دو ماهنامه خلق
پیاپی 17 (خرداد و تیر 1389)

از کتاب الحقایق مرحوم فیض کاشانی گفتوگوی «مهمان» عارف و «عالم» اهلبیت را حکایت میکردیم. از آیین مسلمانی و تقوا، پایداری، شکر، لذت مناجات، زمینه دلآگاهی، کیمیای اشک، نتیجه متناسب با عمل، راه مجاهده، هدف، موانع و آیینه عبرت سخن به میان آمد.

یکی از عرصه های دور از دست و دشوار، قلم فرسایی درباره ویژگی های امام عصر است. سخن گفتن و قلم راندن درباره هر موضوع، وقتی امکان دارد که نویسنده، از آن موضوع، شناخت کامل داشته باشد. حکایت ما و حضرت مهدی حکایت قطره و دریا است؛ قطره با محدودیت خود، هرگز نمیتواند به بیکرانگی و وسعت دریا بپردازد؛ ولی برای شناخت آن بزرگوار، دل به احادیث و روایات میبندیم و با کمک از این گفتارهای نورانی، بر آن میشویم که برخی ویژگی های حضرت را برشماریم.
در شماره قبل، از ویژگی های ایشان خواندیم:1. درخشش نور حضرت در مقایسه با دیگر معصومان: 2. عروج پس از تولد 3. جمع بین اسم و کنیه پیامبر اکرم9 4. حرمت بر زبان راندن نام مبارک حضرت 5. عدم مجالست با مشرکان و منافقان.

زندگی پیامبران و اولیای الهی، سراسر ایمان، یقین و مبارزه در راه حق تعالی و پیمودن کمالات الهی و همرنگ شدن با عالم غیب و قدس است. آنچه در گذشته در رابطه با حضرت یونس7مطرح شد، تنها بخشی از عظمت انبیا و استواری ایشان در مسیر حق و حقیقت است؛ مسیری که همواره، ابتلائات و امتحاناتی سخت همراه داشت و البته این امتحانات برای محک خوردن ایمان و افزایش درجه آنان میباشد. بیگمان رسیدن به فوز عظیم و جنت نعیم و به دست آوردن مقام صالحان و شهدا کار آسانی نیست و همواره مدد الهی و نعمت ربانی همراه همت و تلاش، کارگشای راه سلوک برای این مقربان الهی است.

مباحثی درباره سند صحیفه سجادیه و اهمیت این کتاب شریف و جایگاه آن بین مسلمانان و به ویژه شیعیان و مطالبی دیگر در این باره گذشت. به خواست خدا، در این نوشتار، پس از بررسی معنای عبارت «مکارم الاخلاق» به شرح و تفسیر نخستین فراز این دعای شریف میپردازیم.

یکی از مسائل بسیار مورد تاکید در دین مقدس اسلام استفاده از موهبت الهی «عقل» و انجام «تفکر» است. البته بحث کامل و دقیق درباره تفکر، مجال و فرصت بسیاری میطلبد.

با اینکه تبلیغ گفتاری، تاثیر فراوانی در رشد و هدایت انسانها دارد و از دیرباز یک روش معمول و جا افتاده بوده است اما نتیجه تبلیغ عملی و دعوت غیر مستقیم، پایدارتر و عمیقتر است. آموزه های قرآن و سیره معصومان:سرشار است از تبلیغات عملی و غیر مستقیم.

در شماره پیش به بخش آغازین زندگی پر فراز و نشیب سید جمال الدین اسد آبادی پرداختیم. اینکه از 10 سالگی برای تحصیل علم هجرت را به چند شهر داخل کشور آغاز نمود و بعد از استفاده از بزرگان این دیار به نجف اشرف رهسپار شد.
به تعبیر شهید مطهری کسانی که شرح حال سید جمال الدین اسد آبادی را نوشتهاند، به علت اینکه با مکتب اخلاقی، تربیتی و سلوکی و فلسفی مرحوم ملا حسینقلی همدانی آشنایی نداشتهاند، و همچنین شخصیت آیت الله سید احمد کربلایی و سید محمد سعید حبوبی را نمیشناختهاند به گزارش سادهای قناعت کردهاند.
آنها توجه نداشتهاند که شاگردی سید در محضر آخوند همدانی و معاشرت با آن دو بزرگ دیگر چه آثار عمیقی در روحیه سید تا آخر عمر داشته است.

در نوشته قبل، مطالبی درباره شاکله و اهمیت اصلاح شاکله در سیر معنوی صحیح بیان شد. همچنین وعده دادیم درباره مراحل سیر صحیح معنوی توضیحاتی ارائه کنیم. در بخش اول این مقاله، برای تکمیل بحث و روشنتر شدن بحث شاکله، از دیدگاهی دیگر به این بحث میپردازیم و سپس در بخش دوم به خواست خدا توضیح مراحل سیر معنوی را پیگیری میکنیم؛

در مقاله پیشین، ضرورت و تاثیر طب اسلامی در تضمین سلامتی و ارتباط نزدیک آن با ساختار اخلاقی، بررسی گشت و بحث در امور ششگانه ضروری (اسباب سته ضروریه) پیریزی شد که اولین آنها، خوردنی ها (ماکولات) است. آنچه به عنوان غذا و دارو میخوریم، پس از تصرف و تجزیه توسط حرارت غریزی، فعل و انفعالاتی در بدن ایجاد کرده و تاثیراتی به جا میگذارد. ما غذاها را به دوازده نوع تقسیم کردیم که شناخت و درک صحیح از هر یک از این اقسام، نقش تعیینکنندهای در صحت، حیات و صفات اخلاقی انسان دارد. اینک به بحث و شرح این اقسام میپردازیم.

با توجه به فزونی عطش معنوی در عصر جدید، بخشی از فعالیتهای بشر امروزی، صرف فرونشاندن این عطش میشود. از طرفی، افراد فراوانی ادعا دارند که میتوانند در این مسیر، بشر را کمک کرده و عطش او را برطرف کنند.
در مسایل دینی و معنوی که از اهمیت خاصی برخوردارند، شناخت حق و باطل آسان نیست؛ زیرا حق و باطل به هم در آمیختهاند و اهل باطل، اندیشه باطل خود را به طور آشکار ارائه نمیکنند. به تعبیر حضرت علی7:... پس اگر باطل با حق درنیامیزد، حقیقتجو آن را شناسد و داند؛ و اگر حق به باطل پوشیده نگردد، دشمنان را مجال طعنه زدن نماند؛ لکن اندکی از این و آن گیرند، تا به هم درآمیزد و شیطان فرصت یابد و حیلت برانگیزد، تا بر دوستان خود چیره شود و از راهشان به در برد.

در نوشتار پیش، به برخی فضایل جناب جعفر7و ماجرای اهدای این نماز به ایشان و فضایل و آثار خواندن نماز جعفر پرداخته شد. در این مجال، به سیره و سخنان بزرگان درباره این نماز گرانبها و شیوه خواندن و برخی از احکام آن میپردازیم.

کتاب زمزم عرفان اثر محقق ارجمند حجت الاسلام و المسلمین محمد محمدی ری شهری است که بر اساس ارتباط و دیدارهای نویسنده با حضرت آیت الله بهجت نگارش یافته است.
نگارنده در پیش گفتار کتاب مینویسد:واگذارشدن نمایندگی رهبری در حج در اوایل سال 1370، زمینه خوبی برای ارتباط با این عالم فرزانه و بهرهگیری از ایشان شد. این مسؤولیت سنگین ایجاب میکرد که برای بهرهگیری هر چه بیشتر از مراسم سیاسی – عبادی حج و برگزاری هر چه بهتر آن، از انفاس قدسی آن فقیه بصیر، در این سفر، توشه برگیرم. بدین منظور از آن تاریخ، هر سال، پیش از عزیمت به سوی خانه خدا و پس از بازگشت از سفر معمولا به محضر ایشان شرفیاب میشدم و از رهنمودهای ایشان در زمینه های مختلف بهره میبردم. از این رو این رهنمودها بخشی از خاطرات حج اینجانب نیز هستند، و انتخاب نام «زمزم عرفان» برای آنها بدین مناسبت است.
کتاب حاضر بعد از پیش گفتار و نگاهی کوتاه به زندگی آیت الله بهجت در چهار بخش تنظیم شده است.