فهرست مطالب

ره آورد سیاسی - پیاپی 49 (بهار و تابستان 1396)

نشریه ره آورد سیاسی
پیاپی 49 (بهار و تابستان 1396)

  • بهای روی جلد: 70,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1396/06/26
  • تعداد عناوین: 7
|
  • مهدی امیدی صفحه 7
    قواعد فقه سیاسی در عرصه های مختلف حکومت اعم از مبانی و زیرساخت ها، ساختارها، سیاست های کلی و حتی قوانین و سیاست های جزئی نقش آفرین می باشد و حکومت موظف است که در تنظیم روابط، مناسبات و خط مشی های خود با مردم و حکومت های دیگر این قواعد را مبنای خود قرار دهد. یکی از مهم ترین قواعد فقهی در عرصه ی سیاست قاعده ی عدالت است که بیش از آنکه در حوزه های اجتماعی موردتوجه قرار بگیرد، به مسائل فردی و احکام عبادی محدود گردیده است حال آنکه حکومت اسلامی موظف به برقراری عدالت در جامعه بوده و طبعا این قاعده ی کاربردی، نقش به سزایی را در بسط عدالت در جوامع اسلامی می تواند داشته باشد. سوال اصلی پژوهش این است که علی رغم تقلیل قاعده ی فقهی عدالت به موضوعات فردی و احکام عبادی، امکان کاربست این قاعده در کدام حوزه های عدالت اجتماعی وجود دارد؟ ادله ی فراوانی برای اثبات قاعده ی فقهی عدالت می توان از منابع اصلی (کتاب، سنت، اجماع، عقل) بیان کرد که نشان از پراهمیت بودن این موضوع در دین اسلام خصوصا در سیاست ورزی و حکومت داری است به طوری که اگر عدالت اجتماعی به سه زیرشاخه ی عدالت اداری، عدالت اقتصادی و عدالت قضایی تقسیم گردد برای هر شاخه از آن می توان بایدها و نبایدهای فراوانی را استنباط کرد که البته مورداستفاده ی فقهای گذشته نیز بوده و مصادیق فراوانی را می توان برای آن ذکر کرد. درمجموع پژوهشگر با استفاده از روش «تفسیر روشی متن محور»، به دنبال تبیین قاعده ی فقهی عدالت در عرصه ی اجتماعی و سپس تطبیق آن در سه شاخه ی اداری، اقتصادی و قضایی بوده است.
    کلیدواژگان: قاعده فقهی عدالت، قواعد فقهی، فقه سیاسی، عدالت، عدالت اجتماعی
  • سینا عصاره نژاد دزفولی صفحه 33
    با گسترش شبکه های اجتماعی مجازی و از طرف دیگر، نیاز به وجود فضایی برای گفتگو و مبادله ی نظرات افراد جوامع که مقدمه بالا رفتن میزان فهم آن ها از وقایع است، در ذهن بسیاری از اندیشمندان علوم اجتماعی این تصور به وجود آمد که از این شبکه ها می توان به عنوان زیر بنایی برای شکل گیری فضایی سالم برای گفتگو استفاده نمود؛ بنابراین بسیاری از اندیشمندان با پیش فرض گرفتن اینکه این شبکه ها، همان مکان مطلوب برای شکل گیری فضای گفتگو بین افراد جامعه است، به بیان اندیشه های مبتنی بر آن پرداختند. این در حالی است که می توان بر روی اصل این مطلب که آیا این شبکه ها، توانایی بستر بودن برای گفتگو را دارند یا خیر، اندیشید که در تحقیقات علمی جایی بس خالی دارد. هابرماس یکی از اندیشمندانی است که در نظریه حوزه عمومی خود به «گفتگو» و شرایط تحقق آن به عنوان دو اصل اساسی این نظریه پرداخته است. این پژوهش با رویکردی توصیفی-تحلیلی با استفاده از منطق نظریه حوزه عمومی هابرماس درصدد پاسخ به این سوال است که آیا اساسا شبکه های اجتماعی مجازی توانایی بستر بودن برای شکل گیری حوزه عمومی را دارند یا خیر؟ و به طور مختصر به این نتیجه رسیده که شبکه های اجتماعی مجازی در حالت آرمانی، تماما می توانند با مولفه های حوزه عمومی منطبق باشند و اگر اکنون چنین نیست، دلایلی غیر از علل ماهوی شبکه های اجتماعی مجازی دارد.
    کلیدواژگان: شبکه های اجتماعی مجازی، هابرماس، حوزه عمومی
  • مهدی محمدی عزیزآبادی صفحه 57
    احزاب در عصر جدید به یکی از موضوعات مهم جوامع تبدیل شده و مسئله آزادی آن بعد از انقلاب اسلامی موردتوجه امام خمینی (ره) و دیگر فقها قرار گرفته، حتی در اسلام و قرآن ضرورتی برای وجود حزب آمده و یکی از عوامل لازمه برای اجرای حکومت اسلامی است. فقه سیاسی توجه خاصی به حزب و آزادی آن داشته، پس در مردم سالاری اسلامی این موضوع باید بیشتر موردبررسی قرار گیرد. سوال اصلی، نگاه فقه سیاسی به آزادی احزاب در جمهوری اسلامی ایران چگونه است؟ فرضیه این است که فقه سیاسی اسلام تشکیل احزاب و جمعیت ها را نه تنها لازم، بلکه واجب می داند و یکی از راه های اجرای دستور واجب امربه معروف و نهی ازمنکر تشکیل احزاب می باشد، اما با فعالیت حزبی به شکل غربی آن موافق نیست. برای تشریح دقیق تر موضوع، از بحث مفهومی (دموکراسی اسلامی از دیدگاه سید اسدالله خرقانی) و نظری استفاده شده است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و با استناد به منابع کتابخانه ای و مقالات و سایت های اینترنتی می باشد. روش جمع آوری اطلاعات نیز فیش برداری است.
    کلیدواژگان: آزادی احزاب، فقه سیاسی، جمهوری اسلامی، قرآن کریم
  • حسین اصغری صفحه 77
    نهضت آیت الله سید عبدالحسین لاری، از مجتهدین و مبارزان عهد ناصری، در جنوب کشور از مهم ترین حرکت های اسلامی دوران معاصر است. ایشان ضمن مبارزه عملی با استبداد داخلی و استعمار خارجی، به اصلاح عقاید عامه پرداخته و رهبری فکری مردم را نیز در آن برهه حساس بر عهده گرفته است. هدف این پژوهش بررسی علل و عوامل ناکامی جنبش سید لاری بوده و بدین منظور ابتدا نهضت ایشان بر اساس عناصر عمومی جنبش ها شامل رهبری، مردم، ایدئولوژی، چارچوب سازی ذهنی، شبکه تشکیلاتی، قدرت نظامی و ثروت مورد ارزیابی قرار گرفته و سپس علل ناکامی آن بر اساس عناصر مذکور تحلیل شده است. این پژوهش بر اساس روش توصیفی– تحلیلی انجام گرفته است.
    کلیدواژگان: نهضت، سیدعبدالحسین لاری، استعمار، حکومت اسلامی، ظلم
  • بازتاب تحولات سیاسی عصر پهلوی در طنز سیاسی مجله توفیق / مطالعه موردی دوره چه اردهم مجلس شورای ملی
    عبدالرضا نعمت اللهی صفحه 97
    مجله توفیق از نخستین مجله های سیاسی فکاهی در ایران است که کارش را از 1301 آغاز کرده و تا سال 1350 نیز انتشارش ادامه داشته است. نیم قرن فعالیت توفیق بازتاب تحولات دوران سیاست پهلوی است. بیثباتی سیاسی به سبب ناپایداری دولتها در دوره پهلوی دوم، کودتای 28 مرداد 1332، عملکرد نخست وزیران، جنبش ملی شدن نفت، انتقاد از گرانی و بیکاری، انتقاد از فساد ادارات و دستگاه های دولتی، اصلاحات ارضی و انواع مشکلات اجتماعی، اقتصادی و سیاسی دیگر مهمترین کلیدواژه های انتقادات تند نویسندگان این مجله در لفافه طنز است. این در حالی است که توفیق به دلیل حمایت از ملل محروم، مخالفت با سیاستهای آمریکا و اسرائیل و فعالیت در قالب حزبی به نام «حزب خران» متهم به گرایش های چپ نیز هست. «توفیق» هم به عنوان سندی از فرهنگ عامه واجد اهمیتی انکارناپذیر در هرگونه مطالعه جامعه (و مردم) شناسانه آن دوران است و هم به عنوان نمونهای موفق از انتقاد سیاسی قابل تامل و بررسی است. چگونگی انعکاس تحولات سیاسی مربوط به مجلس چهاردهم شورای ملی در این مجله فکاهی با توجه به رابطه این مجله با «توده مردم» سوال اصلی و موضوع این پژوهش است
    بدبینی عمومی نسبت به وضعیت سیاسی کشور، بی اعتمادی به مجلس چهاردهم و وکلایش، تاکید بر رواج فساد و زد و بندهای سیاسی و در نتیجه یاس و ناامیدی نسبت به وضعیت موجود کشور خلاصه آن چیزی است که بیش از هر چیز در میان مطالب مجله توفیق به چشم می خورد.
    کلیدواژگان: مطبوعات فکاهی، آزادی بیان، طنز سیاسی، پهلوی، سیاست
  • محمدصالح سلطان زاده صفحه 123
    بررسی و تحلیل عوامل موثر بر شکل گیری سیاست خارجی دولت ها، در فهم موقعیت و عوامل شکل گیری تصمیم سازی های صورت گرفته در آن نقش بسزایی دارد. این مقاله باهدف بررسی عوامل اثرگذار بر سیاست خارجی دولت یازدهم؛ الگوهای مختلف تحلیل سیاست خارجی در این حوزه را مورد بررسی قرار داده و مدل جیمز روزنا را به عنوان الگوی مختار برگزیده است. پژوهشگر در این تحقیق به دنبال بررسی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در ادوار مختلف پس ازآن، خصوصا دولت یازدهم بوده است. بدین منظور سیاست خارجی دولت های نهم و دهم نیز به عنوان یکی از عوامل اصلی اثرگذار بر سیاست خارجی دولت یازدهم مورد بررسی قرار گرفته است. بر این اساس این تحقیق مشخص می کند تفاوت های سیاست خارجی در دولت یازدهم نسبت به دولت های قبل، خصوصا دولت های نهم و دهم چیست و در چارچوب تحلیلی جیمز روزنا، چه عواملی بر آن تاثیرگذار بوده است. درنهایت بررسی این پژوهش نشان می دهد در شکل گیری الگوی سیاست خارجی دولت یازدهم به ترتیب متغیرهای محیط بین الملل، فرد، نقش، جامعه و حکومت مهم ترین نقش ها را ایفا کرده اند.
    کلیدواژگان: سیاست خارجی جمهوری اسلامی، دولت یازدهم، حسن روحانی، برجام، ایران
  • مرتضی ثبوت صفحه 151
    دیپلماسی عمومی بهعنوان یکی از ابزارهای سیاست خارجی دولتها در دهه های گذشته از اهمیت فوقالعادهای برخوردار شده است. این ابزار برای کشورهایی که از جایگاه منطقهای و جهانی برخوردارند و یا به دنبال دستیابی به آن میباشند اهمیتی دوچندان یافته است. کشور ترکیه با توجه به ظرفیتهای منحصربه فردش در منطقه غرب آسیا همواره توجه ویژهای در بهرهگیری موثر از این ابزار داشته است. با وقوع حوادث اخیر در منطقه غرب آسیا و شمال آفریقا (خاورمیانه) بایستگی دیپلماسی عمومی بیش ازپیش برای این کشور نمایان شده است. مقاله پیشرو به دنبال بررسی و کنکاش دیپلماسی عمومی ترکیه در مواجهه با حوادث اخیر منطقه با بهرهگیری از مدل تحلیلی نیکلاس جی. کول میباشد. آنچه در پایان بیش از هر چیز نظر نگارنده را به خود معطوف ساخت آن بود که کارایی بالای دیپلماسی عمومی ترکیه علاوه بر صرف هزینه و توجه، بیشتر نیازمند راهبردی منطقی و سیاستی مستحکم می باشد چراکه تغییرات و ناآرامی های داخلی ضربه های جدی به وجه و تصویر کشورها میزند و همین امر سبب ناکارآمدی این ابزار سیاست خارجی میشود. ازاین رو ماهیت این اثر کیفی، رویکرد آن توصیفی و ابزارهای گردآوری اطلاعات و داده ها، اسنادی منابع نظری و تجربی فارسی و انگلیسی به همراه تجزیه وتحلیل مولف و بهرهگیری از نظر کارشناسان در قالب مصاحبه میباشد.
    کلیدواژگان: دیپلماسی عمومی، مدل پنج سطحی کول، ترکیه، مصر، سوریه
|
  • Mahdi Omidi Page 7
    Jurisprudential rules should be observed by the state in both governmental aspects -like infrastructure, major and minor policies and even laws- and its relation with people and other states. While justice as one of the most important jurisprudential rules in politics has been focused on individual and ritual actions, Islamic state should promote it in the whole society. The question is that such rules can be applied in what social aspects? So many facts about the emergence of justice can be extracted from major Islamic resources (i.e. Quran, Sunnah, Ijma’a and Wisdom) which represents its importance especially in politics. If we divide social justice into administrative, economic and judicial sections, we will find many subsections to which have been referred by late jurists. The author tried to study jurisprudential rule of justice in the society applying it in three above sections.
    Keywords: Jurisprudential Rule of Justice, Jurisprudential Rules, Political Jurisprudence, Justice, Social Justice
  • Sina Assarenezhad Dezfouli Page 33
    Following the expansion of social media and the need for dialog between members of society which is a way to develop their knowledge about contemporary events, many social scientists considered these virtual networks as favorable atmosphere to form communications. While the above assumption was adapted by scientists to explained their theories, less literature has been allocated to analyze accuracy of the basics of the assumption. Habermas is among those scientists who form their public sphere theory based on two “conversation” and “its prerequisites” pillars. This paper studied whether social media can provide essentials to form public sphere based on Habermas’ theory. At last, the writer concluded current features of social media fit to those of public sphere yet some lacks are not due to the nature of so-called social networks.
    Keywords: Virtual Social Networks, Habermas, Public Sphere
  • Mehdi Mohammadi Aziz Abadi Page 57
    Today, political parties are considered to be an important issue in societies. After the Islamic revolution, freedom of these parties has been discussed by Imam Khomeini and other Muslim jurists. It should be said that not only the emergence of parties can be traced in Islam and the holy Quran, but also they are considered to be a mean of implementing Islamic state. Having the Islamic juridical view on the relation between political party and freedom in the mind, more efforts should be allocated reviewing the subject. In this respect, main question was about the freedom of the so-called parties in the Islamic Republic of Iran from political jurisprudence perspective. The assumption of this paper was while Islamic political jurisprudence denies western model of parties, it obligates to form parties and NGOs since they are means of enjoining good (Ma’ruf) and forbidding wrong (Munkar). To analyze the subject more extensively, conceptual and theoretical approaches have been applied. Descriptive and analytical method has been used and books, articles and websites were reviewed. Note-taking was used to collect corresponding data.
    Keywords: Freedom of Political Parties, Political Jurisprudence, Islamic Republic, the Holy Quran
  • Hossein Asghari Page 77
    Ayatollah Sayyed AbdulHusein Lari’s movement in Naseri’s era is considered to be one of the most prominent contemporary Islamic movements. He, as the intellectual leader, opposed domestic totalitarianism and foreign imperialism beside reforming people’s beliefs. Since the aim of this paper was to review reasons and factors of his movement, general components like leadership, people, ideology, mindset, organizational network, military forces and wealth have been studied followed by reasons of failure based on the so-called factors. In this study, descriptive and analytical approach has been applied.
    Keywords: Movement, Sayed AbdulHusein Lari, Imperialism, Islamic State, Oppression
  • Abdorreza Nematollahi Page 97
    Tofiq was among the first political satire in Iran published from 1301 till 1350. Being active for half century, Tofiq showed politics in Pahlavi era. Political instability caused by governments instability, 28th coup d’état in 1332 (1953), prime ministers’ weak performance, nationalization of the Iran oil industry movement, costliness and unemployment, corruption in governmental offices, land reform policies and different kinds of social, economic and political problems were among the most critical issues of this political satire series. Besides, Tofiq was accused of being left due to its support of oppressed people, opposing American and Israeli policies and activity under the flag of “Kharan (Donkeys) Party”. This magazine is a noble excerpt of folklore and successful example of political criticism. Reviewing political currents of 14th national legislative parliament through the eye of this political satire magazine with its strong relation with the public, was main subject of this paper. To summarize, it should be said that distrust on 14th parliament and its members, prevalence of corruption, political collusion and disappointment were transparent in the literature.
    Keywords: Satire Series, Freedom of Speech, Political Satire, Pahlavi, Politics
  • Mohammadsaleh Soltan Zade Page 123
    Analysis on factors of foreign policy is considered to be a way of figuring position and decision-making process in every state. In this paper, James Rosena’s model was chosen to study foreign policies of Iranian eleventh government besides covering other methods. Since the writer’s effort was to understand foreign policies of the Islamic republic of Iran, those of 9th and 10th governments affecting the 11th has been studied. In this respect, this paper shed light on the difference between 11th government and previous ones, especially 9th and 10th, based on Rosena’s model. At last, it should be said that factors like international sphere, individuals, role, society and state are among the most effective ones when it comes to foreign policies of the Iranian 11th government.
    Keywords: Foreign Policy of the Islamic Republic, Eleventh Government, Hasan Rouhani, JCPOA, Iran
  • Morteza Sobout Page 151
    Public diplomacy has drawn much attention in foreign policy in recent decades. This importance is duplicated for states which have regional or global role or are in search of it. Turkey has focused extensively on this kind of diplomacy using its notable capacities. This paper studied Turkish public diplomacy regarding recent events in the Middle East using Nicholas J. Cull’s analytical model. It should be said that Turkish public diplomacy has flourished due to its huge expenses, rational strategy and firm policy healing its international posture damaged by internal disputes which could have led to inefficient foreign policy. Nature of this paper was qualitative and with its descriptive approach, both English and Persian theoretical and experimental resources and interviews with experts were reviewed to cover the subject.
    Keywords: Public Diplomacy, Cull's Five-Layer Model, Turkey, Egypt, Syria