فهرست مطالب

پژوهش های حسابداری مالی - سال سوم شماره 2 (پیاپی 8، تابستان 1390)

فصلنامه پژوهش های حسابداری مالی
سال سوم شماره 2 (پیاپی 8، تابستان 1390)

  • تاریخ انتشار: 1390/06/28
  • تعداد عناوین: 9
|
  • امید پورحیدری، داریوش عالی پور صفحات 1-16
    تحقیق به بررسی رفتار داده های حسابداری با توجه به چرخه های تجاری در بورس اوراق بهادار تهران می پردازد. این مطالعه همچنین رفتار داده های حسابداری با توجه به چرخه های تجاری را با مد نظر قرار دادن ویژگی های خاص شرکت ها بررسی می کند. داده های حسابداری مورد بررسی شامل رشد فروش، تغییرات حاشیه سود ناخالص، سود قبل از مالیات، تغییرات سود خالص و تغییرات کل دارایی هاست. نتایج این تحقیق نشان داد که در بورس اوراق بهادار تهران بین برخی از متغیرهای حسابداری (رشد فروش و حاشیه سود ناخالص) با چرخه های تجاری ارتباط معناداری وجود دارد و در رابطه با برخی از متغیر ها (مانند تغییر کل دارایی ها) نیز هیچ گونه ارتباطی مشاهده نشد. همچنین، یافته های این تحقیق نشان داد که ارتباط بین داده های حسابداری با چرخه های تجاری تحت تاثیر اندازه شرکت ها و چرخه ای یا غیر چرخه ای بودن شرکت ها (ویژگی های خاص شرکت ها) است.
    کلیدواژگان: رفتار داده های حسابداری، چرخه های تجاری، بورس اوراق بهادار تهران، ویژگی های خاص شرکت و صنعت
  • بیتا مشایخی، مهدی محمدآبادی صفحات 17-32
    این مقاله به بررسی رابطه مکانیزم های حاکمیت شرکتی و کیفیت سود حسابداری می پردازد. انتظار می رود استقرار مکانیزم های حاکمیت شرکتی مناسب، ضمن نظارت پذیرتر ساختن فرآیند گزارشگری مالی از کاهش کیفیت گزارش های مالی جلوگیری کند. در تحقیق حاضر کیفیت اقلام تعهدی، پایداری سود و توان پیش بینی آن به عنوان سنجه های کیفیت سود و دوگانگی مسؤولیت ها، نسبت مدیران غیر موظف عضو هیات مدیره و تعداد جلسات آن به عنوان شاخصه های حاکمیت شرکتی بررسی شده اند. یافته های تحقیق حاکی از آن است که با بیشتر شدن تعداد جلسات هیات مدیره و افزایش حضور مدیران غیرموظف در آن، کیفیت (پایداری و توان پیش بینی) سود حسابداری افزایش یافته است. این در حالی است که بین تفکیک مسؤولیت های مدیر عامل و رئیس هیات مدیره از یکدیگر و کیفیت (پایداری و توان پیش بینی) سود رابطه معنی داری وجود ندارد. یافته های تحقیق حاکی از نبود رابطه معنی دار بین کیفیت اقلام تعهدی، به عنوان یکی از سنجه های کیفیت سود، با مکانیزم های حاکمیت شرکتی مورد بررسی است.
    کلیدواژگان: حاکمیت شرکتی، کیفیت سود، پایداری سود، توان پیش بینی سود، کیفیت اقلام تعهدی
  • عبدالمهدی انصاری، حسین خواجوی صفحات 33-50
    در این پژوهش، ابتدا به اندازه گیری میزان هموارسازی سود شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداخته شد و برای این کار از همبستگی منفی بین تغییرات در اقلام تعهدی اختیاری و تغییرات در سودهای از پیش تعیین شده استفاده شد. انگیزه اصلی این پژوهش، دریافت این مطلب است که آیا شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران به علت اعمال نظر بر قیمت بازار سهام، اقدام به هموارسازی سود می کنند یا خیر. بدین ترتیب، در فرضیه اصلی این پژوهش، به بررسی و شناسایی اثر هموار سازی سود بر قیمت بازار سهام شرکت ها پرداخته شد. در ادامه، عوامل مؤثر بر رفتار هموارسازی سود شرکت ها بررسی شد. بدین ترتیب، در فرضیه های فرعی، نسبت نقدینگی (نسبت جاری)، نسبت بدهی (پوشش بهره) و نرخ سودآوری (بازده حقوق صاحبان سهام) به عنوان متغیرهای مستقل و هموارسازی سود به عنوان متغیر وابسته در نظر گرفته شد. در این پژوهش، تعداد جامعه آماری برای یک دوره زمانی 12 ساله (1376-1387)، نهایتا به 163 شرکت رسید. نتایج پژوهش بیانگر این بود که هموارسازی سود باعث افزایش در قیمت بازار سهام شرکت ها می شود و نسبت های جاری، پوشش بهره و بازده حقوق صاحبان سهام با هموارسازی سود همبستگی منفی دارند.
    کلیدواژگان: هموارسازی سود، قیمت بازار سهام، نسبت جاری، نسبت پوشش بهره، بازده سرمایه
  • ایرج نوروش، حامد ذاکری صفحات 51-62
    این تحقیق به بررسی هموارسازی سود از طریق فروش دارایی های شرکت می پردازد. برای آزمون هموارسازی سطح سود عملیاتی انتخاب شده است. آزمون با بهره گیری از رگرسیون چندگانه خطی برای شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار طی دوره زمانی 1381 تا 1385 صورت پذیرفت. نتایج تحقیق حاکی از تایید هموارسازی است، چنان که سود فروش دارایی ها تغییرات موقتی سود را هموار می سازد. همچنین میزان اثر هموارسازی سود در شرکت های دارای کاهش سود عملیاتی بیشتر از شرکت هایی است که افزایش سود عملیاتی را تجربه می کنند.
    کلیدواژگان: هموارسازی سود، دستکاری سود، فروش دارایی، سود عملیاتی
  • غلامرضا کردستانی، احمد لطفی صفحات 63-78
    این مقاله به بررسی ارتباط بین خطای پیش بینی مدیریت از سود سال آتی شرکت و اقلام تعهدی سال جاری می پردازد. به دلیل عدم اطمینان در محیط عملیاتی، برآوردهای مدیران از چشم انداز تجاری شرکت کامل نیست. با توجه به اینکه برآوردهای ناقص مدیران هم فرآیند ایجاد اقلام تعهدی و هم فرآیند پیش بینی سود را تحت تاثیر قرار می دهد، فرض شده هنگامی که سطح اقلام تعهدی نسبتا بالا/پایین است، پیش بینی مدیریت از سود دربردارنده خوشبینی / بدبینی بیشتری است. بر این مبنا، ارتباط بین خطای پیش بینی سود و اقلام تعهدی در طی دوره زمانی 1378 الی 1387 بر اساس نمونه ای متشکل از 545 سال- شرکت از میان شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بررسی گردید. یافته های حاصل از تحقیق نشان دهنده ارتباط مثبت بین اقلام تعهدی و خطای پیش بینی مدیریت از سود است. همچنین نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد این ارتباط مثبت در شرکتهایی که دارای نوسان بیشتری در جریان های نقدی عملیاتی هستند،بیشتر است.
    کلیدواژگان: خطای پیش بینی سود، اقلام تعهدی، اقلام تعهدی سرمایه در گردش، افشا در گزارشگری مالی
  • فرزاد کریمی، مهدی اشرفی صفحات 79-92
    تحقیق حاضر به منظور فراهم آوردن شواهدی در ارتباط با نقش نظام راهبری شرکتی از این منظر که آیا سازو کارهای درونی و بیرونی نظام راهبری شرکتی بر ساختار سرمایه شرکت تاثیر دارد، صورت پذیرفته است. بدین جهت، نمونه ای مشتمل بر 80 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی دوره زمانی هشت ساله(1387-1380) انتخاب و بررسی گردید. برای آزمون فرضیه ها از تجزیه و تحلیل رگرسیون چند متغیره با استفاده از روش داده های تابلویی استفاده شده است. معیار مورد استفاده جهت سازو کارهای نظام راهبری شرکتی عبارتند از: درصد اعضای غیر موظف هیات مدیره، تفکیک مدیرعامل از اعضای هیات مدیره و مالکیت نهادی. متغیرهای کنترلی تحقیق نیز عبارتند از: اندازه شرکت، سودآوری و قابلیت مشاهده دارایی ها. نتایج به دست آمده نشان دهنده وجود رابطه ای مثبت و معنادار میان مالکیت نهادی به عنوان یکی از مکانیزم های بیرونی نظام راهبری شرکتی و ساختار سرمایه است، ولی میان درصد اعضای غیر موظف هیات مدیره و همچنین تفکیک مدیرعامل از اعضای هیات مدیره با ساختار سرمایه رابطه معناداری مشاهده نگردید. یافته های جنبی تحقیق نشان می دهد که میان متغیر اندازه شرکت و ساختار سرمایه، ارتباطی منفی و معنادار میان قابلیت مشاهده دارایی ها و ساختار سرمایه ارتباطی مثبت و معنادار وجود دارد و سودآوری نیز رابطه ای معکوس و معنادار با ساختار سرمایه دارد.
    کلیدواژگان: نظام راهبری شرکت، ساختار سرمایه، مالکیت نهادی
  • سهراب استا صفحات 93-106
    هدف این پژوهش بررسی ساختار مالکیت شرکت بر شیوه مدیریت سود است. چون در مطالعات قبل تاثیر عوامل حاکمیت شرکتی نادیده گرفته شده، در این پژوهش ساختار مالکیت به چهار طبقه مالکیت نهادی، شرکتی، مدیریتی و خارجی طبقه بندی شده است. در نمونه پژوهش اطلاعات مربوط به مالکیت سرمایه گذاران خارجی یافت نشد، بنابراین این نوع مالکیت بررسی نشد. برای هر کدام از طبقات دیگر مالکیت یک فرضیه تدوین و تاثیر آن بر مدیریت سود آزمون گردید. از مدل رگرسیون خطی چندگانه برای آزمون فرضیات استفاده شد. جامعه آماری تحقیق شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1383-1387 است. نمونه آماری پژوهش شامل 95 شرکت است. آزمون همبستگی و آزمون رگرسیون مقطعی چندگانه برای بررسی فرضیات استفاده شده است. نتایج تحقیق بیانگر این است که رابطه منفی معناداری بین مالکیت نهادی و مالکیت مدیریتی با مدیریت سود وجود دارد، اما بین مالکیت شرکتی و مدیریت سود رابطه مثبت و معناداری وجود دارد.
    کلیدواژگان: ساختار مالکیت، مالکیت نهادی، مالکیت شرکتی، مالکیت مدیریتی، مدیریت سود
  • رسول برادران حسن زاده، هوشنگ تقی زاده، عباس رضایی صفحات 107-124
    پژوهش حاضر برای فراهم آوردن شواهدی در ارتباط با نقش نظارتی سرمایه گذاران نهادی از این منظرکه آیا مالکیت نهادی برمحتوای اطلاعاتی سود حسابداری گزارش شده شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادارتهران تاثیر دارد، صورت پذیرفته است. برای اندازه گیری محتوای اطلاعاتی سود سه مدل که چند جنبه مختلف محتوای اطلا عاتی سود را می سنجد، برازش شده است، به طوری که تاثیر پذیری بازده سهام ازتغییرات سود حسابداری، سود هرسهم برقیمت سهام وسود هرسهم برارزش دفتری آن به عنوان محتوای اطلاعاتی سود حسابداری فرض شده است. جامعه آماری100 شرکت برتر بورس اوراق بهادار ازلحاظ بازدهی طی سال های (1383- 1378) و نمونه مورد رسیدگی شامل 39 شرکت است. مدل های مربوطه هم به صورت کلی(تاثیر همه متغیرهای مستقل با هم) وهم جداگانه(بر اساس فرضیه های تحقیق) آزمون شد. نتایج آزمون کلی مدل های تحقیق عموما بیانگرعدم نقش مالکیت سرمایه گذاران نهادی بر محتوای اطلاعاتی سودحسابداری است و بیشترین تاثیر بر بازده سهام را متغیرهای نسبت سود هرسهم به قیمت (E/P) و نسبت سود هرسهم به ارزش دفتری هر سهم (E/BV) وتغییرات سودحسابداری (ΔEarn) داشتند. همچنین نتایج پژوهش بیانگر تاثیر مثبت و معنادار درصد مالکیت و تمرکزسهامداران نهادی به صورت جداگانه بربازده سهام است.
    کلیدواژگان: ترکیب سهامداران، سرمایه گذاران نهادی، تمرکز سرمایه گذاران نهادی، محتوای اطلاعاتی سودحسابداری
  • جواد مرادی، غلامرضا احمدی * صفحات 125-136

    شناخت و درک صحیح عوامل موثر بر تصمیم گیری مدیران در ارتباط با مخارج سرمایه ای، به دلیل آثار آن بر عملکرد بلند مدت شرکت از اهمیت ویژه ای برخوردار است. هدف این تحقیق، بررسی و دستیابی به معیارهایی است که بتوان به کمک آنها بر تصمیم های سرمایه گذاری مدیران اثر گذاشت و رفتار سرمایه گذاری این گروه را بهتر درک کرد. در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. برای انجام این تحقیق ابتدا با استفاده از پشتوانه نظری و مطالعات تجربی در خصوص موضوع، متغیر های مستقل شناسایی و با استفاده از اطلاعات تعداد 81 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی دوره زمانی 86-80و به کارگیری مدل رگرسیون چندگانه، الگوی تغییرات مخارج سرمایه ای برآورد شده است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که فقط متغیر جریان های نقد عملیاتی، با تغییرات مخارج سرمایه ای رابطه معناداری دارد.

    کلیدواژگان: تغییرات مخارج سرمایه ای، جریان های نقد عملیاتی، نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری، تئوری نمایندگی، بازار های ناقص
|
  • O. Pourheydari, D. Aelipour Pages 1-16
    This paper investigates the behavior of accounting fundamentals considering the business cycle in companies listed in Tehran Stock Exchange (TSE). The accounting fundamentals that investigated are sales growth, changes in gross margin, changes in income before tax, changes in net income, and total asset growth. The study finds that sales growth and changes in gross margin are positively associated with economic conditions (business cycle). There are systematic differences in accounting sensitivity to the business cycle that can be explained by industry- and firm-specific characteristics. For cyclical industries, the influence of the business cycle exists only on sales but not on the other variables. Further analysis shows that accounting sensitivity to the business cycle decreases with firm size.
  • B. Mashayekhi, M. Mohammad Abadi Pages 17-32
    This paper examines the association between corporate governance mechanisms and the quality of accounting earnings. It is discussed and predictable that suitable corporate governance mechanisms make financial reporting more observable and prevent it from low quality. We investigate whether accrual quality, earnings persistence and earnings predictability are affected by the corporate governance. Also, we consider three corporate governance variables: extent of independent (non executive) directors, board leadership, and the number of meetings. We test our hypothesis using a sample of 600 firm-year observations of Tehran Stock Exchange (150 firms during 2005-2008). The findings show that the increasing the number of non executive directors and board meetings strengthen the firm’s earning quality (earnings persistence and its predictability). However, we find no relation between leadership structure and firms’ earnings quality (again, earnings persistence and its predictability). Surprisingly, our results indicate that there is no significant relationship between corporate governance and accruals quality as a measure for earnings quality.
  • A. Ansari, H. Khajavi Pages 33-50
    This research, initially is measures the income smoothing of the companies listed in Tehran stock exchange via the negative correlation between the changes in discretionary-accruals and pre-discretionary income. The aim is to investigate whether the listed companies in Tehran stock exchange, with regard to their responsibility over stock market price, performed income smoothing or not. Therefore, the effect of income smoothing on companies stock market price is analyzed. Then, is the effective factors on companie's income smoothing behavior is also studied. Therefore, liquidity ratio (current ratio), debt ratio (interest coverage ratio), and profitability ratio) return on equity) are considered as independent variables and income smoothing as a dependent variable. The number of the sample companies for a 12-year period (1376-1387), eventually reached 163 companies. The findings indicate that income smoothing causes an increase in companies’ stock market price, and current ratio, interest coverage ratio, return on equity, are in negative correlation with income smoothing.
  • I. Noravesh, H. Zakeri Pages 51-62
    This paper investigates income smoothing through the asset sales. We tested income smoothing in the level of operating income. The test based on a linear multi-regression analysis for the companies listed in Tehran Exchange during 1381-1385. Investigation supports income smoothing so that managers use the gains and losses of the asset sales to smooth earnings. Our evidence also indicate that the level of smoothing in the companies that experience lower level of operating income is more than those which experiencing higher level of operating income.
  • Gh Kordestani, A. Lotfi Pages 63-78
    This article investigates the association between errors in management forecasts of subsequent year earnings and current year accruals. In an uncertain operating environment, managers’ assessments of their firms’ business prospects are imperfect. Since managers’imperfect business assessments influence accruals generation and earnings projection, this article hypothesize that management earnings forecasts exhibit greater optimism (pessimism) when accruals are relatively high (low). Consistent with this hypothesis, Findings show a positive association between management earnings forecast errors and accruals. Also findings show this positive association is stronger for firms with more cash flow volatility.
  • F. Karimi, M. Ashrafi Pages 79-92
    This study explores the relationship between corporate governance mechanisms and capital structure of listed non-financial companies in Tehran Stock Exchange. In the other words the impact of corporate governance mechanisms on the capital structure is investigated. The research sample consists of 80 firms listed in Tehran Stock exchange for the period of 2001 to 2008. The multivariate regression analysis under panel data approach is used to examine the hypotheses and signification of the model is examined by T and F statistics. Measures of corporate governance employed are proportion of non-executive directors, CEO/Chair duality and institutional shareholding. The results consistently produce strong support for the existing a positive and meaningful association between institutional shareholding as a n outsider corporate governance mechanisms and capital structure. However capital structure is not found significantly influenced by CEO/Chair duality and the presence of non-executive directors on the board.
  • S. Osta Pages 93-106
    The present study aims at investigating ownership structure on earning management. In earlier studies, the effects of factors related with corporate governance have been neglected. Thus Ownership structure, in the present paper has been classified into four categories: institutional ownership, corporate ownership, managerial ownership, and external ownership. As no data was found for foreign investor's ownership, thus this type of ownership was not investigated. A hypothesis was formulated for any of the other levels of ownership and its effect on earning management was investigated. For each of the hypotheses, a multiple linear regression model was used. The corporate accepted in Tehran stock exchange during the years 1383-1387 were the population of the study and the research sample consisted of 95 corporate. T-Test and multiple regression were used for the purpose of analyzing the hypotheses. The findings indicated that there is a significant negative correlation between institutional ownership and managerial ownership with earning management but there is a significant positive relationship between corporate ownership and earning management.
  • R. Baradaran Hassanzadeh, H. Taghizadeh, A. Rezai Pages 107-124
    In this paper we provide evidence on the monitoring role of institutional investors from the point of view, whether institutional investment affects informative of reported accounting earnings of companies in Tehran Stock Exchange. In order to measure informative of earnings, three models that evaluate different aspects of informative, have been estimated; so that affect of changes in accounting earnings, earnings to price ratio and earnings to book value ratio on stock returns have been considered as informative of accounting earnings. The population includes the top 100 companies in Tehran Stock Exchange from (1378-1383), with respect to their returns, and the sample includes 39 companies. Related models have been tested by multivariate and single regression moles. The results of overall test of models of research show that the role of institutional investor's ownership has no affect on informative of accounting earnings and the most influencing variables on returns are earnings to price ratio, earnings to book value ratio and changes in earnings. The results also show positive and significant affect of ownership and concentration of institutional investors, separately, on returns.
  • J. Moradi, Gh Ahmadi Pages 125-136

    The main purpose of this study is the proper recognition and comprehension of effective factors and the criteria which can affect managers’ decision on capital expenditures in companies listed in T.S.E. First by reviewing theoretical framework and the related literature, independent variables are recognized then, using the data of 81 listed companies in T.S.E between 2001 to 2007 and with the using multi-dimensional analysis a model for capital expenditure changes is utilized. The findings show that there is a significant relationship between cash flow and capital expenditure changes.