فهرست مطالب

کارآگاه - پیاپی 45 (زمستان 1397)

نشریه کارآگاه
پیاپی 45 (زمستان 1397)

  • تاریخ انتشار: 1398/01/07
  • تعداد عناوین: 8
|
  • مرتضی نجفی علمی *، حسن فرامرزی صفحات 7-25
    ردیابی و کشف جرایم سازمان یافته فراملی یکی از مهمترین اقدامات در زمینه مبارزه با این جرایم محسوب میشود، با توجه به موفقیت کشورها در مبارزه با جرایم سازمان یافته و شناسایی و دستگیری اعضای آن در سطوح مختلف، امری اجتناب ناپذیر است، از آنجا که ساز و کار یکسانی در کشور ما جهت جرم یابی این گونه جرایم اندیشیده نشده، استفاده از تجارب پلیس های موفق جهان به سبب پیچیده بودن و ویژگی های خاص آن ضروری به نظر می رسد. در این تحقیق پس از بررسی ساختار اداره جنایی فدرال آلمان مشاهده شد که به دفعات این ساختار تغییر کرده و به یک پلیس مدرن مبدل گشته است، هدف از اجرای تغییرات در ساختار پلیس آلمان، کارآمد سازی روند تشکیلاتی، از جمله روش های سریع تر و ارتقاء اطلاع رسانی در داخل اداره بوده است، توافقات تقریبا هماهنگ با تمامی پلیس های ایالت های آلمان و همکاری دوجانبه، نتایج پرباری داشته و به شکلی خاص و ویژه، عملیات خارج از کشور را به عنوان خط مشی و سیاست پلیس فدرال کاملا تحت تاثیر قرار داده است. در این پژوهش سعی شده ضمن معرفی شگردهای تحقیقاتی در کشور آلمان راهکارها و پیشنهاداتی با هدف تعقیب و کشف جرایم سازمان یافته در ایران ارائه گردد .
    کلیدواژگان: جرم یابی، جرم سازمان یافته، پلیس ایران، پلیس آلمان
  • حمیدرضا ساداتی*، حمید قربان پور صفحات 26-40
    حیات اقتصادی جوامع مختلف انسانی به نوعی بستگی تام با وجود بانک ها در عرصه اقتصادی دارد. نظام سیستم پولی و مالی هر کشور متکی و متاثر از بانک ها است. با این وصف سلامت حاکم بر بانک ها و نظام بانکداری سبب ارتقا و افزایش کارایی و بهره وری آنان خواهد شد و ازسوی دیگر بروز و ظهور جرایم سبب کاهش اعتبار و کارایی مفید بانک ها شده و کارکردهای اصلی بانک ها را مواجه با اختلال خواهد نمود. بنابراین کشف و مبارزه با جرایم ارتکابی از سوی کارکنان بانکها در نظام درون سازمانی و علیه بانک ها و تعقیب و اعمال فرایند مناسب دادرسی امری اجتناب ناپذیر و غیر قابل تردید است . ماهیت خاص جرایم ارتکابی از سوی کارکنان بانک ها و ماهیت متفاوت استخدامی کارکنان آنان نیازمند اعمال شیوه هایی خاص از کشف و تعقیب جرایم ارتکابی کارکنان بانک ها است. ایجاد سیستمی با استمداد و بهره مندی از روش های علمی و متناسب در کشف جرایم کارکنان بانک ها و تعقیب و پیگیری موضوع در فرایند دادرسی مبتنی بر قانون و موازین علمی بایستی در سرلوحه برنامه های مبارزه با جرایم اقتصادی قرار گیرد تا با کشف و تعقیب جرایم ارتکابی از سوی کارکنان بانک ها بتوان به افزایش کارایی بانک ها و نهایتا سلامت اقتصادی کمک نمود.
    کلیدواژگان: بانک، کشف، تعقیب، جرایم کارکنان، فرآیند دادرسی
  • مسعود حیدری*، امید شهبازی، پویا شیرانی صفحات 41-54
    توجه به پیشرفت چشمگیر تکنولوژی در زمینه ی علوم ارتباطات و رایانه و تاثیر قابل توجه رایانه و فضای مجازی در عصر حاضر، بسیاری از امور به وسیله ی رایانه و فضای مجازی انجام م یگیرد. عصر حاضر را به حق عصر فن آوری اطلاعات نامیده اند. بررسی جنبه های مختلف جرایم سایبری مشخص میکند که رایانه ها و شبکه های ارتباطی، دارای خصوصیاتی هستند که فرصت بسیار مناسبی برای مجرمان پدیدمی آورد. این تحقیق از طریق روش های توصیفی و از نوع اسنادی است. نتایج این مطالعه نشان میدهد که آموزش تخصصی به افسران پلیس در خصوص اینترنت و رایانه باعث خواهد شد تا نقش پلیس کارآمدتر جلوه کند. همچنین پلیس می تواند با بهره گیری از آموزه های جرم شناسی سایبری و انواع پیشگیری های اجتماعی و وضعی از طریق آموزش همگانی، افزایش خطرات ارتکاب جرم، کاهش جاذب هی آما جها، گشت زنی در محیط سایبر و به کارگیری نر م افزارهای تخصصی اعلام خطر و سایر تدابیر نظارتی به مقابله و پیشگیری جرایم سایبری بپردازد.
    کلیدواژگان: پلیس، پیشگیری، جرایم سایبری، فناوری اطلاعات، رایانه، فضای مجازی
  • محبوبه میرزابیگی*، باقر شاملو، داریوش بوستانی صفحات 55-73
    پژوهش حاضر با هدف بررسی علل جرم شناختی ارتکاب جرائم خشن در شهر کرمان موضوع مطالعه و تحقیقات میدانی قرار گرفته است. این پژوهش از نظر نوع تحقیق در دسته ی پژوهش های کاربردی از نوع پیمایشی قرار می گیرد. در این پژوهش، با استفاده از مقولات حاصله از مصاحبه های صورت گرفته در رساله ی دکتری نویسنده اول، فرضیه هایی ارائه و پرسشنامه هایی جهت بررسی هر یک از عوامل تدوین گردید. پس از بررسی روایی مقیاس های طراحی شده، آنها بین مشارکت کنندگان تحقیق توزیع شدند. از جامعه آماری با حجم 110 نفر، بر اساس جدول مورگان 87 پرسشنامه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها در دو بخش توصیفی و استنباطی ارائه گردیدند. نتایج حاصل از آزمون میانگین t یک نمونه ای حاکی از تایید کلیه ی فرضیه های تحقیق میباشد. براساس میزان میانگین مشاهده شده ی حاصل از آزمون t تک نمونه ای میتوان گفت متغیر خانواده پرجمعیت و فرزند وسط بودن با میانگین 90 / 4 یشترین نمره میانگین را و سپس به ترتیب متغیرهای تجربه خشونت با 81 / 4، جامعه غمگین و نبود مکان تخلیه هیجان با 62 / 4، ضعف حمایتی خانواده با 07 / 4 و . . . قرار دارند. همچنین متغیر فرهنگ انتقام جویی با میانگین 01 / 3 در رتبه آخر قرار می گیرند .
    کلیدواژگان: جرائم خشن، قتل، آدم ربایی، کمی، کرمان
  • غلامحسین بیابانی*، بهنام ذوقی صفحات 74-86
    یکی از جرایمی که در آینده اهمیت بیشتری در گفتمان پلیس و دولت ها پیدا می کند جرایم محیط زیست می باشد و پلیس آگاهی یکی از پیشتازان این حوزه به شمار می رود که ماموریت دو پلیس تخصصی تحت امر خود را (یکی پلیس مبارزه با قاچاق کالا و دیگری پلیس مبارزه با جرایم اقتصادی) به مبارزه علیه جرایم محیط زیست اختصاص داده است. جرایم محیط زیست انواع مختلفی دارد، از آلودگی صوتی گرفته تا آلودگی آب و برداشت غیر قانونی رودخانه ها و... شامل می شود، زیرا محیط زیست همراه با آسیب های محیط زیستی ناشی از فعالیت انسانی اتفاق میافتند زیرا هدف نهایی قانون گذاری محیط زیستی باید بازداری یا کاهش آسیب محیط زیستی در بر داشته باشد. این کاهش آسیب ممکن است از طریق مکانیسم های مختلفی از جمله قانون اتفاق افتد. زیرا قانون، مرزهای مجرمیت را تعریف و تبیین می کند. این مقاله تلاش دارد نقش پلیس را در ابعاد جرم شناسی حفظ محیط زیست مورد بحث و بررسی قرار دهد.
    کلیدواژگان: جرایم محیط زیست، پلیس آگاهی، قانون پیشگیری
  • محمد اسماعیل زاده، احمد پورابراهیم * صفحات 87-98
    فساد مالی قدمتی طولانی دارد اما در دو دهه اخیر در سطح ملی و بین المللی توجه بیشتری به آن معطوف شده است. مفاسد مالی مصادیق متعددی را در بر می گیرد، از جمله آنها اخذ مزایای مالی توسط ماموران خرید در معاملات دولتی می باشد، که طبق قوانین کیفری ما تحت عنوان بزه اخذ پورسانت قابل تعقیب است. البته در اسناد بین المللی مربوط، عنوان مستقلی برای این بزه در نظر گرفته نشده و تحت عنوان کلی فساد مالی بیان شده است. پرداخت پورسانت به ماموران خرید دولت امروزه تقریبا به صورت عرف درآمده است به طوری که بسیاری از مردم اعتقاد به قبیح و مفسده بودن این عمل را ندارند. ماموران خرید با این استدلال که فروشنده با رضایت پورسانت را پرداخت می کنند و عدم دریافت پورسانت توسط آنها تاثیری در معامله نمی گذارد مبادرت به دریافت پورسانت می کننده اما با توجه به آثار سوئی که از این عمل ایجاد می شود در بسیاری از نظام های حقوقی این عمل جرم محسوب می شود. از جمله آثار سوء این بزه می توان به خرید جنس با کیفیت نامرغوب ازدیاد فاصله میان فقرا و ثروتمندان و... اشاره کرد. سابقه تقنینی جرم انگاری این عمل در مقررات ایران به قانون مجازات عمومی 1304 بر می گردد اما اولین بار مقنن واژه پورسانت را در تبصره ماده 85 قانون مجازات نیروهای مسلح 1371 به کاربرد. در حال حاضر نیز ماده واحده قانون ممنوعیت اخذ پورسانت در معاملات خارجی 1372 ، ماده 603 قانون مجازات اسلامی و ماده 109 قانون مجازات نیروهای مسلح 1382 در این زمینه حاکم می باشند.
    کلیدواژگان: پورسانت، سیاست جنائی، قانون مجازات اسلامی، اقتصاد
  • شیرین جلیلی * صفحات 99-111
    مایعات بیولوژیکی، که اغلب به صورت لکه های خشک شده، در صحنه ی جرم مشاهده می شوند همیشه به عنوان اولین و مهمترین مدارک جنایت توسط کارشناسان علوم جنایی و پزشکی قانونی مورد بررسی قرار می گیرند. مایعات بیولوژیکی بدن که از افراد تراوش می شود شامل خون، ترشحات جنسی، بزاق، ادرار، عرق، شیر، اشک و خلط می باشد. با توجه به نوع وقوع جرم، بزاق به همراه خون و ترشحات جنسی در مقیاس بیشتری نسبت به سایر نمونه های زیستی در صحنه ی جرم یافت می شود. بخاطر فراوان بودن نمونه هایی که حاوی ترشحات بزاق هستند و به دلیل این که غلظت سلول های اپیتلیال در مایع بزاق بسیار بیشتر از گلبو لهای سفیدی است که در نمونه های خونی موجود در صحنه ی جرم ب هدست می آید، به مقادیر خیلی کمتری از بزاق نسبت به نمونه خون موجود در صحنه ی جرم برای آزمایش نیاز است، به همین دلیل بزاق جزء یکی از ادله های مهم برای کشف علمی جرم بوده و از اهمیت زیادی برخوردار است. از این رو مطالعات فراوانی در خصوص بررسی جدیدترین و دقیق ترین روش های شناسایی نمونه های مشکوک به بزاق در حال انجام است که منجر به ظهور روش های کاربردی متنوعی در آزمایشگاه های علوم جنایی و پزشکی قانونی در سراسر دنیا شده است که آشنایی و بکارگیری این روش های آزمایشگاهی برای کارشناسان علوم جنایی بسیار لازم و ضروری می باشد.
    کلیدواژگان: بزاق، تست آمیلاز، هیستاتین، ایمونولوژیکی
  • مسعود اسکندری *، میررحیم فخرز صفحات 112-124
    صحنه جرم مکانی است که شواهد، آثار و سرن خها را در خود جای داده و مسیر درست رسیدگی به پرونده ها، رسیدن به مجرم و حل معمای جرم را به کارآگاهان پلیس نشان می دهد. اطلاعات به دست آمده از تلا شهای تیم بررسی کننده صحنه جرم نقش مهمی در تصمیم گیری های مرتبط با جرم دارد. اینکه مدارک، کشف، شناسایی و به نحوه مطلوب جمع آوری شوند یا نه! قبل از اینکه به حساب فقدان دلیل گذاشته شود، باید آن را به حساب نقص آموزش یا کمبود امکانات فنی کشف یا کم تجربگی کارشناسان گذاشت. در یکی دو دهه اخیر سرمایه گذاری های زیادی بر روی کشف علمی جرائم انجام شده و توجه مسئولین ناجا را به خود معطوف داشته است و انتظار این است که کارشناسان بررسی صحنه جرم که در اصل پایه گذاران کشف علمی جرائم می باشند با عملکرد خود مقدمات کشف حقایق و واقعیت های صحنه های جرم و متعاقبا کشف پرونده ها را به طریق علمی فراهم کنند. محقق در این مقاله به شناسایی شیوه های ظهور آثار نامرئی اثر انگشت بر روی نوارچسب که یکی از آثار مهم موجود در صحنه جرم می باشد که به دلیل فقدان علم کاربردی آن ظهور و آثاربرداری از سطح چسبناک آن با شکست منجر و یا بعضا نادیده گرفته می شود پرداخته است.
    کلیدواژگان: شیوه ها، آثاربرداری، صحنه جرم، اثرانگشت، نوارچسب