فهرست مطالب
نشریه باغ نظر
سال ششم شماره 11 (بهار و تابستان 1388)
- تاریخ انتشار: 1388/02/15
- تعداد عناوین: 7
-
-
صفحه 3سبک شناسی معماری ایرانی کاستی ها و ناگفته های بسیار داشته است. شیروان یکی از شیوه های معماری اسلامی ایران در شمال آذربایجان است که تا کنون در ایران به کفایت معرفی نشده است. همچنین در جمهوری آذربایجان، به دلیل تاثیر نظام فکری- سیاسی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی سابق، سبک شناسی معماری اسلامی گسسته از تاریخ و هنر ایرانی و فرهنگ اسلامی تحلیل و بررسی شده است.
بررسی آثار معماری به جای مانده از شیوه شیروان در شمال آذربایجان، که بدان عنوان زیبای «معماری عصر نظامی گنجوی» را داده اند، نشان می دهد که اسلوب معماری شیوه شیروان برآیند سرمشق های معماری عهد ساسانی و نیز تاثیر آموزه های معماری اسلامی خراسان بوده است. نگارنده در نوشتار حاضر کوشیده است که شیوه معماری شیروان را با سه شناسه اصلی تحلیل و معرفی کند: 1. ایجاد وحدت نمای درون و برون بنا با کاربرد عنصر سنگ؛ که میراث معماری عهد ساسانی است.
2. پلان چهار گوشه ساده و بدون ایوان برای مساجد؛ که برگرفته از پلان آتشکده های چهارطاقی است.
3. تک مناره بلند و جدا از کالبد اصلی مسجد؛ که تاثیر معماری عهد سلجوقی خراسان استکلیدواژگان: ایران، شمال آذربایجان، شیوه معماری شیروان، معماری عهد سلجوقی، معماری عهد ساسانی -
صفحه 13نقش پردازی در کاشی کاری های مجموعه ابراهیم خان نمونه ای ارزنده از منظره سازی به شیوه ترکیبی ایرانی اروپایی است که کاربرد عناصر بومی و منطقه ای در آن کاملا مشهود است. عناصری از طبیعت و منظر مانند کبک کوهی، درخت شکوفه، و انواع گل های کوهی که در منطقه کرمان یافت می شود و نقش آنها بر فرش های کرمان نیز وجود دارد. همچنین مقایسه بعضی از نقش ها با کاشی کاری های ترکیه عثمانی که متاثر از تزیینات ایرانی است. منظره پردازی در این مجموعه بنا به دو شیوه هندسی و سنتی و شیوه اروپایی با حجم نمایی و سایه پردازی انجام شده است.
تنوع در رنگ آمیزی، طراحی و کاربرد موضوعات گوناگون در بخش های مختلف این مجموعه و ارتباط و هماهنگی موضوعات با محل قرار گیری آنها از نمونه های عالی، اصیل و پابرجای تزیینات دوره قاجار است.
در این نوشتار به معرفی و تحلیل نقش های بدیع و استثنایی از طبیعت گرایی بومی در تزیینات عصر قاجارکرمان اشاره خواهد شد.
کلیدواژگان: کاشی کاری، کرمان، منظره پردازی، نقش های بومی، کبک، طاووس، شکوفه، لاله، زنبق، پنیرک -
صفحه 25امروزه نیاز جسمی و روحی انسان به برقراری ارتباط با طبیعت، موجب گردیده که در همه جوامع، طبیعت به مثابه میراث فرهنگی تلقی شود؛ در میان عناصر موجود در طبیعت، آب و گیاه از اهمیت بیشتری نسبت به بقیه برخوردارند و همواره سایر عناصر طبیعی را تحت تاثیر قرار می دهند. ترکیب هوشمندانه آب و گیاه در فضاسازی باغ های ایرانی نشان می دهد که هر سه رویکرد مفهومی، کارکردی و زیباشناختی به خوبی در آن رعایت شده و در واقع رمز پایداری باغ های ایرانی تبلور این سه مفهوم در مجموعه واحد باغ است. در واقع چنانچه در طراحی محیط زیست جایگاه این دو عنصر به درستی انتخاب شود، محیطی پایدار و کارآمد حاصل می گردد. از این رو در طراحی طبیعت و ساماندهی عناصرآن بایستی به سه رویکرد مذکور توجه ویژه مبذول داشت.
هدف اصلی در پژوهش حاضر بیان مبانی و مفاهیم دینی – آیینی متبلور در میراث کنونی باغ های ایران است، که به نوبه خود تاثیراتی از دوران پیش از اسلام و پس از آن و همچنین از تفکرات آیینی متفاوت در آن جلوه گر شده است؛ لکن چگونگی پیدایش این تفکرات و میزان یا تفاوت تاثیرگذاری اندیشه های پیش یا پس از اسلام در باغ ایرانی، مورد نظر پژوهش حاضر نبوده و هر گونه پرسش در علل پیدایش این تفکرات نیازمند واکاوی در پژوهش های دیگر است. در حقیقت پژوهش حاضر به دنبال آن است که با ارائه مستندات و مصادیق مختلف دینی آیینی و عرفانی، بدین مفهوم تاکید نماید که کانسپت اصلی و میراث موجود باغ های ایرانی، ریشه در تفکرات دینی و آیینی مردمان این سرزمین دارد.
روش تحقیق در این مقاله از نوع توصیفی - تحلیلی و جمع آوری اطلاعات به شیوه کتابخانه ای، به همراه مطالعات میدانی بوده است.
نتایج حاصل بیانگر آن است که باغ ایرانی نظامی حکیمانه و کمال گراست که عناصر طبیعی آب و گیاه را به نحوی در خود جای داده که نیازهای فیزیکی استفاده کنندگان را برآورده می سازد، و در همان حال نیز به بعد ماوراء الطبیعه و معنوی آن توجه شده است. همین مسئله باعث بقا و تداوم آن در طول زمان و شاخص شدن آن به صورت مجموعه ای واحد شده است. به کمک بازشناخت این ساختار می توان در ساختن محیط زیستی مناسب و هماهنگ با نظم موجود، بهره برداری لازم را به عمل آورد.
کلیدواژگان: باغ ایرانی، اصول دینی آیینی، رویکردهای مفهومی، رویکردهای کارکردی، رویکردهای زیباشناختی -
صفحه 39این مقاله در پی آن است که تعلق دیرینه و تاریخی خلیج فارس به سرزمین ایران و پیوستگی آن را با فرهنگ و تمدن ایرانی با استفاده از مستندات باستان شناسی و معرفی آثار تاریخی بیان نماید. در این راستا پنج اثر تاریخی مربوط به دوران ایران باستان که به ترتیب در جزیره خارک به عنوان بزرگترین جزایر شمالی خلیج فارس، بندر تاریخی صیراف، حاشیه شهر برازجان و گوردختر در شمال سواحل خلیج فارس قرار دارند، با استفاده از گزارش های باستان شناسی دکتر سرفراز معرفی و بررسی می شوند. سپس با مقایسه ویژگی های این آثار با سایر آثار تاریخی و فرهنگی تمدن ایران و روشن نمودن تعلق آنها به تاریخ ایران زمین، پارسی بودن خلیج فارس بر اساس شواهد گویای حقیقی و بدون استفاده از متون و روایات تاریخی اثبات می گردد.
مقاله حاضر در وسعتی و محدوده ای به نام استان بوشهر یا پارس جنوبی بر اساس آثار و شواهد به دست آمده و بازیافته های باستان شناسی کهن ترین آثار و نشانه های استقرار و استفاده از این ساحل را که به خلیج فارس شهرت جهانی دارد، معرفی می نماید.
کلیدواژگان: خلیج فارس، باستان شناسی، جزیره خارک، کتیبه خارک، گوردختر، صیراف، آثار تاریخی، پارس جنوبی -
صفحه 53فرهنگ عامیانه ایران برخاسته از سنت ها، آداب و رسوم، باورها و اعتقاداتی است که میراثی به وسعت تاریخ دارد. در میان عناصر متعدد فرهنگ عامیانه، شئ باوری (فتیش) حضور گسترده ای در زندگی عوام داشته است. این عنصر شامل سنگ ها، گیاهان، حیوانات، طلسم ها و ادعیه ای است که از قدرت جادویی خارق العاده ای برخوردارند و به عنوان شیئی کاربردی و ثمربخش در زندگی روزمره مردم اهمیت پیدا کرده اند.
این پژوهش در نظر دارد با ارائه منتخبی از این اشیاء، به بررسی فرهنگ عامیانه ایران با تاکید بر خصیصه شئ باوری و معرفی آن ها به عنوان فرهنگی ناب و دست نخورده، به ثبت و ضبط آن ها بپردازد و تاثیر این باورها را در هنر ایران به ویژه نقاشی مکتب سقاخانه آشکار نماید. فرضیه پژوهش بر این استوار است که عناصر جادویی، طلسم ها و ادعیه از دیرباز تاکنون به عنوان بخشی باور از زندگی عامه مردم را به خود اختصاص داده و توانسته اند در آثار هنرمندان نقاشی سقاخانه ای ایران به عنوان عنصر فرهنگی زمان خود برای خلق آثار نمادین و معناگرا ثمربخش باشند.
کلیدواژگان: فرهنگ عامه، فتیش، مهره، طلسم، نقاشی مکتب سقاخانه -
صفحه 69دارابگرد که به نوعی می توان آن را نخستین پایتخت شاهنشاهی ساسانیان دانست، احتمالا اولین تجربه ساخت شهر با پلان مدور در جنوب ایران نیز به شمار می آید. نمونه ای که بعدها در ساخت شهر اردشیرخوره مورد تقلید واقع شده است. مطابق نوشته های جغرافی نویسان و مورخان، شالوده شهر به روزگار شاهنشاهی داریوش اول هخامنشی نهاده شده است. منابع تاریخی گواه برآنند که دارابگرد در عصر ساسانیان شهری بود با وسعت تقریبی 203 تا 314 هکتار، که بوسیله باروی رفیع دایره ای و خندقی عمیق محافظت می گشت. ارگ حکومتی که بر فراز کوهی گنبدی شکل و منفرد در مرکز شهر استوار بود، هرگونه جابجایی درون شهر و دشت داراب را قابل کنترل می نمود. این منابع همچنین روشن می سازند که زندگی در دارابگرد تا قرنها پس از سقوط ساسانیان نیز رونق داشته؛ لیکن از این شهر عظیم، امروزه جز خرابه هایی برجای نمانده است. از آنجائیکه علیرغم بر یک سده فعالیت باستانشناسی در کشور هیچ گونه تحقیق جامعی که فرم و عملکرد فضاهای دارابگرد را روشن سازد به انجام نرسیده، در این نوشتار تلاش گردید تا با اتکاء به منابع تاریخی، ویژگی های عمومی و فضایی این شهر کم نظیر ایران باستان بازیابی و چهره ای از دوران رونق آن احیاء شودکلیدواژگان: دارابگرد، شهر، منظر، فضا، عملکرد، اسطوره، ساسانی، اسلامی
-
صفحه 83از شواهد هنر معماری هخامنشیان در مرزهای کنونی ایران می توان کاخ های متعددی را برشمرد که در بخش هایی از استان های فارس و بوشهر پراکنده شده اند. در بیشتر پژوهش های باستان شناختی و معماری بر نحوه پراکندگی، ویژگی های ساختار معماری و نقوش برجسته تاکید ویژه ای شده اما توجه چندانی به رویکردهای مهندسی و طراحی معماری بخش های مختلف بنا های نشده است. در پژوهش حاضر تلاش بر این است که با رویکردی فنی و با تحلیل های مهندسی نحوه عملکرد سامانه تهویه و نورگیری بناهای تخت جمشید مورد بررسی قرار گیرد. در این راستا پس از مطالعات کتابخانه ای و بررسی پیشینه تحقیق، با استفاده از نرم افزار 3DMAX و مدل های سه بعدی طراحی شده، به بررسی موضوع پرداخته ایم. نتایج حاصل از این تحقیق حاکی از آن است که سامانه نورگیری و تهویه در کاخ های صد ستون، عمارت خزانه و برخی کاخ های مشابه دیگر، برخلاف طرح های پیشین به صورت جانبی بوده است؛ بدین شکل که اختلاف ارتفاع حاصل از دیوارهای خارجی و داخلی این کاخ ها، شرایط مناسبی برای نورگیری از جناحین دیوارها با تعبیه پنجره هایی در بالای آن ها فراهم می نموده است.
کلیدواژگان: هخامنشی، تخت جمشید، هنر معماری، سامانه نورگیری، تهویه
-
Page 3The stylistics of Iranian architecture is still problematic.The architectural style of Shirvan had been one of the Islamic types in the north of Azerbaijan which has not yet been well presented in Iran. In accordance with sociocultural policies of the former USSR, furthermore,Islamic architecture in the Republic of Azerbaijan has been analyzed neither together with Iranian art and history nor Islamic culture. Surveying the architectural relics of the Shirvan Style, which is coined as the architectural style of Nizami of Ganja era, presents impressions of the both Sassanid patterns and style of Islamic architecture from Khorasan. By this article, the author presents three typical features of the Shirvan Style: 1. Usage of cut stone masonry to make interior and exterior façades up; which is derived from Sassanid architecture.2. Designing of plain and rectangular plans without Iwan and arcades; this is derived from square dome fire temples of Sassanid era.3. Attaching a high minaret closed to mosque or hospice (abbey) which is derived from the Islamic style of architecture in Sel j uki d Khor asan.Keywords: Iran, North of Azerbaijan, Shirvan Style of architecture, Seljukid architecture, Sassanid architecture
-
Page 13The stylization order of the tile works of Ibrahim- Khan Complex in Kerman is one of the rare samples in Iranian manner of stylization which is affected by both European and Iranian elements. In this order, also, the craftsmen have used native and local elements. Of these, partridges, blossom bushesand flora of Kerman are obvious. Such motifs are used at Kerman carpets as well. In compare with of Ottoman tile works, it is notable that such art works are affected by Iranian art of decorations. The stylization at the Ibrahim- Khan complex in Kerman, moreover, presents combination of Iranian geometric traditional manner with European manner of plasticsim and shading. In addition to harmony, Design and variety in both motif function and coloring has established the complex of Ibrahim- Khan in Kerman as one of the glorious Qajar monuments.This article has presented an analytical view of naturalism in decorative arts in Kerman during the Qajar dynasty.Keywords: Tile works, Stylization, Kerman, Local motifs, Partridge, Peacock, blossom, tulip, lily, rounded, leaves
-
Page 25Among different natural elements, water and plants are the most important ones. They usually influence the other natural elements. If they are carefully taken into consideration at the time of environmental design, a more qualified sustainable living space could be developed which could result in an economic saving as well. Meanwhile, it is important to be familiar with the different conceptual, functional and esthetic aspects of the mentioned elements to be able to organize them in a better way. Herein, the wise combination of water and plants in the Persian gardens is a remarkable example of its kind which crystallizes a sustainable design with respect to the above aspects.This paper investigates the importance of water, trees and flowers –as the leading environmental factors- in Islamic documents in addition to some gnostics viewpoints. The position of these elements in the Persian gardens is discussed afterwards.The results show that the Persian garden has a wise,philosophical design concept in which the environmental factors such as water and plants are arranged, not only to provide people with their physical needs (Functional and Esthetic aspects), but also to prepare them with a metaphysical and intellectual space (Conceptual aspect).These qualities have made the Persian gardens survive over the centuries, while harnessing a great cooperative relationship with nature.Keywords: Persian Garden, Ethical principles, Conceptual Aspect, Functional Aspect, Esthetic
-
Page 39This paper tries to illustrate the historical elongingness of the Persian Gulf to Iran and its attachment to the Persian culture through the archeological studies.In this regard, five historic documents from ancient Iran including the Khark Island known as the biggest island in the north of the gulf, historic harbor of Siraf,the margin of Borazjan City, and Goordokhtar in the north part of the Persian Gulf will be introduced based on Sarafraz’s archeological reports.Afterwards, with a comparison of these documents with other historical and cultural documents from the Iranian culture, the dependency of these parts to Iran will be shown as well as being ‘Persian’ through the true evidences.This article is the result of a study based on traces,evidences and archeological findings in Boshehr Provience region which verifies the sings of settlements in the ancient time in this part of the coast known as the Persian Gulf.Keywords: Persian Gulf, Archeology, Southern Pars, Khark Island, Goordokhtar, Siraf, Borazjan Palace
-
Page 53A huge rock cut panel like that with Iran’s folklore is emanated from traditions, customs, and beliefs which have a heritage as long as history. Among numerous elements of the public culture, fetish has a broad attendance in general public’s life. These elements consist of stones, plants, animals, talismans, and devotions which have extraordinary magical power; and have become significant as functional and effectual objects in people’s life affairs.This study intends to record these objects, and reveal the effect of these beliefs on the art of Iran, especially on the paintings of Saqakhane style, by giving pickings of them,with the aim of investigating Iran’s folklore, and introducing them as a pure and untainted culture with an emphasis on the fetish feature. The hypotheses of this study are based on the fact that magical objects,talismans, and devotions, as a belief, have formed part of the public’s life so far, and could be effectual in artists’paintings as cultural elements of their time, for generating symbolic and meaningful works.Keywords: Folklore, fetish, bead, spell, Saqakhaneh style painting
-
Page 69Darabgerd that, somehow, may be considered as the initial capital of Sasanian Kingdom, could most probably be counted as the first experience of establishment of a city with circular plan, in the sought of Iran. The example which has later been imitated in the city of Ardashir Khure.According to the geography writers and historians, the foundation of the city has been placed at the time of Darius the Great (522 – 486 BC), in Achaemenian Kingdom. Historical sources certify that the Darabgerd of Sasanian era (224 – 651 AD) was a city with an approximate area of 203 to 314 hectares, which was protected by a very high circular rampart and also a deep trench. The governmental citadel which is located at the top of a dome-shaped mountain isolated in the city centre, and possible made the observation of any movements within the city and also in the Darab plain. These resources also made it clear that life in Darabgerd had continued for centuries even after the fall of Sasanians. However, today only ruins of this vast city have remained.Although it is more than a century that archaeological activities take place in the country, no comprehensive study has been made to clarify the form and function of the spaces in Darabgerd. Therefore, in this paper, an attempt has been made to picture the revived era of this unique city of ancient Iran, by careful study of its general and spatial characteristics relying on the available historical resources.Keywords: Darabgerd, city, lanscape space, function, myth, Sasanian era, Islamic era
-
Page 83The evidences of Achaemenid architecture in Iran's present boundaries are numerous palaces which are scattered in parts of Fars and Bushehr provinces.In most of ancient archeology and architectural probes special confirmation have been on the manner of scattering, the particularities of architectural structure and embossed designs, and with no special concerns about the engineering's approaches and architectural designing of different parts of the buildings.he present researches are an effort to investigate the chnical approach with engineering analysis of hotoconductivity and air-conditioning system of Takht-Jamshid monuments. On this plan, after performing the udies on libraries scale, and investigating the past istory of research, using 3DMAX software's and three imension designed models, we have started to nvestigate the issue.The results obtained from this research indicates that the optical and air-conditioning systems of the council halls and the other similar Monitory estate house contrary to the ancient designs, were in a lateral shape. In a shape that the difference in the attained height of the exterior and interior walls of these palaces provided a suitable condition for Photoconductivity from the sides of the walls by installing some windows on the top of it.Keywords: Achaemenid, Takhte, Jamshid(Persepolis), Architecture art, The Photoconductivityand Air, conditioning system
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.