فهرست مطالب

کارآگاه - پیاپی 37 (زمستان 1395)

نشریه کارآگاه
پیاپی 37 (زمستان 1395)

  • تاریخ انتشار: 1395/12/18
  • تعداد عناوین: 8
|
  • غلامحسین بیابانی، علی صابری تولایی صفحات 7-23
    مقاله حاضر در جستجوی پاسخ این سوال است: در جهان امروز جرایم که همراه با توسعه اقتصادی همپا شده است، پلیس ها برای مقابله از چه راهبردهایی برای کنترل جرایم استفاده می کنند. آیا بحران های اقتصادی بر نوع فعالیت ها و ماموریت های آنها تاثیر گذاشته است. آیا پلیس ها به تمام ماموریت ها پاسخگو هستند یا بر مبنای تعیین اولویتها، چرا پلیس ایران نمی تواند همانند دیگر پلیس ها عمل کند و به تمام نیازهای جامعه پاسخگو است. بر این اساس این مقاله تلاش دارد تمام ابعاد اینکه چگونه می توان با مطالعه تطبیقی با دیگر پلیس های دیگر کشورها برخی جرایم خرد را از ماموریت های پلیس آگاهی کاهش داد و یا لااقل از ورود برخی پرونده های کم ارزش به پلیس آگاهی جلوگیری کرد و این پلیس بتواند جرایم و پرونده های کیفی را کنکاش نماید و به نوعی به دنبال کاهش تراکم کاری در پلیس آگاهی یا پلیس زدایی باشد.
    کلیدواژگان: جرایم، بحران جرم، پلیس آگاهی، تراکم کاری
  • علیرضا حسن زاده صفحات 24-42
    رشد و تکامل جرم شناسی با شکل گیری رویکرد عقلانی در این حوزه و دوری از تفکرات قالبی و برچسب های قوم مدارانه و نژادی همراه بوده است. انسان شناسی پسااستعماری از جمله در شاخه هایی چون انسان شناسی جرم شناختی و انسان شناسی قانونی و حقوقی ، نگاهی انتقادی به مفاهیمی دارد که بر پایه قضاوت های قوم مدارانه، نژادی و داوری های ارزشی شکل گرفته است. در این مقاله دو مفهوم متعلق به دو دوره متقدم و معاصر به بحث نهاده می شود. یکی از این مفاهیم که از منظر جرم شناختی در گفتمان استعماری شکل گرفته و ریشه در گزارش های شبه قوم نگارانه 4، قوم مدارانه ، و انسان شناسی استعماری دارد، مفهوم کانیبالیسم است. کانیبالیسم به مثابه رفتاری غیر انسانی به افسانه ای شبیه است که راویان آن، از رویکرد و سیاست دیوی سازی و نژادی کردن جرم و خشونت استفاده کرده، و دگرهراسی و عدم دگرپذیری خود را با فرهنگ زدایی و انسانیت زدایی از اقوام و ملل غیرغربی (سرخ پوستان قاره امریکا و بومیان استرالیا و غیره) همراه ساختند. در انسان شناسی پسااستعماری این مفهوم به چالش گرفته شده و به مثابه صورتی از گفتمان های استعماری، نقد و نکوهش می شود. مورد دیگر، تصویر قالبی در زمانی است که جرم بعد قومی می یابد و می توان از آن با عنوان قومی کردن جرم سخن گفت. در این زمینه چند تصویر قالبی به صورت مثال مطرح شده و در مورد آن بحث می شود. در این مقاله کوشش خواهد شد تا بر ساختگی و غیر واقعی بودن مفاهیم یادشده در نتیجه رشد رویکردهای عقلانی در حوزه جرم شناسی، از زوایای انتقادی گوناگون آشکار شود. رهیافت این تحقیق نقد دو فرایند قومی و نژادی کردن جرم است که مورد انتقاد جرم شناسان و انسان شناسان جرم شناختی قرار دارد.
    کلیدواژگان: جرم، جرم شناسی، نژادی کردن جرم، انسان شناسی پسااستعماری، کانیبالیسم، دیوی سازی
  • عبدالله هندیانی، حسین ساوجی، میکائیل قهرمانپور صفحات 43-65
    کارشناسان بررسی صحنه جرم از جمله افرادی هستند که پس از وقوع قتل، به منظور انجام وظایفی که بر عهده دارند وارد صحنه قتل م یشوند. از آنجائیکه عملکرد این گروه مستقیما در کشف علمی جرائم که مبتنی بر علوم تجربی و دلائل مادی است، دخالت دارد بنابر این به منظور دستیابی به کشف علمی جرائم، همچنین حل معمای بسیاری از پرونده های قتل پرداختن به عوامل موثر بر اثر بخشی عملکرد کارشناسان بررسی صحنه جرم، امری لازم و ضروری به نظر م یرسد. این پژوهش به منظور تبیین اثر بخشی عواملی همچون توان، انگیزه، حمایت سازمانی، آموزش و بازخوردگیری بر عملکردکارشناسان بررسی صحنه جرم (در استان زنجان در سالهای 1392 و 1393 ) انجام شده است. روش تحقیق در پژوهش حاضر بر اساس هدف ؛کاربردی و از نظر نوع توصیفی تحلیلی و از نظر ماهیت وجمع آوری اطلاعات پیمایشی است و داده های مورد نیاز با استفاده از ابزار پرسشنامه به روش تمام شمار با نظر سنجی از کارکنان پلیس آگاهی استان زنجان و شهرستانهای تابعه به تعداد 60 ن فرکه حداقل دو سال درا مرب ررسی صحنه جرم قتل فعالیت داشته اند ، گرد آوری شده است. برای بررسی نتایج فرضیات از آزمون کلموگروف - اسمرینوف وآزمون فریدمن و نیز همگنی واریانس از الفای کرونباخ و نرم افزار spssاستفاده گردید. و براساس یافته های تحقیق مشخص شد انگیزه، توان، آموزش، حمایت های سازمانی و باز خوردگیری از عواملی هستند که تاثیر فوق العاده و معناداری بر عملکرد کارشناسان بررسی صحنه جرم قتل دارند. و با توجه به آزمون های آماری انجام شده تمامی فرضیات این تحقیق با میانگین آماری بالا تایید گردیدند و با نتیجه گیری از دستاوردهای آن پیشنهادهای کاربردی ارائه گردید.
    کلیدواژگان: عملکرد، اثربخشی، توانایی، انگیزش، آموزش، حمایتهای سازمانی، بازخوردگیری، کارشناسان بررسی صحنه جرم
  • احمد پورابراهیم، سمیرا یزدان شناس صفحات 66-80
    حفظ و کرامت و ارزش والای انسانی و احترام به آزادی های مشروع و حقوق شهروندی و رعایت اصول و ارزش های اسلامی در گرو اقدامات صحیح و عادلانه عوامل دستگاه قضایی از جمله ضابطان می باشد. اجرای درست این وظایف توسط ضابطان نیازمند نظارت مرجعی قانونمدار می باشد. در سیستم حقوقی کشور ما ریاست و نظارت بر ضابطین از حیث وظایفی که به عنوان ضابط بر عهده دارند، بر عهده دادستان می باشد. البته علاوه بر دادستان، سایر مقامات قضایی هم به طور خاص و استثنایی حق نظارت بر ضابطین را نیز دارند. در این نوشتار سعی بر آن شده که علاوه بر مفهوم نظارت به مصادیق نظارت دادستان و چگونگی اعمال نظارت بر ضابطین دادگستری، تکالیف و ضمانت اجرای تخلفات آنها و همچنین نقش ریاستی و نظارتی دادستان بر ضابطان را، به صورت تطبیقی در قانون کیفری سابق و قانون آئین دادرس کیفری 1392 ، مورد نقد و بررسی قرار دهیم.
    کلیدواژگان: نظارت، نظارت عام، نظارت خاص، چگونگی نظارت، ضمانت اجرای انضباطی و بطلان اقدامات
  • محمود محمدی، مرتضی نیازخانی صفحات 81-95
    هدف از انجام این پژوهش بررسی عوامل موثر در تاخیر کشف سرقت لوازم و محتویات داخل خودرو در شهرستان شهرکرد در سال 1392 انجام بود و این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی، به لحاظ شیوه جمع آوری اطلاعات پیمایشی و به لحاظ طرح و روش پژوهش همبستگی می باشد. جامعه آماری پژوهش کارآگاهان پلیس آگاهی استان چهارمحال و بختیاری که حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 90 نفر تعیین گردید. برای جمع آوری اطلاعات نیز از پرسشنامه محقق ساخته که روایی آن به تایید چند تن از خبرگان و صاحب نظران این حوزه رسید و پایایی آن با استفاده از آزمون الفای کرونباخ0/85محاسبه گردید. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز از دو سطح آمار توصیفی و آمار استنباطی استفاده گردید. نتایج پژوهش حاکی از آن است که هر دو فرضیه پژوهشی پذیرفته شدند و بین عوامل درون سازمانی با ضریب همبستگی0/620 و عوامل برون سازمانی با ضریب همبستگی0/763 رابطه معنادار وجود دارد و مقدار ضریب همبستگی بدست آمده نشان می دهد که همبستگی آن در سطح بالا می باشد. نتایج آزمون رگرسیون نشان داد مولفه های درون سازمانی به ترتیب عوامل مرتبط با تعدد مقررات و بخش نامه ها، عوامل مرتبط با ضعف فنی و تجهیزاتی، عوامل مرتبط با کاراگاهان و عوامل مرتبط با ضعف سیستم جامع اطلاعاتی و در مولفه های برو نسازمانی به ترتیب عوامل مرتبط با نقش خودرو سازان، عوامل مرتبط با نقش قطعه سازان داخلی، تعامل پلیس با دیگر نهادها و عوامل مرتبط با سارقان و مالخران بیشترین نقش را درتاخیر جرم سرقت وسایل و محتویات داخل خودرو دارد.
    کلیدواژگان: سرقت، وسایل خودرو، محتویات داخل خودرو، استان چهارمحال و بختیاری
  • مجتبی ستوده گندشمین، رقیه دیندار بوسجین، موسی صمدیان صفحات 96-120
    قاچاق ارز از پدیده های نابهنجار در کشورهای در حال رشد تلقی می گردد که مبارزه با آن، نیازمند تبیین یک راهبرد منسجم و اتخاذ سیاست کیفری مناسب است. قاچاق ارز عبارتست از خارج کردن ارز از کشور بطور مستقیم یا غیرمستقیم بدون رعایت مقررات و ضوابط بانک مرکزی و یا وارد کردن ارز به کشور به شرط عدم اظهار میزان و نوع آن در اظهارنامه تسلیمی به مقامات ذیصلاح یا خریدوفروش هرگونه ارز در داخل کشور بدون تجویز بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران. مجازات قاچاق ارز باتوجه به قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز و قانون مبارزه با اخلال در نظام اقتصادی کشور، حسب مورد اعم از اینکه قاچاق ارز به قصد ضربه زدن به نظام یا بدون قصدآن، عمده باشد یا غیرعمده، قاچاق سازمان یافته باشد یا نه متفاوت است. نکته مهم که باید به آن توجه کرد این است که قانونگذار، جرم قاچاق ارز را بسیار موسع تعریف کرده است، اما در تعیین مجازات آن رویکردی کاملا متفاوت اتخاذ کرده است. عدم تعیین مجازات صریح برای قاچاق ارزی داخلی(در مقابل قاچاق ارز ورودی و خروجی) مهمترین ابهامات و انتقاداتی است که بر ق.م.ق.ک وارد است. این مقاله با هدف بررسی مفاهیم قاچاق ارز در ق.م.ق.ک به روش اسنادی با ماهیت تحلیلی و توصیفی نگارش و ابتدا علاوه بر مفهوم سازی ارز و قاچاق ارز در قوانین، حسب نوع و نحوه قاچاق آن، مجازاتهای تعیینی تشریح و سپس انتقادات وارد بر تعریف قاچاق ارز و مجازاتهای پیش بینی شده تشریح شده اند.
    کلیدواژگان: ارز، قاچاق ارز، قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز، قاچاق ارز سازمان یافته، قاچاقچی حرفه ای ارز
  • فاطمه کریمی صفحات 121-134
    سیاست جنایی مشارکتی بعنوان یکی از سیاستهای جنایی در دهه اخیر رشد و توسعه فراوان داشته است. یکی از ارکان این سیاست که آن را از سایر انواع آن متمایز می کند مشارکت عمومی است. افشای گزارشگران فساد از جلوه های مشارکت مدنی شهروندان دراجرای عدالت است اما گاه این انتخاب ممکن است گزارشگر فساد یا بستگان او را آماج انتقام متهم، همدستان یا طرفداران وی قرار دهد. به همین علت حمایت از این افراد ، امری بایسته و ضروری است. حمایت از گزارشگران فساد مبحثی است که به تازگی به ویژه با ظهور جرایم سازمان یافته و فراملی اهمیت خاصی پیدا کرده است. تامین عدالت کیفری مهمترین دغدغه طرفداران حمایت از گزارشگران فساد است به همین دلیل، سعی دارند با تدوین و اجرای برنامه های حمایتی خاص و مصون نگه داشتن آنان در برابر هر گونه تهدید و احتمال انتقام در زمان قبل، حین و حتی بعد از فرایند دادرسی از بخشی از موانع اجرای عدالت قضایی جلوگیری به عمل آورند. این امر در رویه مراجع قضایی بین المللی و اسناد بین المللی مورد توجه واقع شده و در حقوق داخلی بسیاری از کشورها تضمین شده است.هر چند در قوانین و اسناد بین المللی به طور اختصار به عنوان گزارشگران فساد اشاره ای نشده است اما از آنجا که کلماتی مانند مطلع،مخبر،قربانی و شهود مفهومی کلی و انتزاعی هستند می توانند به عنوان منبعی قانونی برای حمایت از گزارشگران فساد مورد استناد قرار گیرند. از جمله این حمایتها تدابیری برای عدم افشای هویت یا مکان زندگی شاهد یا قربانی یا افرادی که با آنها در ارتباط هستند برای عموم و رسانه ها، حذف اسامی یا اطلاعات هویتی برای گزارش ها،عدم افشای هر گونه اطلاعات هویتی شاهد برای مردم ،ادای گزارش از طریق ابزار تغییر دهنده صدا یا چهره یا تلویزیون مدار بسته، استفاده از نام مستعار و... می باشد.
    کلیدواژگان: گزارشگران فساد، برنامه های حمایتی، فساد
  • علی روستایی، شکوه احتشامی، علیرضا فیض بخش صفحات 135-151
    اندازه گیری ترکیبها و/یا عناصر در مقادیر بسیار ناچیز در نمونه های آبی، بیولوژیکی، هوا، پساب و پسماند صنعتی، مواد اولیه کارخانه ها و غیره علاوه بر مسائل محیط زیستی همواره در مصارف صنعتی و داروئی مورد نیاز و با اهمیت می باشد. یکی از راه های دستیابی به این هدف به کارگیری روش های تجزیه ای سریع، ارزان، حساس و دقیقی می باشند تا بتوان مقادیر بسیار ناچیز مواد را اندازه گیری کرد. به علاوه در بیشتر اوقات دستگاه های تجزیه ای با محدودیت های غلظتی و سازگاری با بافت نمونه مواجه می شوند و بنابراین قادر به اندازه گیری مقادیر بسیار کم مواد در بافت پیچیده نمونه نمی باشند. در نتیجه روش های تجزیه ای همواره نیازمند یک مرحله پیش تغلیظ می باشند تا به طور کامل یا ناکامل ( تعاد لی) آنالیت از بافت نمونه جداسازی گردد. در روش های استخراجی کامل، آنالیت به طور کامل و غالبا با مصرف مقادیر زیادی از حلال به فاز استخراج کننده انتقال می یابند. در حالیکه در روش های استخراج تعادلی (ناکامل) آنالیت به صورت جزئی و بر پایه اصول تعادلی، پیش تعادلی و نفوذی به فاز استخراج کننده انتقال می یابد. در این مقاله انواع روش های آماده سازی نمونه در بافتهای جامد، گاز و مایع مورد بررسی قرار می گیرد و کارامدی و عیوب هر روش نیز ارائه می گردد. در نهایت این اطلاعات می تواند در انتخاب یک روش استخراج مناسب بر اساس کارایی سیستم آماده سازی نمونه و دانش مربوط به آن راه گشا گردد.
    کلیدواژگان: آماده سازی نمونه، استخراج، حلال، گاز، جامد، ترکیبات آلاینده