کاهش نفت مازاد موجود در بازار است.

ریچارد ال.مورنینگ استار فرستاده ویژه هیلاری کلینتون وزیر امور خارجه آمریکا در امور انرژی در اروپا-آسیا ماموریت دارد تا از پیوستن ایران به کنسرسیوم خط لوله صلح جلوگیری کند در حکم او پشتیبانی از هدفهای ایالات متحده در ارتباط با انرژی در اروپا-آسیا و کار بر روی مسائل اصلی انرژی در رابطه با اروپا، روسیه، اوکراین، ترکیه، آسیای مرزی و قفقاز قید شده است تا بلکه بر اساس نظرات مشورتی راهبردی اش در مسائل مربوط به سیاست گذاری در زمینه های آبادانی؛ عبور [خط لوله های نفت و گاز]، توزیع منابع انرژی در اروپا-آسیا دولت آمریکا بتواند تصمیم گیری کند. مخالفت مورنینگ استار در شرایطی عنوان می شود که یک ماه پیشتر او در نشست "گاز طبیعی برای اروپا؛ امنیت و همیاری" که در صوفیه بلغارستان برگزار شد، پیشنهادهای مطرح شده برای عضویت ایران در این پروژه را نقطه عطفی در مشی سیاست خارجی واشنگتن در قبال ایران دانسته بود.

هرچند ایران به عنوان شصتمین تولیدکننده و صادرکننده محصولات پتروشیمی در جهان، آرزوی تبدیل شدن به بزرگترین تولیدکننده مواد پتروشیمی در خاورمیانه را در سر میپروراند؛ اما تحریمهای بین المللی و تنگناهای ناشی از آن به علت توسعه فناوری صلح آمیز هسته ای از یک سو و قیمتهای داخلی یارانهای که موجب شده قیمت محصولات پتروشیمی در ایران حدود 50تا70 درصد کمتر از قیمت بازارهای بین المللی باشد اما از سوی دیگر، توسعه این صنعت را با تهدید مواجه کرده است. البته دور از ذهن نیست، ایران که دومین تولید کننده بزرگ نفت در سازمان های کشورهای صادرکننده نفت(اوپک) است و 10درصد کل ذخایر نفت جهان را در اختیار دارد که این امر موجب شده است به دلیل دسترسی سهل و ارزان به مواد اولیه پتروشیمی، بتواند تا سال 2010 بیش از پنج درصد بازار پتروشیمی دنیا و 30درصد تولید پتروشیمی خاورمیانه را در اختیار بگیرد. در همین راستا دولت و مسئولان صنعت پتروشیمی ایران به منظور توسعه این صنعت تدابیری را اندیشیده اند که از جمله آنها میتوان به اعطای مشوقهای واردات و صادرات در مناطق ویژه پتروشیمی، ارتباطات مناسب با کشورهای همسایه، پرورش نیروی انسانی توانمند و وضع قوانینی که حامی سرمایه گذاری خارجی است، اشاره کرد.

سخت است باور کردن اینکه شرکت چینی سی.ان.پی.سی چین بدون هماهنگی با مقامات شرکت توتال به کنسرسیوم پارس ال. ان. جی پیوسته باشد؟ آیا سوغات سفر مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران از سرزمین چین به منزله شکستن طلسم پارس ال. ان. جی در فاز 11 پارس جنوبی است؟ اکبر ترکان معاون برنامهریزی و نظارت وزیر نفت در آخرین گزارش خود در خرداد ماه 1387مینویسد، فاز11 پارس جنوبی به منظور تولید 2 میلیارد فوت مکعب در روز گاز جهت خوردگی پروژه، پارس ال. ان. جی با ظرفیت تولید 10میلیون تن ال. ان. جی در سال با شرکت توتال در حال حاضر متوقف است و با سرنوشتی مشابه با فازهای 13 و 14 که با شرکتهای شل و رپسول بلاتکلیف مانده است. در روزهای پایانی عمر دولت نهم، روزهایی که حرارت انتخابات فضای کشور را در هیجانی عمیق فروبرده بود، سیفاله جشنساز، مدیر عامل شرکت ملی نفت ایران چمدانش را بست و در صدر هیئتی وارد شهر پکن شد. امضای قرارداد 5 میلیارد دلاری توسعه فاز 11 میدان گازی پارس جنوبی با شرکت ملی نفت چین (cnpc) سوغاتی بود که جشنساز از این سفر برای ایرانیان به ارمغان آورد.

باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا اواخر ماه گذشته از نخستین طرح فراگیر کاهش آلودگی خودروهای ساخت این کشور و کاهش وابستگی به نفت وارداتی خبر داد.در فضای سبز کاخ سفید، اوباما در جمع مسئولان دولتی، خودروسازان و رهبران سیاسی و ایالتی آمریکا گفت این طرح که اجرای آن زمانی غیرممکن به نظر میرسید قاصد تغییر در روند تجاری آمریکا خواهد بود.این طرح دو بعدی که هدف آن برطرف کرد بزرگترین تهدیدهای محیط زیست ناشی از مصرف نامناسب انرژی در آمریکا است تازهترین گام در جهت سیاست تغییر به شمار میرود که اوباما تلاش دارد برای دور شدن از سیاستهای محافظهکارانه رؤسای جمهوری قبلی آمریکا از جمله جرج بوش به کار ببندد. اوباما گفت در پی اجرای این قانون که در قالب توافقنامهای میاندولت آمریکا رهبران صنعتی و خودروسازان این کشور امضاء شده است، یک میلیارد و 800 میلیون بشکه نفت ناشی از عرضه خودروهایی که طی پنج سال آتی عرضه میشوند، صرفهجویی خواهد شد و همزمان با بحران بیسابقه در صنایع خودروسازی آمریکا این قوانین ایجادکننده نوعی ثبات و اطمینان است که شرکتهای خودروسازی این کشور را قادر خواهد ساخت برای نسل جدید خودروهای قرن 21 برنامهریزی کنند.

از آنجا که بیشتر مخازن کشور در نیمه دوم عمر خود به سر میبرند و هر چه از عمر مخزن میگذرد برداشت از آن دشوارتر می شود باید با روش های خاصی با توجه به شرایط مخزن، برداشت از آن را بهتر و بیشتر کرد، البته این نکته را نباید فراموش کرد که در روش های ازدیاد برداشت باید از میان روش های مختلف بهترین آن را از لحاظ عملی و اقتصادی انتخاب کرد. در این مقاله سعی شده روش های ازدیاد برداشت به وسیله تزریق میکروبها، مزیتها، معایب و کاربرد آن توضیح داده شود. مطالعات اولیه در مورد بهکارگیری روش های میکروبی در ازدیاد برداشت از مخازن از حدود سال 1926 آغاز گردیده و تاکنون مطالعات بسیاری پیرامون استفاده از این روش ها در کشورهای مختلف از جمله آمریکا، روسیه، چین، اندونزی، امارات متحده و عربستان صورت گرفته و نتایج رضایتبخشی نیز حاصل شده است.

درنگ در بودجه شرکتهای نفتی ایران در سال 1388 نشان از کاهش 10 تا 40 درصدی میزان سرمایهگذاری نسبت به سال گذشته دارد و به نظر میرسد مدیران شرکتهای نفتی سال سختی را برای دخل و خرج کردن دارند. نوسان جهانی نفت خام در بازارهای جهانی باعث شد تا بودجه شرکتهای نفتی با احتیاط تمام بسته شود. آیا دولت و مجلس احتیاط بیش از اندازه در تنظیم بودجه سال 88 به خرج دادهاند؟ آیا افزایش جهانی نفت در سه ماه نخست سال 1388به نسبت سرمایه پایانی سال 1387باعث اصلاح بودجه شرکتهای نفتی خواهد شد؟ نکته مهم در ساختار بودجه شرکتهای نفتی این است که تا چه اندازه دولت موفق خواهد شد شرکتهای قابل واگذاری را به فروش رسانده و درآمدی به دست آورد؟ جدول درآمد و هزینه شرکتهای نفتی سود ده و میزان سرمایهگذاری آنها را به تصویری کشاند.