فهرست مطالب

نشریه کارآگاه
پیاپی 5 (زمستان 1387)

  • تاریخ انتشار: 1387/11/29
  • تعداد عناوین: 7
|
  • علی اکبر جلالی، احسان سوری صفحات 6-32
    یکی از خدمات پلیس آگاهی کشور در خدمت به مردم کشف خودروهای مسروقه است. در جهان، با استفاده از فناوری های نوین، روش های مختلفی برای شناسایی خودروهای مسروقه طراحی و پیاده سازی شده است. در ایران هم جهت ردیابی سریع خودروهای مسروقه پلاک طراحی و ساخته شده و روش کار سامانه به این « پلیس الکترونیک » دیجیتال، سامانه هوشمند صورت است که با استفاده از سامانهمی توان موقعیت خودرو سرقت شده را در هر نقطه ای که تردد کند، تشخیص داد و توسط نرم افزار هوشمند موقعیت آن را ارزیابی کرده و خودرو را توسط پلیس متوقف کرد. همچنین میتوان اطلاعات خودرو های سرقتی را در بانک نرم افزاری سامانه وارد کرد تا به صورت خودکار، به محض عبور خودرو از جلو سامانه گیرنده، آلارم به صدا در آید و خودروی مسروقه از روی پلاک دیجیتالی آن شناسایی شود. در این مقاله روش دیگری مبتنی بر استفاده از رادیو شناسا، به عنوان یک نمونه سامانه هوشمند ردیابی خودرو سرقتی در حال حرکت که در دانشگاه علم و صنعت ایران طراحی و ساخته شده معرفی می شود. سامانه ردیابی هوشمند خودروی طراحی شده در این مقاله را عموما به دو بخش سخت افزاری و نرم افزاری میتوان تقسیم کرد. یکی از ویژگی های منحصر به فرد سامانه های ترافیکی مجهز به رادیوشناسا، امکان رهگیری و ردیابی خودروها در هر نقطه شبکه هوشمند است. اطلاعات مربوط به هر خودرو به محض قرائت شناسه آن توسط قرائتگر، در بانک داده ثبت می شود. این اطلاعات شامل هویت خودرو، شماره آنتن قرائتگر، شماره قرائتگر، محل استقرار آنتن، ساعت و تاریخ قرائت است. این اطلاعات، امکان رهگیری خودروهای مسروقه، ردیابی در طرح های امنیتی، بازیابی مسیر عبور خودروها و مانند آن را فراهم می کند.
    کلیدواژگان: رادیو شناسا، ردیاب خودرو، برچسب فعال، کشف خودروهای مسروقه
  • شهرام ابراهیمی صفحات 33-51
    در طول تاریخ، همواره رویکردهای مختلفی نسبت به مجازات وجود داشته و در هر دوره به تبع تحولات علمی، سیاسی و فرهنگی، به کارکرد خاصی از مجازات توجه بیشتری شده است. یکی از این کارکردها کارکرد بازدارندگی است که به دو شکل عام و خاص ظاهر می شود. این تقسیم بندی دوگانه بیانگر این است که جنبه بازدارندگی کیفری با سازو کارهای خاص خود میتواند دو وجه داشته باشد؛ یکی ناظر به مجموعه شهروندان و دیگری در ارتباط با برخی از افراد جامعه.از سویی اهمیت مساله بازدارندگی نم یتواند مورد توجه حقوقدان کیفری نباشد، اما برای جرم شناس و در جرم شناسی این یک مساله تجربی است که باید ضمن بررسی مشخص شود چگونه پیش بینی ضمانت اجراهای مختلف میتواند بر معادله و محاسبه افرادی که قصد ارتکاب جرم دارند تاثیر بگذارد. در این مقاله بازدارندگی از دو منظر حقوقی و جرم شناختی مورد بررسی قرار می گیرد.
    کلیدواژگان: بازدارندگی، سازوکارهای بازدارندگی، آثار بازدارندگی، مطالعات هزینه، فایده
  • محمد فرجی ها، زهرا عابدی نژاد مهرآبادی صفحات 52-67
    مدیریت خطر مجرمان از مفاهیم جدید حوزه عدالت کیفری است که از ابتدای دهه 1990 مطرح شده است. پس از زیر سئوال رفتن امکان دستیابی به اهداف اصلاحی و درمانی مجازات ها و ضرورت کنترل هزینه های نظام عدالت کیفری بسترهای ظهور رویکردهای مدیریت گرا در حوزه عدالت کیفری فراهم شد. در این رویکرد، جرم یک امر عادی و بهنجار در جامعه تلقی می شود و مجرمان با توجه به میزان خطر و احتمال تکرار جرم طبقه بندی و مدیریت می شوند. نظام کیفری تقنینی ایران به رغم نبود زیرساخت های لازم برای سنجش و مدیریت خطر مجرمان در قوانین و مقررات مختلف ب هطور غیر نظام مند به این رویکرد توجه داشته است. تقسیم بندی جرائم به سه دسته جنایت، جنحه و خلاف و تعیین پاسخ های کیفری مبتنی بر ناتوان سازی مجرم از تکرار جرم و نیز پیش بینی ساز و کارهای جدید مدیریت مجرمان کم خطرتر مانند جزای نقدی روزانه، انجام کارهای عام المنفعه و محرومیت موقت از برخی حقوق اجتماعی، تعویق کیفر، نظام نیمه آزادی، نظارت الکترونیکی در بخش کلیات پی شنویس لایحه قانون مجازات اسلامی را میتوان از جمله نمادهای این رویکرد تلقی کرد. این مقاله بر آن است تا ضمن ارائه توصیفی مختصر از رویکرد مدیریت خطر، جلوه های عملی این رویکرد را در پیشنویس قانون مجازات اسلامی مورد نقد و بررسی قرار دهد.
  • غلامحسین بیابانی صفحات 68-100
    خطرناکترین جرایمی که به سبب ویژگی های خاص خود امنیت اقتصادی، اجتماعی و حتی سیاسی جامعه را با تهدید مواجه میسازد، جرائم سازمان یافته است که همزمان با پیشرفت علم و فنآوری در عرصه جهانی ، مظاهر آن با اشکال نوین خودنمایی کرده و به سبب پیچیدگی ساختار گروه های مجرمانه، شبکه سازی سازمان های جهانی و همدستان آنها، در فعالیت های مشترک در سراسر جهان ، پدیده ای جدید است که تاثیرات شگرفی بر اقتصاد، سیاست، امنیت و در نهایت کل جوامع ملی و بین المللی می گذارد. مشخص کردن محدوده جرائم سازمان یافته و انواع فعالیتهای آن به علت ماهیت پنهان و زیر زمینی بودن آن کار آسانی نیست. اما اغلب توسط گروه ها و سازمان هایی انجام می شود که دارای تشکیلات و بنیه قوی مالی هستند. به طوری که دارایی تعدادی از این سازمان ها چندین برابر بودجه برخی کشورهاست و تاثیر شگرفی نیز بر اقتصاد، سیاست و فرهنگ جوامع می گذارد. اما هدف آنها دستیابی به قدرت سیاسی نیست؛ بلکه کسب درآمد و اقتدار مالی از این راه است. طبق گزارشهای تحقیقی اینترپل، جرم 14% تولید ناخالص ملی کشورهای در حال توسعه و 2٪ تولید ناخالص ملی کشورهای توسعه یافته را مصروف خود می سازد. این پژوهش به روش اسنادی مساله جرائم سازمان یافته را مورد بررسی قرار میدهد. به طور خلاصه آنچه می تواند از تهدیدهای ناشی از جرائم سازمان یافته بکاهد، تقویت ابزارهای مبارزه با این گونه جرائم و انعقاد قرارداد منطقه ای و بین المللی جهت همکاری های پلیسی و قضایی است.
    کلیدواژگان: جرائم سازمان یافتهOrganized Crimes، جرائم یقه سفیدwhite، col lar crimes، سازمان جناییCriminal Organization، جرائم مدرنModernCrimes
  • صغری ابراهیمی قوام صفحات 101-122
    در نظریه های سنتی ، شخصیت مجرم به عنوان صفتی تلقی شده که به واسطه تجارب خانوادگی تکوین می یابد. البته هنوز بسیاری از جرم شناسان نسبت به این موضوع تردید دارند چرا که این رویکرد با جهت گیری های اثبات گرایی، جبرگرایی، زیست شناختی پروژه لمبروزو مرتبط است. به طور کلی اقدامات جر مآمیز حاصل یک محیط اجتماعی است و باید در بحث جرائم هم عوامل فردی و هم نقش نهادهای اجتماعی در نظر گرفته شود چرا که هیچ عاملی به تنهایی تبیین کننده این امر نیست. حتی در دیدگاه های جبرگرایی محیطی نیز این توافق وجود دارد که بسیاری از اقدامات جرم آمیز توسط افراد خاصی صورت می گیرد و حاصل برخی از فرآیندهای درونی است. فرآیندها و رویدادهای روان شناختی میتواند در بعضی از افراد زمینه ساز و استمرار بخش به جرائم شود. این فرآیندها در تبیین برخی امور که مرز بهنجار و نابهنجار را شکننده می سازد، موثر است. در این مقاله، جرم و رفتارهای مجرمانه از نظریه های شرطی سازی کلاسیک، شرطی سازی کنشگر، یادگیری شناختی رفتاری و مدل پردازش اطلاعات، تبیین میشود. تلویحات کاربردی این نظریه ها به خوبی روش های کار و برنامه های درمانی موثر با بزهکاران جوان و بزرگسال را در کاهش ارتکاب مجدد رفتارهای جرم آمیز تبیین می کند و برنامه های مداخله طراحی شده در هر دیدگاه به اجمال مورد بحث قرار می گیرد.
    کلیدواژگان: نظریه شرطی سازی کلاسیک، نظریه شرطی سازی کنشگر، نظریه رفتاری شناختی، جرائم، بزرگسالان، جوانان، مداخلات درمانی
  • منوچهر ابراهیمی، جمشیدبابایی صفحات 123-135
    در بررسی ها و تحقیقات جنایی، تعیین جهت و مسیر برخورد گلوله به موضع اصابت (هدف) از مهم ترین و تعیین کننده ترین موارد به شمار میآید. از آنجا که در بعضی موارد، تعیین محل های ورود و خروج گلوله و جهت تیراندازی با بررسی آثار و ضایعات ایجاد شده بر روی بدن مقتول امکانپذیر نبوده، یا این که به دلایل مختلفی امکان دسترسی به جسد وجود نداشته باشد، استفاده از روش دیگری برای تعیین موضوعات مذکور میتواند مد نظر قرار گیرد. لذا تعیین سوراخ ورود گلوله با مشخص کردن بقایای ناشی از شلیک سلاح بر روی لباس، بررسی خصوصیات و شکل سوراخهایی که بر اثر برخورد گلوله با لباس های مقتول ایجاد می شود، میتواند جهت حرکت گلوله را مشخص کند.
    کلیدواژگان: سوراخ ورودی، سوراخ خروجی، آسیب شناس جنایی، کارشناس اسلحه
  • علی فریدخو صفحات 136-148
    کاربردهای کنونی الکتروفورز مویین در علوم جنایی به دفعات مورد بررسی قرار گرفته است و تمرکز اصلی در این بررسی ها بر روی برخی برتری های ملموس این روش بر روش های کروماتوگرافی بوده است. به عنوان مثال، الکتروفورز مویین با بیشترین میزان موفقیت در آنالیز کایرال داروهایی که به لحاظ جنایی دارای اهمیت هستند، مانند آمفتامینها و مشتقات آنها، مورد استفاده قرار گرفته است.از دیگر موارد کاربردی الکتروفورز مویین بررسی جنایی DNAاست. در این مقاله ضمن معرفی الکتروفورزمویین، دو مورد از مهمترین کاربردهای آن در بخشهای دارویی- جنایی مرور و بررسی می شوند تا مشخص گردد که مزایای این روش در پاره ای موارد انکار ناپذیر است.
    کلیدواژگان: الکتروفورزمویین، آنالیز کایرال داروها، علوم جنایی