نشریه کارآگاه
پیاپی 9 (زمستان 1388)

اسکن شبکیه چشم یک روش زیست مقیاس برای شناسایی افراد است. اجزای شبکیه چشم شامل شبکه رگ ها، دیسک نوری و فووآ است.الگوی توزیع رگ های خونی یکی از بارزترین روش های شناسایی هویت از طریق شبکیه است. اطلاعات مربوط به ضخامت، طول، انحنا و نحوه توزیع ر گهای خونی در تصاویر بسیار مهم است. به نظر م یرسد، روش های تحلیل چند مقیاسی برای استخراج مشخصه از شبکه رگ های موجود در شبکیه که دارای ضخامت و ابعاد مختلفی هستند، مفیداست. بنابراین در این مقاله از تبدیل ویولت، به عنوان یکی از قویترین ابزارها در تحلیل چند مقیاسی، برای استخراج مشخصه ازتصویر شبکیه استفاده شده است. استفاده از مشخصه انرژی ویولت می تواند توزیع انرژی ویولت را در تصویر در جهت های مختلف و همچنین در مقیاس های مختلف تجزیه ویولت، به دست آورد. این مشخصه ها توانایی خوبی در متمایز ساختن هر چه بیشتر شبکه رگ ها از یکدیگر دارند. محاسبه آسان و سریع تابع انرژی ویولت یکی دیگر از مزایای استفاده از این روش به شمار میرود.

با توجه به رشد سریع فناوری رایانه ای و تحول عصر اطلاعات و گسترش ارتباطات شبکه ای و در عین حال سهولت ارتکاب جرایم مرتبط با فناوری های نوین، بحث روزآمد شدن و لزوم تدوین قوانین بسیار ضروری است. کلاهبرداری رایانه ای از قدیم ی ترین اشکال جرایم رایانه ای با ابعاد مالی است. هر چند تدابیر کلی درمقابله با انواع روش های کلاهبرداری تقریبا مشابه است، اما با تفاوت های موجود در شیوه های گوناگون کلاهبرداری بهره گیری از روش های مقابله متناسب ضرورت می یابد. بخشی از شیوه های مقابله نیازمند ایجاد فرهنگ بهره گیری از رایانه و آگاه ساختن افراد و سازمان ها در مورد مخاطرات سیستم های رایان های است. همچنین نظارت دائمی سازمان ها بر سیستم های رایانه ای و تدابیر امنیتی از قبیل حفاظت فیزیکی، حفاظت کارکنان، حفاظت ارتباطات وحفاظت اطلاعات در مقابله باکلاهبرداری رایانه ای از اهمیت ویژه ای برخورداراست.دیگر اینکه صرف جرم انگاری یک رفتار برای مقابله با آن کافی نیست بلکه اعمال ضمانت اجرای مقرر درمورد مرتکب جرم نیز ضرورت دارد و آن مستلزم کشف جرم و تعقیب و دستگیری مرتکب است. اما با توجه به اینکه ارتکاب جرایم رایانه ای مستلزم حضور مرتکب در محل وقوع نتیجه جرم نیست و همچنین با توجه به جنبه فرامرزی جرایم رایانه ای و محدود بودن اختیارات مراجع قانونی درحوزه مرزهای جغرافیایی، در این راستا بر لزوم همکاری های بین المللی درزمینه کشف، تعقیب و استرداد مجرمان تاکید میشود.

جرایم و اطلاعات ارتباط نزدیکی با یکدیگر دارند، در واقع یکی از مهمترین مسائل در طراحی نامناسب فرایند کشف و خنثی سازی جرایم، اطلاعات ضعیف و ناکافی است و سرانجام یک سازمان پلیسی بدون اطلاعات دقیق و بهنگام نمی تواند کنترل کارآمدی بر امنیت اعمال کند. بنابراین به جز نیروی کار، فناوری جدید، یک سیستم اطلاعاتی مفید برای موفقیت در هر سازمان پلیسی، مهم و حیاتی است. در این مقاله سعی شده است که اهمیت واقعی اطلاعات در پلیس آگاهی تبیین شود و ضمن اشاره به تعریف داده ها و اطلاعات، ویژگی های اطلاعات مفید، تاثیر اطلاعات در تصمیم گیری های راهبردی و دلایل آگاهی کارآگاهان از ارتباط دادن اطلاعات به طور مختصر بیان شود. نیاز به بانک های اطلاعاتی برای تکمیل کردن اطلاعات و معرفی الگوی معتبر برای فرایند تصمیم گیری در برهه های زمانی خاص توسط کارآگاهان هم از بخش های دیگر این مقاله است.

نظر به جایگاه سنی کودکان معارض با قانون، نظام کنترل بزهکاری کودکان و نوجوانان تحت فرایند و نظامی خاص صورت می گیرد که در بسیاری از موارد با نظام کنترل جرایم بزرگسالان تفاوت ویژه ای دارد و علاوه بر پیشگیری از بزهکاری، جرایم ارتکابی و نحوه برخورد پلیس، مددکاران و مشاوران، محاکم و همچنین نحوه برخورد در «اماکن نگهداری» را در بر می گیرد. نظام قضایی اطفال بر مصلحت نوجوانان تاکید دارد و اطمینان حاصل خواهد کرد که هرگونه واکنش در قبال بزهکاری نوجوانان همواره متناسب با شرایط بزهکاران و همچنین نوع بزه است. در این نوشتار سعی شده تا به روش تحلیلی و کتابخانه ای و با استفاده از سایر کتب و قوانین و مقررات ملی و بین المللی به تبیین فرایند نظام کنترل بزهکاری اطفال و نوجوانان و به جایگاه و نقش پلیس در این فرایند اشاره شود. نتایج حاصل از این تحقیق به پیشگیری و نقش سازمان ها، اصول بنیادین در دادرسی، سن مسئولیت کیفری، قضازدایی، محرومیت از آزادی پیش از محاکمه، رسیدگی عادلانه و نقش مراکز نگهداری و بازپروری اشاره مینماید.

دستگاه ها و ادارات دولتی طبق قوانین و مقررات مصوب موظفند در خرید خدمات بخش خصوصی از طریق برگزاری مناقصه اقدام نمایند و چون همواره بروز فساد در میان مشتریان و عوامل دولتی متصور است، اهرم های نظارتی، قضایی و پلیسی برای اطمینان از سلامت امور، پیش بینی و تعبیه شده اند. تجربه مبارزه با جرایم اقتصادی که در سال های اخیر در ساختار پلیس شروع شده است، گویای وجود مشکلات و معضلات متنوعی در رسیدگی و کشف تقلب و تبانی در لایه های گوناگون معاملات دولتی است. در این راستا می توان به سه علت کلی و ساختاری اشاره نمود. اول اینکه کشف این نوع جرایم که با سوء استفاده عناصر دولتی از اختیارات، در محیطی کدر و غیر شفاف و به طور پنهان بروز می یابد، کاری سخت و طاقت فرساست و با مشکلات عدیده ای مواجه است. دوم اینکه این نوع جرایم همانند سایر جرایم اقتصادی، فاقد شاکی خصوصی هستند و دست اندرکاران دولتی هم خطر ورود به این گونه امور را کمتر م یپذیرند. سومین دلیل و از همه مهمتر اینکه حلقه های دستگاه های اداری، نظارتی، قضایی و انتظامی پیوند مناسبی با هم ندارند، لذا اقدامات آنان به نتایج مطلوبی منجر نمی شود. بررسی ها حاکی از آن است که کشور ما در زمینه مبارزه با مفاسد و جرایم اقتصادی، که تبانی و تقلب در برگزاری مناقصه های دولتی یکی از مظاهر آن است، تجربه چندانی ندارد. با وجود این تجربیات باید به طور جد متراکم شده و به نیروهای عمل کننده منتقل شود، بنابراین ضرورت و اهمیت تحقیقات میدانی و تجربی دو چندان میشود.

بررسی نمونه های خون و DNAبر جای مانده در صحنه جرم برای پی بردن به هویت مجرم یا کسی که جرم بر او واقع شده است امری متداول و سودمند است که از دیرباز مورد استفاده قرار گرفته است. اما زمانی که این نمونه ها تحت تاثیر عوامل محیطی قرار می گیرند روش های عمومی برای بررسی آن ها نیز بایستی اصلاح شود و یا حداقل از روش هایی استفاده شود که عوامل محیطی مذکور کمترین تاثیر را بر آن داشته باشند. در پرونده های جنایی مطرح در دادگاه ها، مواجهه با مواردی که مجرم برای سرپوش نهادن بر جرم یا از بین بردن مدارک و شواهد جرم از آتش سوزی استفاده مینماید، امری متداول است. زمانی که نمونه های خون و DNAموجود در صحنه آتش سوزی برای تشخیص هویت مورد استفاده قرار می گیرند این عوامل محیطی عبارتند از: آتش (اعم از گرما و دوده ناشی از آن) و عملیات آتش نشانی (اعم از اثر مواد شیمیایی حاصل از مواد آتش نشانی یا اثر فیزیکی ناشی از عملیات اطفاء حریق). در حالی که بررسی نمونه های خون و DNA از سابقه تحقیقی خوبی برخوردار است اما در مورد اثر آتش و عملیات آتش سوزی بر این نمونه ها تحقیق زیادی انجام نشده است به همین دلیل در این مقاله سعی شده است که پس از معرفی مختصر روش های بررسی نمونه های خون و DNAموجود در صحن ه های جرم اثرآتش و عملیات آتش نشانی روی نمونه های خون باقیمانده در صحنه آتش سوزی جنایی بررسی و با ارائه نمونه هایی از آزمایش های انجام شده مفیدترین نمونه ها و بهترین روش و تکنیک شیمیایی برای شناسایی نمونه های مزبور معرفی شود.

با ورود رایانه به زندگی اجتماعی بشر، تغییرات شگرفی را در جامعه بشری شاهد بودیم. به تبع این تغییرات زندگی بشر به فضای جدیدی منتقل شده و یا در حال انتقال است به همین سبب جرائم در اجتماع شکل جدیدی یافته و روش های جدیدی را برای پیشگیری و کشف می طلبد و آینده پژوهی برای ترسیم وضعیت جرائم در آینده اجتناب ناپذیر به نظر می رسد. زندگی جدید، قوانین و مقررات اجتماعی جدیدی را در پی خواهد داشت که قوانین کشورهای مختلف برای مقابله با جرائم فضای مجازی از جمله این قوانین است که کشور ما ایران نیز از این موضوع غافل نبوده و قوانین متناسب را به تصویب رسانده و برای اجرا ابلاغ شده است. در فضای جدید، زندگی پلیس نقشی متفاوت از گذشته داشته و مراقبت از خیابان مانع ارتکاب و کشف جرم را در پی نخواهد داشت. بنابراین، پلیس باید وارد فضای مجازی شده و گشت های خود را در این فضا طراحی و اجرا کند و چاره ایی جز کشف جرم در فضای مجازی ندارد. آنچه در این مقاله در پی آن بوده ایم، ترسیم آینده جرائم در فضای مجازی است تا بیش از بیش جرائم در فضای مجازی مورد توجه قرار گیرد تا پلیس از نقش پیشگیرانه و کشف جرائم در این فضا غافل نشود.

امروزه پدیده قاچاق به عنوان یک تهدید جدی در مسیر شکوفایی اقتصاد کشورها قرار دارد به همین دلیل ضوابط و مقرراتی جهت تثبیت آموزه های اجتماعی و نظم عمومی تنظیم شده تا به صورت نظام مند با این معضل اقتصادی مبارزه شود. هرچند بحث قاچاق به اقتصاد ایران منحصر نیست، اما این مسئله در کشور ما به دلیل شرایط خاص جغرافیایی برای ورود و خروج کالا و نیز نبود شرایط با ثبات در کشورهای همسایه بسیار قابل توجه است. بدون شک مضرات قاچاق کالا بر پیکره اقتصادی هر کشور آنچنان قابل توجه است که اتخاذ تدابیر مناسب برای کنترل آن را ضروری می سازد. هدف این مقاله توسط نگارندگان، ابتدا آشنایی با قاچاق سوخت، علل و عوامل گرایش به قاچاق سوخت، چگونگی انتقال آن، چگونگی برخورد قانونی با متخلفان فرآورده های نفتی، چگونگی شناسایی محموله و در نهایت معضلات جاده ای و... خواهد بود.