فهرست مطالب

فصلنامه پژوهشهای زراعی در حاشیه کویر
سال چهاردهم شماره 1 (بهار 1396)

  • تاریخ انتشار: 1396/03/25
  • تعداد عناوین: 7
|
  • علیرضا استعلاجی *، ابراهیم فتحینیا، وحیده اکرمی ابرقویی صفحه 1
    امروزه رشد روز افزون جمعیت و تقاضا برای محصولات کشاورزی و غذایی متنوع و بیشتر، ضرورت سرمایهگذاری و حمایت بیمهای از کشاورزی و تولیدکنندگان محصولات کشاورزی را دو چندان نمود. چرا که کشاورزی بهعنوان بخش اول فعالیتهای اقتصادی بشر همواره نقش اساسی در حیات و توسعه جوامع از جمله جوامع روستایی دارد. که در این بین محصول پسته به دلیل دارابودن ارزش غذایی بالا، مورد تقاضای بازارهای بین المللی، و مطابق با شرایط آب و هوایی کشور باید مورد توجه قرارگیرد. مقاله حاضر از نظر هدف کاربردی، از نوع تحلیلی- توصیفی و با رویکرد پیمایشی بود. در این مقاله به موضوع سازه های موثر بر پذیرش بیمه (مورد پژوهش: کشت پسته در مناطق روستایی شهرستان ابرکوه) پرداخته شد و نحوه گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای و میدانی (استفاده از مقالات، کتابها، پایاننامه ها، سازمان های مختلف، نرم افزارهای، Minitabو SPSS) و با استفاده از رگرسیون لجستیک بررسی گردید. جامعه آماری پژوهش آن دسته از ساکنان روستایی شهرستان ابرکوه بودند که به کشت پسته مشغول هستند (چه به صورت فعالیت اصلی یا بهعنوان فعالیت فرعی در کنار سایر مشاغل یا سایر کشتها). داده های مورد نیاز با استفاده از 141پرسشنامه و از طریق نمونه گیری تصادفی در فصل زراعی 1394-1395 گردآوری شد. بهمنظور سنجش روایی پرسشنامه از تحلیل عاملی و برای سنجش پایایی آن از آماره آلفای کرونباخ استفاده شد که مقدار آن در حد 85% تعیین گردید. نتایج این پژوهش نشان داد، سازه هایی مانند: سطح تحصیلات پستهکاران، عملکرد محصول، وضعیت شغلی، میزان ارائه بموقع خدمات، رضایت از غرامت دریافتی، ارتباط با کارشناسان و مروجان ترویج، شرکت در کلاسها و میزان عضویت در تشکلها رابطه مثبت و معنی داری با میزان پذیرش بیمه محصول پسته دارند. همچنین میزان رضایت از غرامت دریافتی، مهمترین سازه در پذیرش بیمه محصول پسته در بین پستهکاران روستایی شهرستان ابرکوه است.
    کلیدواژگان: بیمه محصولات کشاورزی، محصول پسته، اقتصاد روستایی، مناطق روستایی، شهرستان ابرکوه
  • احمدرضا اصفهانی *، حسین امیر شکاری، بهنام زند، محمدحسین فتوکیان صفحه 12
    کشت مخلوط غلات و لگوم بهطور گستردهای برای تولید علوفه مورد استفاده قرار میگیرد و بهعنوان یکی از روش های مدیریت صحیح تولید محصولات زراعی است که منجر به بهبود عملکرد در واحد سطح از لحاظ کمی و کیفی میشود. براین اساس، آزمایش مزرعهای در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی منابع طبیعی استان تهران واقع در شهرستان ورامین انجام شد تا اثر تراکم و آرایش کاشت در کشت مخلوط ردیفی ذرت و لوبیا چشم بلبلی با هدف تولید علوفه ارزیابی شود. آزمایش در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. ذرت و لوبیا چشم بلبلی هر کدام در دو سطح تراکمی بهترتیب با 90000 و 110000 بوته در هکتار برای ذرت و 250000 و 350000 بوته در هکتار برای لوبیا و هشت تیمار کشت مخلوط شامل کشت مخلوط روی یک ردیف (تیمار T5 ذرت و لوبیا چشم بلبلی با تراکم 250000× 90000 با فاصله 2±6 × 18، تیمار T6 ذرت و لوبیا چشم بلبلی با تراکم 350000× 90000 با فاصله 2±5 × 18، تیمار T7 ذرت و لوبیا چشم بلبلی با تراکم 250000× 110000 با فاصله 2±6 × 15،تیمارT8 ذرت و لوبیا چشم بلبلی با تراکم 350000 × 110000 با فاصله 2±5 × 15) و کشت مخلوط روی دو ردیف با همان نسبت تراکم و فاصله، تیمارهای T9 تاT12 کشت شدند. نتایج نشان داد که نسبتهای مختلف کاشت بر عملکرد ماده خشک، تر و میزان پروتئین علوفه معنیدار بود. بیشترین و کمترین مقدار علوفه خشک از تیمارهای T5 ذرت و لوبیا چشم بلبلی با تراکم 250000× 90000 با فاصله 2±6 × 18 و T3 کشت خالص لوبیا چشم بلبلی (250000 بوته در هکتار) بهترتیب ton.h-17/45 و ton.h-14/20 حاصل شد. تیمار T5 ذرت و لوبیا چشم بلبلی با تراکم 250000× 90000 با فاصله 2±6 × 18با نسبت برابری زمین، شاخص رقابت و نسبت LER/CIبهترتیب با 52/1، 90/15، 15/0 بالاترین مقدار را داشت که نشاندهنده سودمندی کشت مخلوط نسبت به کشت خالص این دو گیاه بود. با توجه به نتایج حاصل، امکان حصول عملکرد علوفه و پروتئین بالا در کشت مخلوط نسبت به تک کشتی آنها فراهم بود و بهترین تیمار کشت مخلوط جهت حصول حداکثر عملکرد کمی و کیفی، تیمار T5 ذرت و لوبیا چشم بلبلی با تراکم 250000× 90000 با فاصله 2±6 × 18 است.
    کلیدواژگان: ذرت، کشت مخلوط، عملکرد علوفه، نسبت برابری زمین، لوبیا چشم بلبلی
  • حسن آقایی، پورنگ کسرایی *، محمد نصری صفحه 23
    به منظور بررسی اثر آلودگی سرب و کادمیوم برجوانهزنی و ویژگی های بنیه بذری گندم رقم سیوند، آزمایشی در آزمایشگاه دانشکده کشاورزی واحد ورامین- پیشوا، به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار انجام شد. تیمارهای مورد بررسی عبارتند از: کلرید سرب در سه سطح (صفر، 60 و 120 میکرومول در لیتر) و کلرید کادمیوم در چهار سطح (صفر،30، 60 و 90 میکرومول در لیتر) بود. اثرات متقابل کلرید سرب و کلرید کادمیوم بر صفات آنزیم کاتالاز و فسفاتاز در سطح احتمال پنج درصد و بر صفات وزن تر ریشهچه و ساقهچه، وزن خشک ساقهچه، طول ریشه چه، در سطح احتمال یک درصد معنیدار بود. نتایج مقایسه میانگین اثرات متقابل کلرید سرب و کلرید کادمیوم نشان داد که در وزن تر ریشه، بیشترین مقدار با 694/0گرم مربوط به تیمار شاهد و شاهد و کمترین مقدار با 264/0 گرم مربوط به تیمار 60 میکرومول در لیتر کلرید سرب و 90 میکرومول در لیتر کلرید کادمیوم بود، بیشترین مقدار وزن تر ساقهچه با 852/0گرم از تیمار شاهد و شاهد و کمترین مقدار با 423/0 گرم از تیمار 120میکرومول در لیتر کلرید سرب و شاهد بهدست آمد. بیشترین مقدار وزن خشک ساقهچه با122/0 گرم از تیمار شاهد و 90 میکرومول در لیتر مصرف کلرید کادمیوم و کمترین مقدار با 058/0 گرم از تیمار 120 میکرومول در لیتر کلرید سرب و 90 میکرومول در لیتر کلرید کادمیوم حاصل شد. بیشترین مقدار طول ریشهچه با 15میلیمتر به تیمار بدون استفاده از کلرید سرب و کلرید کادمیوم و کمترین مقدار با 33/3 میلیمتر به تیمار 60 میکرومول در لیتر کلرید سرب و 90 میکرومول کلرید کادمیوم اختصاص یافت، بیشترین مقدار آنزیم کاتالاز با97/4 واحد بینالملی بر گرم وزن تازه بافت مربوط به تیمار 120 میکرومول در لیتر کلرید سرب و 90 میکرومول در لیتر کلریدکادمیوم و کمترین مقدار با 6/2 واحد بین المللی بر گرم وزن تازه بافت مربوط به عدم مصرف کلرید سرب و عدم مصرف کلرید کادمیوم بود. بالاترین میزان آنزیم اسید فسفاتاز با46/3واحد بین المللی بر گرم وزن تازه بافت از تیمار 60 میکرومول در لیتر کلرید سرب و عدم مصرف کلرید کادمیوم و پایینترین میزان با 26/1واحد بیناللملی بر گرم وزن تازه بافت از تیمار120 میکرومول در لیتر کلرید سرب × استفاده بهمقدار90 میکرومول در لیتر کلرید کادمیوم حاصل شد. با توجه به نتایج بهترین عملکرد در تیمارهای عدم مصرف کلرید سرب و عدم مصرف کلرید کادمیوم بود. بهطورکلی میتوان نتیجه گرفت که گیاه گندم نسبت به فلزات سنگین حساس است و حضور فلزات سنگین موجب کاهش رشد و عملکرد گیاه میشود.
    کلیدواژگان: کلرید سرب، کلرید کادمیوم، گندم، جوانهزنی، رقم سیوند
  • سید مهدی توسلی طبایی، حمیدرضا لاریجانی *، محمد نصری صفحه 37
    در ایران هیچ علفکشی برای ذرت شیرین به ثبت نرسیده و علفهای هرز بهشدت موجب افت عملکرد می شوند. برای بررسی تاثیر علفکشهای رایج در ذرت دندانی و مالچ بر رشد و عملکرد ذرت شیرین و علفهای هرز، آزمایشی به صورت بلوکهای کاملا تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین-پیشوا در سال 1394 انجام شد. تیمارها عبارت بودند از: 1- علفکش نیکوسولفورون (با نام تجاری کروز، 5/1 لیتر در هکتار)، 2- مخلوط علفکش نیکوسولفورون+ ریم سولفورون (با نام تجاری اولتیما، 175 گرم در هکتار)، 3- بنتازون (5/2 لیتر در هکتار)، 4- مصرف پیش رویشی مخلوط علفکشهای آترازین (5/1 کیلوگرم) + استاکلر (چهار لیتر در هکتار)، 5- مخلوط علفکشهای نیکوسولفورون (یک لیتر در هکتار) + برومایسید ام-آ(یک لیتر در هکتار)، 6- مالچ پلاستیک نقرهای روی سیاه (بهضخامت 40 میکرون)، 7- مالچ زیست تخریب آبی (به ضخامت 50 میکرون)، 8- تیمار بدون کنترل، 9- تیمار کنترل کامل علفهای هرز با وجین دستی. کاربرد مخلوط علفکشهای آترازین + استاکلر بهطور 100درصد علفهای هرز را کنترل کرد که از نظر آماری اختلاف معنی داری با تیمار کنترل کامل با وجین دستی نداشت. بالاترین طول و قطر ساقه و بیشترین وزن خشک کل ذرت به ترتیب با 134 سانتیمتر و 25 میلیمتر و 5888 کیلوگرم بر هکتار در مرحله ظهور ابریشم در همین تیمار بهدست آمد. با توجه به کنترل صد در صدی علفهای هرز، بیشترین عملکرد بلال (13110 کیلوگرم بر هکتار) در تیمار مخلوط علفکشهای آترازین+ استاکلر ثبت شد، همچنین بالاترین درصد قند محلول مربوط به تیمار مالچ زیست تخریب (2/13 درصد) و بالاترین درصد پروتئین دانه در تیمار کروز (4/2 درصد) بود که نشاندهنده عدم تاثیر کنترل علف هرز بر آنها میباشد. بهنظر میرسد اگرچه کاربرد علفکشهای پیش رویشی در کنترل علفهای هرز صد در صد موفق بود اما با در نظرگرفتن اینکه ذرت شیرین مصرف تازه خوری دارد، استفاده از مالچ در کاشت این گیاه میتواند مشکلات باقی ماندن سموم در خاک و دانه را مرتفع نماید.
    کلیدواژگان: ذرت شی، رین، علفک، ش پیشرویشی، علفک، ش پسرویشی، مال، چ، خص، وصی، ات مورفولوژیک، خصوصیات کمی و کیفی
  • بهنام خادمی، حسینعلی شیبانی *، آرش برزو صفحه 47
    بهمنظور بررسی اثر محلولپاشی سلنیوم بر عملکرد و اجزای عملکرد گلرنگ تحت شرایط تنش خشکی، آزمایشی در مزرعه آموزشی– پژوهشی دانشکده کشاورزی واحد ورامین واقع در استان تهران- شهرستان ورامین در سال 1393بهصورت کرت خرد شده (اسپلیت پلات) در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل عامل اول تنش خشکی در سه سطح: [50 میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A (آبیاری معمول)، 80 میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A (تنش متوسط)، 110 میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A (تنش شدید)] و عامل دوم محلولپاشی سلنیوم در چهار سطح شامل: [محلولپاشی آب خالص، 100 میلیگرم در لیتر، 200 میلیگرم در لیتر، 300 میلیگرم در لیتر] بودند. نتایج نشان داد که تنش خشکی و کاربرد سلنیوم تاثیر معنی داری بر ارتفاع بوته، ارتفاع محل اولین انشعاب از خاک، قطر طبق، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، وزن هزار دانه، تعداد دانه در طبق، تعداد طبق، تعداد شاخه فرعی، وزن خشک برگ، وزن خشک ساقه و شاخه، وزن خشک طبق داشت اما تاثیر تیمارهای اعمال شده بر قطر ساقه، شاخص برداشت معنیدار نبود. اثر متقابل تنش خشکی و محلولپاشی سلنیوم نیزبر صفات مورد آزمایش تاثیر معنی داری داشت و محلولپاشی 300 میلیگرم در لیتر سلنیوم بههمراه آبیاری معمول، بیشترین تاثیر را در صفات مورد اندازهگیری داشت.
    کلیدواژگان: گلرنگ، سلنیوم، محلولپاشی، تنش خشکی، عملکرد
  • امیرحسین کچویی، حسینعلی شیبانی *، فرشاد قوشچی صفحه 61
    به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت و سطوح مختلف ورمیکمپوست بر صفات کمی و کیفی گیاه استویا (Stevia rebaudiana Bertoni)، آزمایشی در مزرعه آموزشی – پژوهشی دانشکده کشاورزی واحد ورامین در سال 1393 در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل عامل اصلی، تاریخ کاشت که در چهار سطح: 15 فروردین، 30 فروردین، 15 اردیبهشت و 30 اردیبهشت و عامل فرعی سطوح مختلف ورمیکمپوست در چهار سطح: شاهد (عدم مصرف)، کاربرد پنج تن ورمیکمپوست در هکتار، کاربرد 10 تن ورمیکمپوست در هکتار و کاربرد 15 تن ورمیکمپوست در هکتار بودند. نتایج نشان داد تاریخ کاشت و ورمیکمپوست و اثر متقابل آنها بر طول ساقه، وزن خشک برگ، وزن خشک اندام هوایی، طول میانگره معنیدار بود بیشترین طول ساقه و وزن خشک برگ و طول میانگره و وزن خشک اندام هوایی از تیمار کشت در 15 اردیبهشت با کاربرد 15 تن در هکتار ورمیکمپوست بهترتیب با متوسط 33/94 سانتیمتر، 67/15 گرم و 64/6 سانتیمتر 70/39 گرم حاصل شد و کمترین میزان طول ساقه و وزن خشک برگ و طول میانگره و وزن خشک اندام هوایی از تیمار 15 فروردین و شاهد با میانگین 66/61 سانتیمتر، 52/6 گرم، 67/3 سانتیمتر 90/16 گرم حاصل شد نتایج نشان داد کاربرد 15 تن ورمیکمپوست در تاریخ کاشت 15 اردیبهشت بیشترین تاثیر را در صفات مورد اندازهگیری را داشت.
    کلیدواژگان: استویا، ورمیکمپوست، تاریخ کاشت، خصوصیات مرفولوژیک
  • فرامرز کشاورز معتمدی *، رضا طاهرخانی، تیمور تنها قزلی صفحه 69
    به منظور بررسی تاثیر عصاره گیاهان دارویی آویشن باغی و نعناع فلفلی و ترکیب آنها بر صفات کیفی تخممرغ، آزمایشی روی 80 قطعه مرغ تخمگذار مسن سویه لوهمن لایت )ال اس ال) (lohmann-selected-leghorn) از سن 60 تا 68 هفتگی به صورت طرح کاملا« تصادفی با چهار تیمار و پنج تکرار انجام شد. تیمارها شامل تیمار کنترل، عصاره گیاهی نعناع فلفلی ( 5/0 درصد)، عصاره گیاهی آویشن باغی (5/0 درصد) و عصاره نعناع فلفلی (25/0 درصد) + عصاره آویشن باغی (25/0 درصد) بود. کلیه عصاره گیاهان دارویی با غلظت مورد نظر همراه آب آشامیدنی استفاده شد. نتایج این آزمایش نشان داد که استفاده از ترکیب توام عصاره های گیاهی آویشن باغی و نعناع فلفلی بهطور معنی داری نسبت به تیمار شاهد، موجب افزایش وزن زرده تخممرغ و مصرف عصاره آویشن باغی به تنهایی بهطور معنی داری نسبت به تیمار شاهد، سبب افزایش واحد هاوو سفیده غلیظ و کاهش وزن کلسترول زرده تخممرغ شد. مصرف عصاره گیاهان دارویی نعناع فلفلی بهتنهایی از نظر آماری تفاوت معنی داری با تیمار کنترل در صفات وزن زرده، وزن کلسترول زرده، واحد هاوو نشان نداد (0.01>P). استفاده از عصاره گیاهی آویشن باغی به تنهایی موجب کاهش معنیدار کلسترول و افزایش معنیدار واحد هاوو سفیده غلیظ شد، اما استفاده از تیمارهای آزمایشی، تاثیر معنی داری بر افزایش ضخامت پوسته تخممرغ نداشت، اگرچه استفاده از ترکیب عصاره گیاهان دارویی آویشن باغی و نعناع فلفلی سبب افزایش ضخامت پوسته تخممرغ گردید اما این تفاوت از نظر آماری معنیدار نبود (0.01>P). حداکثر وزن زرده تخممرغ به مقدار 88/19 گرم در تیمار مخلوط آویشن باغی و نعناع فلفلی، بیشترین واحد هاوو به میزان 27/85 در تیمار آویشن باغی و کمترین وزن کلسترول زرده به مقدار 00/181 گرم در کل زرده بهدست آمد. بنابراین نتیجهگیری می شود که استفاده از 25/0 درصد آویشن باغی بههمراه 25/0 درصد نعناع فلفلی و استفاده از 5/0 درصد آویشن باغی در آب آشامیدنی مرغهای تخمگذار سویه لوهمن لایت دارای اثرهای مثبتی بر صفات کیفی در مقایسه با سایر گروه های آزمایشی است.
    کلیدواژگان: مرغ تخمگذار، تخممرغ، آویشن باغی، نعناع فلفلی، صفات کیفی