فهرست مطالب

کارآگاه - پیاپی 39 (تابستان 1396)

نشریه کارآگاه
پیاپی 39 (تابستان 1396)

  • تاریخ انتشار: 1396/07/20
  • تعداد عناوین: 8
|
  • غلامحسین بیابانی، مسعود اسفندیاری صفحات 7-18
    در دنیای امروز، رمز موفقیت در عرصه های مختلف،برتری اطلاعات و استفاده صحیح از آن است. در واقع کسی دارای اشراف و قدرت اطلاعاتی است که از برتری اطلاعاتی بالاتری نسبت به دیگری برخوردار باشد. اشراف اطلاعاتی یکی از نیازهای اساسی و بنیادی و از ارکان اصلی و ضروری موفقیت در امنیت و تحقق جامعه امن می باشد. بر این اساس دستیابی به اشراف اطلاعاتی نیازمند سلسله اقداماتی است که با رصد آن موجب می شود کارآگاهان پلیس بتوانند کسب اخبار و اطلاعات و احاطه و اشرافیت بر موضوعات پیرامونی و پیش بینی حوادث در نقاط کور و غیر قابل دسترس را، پیشگیری از وقوع جرائم و شکستهای پلیسی جلوگیری نمایند. لذا برای داشتن برتری اطلاعاتی باید درکی ازمتغیرهای اطلاعاتی و متغیرهای محیطی داشت. در این مقاله نگارندگان تلاش دارند اشراف اطلاعاتی را در محیط های مختلف به ویژه در سازمان های پلیسی مورد کنکاش قرار دهند.
    کلیدواژگان: اشراف اطلاعاتی، پلیس، واحدهای امنیتی
  • رضا غنی لو، محمد بخشنده، آرش مرادی، سلمان امیری، مهدی محمودی صفحات 19-38
    یکی از اصولی ترین راه های شناسایی بسترهای کشف جرم و دستگیری مجرمین در سازمان های پلیسی و اطلاعاتی در دنیا و از جمله نیروی انتظامی شناسایی، جذب مخبرین (منبع گیری)، جمع آوری اطلاعات، تجزیه و تحلیل، توزیع و بکارگیری اطلاعات می باشد. هدف از تحقیق حاضر بررسی موانع ومحدودیت های بکارگیری منابع و مخبرین در ماموریت های پلیس آگاهی قزوین در سال 1394 بود. این پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی بود که اطلاعات مورد نیاز با استفاده از پرسشنامه جمع آوری گردید. تعداد 128 نفر از افسران ارشد، افسران جزء و درجه داران پلیس آگاهی استان قزوین شرکت نمودند. پرسشنامه شامل دو قسمت بود. قسمت اول پرسشنامه شامل متغیرهای دموگرافیک (سن، تحصیلات، درجه، سابقه و...) بود. قسمت دوم پرسشنامه شامل پرسش های تخصصی در مورد موانع ومحدودیت های بکارگیری منابع و مخبرین در ماموریت های پلیس آگاهی قزوین در مولفه های عدم رعایت حیطه بندی، آموزشهای ناکافی و نادرست، انتخاب افراد فاقد صلاحیت حرفه ای و...بود. از روش همبستگی پیرسون جهت برآورد همبستگی بین عامل ها و متغیر وابسته استفاده شد. رتبه هایی نیز به ترتیب مربوط به عدم رعایت حیطه بندی و آموزش های ناکافی و نادرست بود(p<0 /01)کلیه مولفه های موردبررسی دارای همبستگی دوطرفه معنی دار و مستقیم بودند(p<0 /05 )به جز اینکه مولفه آموزش های ناکافیو نادرست با محدودیت های اخلاقی کارآگاهان همبستگی معنی دار نداشت(p<0 /05 )
    کلیدواژگان: موانع، محدودیت، منابع و مخبرین، پلیس آگاهی
  • حمید بهره مند، رسول احمدزاده، سینا رستمی صفحات 39-55
    امکان اعمال نهادهای ارفاقی به عنوان ابزار فردی کردن مجازات ها در جرایم تعزیری امری پذیرفته شده و مورد اتفاق حقوقدانان است. در این میان قانون مبارزه با مواد مخدر تنها امکان اعمال تخفیف را در مجازات های خود به عنوان نهاد ارفاقی پیش بینی کرده است. با این مقدمه سوال اصلی که طرح می شود آن است که با توجه به تعزیری بودن مجازات های غیر از اعدام در این قانون، امکان اعمال نهادهای ارفاقی پیش بینی شده در قانون مجازات اسلامی هم وجود دارد یا در تعیین کیفر تنها از نهاد تخفیف می توان استفاده کرد؟ پژوهش حاضر درصدد است ضمن اثبات ضرورت وجود نهادهای ارفاقی، نسبت نهادهای ارفاقی قانون مجازات اسلامی را با مجازات های قانون مبارزه با مواد مخدر تبیین کند. از این رو با مروری بر ماهیت مجازات های مقرر در قانون مبارزه با مواد مخدر و رد ادله تخصیص ناپذیری این قانون، با تمسک به بند پنجم اصل 156 قانون اساسی و اهداف مجازات های تعزیری امکان اعمال نهادهای ارفاقی پیش بینی نشده در قانون مبارزه با مواد مخدر همچون معافیت، تعلیق، تعویق، عفو، نیمه آزادی، آزادی مشروط، مرور زمان، توبه و جایگزین های حبس مورد بررسی و تطبیق قرار گرفته است.
    کلیدواژگان: مواد مخدر، نهاد ارفاقی، قانون مجازات، تخفیف، اعدام
  • محمد صالح اسفندیاری، محسن نورپور صفحات 56-76
    جرایم خرد یا مانع، جرایمی هستند که اصولا برای پیشگیری از سایر جرایم سنگین تر جرم انگاری می شوند. نوع برخورد با این جرایم و چگونگی کنترل آن ها در سیاست جنایی کشورها، مختلف و در نتیجه دارای پیامدها و چالش های متفاوتی هستند. از یک سو، برخی کشورها شدت عمل و سخت گیری نسبت به جرایم را سرلوحه کار خویش قرار داد ه و از راهبردهای سرکوبگر پلیسی و قضایی استفاده مینمایند. از سوی دیگر، برخی کشورها مداراگرایی همراه با رعایت اصل حداقل مداخله کیفری را ترجیح داده و از راهبردهای غیر کیفری همانند ضمانت اجراهای اداری، انتظامی، مدنی، انضباطی و ترمیمی نیز استفاده میکنند. هر چند در نظام حقوقی ایران از هر دو رویکرد استفاده شده، اما در مجموع با توجه به قوانین کیفری جدید (قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 و قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 )، قانون گذار ایران، تمایل خویش مبنی بر انتخاب رویکرد مداراگرایانه را در قالب تدابیری همانند بایگانی کردن پرونده، تعلیق تعقیب، میانجی گری کیفری، تعویق صدور حکم، معافیت از کیفر و غیره نشان داده است. این نوع برخورد همراه با پیامدهای مثبت و چالش های متعددی است. در نوشتار حاضر پس از توضیح رویکردهای سخت گیرانه و مداراگرایانه که دو راهبرد متضاد در مورد کنترل و پیشگیری از جرایم خرد محسوب می شوند، به ارزیابی پیامدها و چالش های مداراگرایی در ارتباط با این جرایم پرداخته خواهد شد.
    کلیدواژگان: جرایم خرد، رویکرد امنیت گرا، رویکرد مداراگرایانه، آثار مثبت، چالش ها
  • پویا شیرانی، مسعود حیدری صفحات 77-91
    بررسی تاثیر شکل گیری پلیس ویژه اطفال و نوجوانان در پیشگیری از جرم در نظام دادرسی نوجوانان، اشخاص حقوقی متعددی از قبیل پلیس، مقامات قضایی، مشاوران و مددکاران اجتماعی، وکلا و مشاوران حقوقی، خانواده، بهزیستی، کانون اصلاح و تربیت و... نقش ایفا می کنند. در این میان پلیس بیشترین تماس را با کودکان و نوجوانان دارد. در این مقاله تلاش شده به منظور دستیابی به زوایای پنهان نقش پلیس در دادرسی کودکان و نوجوانان گام برداشته شود. به نوعی که تبیین نقش شکل گیری پلیس ویژه اطفال و نوجوانان در پیشگیری از جرم به عنوان عالی ترین هدف مقاله مورد نظر می باشد. پلیس در برخورد با بزهکاری اطفال و نوجوانان دو وظیفه عمده پیشگیری و مقابله را بر عهده دارد. وجود یک طفل بزهکار تا حد بسیار زیادی موید بی توجهی جامعه نسبت به اوست و به این لحاظ توجه ویژه و مضاعف جامعه به خصوص دولت ها در پیشگیری از بزهکاری اطفال از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در اینکه جرم اطفال و نوجوانان متفاوت از اعمال مجرمانه بزرگسالان است و اقدامات و تمهیدات اساسی در این زمینه باید صورت بپذیرد تا برخورد مناسبی با پدیده بزهکاری اطفال و نوجوانان داشته باشیم، شکی وجود ندارد. نوع تحقیق توصیفی و تحلیلی است. نتایج به دست آمده از این تحقیق نشان می دهد: رفتار پلیس ایران با کودکان و نوجوانان عمدتا از اصول و استاندارد بین المللی تبعیت نکرده و همچنین در رویکردهای قانونی و رویه عملی، پلیس فاقد یک سیاست جنایی افتراقی است و در مواجهه با کودکان و نوجوانان از سیاست جنایی بزرگسالان استفاده می کند؛ بنابراین لازم است پلیس با تدوین سیاست جنایی افتراقی و مبتنی بر مداخله حمایتی و نه قهرآمیز و کیفری، تلاش نماید تا با رعایت اصول و استانداردهای بین المللی و ملی مطرح در این مقاله، فرآیند مداخله در دادرسی کودکان و نوجوانان را ارتقاء بخشد.
    کلیدواژگان: پلیس، کودکان و نوجوانان، دادرسی ویژه نوجوانان، سیاست جنایی، جرم، پیشگیری
  • تورج بهرامی، سامان غنی زاده صفحات 92-105
    این پژوهش با هدف بررسی عوامل فردی موثر بر فقدان اشخاص در استان آذربایجان غربی انجام گرفته است. در واقع هدف اصلی از انجام این تحقیق، بررسی تاثیر متغیرهایی همچون متغیرهای زمین های، احساس محرومیت نسبی، پایگاه اقتصادی و... بر پدیده مفقودیت و معناداری یا فاقد معنی بودن تفاوت آماری مفقودان در رابطه با این متغیرها م یباشد. پژوهش انجام شده با روش پیمایشی و استفاده از تکنیک پرسشنامه از نمون های به حجم 161 نفر انجام گرفته است و نمونه ها به صورت تصادفی ساده تعیین شده اند. جامعه آماری شامل کلیه افراد مفقود شده در استان آذربایجان غربی در سال 1395 در مجموع تعداد 971 نفر بوده است. داده های جمع آوری شده به کمک نر م افزار excel و spss نسخه 13 به صورت توصیفی و استنباطی تجزیه و تحلیل شده اند. در بخش استنباطی از آزمونهای Binomial و ch-square استفاده شده است. فرضیه های تدوین شده این تحقیق که مجموعا شامل 6 فرضیه بوده است، به کمک آزمو نهای پیش گفته مورد بررسی قرار گرفت و نتایج حاصله نشان داد: متغیرهای زمین های (جنس، سن، علت فقدان)، پایگاه اقتصادی و محرومیت نسبی با پدیده مفقودیت رابطه معنادار داشتند و کلیه فرضیه های تحقیق مورد تایید قرار گرفته اند. در پایان بر اساس نتایج حاصله راهکارهای پیشنهادی و کاربردی ارائه شده است.
    کلیدواژگان: مفقودیت، آذربایجان غربی، پدیده، ازدواج اجباری، محرومیت نسبی، قومیت
  • محرم تقی زاده صفحات 106-122
    قراربازداشت موقت به عنوان یکی از مصادیق قرارهای تامین کیفری است. قرار بازداشت موقت سنگین ترین قرار تامین کیفری است که ممکن است تحت شرایطی در مورد متهم اعمال و آزادی وی سلب گردد. قانون گذار ایران در قانون آیین دادرسی کیفری 1392 با وسعت بخشیدن به تعداد قرارهای غیر سالب آزادی صدور قرار بازداشت موقت را نیز محدود و محصور نموده است. بر این اساس هدف مقاله حاضر بررسی و مطالعه موارد قرار بازداشت موقت در قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 است. در این پژوهش که به روش توصیفی- تحلیلی صورت پذیرفته با بهره مندی از ابزار کتابخانه ای و اسنادی به د ستاوردهای نوین حاکم بر آیین دادرسی در دنیا و انطباق هرچه بیشتر موضوعات با موازین حقوق بشری و اصول حاکم بر دادرسی عادلانه و عدالت ترمیمی که تلاش نموده است برای ترافعی کردن هر چه بیشتر رسیدگی ها و زدودن و در برخی موارد کمرنگ نمودن آن دسته از قواعد نظام دادرسی تفتیشی که مغایر با اصول پذیرفته شده جهانی پرداخته است.این مقاله تلاش دارد ابعاد مختلف قرار بازداشت موقت در حقوق ایران و فرانسه را مورد مطالعه قرار دهد.
    کلیدواژگان: تامین کیفری، آیین دادرسی کیفری، قرار بازداشت موقت، حقوق ایران و فرانسه
  • رضیه اسماعیل پو، زهرا عزیزخانی، مصطفی فخراحمد صفحات 123-144
    زمینه و هدف
    سرقت علمی یکی از سوءرفتارهای پژوهشی است که از دیرباز مورد نکوهش بوده است. جامعه علمی که آگاهانه یا ناآگاهانه دچار آن بوده، می بایست هرچه سریعتر علاجی برای آن بجوید. آگاهی رسانی و تدوین برنامه های ساختارمند آموزشی در زمینه جلوگیری از سرقت علمی و توسعه نرم افزارهای تشخیص و ردیابی سرقت علمی از راهکارهای موثر در مبارزه با این سوء رفتار علمی می باشد. از فواید استفاده از این نرم افزارهای تشخیص می توان به سرعت بخشی به فرایند داوری مقالات، تسهیل ارزیابی تکالیف درسی دانشجویان، رفع معضل فروش مقالات و پایان نامه ها اشاره کرد.
    روش
    نوشتار حاضر با روشی مروری به مطالعه پدیده سرقت علمی و راه های مبارزه با آن از دو جنبه اخلاق انتشار علمی و روش های تشخیص پرداخته است.
    نتیجه گیری
    ضرورت پرداختن به آموزش جلوگیری از سرقت علمی امروزه بر کسی پوشیده نیست. تولید محتواهای مناسب آموزشی، تدریس درس سرقت علمی و راه های پیشگیری از آن در دوران دانشجویی، گنجاندن برنامه عملی مجازات، نقش کتابداران و کتابخانه ها در امر آموزش می تواند از راهکارهای آموزشی باشد. توسعه روش های هوشمند تشخیص سرقت علمی و پیاده سازی نرم افزارهای ردیابی از دیگر تمهیدات مبارزه با سرقت علمی به شمار می رود.
    کلیدواژگان: اخلاق انتشار علمی، سرقت علمی، پیشگیری از سرقت علمی، تشخیص سرقت علمی