فهرست مطالب

باغ نظر - سال دوم شماره 2 (زمستان 1383)

نشریه باغ نظر
سال دوم شماره 2 (زمستان 1383)

  • 102 صفحه، بهای روی جلد: 19,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1383/12/20
  • تعداد عناوین: 12
|
  • یادداشت سردبیر
    صفحه 2
  • ناصر براتی صفحه 3
    در این مقاله ضمن اشاره به اهمیت زبان در تولید، حفظ و تداوم فرهنگ و هویت در جامعه، به یکی از دست آوردهای زبان فارسی در انتقال یک حوزه معنایی و نظام مفهومی میپردازیم. این حوزه معنایی همانا بیان فرهنگی - مفهومی فضاهای سبز طراحی شده و ساخته شده توسط جامعه ایرانی در طول تاریخ است. برای نامیدن اینگونه فضاها در زبان فارسی از لغات متعددی استفاده می شده است. مجموعه این کلمات و معانی مرتبط با آنها یک انگاره ذهنی- فرهنگی را ترسیم و تصویر می کند که می توان آنرا الگوی فرهنگی – تاریخی باغسازی بومی و با هویت ایرانی دانست. الگویی که در ضمن، در طول زمان، متحول و متنوع شده ولی متاسفانه امروزه ما اطلاع زیادی از آن نداریم. در نهایت هدف این مقاله آن است که خواننده را با ارتباط متقابل و پویای فرهنگ - زبان- فضا، و این بار در رابطه با طراحی فضاهای سبز، در ایران آشنا نماید. از سوی دیگر این مقاله در صدد نشان دادن روش متفاوتی در تفسیر فضاهای انسان ساخت گذشته در ایران است. شاید این روش بتواند به شناخت برخی از ناشناخته های موجود در مورد فلسفه وجودی و تفسیر اینگونه فضاها کمک کرده و ما را در مورد پیوند بین گذشته، حال و آینده، در فرایندهای برنامه ریزی و طراحی های محیطی در ایران، یاری رساند.
    کلیدواژگان: باغ، باغسازی، فرهنگ، زبان، فضای سبز، فارسی، معنا، الگوی ذهنی
  • شهره جوادی، عفت بستار صفحه 16
  • مهدی خاک زند صفحه 25
    طراحی منظر عمدتا مربوط به طراحی مناطقی سرسبز می شود که به دلیل زیبایی و دلپذیری فضای خود و دخالتی که به سبب پوشش گیاهی شان در پاکیزگی هوا دارند مورد توجه عموم می باشند و توانسته که تا حدودی آرامش را به انسان تند خو و متشنج عصر صنعت وتکنولوژی بازگرداند.
    رسیدن به مبنا و الگویی برای طراحی فضای سبز آنهم در شهرهای بزرگ مسایل زیادی را پیش روی ما می نهد و مسلما آشنایی با چگونگی طراحی باغ ها و فضاهای سبز در گذشته مفید خواهد بود، چرا که معتقدیم هر طرز تفکر درستی با شناخت صحیح به دست می آید.
    کلیدواژگان: معماری منظر، روند طراحی، پوشش گیاهی، اجرای طرح منظر
  • مرتضی عسگرزاده، محسن کافی صفحه 35
    عناصر گیاهی زینتی، در محیط و منظر جنبه کاربردی بیش از زیبایی دارند. در اینگونه فضا باید در کنار مسائل زیبایی به جنبه های عملکردی گیاهان نیز توجه نمود. برخی گیاهان که دارای کیفیات خاص زیبا شناسانه و محرک حواس آدمی هستند، نقش کلیدی در این میان بازی می کنند. در تحقیقی سعی در برآورد نوع نگرش زیباشناسانه 450 نفر از کاربران فضای سبز به صورت آزمون نظرسنجی گردید، به نحوی که فضای طراحی شده در نهایت مطابق سلیقه و ذائقه کاربران باشد. از طرف دیگر با طرح این سوال که آیا اختلاف معنی داری بین پسران و دختران در معیارهای زیباشناسی پوشش گیاهی وجود دارد یا خیر، به بررسی اختلاف نظرات جنس مذکر و مونث در نوع مسائل زیباشناختی و همچنین نگرش دانشجویان و غیر دانشجویان، جهت کاربردی تر کردن فضای سبز برای اقشار مختلف جامعه پرداخته شد. با این کار می توان اصول طراحی را اولویت بندی و استاندارد سازی نمود. در این تحقیق، محوطه هشت دستگاه دانشکده کشاورزی کرج دانشگاه تهران با وسعت 7/1 هکتار به عنوان نمونه موردی در نظر گرفته شده که در قسمتی از آن، طراحی به صورت سه بعدی توسط نرم افزار3D-Studio MAX ver.6 صورت گرفت. تصاویر در اختیار 450 نفر از کاربران محیط قرار داده شده و از آنها نظر سنجی به عمل آمد. نظرسنجی های صورت گرفته توسط نرم افزار Spss ver.11 به روش کای اسکوئر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و نتایج نشان دهنده علاقه استفاده کنندگان فضا به وجود عواملی مانند سایه، فرمهای طبیعی، تراکم کاشت بالای گیاهان و رایحه گیاهان در فضا و اولویت بندی دیگر علایق بود با استفاده از نتایج اینگونه نظرسنجی ها می توان فضایی را طراحی کرد که علاوه بر رعایت اصول علمی، متناسب با انتظارات و فرهنگ بومی کاربران نیز باشد.
    کلیدواژگان: فضای سبز، منظر، زیبا شناسی، Spss، 3D، Studio MAX
  • علی اکبر سرفراز، زینب آزمون صفحه 43
    گرایش به آب و نوازش و ستایش آن و حتی به نوعی بازی با آب در دوره های مختلف به شکلهای گوناگون وجود داشته است، اما این امر در دوره صفویه با ساختن بناها، کاخها و باغهای باشکوه بسیارچشمگیر می شود. به ویژه جوی ها و فواره های موجود در کاخها و باغهای این دوره می تواند علاقه پادشاهان صفوی و مردم این دوره را به آب و چشم اندازهای آن به خوبی نمایان سازد. چشمه عمارتهای مختلفی از عهد صفویه برای ما به یادگار مانده است که برخی از آنها از نظر فنون علمی بسیارجالب توجه هستند.
    اغلب واژه چشمه عمارت، به بنایی که روی آب ساخته شده باشد اطلاق می شود. در حالی که معنای واقعی چشمه عمارت، بنایی است که در جوشش و جریان آب نقش داشته باشد. در میان بناهای مختلفی که به نام چشمه عمارت در ایران و کشورهای دیگر ساخته شده، چشمه عمارت عباس آباد بهشهر را می توان چشمه عمارت واقعی دانست؛ چرا که این بنا در زیر آب قرار گرفته و در جوشش، جریان و فوران آب نقش اساسی داشته است. این بنا به همراه ملحقات خود همچون سد، اسکله، تنبوشه ها و بنای آلاچیق طبقه دوم آن در کنترل آب دریاچه، هدایت آب و ایجاد ده ها فواره در نقاط مختلف باغ و مجموعه عباس آباد که تعداد آنها بنا بر گفته جهانگردان به پانصد عدد می رسید، نقش تعیین کننده ای داشته است.
    ساخت این بنا به همراه ملحقات دیگر بی تردید به منظور دست یابی به یک هدف مشترک بوده، اما کارکرد شگفت آور آن که در جهان بی نظیر است، نشان دهنده اندیشه و توانمندی دانشمندان ایرانی عهد صفوی است. در مقاله حاضر ویژگی های این بنا، بخشهای مختلف آن و چگونگی کارکرد چشمه عمارت عباس آباد، بر اساس تحقیقات و کاوشهای میدانی که اینجانب در سال 1352در این مجموعه به انجام رسانده ام، تدوین گشته است.
    کلیدواژگان: بهشهر، چشمه عمارت، چارطاقی، عباس آباد
  • مهندس سیده ندا قاضی زاده صفحه 50
    سپهری هر چه در کشف و شهود خود پیش می رود، طبیعت برای وی عظیم تر و بزرگتر می گردد چنانچه منظومه های پایانی وی پر است از تصویر های تازه، گرایش، ستایش، احترام و پر شدن از طبیعت.اما در شعرهای دوره اول، طبیعت بکلی غایب است. شاعری که بعدها می گوید «صدای پر بلدرچین را، رنگ های شکم هوبره را، اثر پای بز کوهی» را می شناسد و خوب می داند «ریواس کجا می روید، کبک کی می خواند، باز کی می میرد» در سراسر مجموعه خوابها حتی از یک پرنده یا گیاه نام نمی برد. تنها پرنده ای که در این مجموعه است «مرغ افسانه» و تنها گیاه گل نیلوفر است که آن هم گیاه واقعی نیست.
    او پله های عرفان را با گذر از طبیعت طی می کند. خدای او لای شب بوها است پای آن کاج بلند، روی آکاهی آب، روی قانون گیاه. از اینرو هر چه مراحل بالاتری از عرفان را طی می کند، قداست طبیعت برای او بیشتر می گردد. تا جایی که طبیعت برای او آیه ای می گردد از پروردگار.
    کلیدواژگان: 1، سهراب سپهری 2، طبیعت 3، هشت کتاب 4، صدای پای آب 5 - مسافر 6، عرفان 7، خدا
  • مهندس سلماز مصباح نمینی صفحه 55
    باغ ایرانی مظهر قدرتمند معنوی است. مفهوم مقدس گیاه در دوران قبل از اسلام و بعد از آن به نوعی باغها را تصویر بهشت بر زمین معرفی می کرده باعث شده که در جای جای این سرزمین ما شاهد باغهای زیبایی باشیم. یک نمونه از این باغهای زیبا مجموعه باغهای بهشهر در استان مازندران است. استانی که خود مجموعه ای از باغهای زیبای خداوند است.
    در این مقاله ابتدا این باغها از نظر تاریخی مورد مطالعه قرار گرفته شده اند و سپس بطور اجمالی تغییراتی که در هر دوره بر روی این باغها به وجود آمده مطرح شده است و در نهایت نقشه هایی برای سیستم آبرسانی و مجموعه باغها ارائه شده است.
    کلیدواژگان: اشرف البلاد، باغ ایرانی، مجموع باغهای اشرف، صفوی
  • سید امیرمنصوری صفحه 69
    معماری منظر هنر و دانش جدیدی است که از همنشینی رشته های مختلف علم و هنر پدید آمده است. موفقیت آن در ساماندهی فضاهای بیرونی و توجه خاص به زیبایی فضا و ابعاد خاطره انگیز آن موقعیت ویژه ای برای آن در میان هنرهای رایج جهان کسب کرده است. در عین حال به دلیل آغاز دیر هنگام آن در جامعه ایران با نوعی سطحی نگری و بی مبالاتی در تعاریف علمی مواجه بوده است. منظر در تعریف امروز خود پدیده ای پویا شناخته می شود که محصول توامان عین و ذهن بوده و به صورت محسوس و بی واسطه ادراک می شود. معماری منظر در تولید محصولات خود وامدار هنرهای تجسمی، گیاهشناسی، جامعه و روانشناسی، تاریخ هنر، عمران و محیط زیست و تخصصهای دیگری است که حول محور طراحی فضای بیرونی وارد عمل می شوند. اهداف اصلی معماری منظر در سه زمینه زیبا شناسی، کارکردی و خوانا سازی محیط و فرهنگی - هویتی جمع بندی شده است. این مقاله تلاش دارد تا در دوره تاسیس رشته نوین معماری منظر از بد آموزی، بد فهمی و نقص در تعاریف مبنایی آن جلوگیری کند.
    کلیدواژگان: معماری منظر، تئوری منظر، طراحی شهری، توسعه پایدار، میراث فرهنگی
  • مهمندس علی نیکبخت صفحه 79
    باغهای شفابخش، از جمله مباحث جدیدی هستند که عمر آنها به بیشتر از 20 سال نمی رسد و در واقعی پلی هستند بین طراحی منظر نوین و علوم پزشکی. باغهای شفا بخش باغهایی هستند که فقط کارکرد زیبایی شناختی ندارند بلکه به خاطر ارتباطی که با کاربر برقرار می کنند باعث شفای بیماری های جسمی و خصوصا روحی و روانی او شده و در مرتبه عالی تر از ایجاد بیماری در او جلوگیری می کنند. این باغها ابتدا برای مراکز درمانی و بیمارستانها تعریف شدند، اما دامنه آنها به اماکن عمومی و باغهای شخصی نیز کشیده شد. راز موفقیت باغهای شفابخش در کشش ذاتی انشان به سوی طبیعت است و مهمترین چیزی که این نوع باغ به یک شخص می بخشد، احساس حیات و آرامش است. برای اینکه باغی شفابخش نامیده شود یک سری مولفه هایی باید در طراحی آن در تظر گرفته شود که در این مقاله به آن ها پرداخته شده است.
    کلیدواژگان: باغهای شفابخش، پزشکی و منظر سازی، فرضیه حیات دوستی(Biophilia)، درمان با طبیعت
  • کتابشناسی باغ ایرانی
    صفحه 83
  • نقدی بر بیانیه همایش سیما و منظر شهری، تجارب جهانی و چشم انداز آینده
    صفحه 94
|
  • Nasser Barati Page 3
    odernism in architecture ~~'- and urbanism has a wide territory. Although, criticizing the "modernism" started decades ago, another running of thought has been challenging and replacing it at the same time:post-modernism. The origin of this view is rooted in recent philosophic as well as scientific developments. Therefore, postmodernismis not only a method of criticism, it opens a new horizon in front of the ones who explores the world after modernism. In this essay, modernism and post - modernism world views have been compared and the impact of each one upon theoretical and practical basis has been considered. Eventually, we have to pass the modernism and enter the era of the post -modernism. From now on Architecture and Urbanism's development depends on their explaining and securitizing in this new movement.
  • Shoreh Javadi Page 16
    he landscape painting has a significant position in European as well as in Iranian paintings.Painting in Iran, from the fIrst centuries,A.D, to now is being developed based on Iranian specific beliefs and aesthetics.Naturalism and man - Environment interrelationships which has been rooted in ancient Iran are the particular characteristic of Iranian miniatures as an essential and an aesthetician element. Gardens andcourt yards with water streams and all kind of the birds and the plants, according to the most of the specialist are based on the image of the Heaven
  • Mahdi Khakzand Page 25
    The design of landscape is mostly related to the design of green areas that due to their natural beauty and the pleasant surroundings they present, are highly regarded by most people. These qualities in addition to the very active role they play in reducing air pollution, has enabled landscape Architecture to offer some degree of relaxation in the life style of people in this age of industrial and technological competition, which is mostly, hostile, ill- tempered and irritable. Defining the basic principles and creating the right model for designing the landscape of larger cities presents some major obstacles. What will definitely help in removing these obstacles is familiarity with the principles of garden design in previous generations. A correct researched knowledge.
  • Mohsen Kafi, Morteza Asgarzade Page 35
    Ornamental plant elements have some roles in environment and landscape more than aesthetics. In these spaces, we should consider both aesthetics and application reasons. Some plants, which have special aesthetic qualities, and can stimulate people senses, have most important roles in this case. In a research, we tried to evaluate the kind of aesthetic opinions of 450 people of landscape users through an opinion assessment. At last, this landscape should be adaptive with people desires and demands. On the other side, with asking this question that is any differences between girls and boys in aesthetic parameters of plant covers and planting design. So, the differences between girls and boys and also students and non-students were studied to make the spaces more applied. With these studies, we can make our principles of designs, more standard and graded. The case in study was “Hasht Dastgah”, Agriculture Faculty,UniversityofTehran, which was 1.7 hectare and designing was done in one part of it, by using 3D Studio MAX ver. 6.0 as 3-dimentional software. The survey which was done among people, was analyzed by using Spss software through Chi-square test and it’s results obviously appeared the acceptance of some factors such as shades, natural forms, intensive culture and scents. Finally by using the results of such studies, we can design spaces, which are not only due to scientific principles, but also in harmony with Iranian native culture, and it’s expectations.
    Keywords: Landscape, Aesthetics, scenery, Spss, 3, D Studio MAX
  • Ali Akbar Sarfaraz, Zeinab Amoon Page 43
    Attention to the water and giving respect to it has very long history Iran, however this phenomenon has reached to its zenith in safavid by building many palaces as weii as gardens. The patterns of these gardens show the Iranian peoples respectful attitudes towards thew. Springs have a special role in gardening in safavid period. The combination of palace and spring is called spring – building. Abbas-Abad spring – building in behshahr is one of the best example for these spaces inIran. This building contains many componet suchas dam-lake-port-etc. The complexity of this garden shows powerful potentials of concentrated on this garden, it,s pattern, and functions.
    Keywords: Behshahr
  • Seyede Neda Ghazi Zadeh Page 50
    Sepehri,as an Iranian poet, has a great imagination about the Nature through his intutinon and inspirations. While,in his first poems, sepehri,has given less attention in to the nature his last poems are full of appreciation as wel as respect in to the nature. So, from his point of views,as he ascended his mystical path,nature trans formed to a Divinty verse.
    Keywords: Sohrab, sepehri, Nature, Hasht, ketab the sound of water, God, mysticism, traveler
  • Solmaz Mesbah Namini Page 55
    The Iranian garden is a powerful manifestation of spirituality. The sacret concept of the plants in Iran, before and after Islam,led to the creation of many gardens all over the country as an image of the pardise. One of the examples of these gardens is the complex Gardens in the northen city of Behshahr. The city which already can be called a garden -city. This article is due to study these gardens from the historical point of view. The study will be full filed by giving some suggestions about its watering system.
    Keywords: Ashrafol, Belad, Iranian garden, Ashraf, compelex gardens Safavid
  • Seyyed Amir Mansoori Page 69
    afez, the 8th century A.D ~ Iranian poet and mystic,certainly, is one of the most effective characters in Persian literature as well as culture. His lyric poems by which his particular mystical view to the natureis presented explain the natural elements as Gods verses. In this article this way of explaining thenature is being compared with the idea of seeing the nature as a secret phenomenon, In the Islamic world. To achieve this aim seeing the nature as verse will be deeply examined based on Hafez,· s world view and poem. To consider the nature as a sign of the lover (God) is to see the existence of the "things"rather than their symbolic quality or quantity. According to Hafez the environmental aesthetics is related to nature, s existence as an embodiment of particular meaning in a particular time.
  • Ali Nikbakht Page 79
    Healing gardens are relatively new subjects in landscape architecture, and are not older than 20 years. They are as a connective bridge between new landscape architecture and medical sciences. They are important not only for their atheistic reasons but also for making a connection with users which cure their physical and specially mental and spiritual diseases and in a higher position prevent them become ill. Such kinds of gardens were primarily defined for health centers and hospitals but finally they found they place in other public centers and private places. The secret of healing gardens is in the innate eager of man to the nature and on the other hand the major gifts of a healing garden to man that are life and calm feelings. For calling a garden "Healing Garden" some circumstances should be met which are discussed in this paper.
    Keywords: Healing garden, medical sciences, landscape architecture, Biophilia theory, curing with nature, horticultural therapy