نشریه مطالعات راهبردی در صنعت نفت و انرژی
سال هشتم شماره 31 (بهار 1396)

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه سرپرستی سوءاستفاده گرانه با طفره روی اجتماعی از دید کارکنان یک شرکت دولتی با روش توصیفی- تحلیلی و از نوع پیمایشی به رشته تحریر درآمده است. جامعه آماری تحقیق 250 نفر از کارکنان شرکت می‏باشد. ابزار اندازه‏گیری در این پژوهش پرسشنامه ای مشتمل بر 3 سوال مشخصات فردی و 15 سوال درخصوص آزمون فرضیه هاست. پایایی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ 912/0 حاصل گردید. روش آماری نیز از آزمون کلموگروف – اسمیرنف برای بررسی نرمال بودن توزیع داده ها، همچنین برای آزمون فرضیات تحقیق، آزمون ضریب همبستگی پیرسون و برای برازش مدل رویکرد تحلیل معادلات ساختاری استفاده شده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که بین سرپرستی سوءاستفاده گرانه و طفره روی اجتماعی کارکنان شرکت رابطه مستقیم و معناداری وجود دارد. و نتایج حاصل از ارزیابی برازش مدل ساختاری نشان می دهد که به ازای یک واحد تغییر در متغیر سرپرستی سوء استفاده گرانه، متغیر طفره روی اجتماعی 82/0 تغییر خواهد یافت.

اهمیت منابع انسانی، بحث ترک خدمت را به موضوع مورد توجه اکثر سازمان ها تبدیل نموده است. امروزه ترک خدمت بالا به عنوان نوعی معضل سازمانی نگریسته می شود. بدون شک ترک خدمت خدمت نخبگان هزینه ای قابل توجه ای را بر بدنه سازمان ها وارد می نماید. بر این اساس، شناسایی عوامل موثر بر ترک خدمت آنان گامی ضروری محسوب می شود. هدف اصلی این پژوهش، شناسایی عوامل موثر بر ترک خدمت نخبگان نخبگان و تاثیر آن بر تمایل به ترک خدمت کارکنان در شرکت ملی پخش فرآورده های ایران است. پژوهش حاضر از نظر هدف، توصیفی و از نظر نوع استفاده، کاربردی و از نظر اجرا، پژوهشی پیمایشی است. پرسشنامه پژوهش با توجه به ادبیات تحقیق و نظر نخبگان پژوهش تدوین و پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ مقدار 0.885 محاسبه شد. جامعه آماری پژوهش شامل مدیران شرکت ملی پخش فرآورده های ایران (منطقه تهران) بود که با استفاده از فرمول کوکران، تعداد 105 نفر به عنوان اعضای نمونه انتخاب شدند. نتایج حاصل از تحلیل داده ها با استفاده از آزمون تحلیل عامل تاییدی و تحلیل مسیر نشان داد که عوامل شغلی و سازمانی بر ترک خدمت کارکنان تاثیر معناداری دارند اما عوامل شخصی بر ترک خدمت تاثیر معنادار نداشت.

نظریه های ضمنی رهبری به عنوان یک سری ساختارهای شناختی که رهبران را از غیر رهبران متمایز می نماید از تاثیرات قابل توجهی بر پیروان و همچنین مدیریت منابع انسانی برخوردار است. در این راستا در مقاله حاضر تلاش شد تا ویژگی ها و توانایی های رهبران ایده آل از دیدگاه پیروان کشف و ارائه شود. جمع آوری داده ها با استفاده از ابزار مصاحبه نیمه ساختاریافته با 15 نفر از روسای واحدها و کارمندان شرکت پخش فراورده های نفتی ایران منطقه کرمان صورت گرفت. استراتژی تحقیق آمیخته اکتشافی انتخاب شد و از ابزار تحلیل محتوای قراردادی استفاده گردید. متن مصاحبه ها گردآوری، مکتوب و کدگذاری و سپس از درون آن ها واحدهای فکر، مقوله ها و مضامین استخراج گردیدند؛ نتایج حاصل از کدگذاری ها و تحلیل داده ها در قالب دو مضمون پیش الگوهای مثبت و پیش الگوهای منفی دسته بندی شدند. در خردترین سطح، تعداد 28 واحد فکر کشف شد. مقوله ها برای پیش الگو های مثبت شامل «کاریزماتیک»، «انسان گرا»، «متعهد به صیانت»، «دارای بلوغ عاطفی»، «دارای قدرت بالای تصمیم گیری» و برای الگو های منفی عناوین «خود محافظ»، «فریبکار» و «تنگ نظر» به دست آمد. پس از کشف مقوله های نظریه های ضمنی رهبری در مرحله کیفی، به منظور اعتبارسنجی کمی مدل استخراج شده، پرسشنامه ای مشتمل بر 28 گویه، طراحی و تنظیم شد و در اختیار 128 نفر از زیرمجموعه تحت سرپرستی روسای واحدها به صورت نمونه گیری در دسترس قرار گرفت و اعتبار مدل به صورت کمی تایید شد.

مطالعات متعدد نشان داده است که در چند دهه اخیر، رفتارهای مدیران و تاثیر آن بر پیامدهای کارکنان از موضوعات مهم در مباحث رفتار سازمانی و روانشناسی کاربردی بوده و در نظریه های مختلف رهبری به آن پرداخته شده است. هدف از این پژوهش بررسی تاثیر رفتارهای معکوس مدیران بر بی تفاوتی سازمانی کارکنان در شرکت گاز استان اصفهان بود. در این پژوهش از روش ترکیبی (کیفی و کمی) استفاده گردید. ابتدا از طریق مصاحبه با کارکنان و با استفاده از روش تحلیل تم، رفتارهای مدیران شناسایی و بر مبنای رفتارهای شناسایی شده و مدل کانو نوع رفتارها طبقه بندی شدند و از این طریق رفتارهای معکوس مدیران شناسایی گردید. در ادامه تاثیر رفتارهای معکوس بر بی تفاوتی سازمانی از طریق مدل سازی معادلات ساختاری و با استفاده از نرم افزار AMOS بررسی شد. نتایج تحلیل داده های مربوط به مصاحبه، 46 رفتار مدیران را شناسایی نمود که 10 رفتار در طبقه بایدی؛ 5 رفتار در طبقه یک بعدی؛ 18 رفتار در طبقه جذاب؛ و 13 رفتار در طبقه معکوس قرار گرفتند. نتایج مربوط به بررسی تاثیر رفتارهای معکوس مدیران بر بی تفاوتی سازمانی کارکنان نیز نشان داد که رفتارهای معکوس مدیران با ضریب مسیر 86/0 بر بی تفاوتی سازمانی کارکنان تاثیرگذار است..

هدف پژوهش حاضر شناسایی و رتبه بندی عوامل موثر بر علاقمندی به کار و تعلق خاطر کاری در کارکنان شرکت ملی گاز ایران می باشد. روش تحقیق حاضر از لحاظ ماهیت نوع آمیخته و ترکیب کیفی - کمی می باشد. جامعه آماری تحقیق در بخش کیفی شامل خبرگان و متخصصان حوزه منابع انسانی و کارشناسان و مدیران با سابقه شرکت ملی گاز انتخاب شده و در بخش کمی نیز شامل کلیه کارکنان شرکت ملی گاز در استان ایلام می باشند. برای تحلیل داده ها در بخش کیفی و شناسایی عوامل از تئوری داده بنیاد استفاده شده است. در بخش کمی و برای بررسی نحوه تاثیرگذاری عوامل شناسایی شده بر علاقمندی به کار و تعلق خاطر کاری از روش معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار لیزرل و برای رتبه بندی عوامل شناسایی شده نیز از AHP فازی استفاده شده است. نتایج نشان دادند که چهار عامل اصلی تاثیر گذار بر علاقه مندی به کار و تعلق خاطر کاری عبارتند از؛ منابع سازمانی، منابع شخصی، منابع شغلی و شایستگی و حمایت سرپرستان و همکاران. در بین این عوامل، عامل منابع سازمانی بیشترین تاثیرگذاری را بر علاقمندی به کار و تعلق خاطر کاری نشان داده است.

با عنایت به اهمیت مساله ترک خدمت سازمانی و هزینه های مادی و معنوی این روند در بلندمدت و لزوم پیش بینی و کنترل آن جهت نگهداشت کارکنان کلیدی، هدف اصلی این تحقیق، تبیین و اولویت بندی عوامل موثر بر ترک خدمت کارکنان شرکت لوله سازی اهواز در قالب یک تحقیق کاربردی- توصیفی از نوع همبستگی بوده است. داده های پژوهش از طریق توزیع پرسش نامه، در نمونه 271 نفری از کارکنان جمع آوری گردید. نتایج تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزارهایspss و لیزرل ضمن تایید روایی سازه متغیرهای تحقیق، حاکی از آن بود که، احساس کار کردن با سازمان با رتبه فریدمن 498/5 از اولویت نخست برخوردار است. ویژگی های سرپرست با امتیاز 994/3 در رتبه دوم، شوک های کاری با امتیاز 902/3 در رتبه سوم، ویژگی های شغل با امتیاز 856/3 در رتبه چهارم اهمیت و احساسات و عواطف در شغل، از کمترین اهمیت برخوردار است

هر سازمان به منظور آگاهی از میزان مطلوبیت و کیفیت فعالیت های خود، نیاز مبرم به نظام ارزیابی دارد. امروزه درک صحیح مجموعه نیازها و مدیریت صحیح سرمایه های انسانی، کلید اصلی موفقیت سازمان ها به شمار می آید. هدف از انجام این پژوهش شناسایی و دسته بندی عوامل موثر بر ارزیابی عملکرد کارکنان با استفاده از تکنیک تحلیل عاملی می باشد. پس از بررسی ادبیات پژوهشی و مطالعات پیشین 62 عامل موثر بر ارزیابی عملکرد شناسایی شد که بعد از پالایش مفهومی به 45 عامل کاهش یافت. با استفاده از تحلیل عاملی این عوامل به 8 شاخص اصلی ارزیابی عملکرد که عبارتند از عوامل شخصیتی، مدیریت عملکرد، کار گروهی، تعهد و ارزش های اخلاقی نسبت به سازمان، مهارت های ارتباطی، مدیریت دانش و اطلاعات، طراحی محصولات و خدمات مبتنی بر نیازها و انتظارات مشتری و شهروندی سازمانی تقسیم بندی گردید. در نهایت با استفاده از روش مدل یابی معادلات ساختاری با کمک نرم افزار Amos روایی مدل پژوهش بررسی شد.

پژوهش حاضر با هدف «شناسایی و اولویت بندی عوامل سازمانی موثر بر ماندگاری منابع انسانی در منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس» انجام شده است. جامعه آماری در زمان اجرای تحقیق 1000 نفر بود که با استفاده از روش نمونه گیری از جامعه محدود(روش کوکران) نمونه آماری 283 نفر برآورد شد. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه 59 سئوالی محقق ساخته برای شناسایی عوامل موثر بر ماندگاری نیروی انسانی استفاده شد. برای تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS و آزمون های کولموگروف- اسمیرنوف، آزمون T و ANOVA استفاده و از آزمون فریدمن نیز برای اولویت بندی عوامل بهره برداری شد. نتایج بدست آمده از این تحقیق نشان داد که شاخص های عوامل سازمانی موثر بر ماندگاری منابع انسانی در سازمان مورد مطالعه به ترتیب اولویت عبارتند از: پرداخت، حمایت اجتماعی، استرس شغلی، استقلال، شرایط فیزیکی محیط کار، نحوه مدیریت و سرپرستی، موقعیت های ارتقاء و عدالت سازمانی