فهرست مطالب

فصلنامه انتظام اجتماعی
سال نهم شماره 1 (بهار 1396)

  • تاریخ انتشار: 1396/03/23
  • تعداد عناوین: 10
|
  • محسن نیازی، حامد نظری، ایوب سخایی صفحات 7-27
    زمینه و هدف
    پژوهش حاضر با هدف استفاده از روش آماری فراتحلیل در راستای تحلیل نتایج پژوهش های انجام شده در زمینه رابطه میان میزان دین داری و احساس امنیت اجتماعی طراحی شده است.
    روش شناسی: به منظور انجام فراتحلیل، 31 پژوهش انجام شده در رابطه با این موضوع بررسی شدند و از این میان 17 پژوهش انجام شده بین سال های 94-1390 در زمینه رابطه میزان دین داری و سرمایه اجتماعی که در فصلنامه های معتبر علمی به چاپ رسیده اند، انتخاب شدند. پژوهش های مذکور با استفاده از روش پیمایشی در جوامع آماری متفاوت و مبتنی بر سنجه های پایا به انجام رسیده اند.
    یافته ها
    در گام نخست ارزیابی پژوهش های منتخب، مفروضات همگنی و خطای انتشار مورد بررسی قرار گرفتند؛ بر این اساس یافته ها حکایت از ناهمگنی اندازه اثر و عدم سوگیری انتشار مطالعات مورد بررسی داشتند. در مرحله دوم، ضریب اندازه اثر با به کارگیری نسخه دوم نرم افزار CMA مورد ارزیابی قرار گرفتند.
    نتیجه گیری
    نتایج به دست آمده نشان دادند که اندازه اثر یا ضریب تاثیر میزان دین داری بر احساس امنیت اجتماعی معادل 193/0 است که برحسب نظام تفسیری کوهن، در حد پایینی ارزیابی می شود. درمجموع نتایج پژوهش نشان داده است که میزان دین داری تاثیری ضعیفی بر احساس امنیت اجتماعی دارد.
    کلیدواژگان: میزان دین داری، امنیت اجتماعی، احساس امنیت، فراتحلیل
  • محمدرضا یوسف زاده، اکرم علیمردانی صفحات 28-50
    زمینه و هدف
    ارزشیابی اثربخشی یکی از مهم ترین سازو کارهای تحقق کیفیت در آموزش است. هدف پژوهش ارزشیابی اثربخشی دوره آموزشی عملیات انتظامی است.
    روش شناسی: روش پژوهش توصیفی از نوع پیمایشی است. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه دانشجویان دوره آموزشی عملیات انتظامی است، هم چنین جامعه آماری را فرماندهان و روسای مستقیم محیط کار و رده های تخصصی تشکیل می دهند. برای انتخاب نمونه آماری از روش تصادفی طبقه ای نسبی و جدول برآورد حجم نمونه کرجسی و مورگان استفاده شده است. حجم نمونه دانشجویان 186 نفر است و حجم نمونه فرماندهان و روسای مستقیم با حجم جامعه برابر است. ابزار اندازه گیری پرسش نامه های محقق ساخته و کارنامه تحصیلی فراگیران بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها از شاخص های آمار توصیفی، آزمون کالموگروف– اسمیرونوف و آزمون T تک گروهی استفاده شد.
    یافته ها
    یافته ها نشان داد که واکنش دانشجویان نسبت به برنامه آموزشی دوره، متوسط بود. بیش ترین میزان یادگیری تخصصی دوره مربوط به درس دفاع شخصی و کم ترین مربوط به درس آیین دادرسی کیفری است و میانگین دروس تخصصی 86/16 است. بیش ترین میزان یادگیری عمومی مربوط به درس مبانی امور انتظامی و کم ترین مربوط به درس نقشه خوانی، قطب نما و کار با جی. پی. اس بوده است. در مجموع میانگین یادگیری دروس عمومی62/16بوده است و از دیدگاه دانشجویان و فرماندهان سطح رفتار شرکت کنندگان در حد متوسط است.
    نتیجه گیری
    با تمسک بر مدل های مختلف ارزشیابی اثربخشی از جمله مدل پاتریک می توان امکان باز اندیشی، بازآفرینی و اصلاحات بنیادی در برنامه های آموزشی دوره عملیات انتظامی را فراهم کرد.
    کلیدواژگان: ارزشیابی، برنامه آموزشی، مدل پاتریک، دوره آموزشی، عملیات انتظامی
  • منصوره دسترنج، مهدی ملاحی صفحات 51-70
    زمینه و هدف
    اعتماد اجتماعی به عنوان شرط اصلی ایجاد یک جامعه سالم و نظم اجتماعی و نیز متغیر امنیت اجتماعی به مثابه نیاز اساسی انسان مورد توجه اندیشمندان و صاحب نظران علوم انسانی و اجتماعی قرار گرفته است. این پژوهش با هدف بررسی رابطه امنیت اجتماعی و اعتماد اجتماعی در میان ساکنان شهر بندرعباس انجام شده است.
    روش شناسی: این پژوهش به روش پیمایشی و با استفاده از تکنیک پرسش نامه انجام گرفت. جامعه آماری، شهروندان بالای 18 سال ساکن شهر بندرعباس بود که با روش نمونه گیری خوشه ایچند مرحله ای 375 نفر به عنوان حجم نمونه مورد بررسی قرار گرفتند. تحلیل اطلاعات از طریق نرم افراز spss انجام گرفت. اعتبار پرسش نامه به روش صوری و پایایی آن به کمک آماره آلفای کرونباخ سنجیده شد.
    یافته ها
    نتایج پژوهش نشان داد میان متغیرهای ابعاد پنج گانه امنیت اجتماعی (سیاسی، مالی، جانی، عمومی، قضایی) با اعتماد اجتماعی رابطه معنادار وجود دارد. در تحلیل رگرسیون چندمتغیره، پس از وارد شدن همه متغیرها، درنهایت چهار بعد امنیت اجتماعی (امنیت جانی، مالی، عمومی، سیاسی) وارد معادله شد و با توجه به مقدار ضریب تعیین (R2)، این متغیرها 2/20 درصد از تغییرهای متغیر وابسته را تبیین کردند.
    نتیجه گیری
    یافته های حاصل از این مطالعه نشان می دهد که هر چه اعتماد اجتماعی در بین افراد جامعه بیشتر باشد، احساس امنیت اجتماعی نیز ارتقاء خواهد یافت؛ بنابراین، برای ایجاد اعتماد اجتماعی باید شرایطی فراهم شود تا مردم کنار یکدیگر احساس امنیت کنند.
    کلیدواژگان: امنیت اجتماعی، اعتماد اجتماعی، احساس امنیت، شهرستان بندرعباس
  • محمد روحانی مقدم، حمیدرضا محمدزاده مهنه، امیرحسین پروانه پور صفحات 71-90
    زمینه و هدف
    نوجوانان و جوانان، بخش مهم و پایه ای سرمایه انسانی هر جامعه به حساب می آیند که درعین حال، بیش تر از سایر گروه های جامعه در معرض بزه کاری و بزه دیدگی قرار دارند. آموزش و پرورش بیش ترین تاثیر را بعد از خانواده بر روح و روان نوجوانان می گذارد و شخصیت اجتماعی و فرهنگی نوجوان در این نهاد پایه گذاری می شود. هدف اصلی این پژوهش «بررسی نقش آموزش و پرورش در پیش گیری زودرس از جرایم دانش آموزان پسر مقطع دبیرستان» بوده است.
    روش شناسی: این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، از تحقیقات توصیفی تحلیلی است که به صورت پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری آن تمامی دانش آموزان مقطع دبیرستان منطقه 5 تهران در سال تحصیلی 1394-95 بوده و برای تعیین نمونه از روش نمونه گیری تصادفی ساده استفاده شده است. برای سنجش نقش آموزش و پرورش و سنجش متغیر پیش گیری از جرم از پرسش نامه محقق ساخته استفاده شده است. روایی ابزار با استفاده از روایی صوری و سنجش پایایی با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ مورد تایید قرار گرفت.
    یافته ها و
    نتیجه گیری
    نتایج آزمون فرضیه های اصلی پژوهش نشان داد که «شناخت آموزش و پرورش از عوامل فردی دانش آموزان» و «شناخت آموزش و پرورش از عوامل محیطی دانش آموزان» در پیش گیری زودرس از جرایم دانش آموزان تاثیر دارند هم چنین آزمون فرضیه های فرعی پژوهش مبین آن است که متغیرهایی مانند «مهارت های اجتماعی مناسب دانش آموزان»، «استقلال و توانایی مقابله با فشارهای روانی»، «داشتن شخصیت و ویژگی های مناسب»، «تمایل به حضور در مدرسه»، «عملکرد تحصیلی مطلوب»، «داشتن افکار و نیات در جهت رفتارهای سالم» و... در پیش گیری زودرس از جرایم دانش آموزان تاثیر به سزایی دارند.
    کلیدواژگان: پیشگیری زودرس، مهارت های اجتماعی، آموزش و پرورش، جرم، دانش آموزان
  • عزت الله سام آرام، سید احمد حسینی حاجی بکنده، حسن موسوی چلک صفحات 91-111
    زمینه و هدف
    یکی از مشکلات کشور روند رو به رشد آسیب های اجتماعی و تنوع آن هاست؛ مشکلی که افزایش بیش تر آن می تواند بر کاهش امنیت اجتماعی تاثیرگذار و نظم اجتماعی را مختل کند. از آن جایی که سیاست گذاری اجتماعی مناسب می تواند در این زمینه اثربخش باشد، هدف این پژوهش بررسی سیاست های اجتماعی کشور در شش برنامه توسعه بعد از انقلاب اسلامی است.
    روش شناسی: پژوهش از نوع تحقیقات کیفی، کاربردی – توسعه ای و توصیفی بوده که با توجه به موضوع و ماهیت آن به صورت اسنادی وکتابخانه ایی انجام شده است. در این پژوهش محتوایی کلیه سیاست های کلی ابلاغی برنامه های توسعه اقتصادی اجتماعی و فرهنگی کشور در بعد از انقلاب اسلامی ایران و احکام قوانین شش برنامه توسعه مورد بررسی قرار گرفته است.
    یافته ها
    یافته های پژوهش نشان می دهد که در برنامه های چهارم و ششم توسعه به موضوع آسیب های اجتماعی بیش از بقیه برنامه پرداخته شده است. برنامه های اول، دوم و پنجم کم ترین توجه به این حوزه را داشته اند.
    نتیجه گیری
    توجه کم و در برخی مواقع نامناسب به آسیب های اجتماعی در سیاست گذاری های کلان کشور موجب شده تا کشور نتواند به موقع و با استفاده از ظرفیت های موجود در جهت کنترل و کاهش آسیب های اجتماعی اقدام های موثری انجام دهد. البته برنامه ششم فرصت مناسبی را فراهم کرده است.
    کلیدواژگان: سیاست گذاری اجتماعی، آسیب های اجتماعی، مددکاری اجتماعی، برنامه توسعه، امنیت اجتماعی
  • امیر وطنی، اکبر وروایی، حمید فاطمی موحد صفحات 112-132
    زمینه و هدف
    یکی از مشکلات شهرهای بزرگ، افزایش میزان جرایم خشن است. جرم سرقت مسلحانه یکی از جرایم خشنی است که در سال های اخیر به دلیل افزایش احساس ناامنی در بین شهروندان اهمیت ویژه ای را در شناخت ماهیت و عوامل موثر بر وقوع آن به دنبال داشته است؛ از همین رو، پژوهش حاضر با هدف مطالعه ماهیت و عوامل موثر بر وقوع جرم سرقت مسلحانه در شهر تهران انجام شده است.
    روش پژوهش: روش پژوهش ترکیبی از روش های توصیفی، تطبیقی و روش علی مقایسه ای است. جامعه آماری پژوهش شامل دو گروه مستقل تجربی و کنترل است که گروه تجربی شامل کلیه سارقان مسلح مرد نگهداری شده و گروه کنترل مشتمل بر شهروندان مرد تهرانی در سال 1394 است.
    یافته ها
    یافته های پژوهش نشان می دهد که تفاوت معناداری میان دو گروه تجربی و کنترل به لحاظ میزان پیوند اجتماعی، انزوای اجتماعی و میزان از هم گسیختگی خانوادگی وجود دارد.
    نتیجه گیری
    نتایج حاکی از آن است که در خصوص ماهیت سرقت مسلحانه، هر سرقت مسلحانه ای، محاربه نبوده، بلکه حسب مورد، ممکن است از جرایم تعزیری یا سرقت مستوجب حد باشد. در خصوص عوامل موثر بر وقوع جرم سرقت مسلحانه تفاوت معناداری میان دو گروه تجربی و کنترل به لحاظ نظارت اجتماعی، انزوای اجتماعی، میزان از هم گسیختگی اجتماعی و میزان پیوند اجتماعی وجود دارد. در این بین دو متغیر نظارت اجتماعی و پیوند اجتماعی با سرقت مسلحانه و پیوند اجتماعی ارتباط معکوسی برقرار است.
    کلیدواژگان: سرقت مسلحانه، انزوای اجتماعی، از هم گسیختگی خانوادگی، محرومیت نسبی و پایگاه اقتصادی، اجتماعی
  • مهدی مقیمی صفحات 133-155
    زمینه و هدف
    آموزه های مرتبط با پیش گیری وضعی، «موقعیت ارتکاب جرم» را یکی از عوامل اساسی جرم محسوب می کند. «مکان» می تواند از نظر ایجاد یا تاثیر بر موقعیت جرم، به عنوان یکی از شاخص های بنیادین، در محور تحلیل های پیش گیری وضعی قرار گیرد. هدف مقاله حاضر، بررسی نقش مکان در پیدایش موقعیت جرم و تبیین ارتباط میان «مکان» با تدابیر پیش گیرانه وضعی است. چگونگی شناسایی مکان های جرم خیز و عوامل موثر در پیدایش آن ها، مهم ترین اهداف فرعی است.
    روش شناسی: مقاله حاضر از نظر هدف، کاربردی است و از نظر روش، توصیفی- کتابخانه ای است و اطلاعات تحقیق به روش اسنادی با استفاده از منابع اصلی کتابخانه ای و ابزار فیش برداری جمع آوری شده است.
    یافته ها و
    نتیجه گیری
    سیاهه جرایم با توجه به ویژگی های مکانی توزیع می شود. بزه کاران با توجه به ویژگی های جرم شناختی حاکم بر منطقه یا محل، در انتخاب مکان ارتکاب جرم، دست به محاسبه هایی منطقی می زنند. بر این مبنا، می توان با توجه به «مکان»، به تدابیر پیش گیرانه جهت بخشید و به موثرترین شیوه، منابع محدود پیش گیری را صرف بحرانی ترین اماکن کرد.
  • محمد سهرابی، علیرضا عادلی، اکبر کردعلیوند صفحات 156-180
    زمینه و هدف
    سرمایه روان شناختی مفهومی است که با الهام از روان شناسی مثبت گرا و با ترکیب حالت های روان شناختی مثبت قابل توسعه و سازمان مثبت گرا مطرح شده است و انضباط از ارکان اصلی پایداری و تداوم هر حوزه ای است و ضرورت انضباط در تمامی جوامع انسانی به شدت احساس می شود؛ بنابراین این پژوهش درصدد بررسی روابط حاکم بین دو مقوله سرمایه روان شناختی و نهادینه شدن انضباط در مراکز آموزش ناجا است.
    روش شناسی: روش پژوهش حاضر از حیث هدف، کاربردی و از منظر روش اجرا، توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری این تحقیق شامل سربازان آموزشی مرکز آموزش شهید باهنر ناجا استان کرمان در سال 1393بوده و با توجه به نوع پژوهش و تعداد متغیرهای مورد مطالعه، با استفاده از فرمول کوکران، تعداد 260 نفر به شیوه تصادفی خوشه ایانتخاب شدند. روش گردآوری اطلاعات و داده ها در این پژوهش، کتابخانه ای و پیمایشی است و ابزار گردآوری در این روش ها نیز به ترتیب، فیش برداری و پرسش نامه محقق ساخته است.
    یافته ها و
    نتیجه گیری
    نتایج پژوهش حاضر نشان داد که رابطه مثبت و معنی داری بین ابعاد سرمایه روان شناختی و نهادینه شدن انضباط وجود داشته و به ترتیب مولفه های امیدواری 685/0، تاب آوری 679/0 و خودکارآمدی 671/0 بیش ترین رابطه مثبت و معنی دار و مولفه خوش بینی 485/0کم ترین رابطه معنی داری را به خود اختصاص داده است .
    کلیدواژگان: سربازان آموزشی، مراکز آموزشی، سرمایه روان شناختی، نهادینه شدن انضباط
  • محسن رستمی، لیلا مدبر، موسی الرضا قائمی صفحات 181-205
    زمینه و هدف
    امروزه رسانه ها نقشی بی بدیل در شکل دهی افکار عمومی و توقعات، قضاوت ها، نیاز و... دارند، هدف از این تحقیق، ارائه الگوی همکاری و همراهی عمومی (با تاکید بر رسانه ملی) به منظور تثبیت راهبردهای اجتماعی است.
    روش شناسی: پژوهش حاضر برای بررسی به روش دلفی، از بین رسانه های جمعی، صدا و سیمای ملی را به دلیل فراگیری انتخاب کرده است. جامعه آماری در پیمایش پژوهش، کلیه شهروندان ساکن شهر تهران در فاصله سنی 20 الی 64 سال است که با استفاده از فرمول کوکران نمونه معرفی از آن ها انتخاب شدند و به روش تصادفی ساده مورد آزمون قرار گرفتند. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها، از آزمون دوجمله ای، همبستگی رتبه ای اسپیرمن و آزمون فریدمن استفاده شده است و همچنین به منظور تبیین مدل به روش مدل سازی معادلات ساختاری از نرم افزار لیزرل استفاده شده است.
    یافته ها
    یافته نشان می دهند که مدل ارائه شده در این تحقیق، از قدرت تبیین مطلوبی برخوردار است؛ به نحوی که الگوی مشارکت انتظامی جامعه یاد شده، 38 درصد تغییرات در میزان تثبیت ویژگی های مورد بررسی را در جامعه تبیین می کند و بقیه به عوامل دیگری غیر از برنامه های صدا و سیمای ملی مربوط می شود.
    نتیجه گیری
    نتایج پژوهش نشان داد که برنامه های صدا و سیمای ملی نیاز به نیازسنجی فرهنگی منطبق با ارزش ها و هنجارهای جامعه دارد تا بتواند نتایج مناسب تری در حوزه طرح تحول اجتماعی داشته باشد.
    کلیدواژگان: برنامه راهبردی، طرح تحول اجتماعی، رسانه های جمعی، صدا و سیمای ملی
  • محمد رضوی، مهدی کلهرنیا گل کار صفحات 206-229
    هدف
    هدف از مطالعه حاضر بررسی تاثیر رضایت از پیشگیری کیفری و غیرکیفری پلیس در ارتباط بین احترام به حقوق شهروندی با احساس امنیت اجتماعی شهروندان بود.
    روش شناسی: تحقیق حاضر از نظر هدف بنیادی و از نظر نحوه گردآوری اطلاعات توصیفی همبستگی است. جامعهی آماری این پژوهش شامل شهروندان منطقه 2 و 20 شهر تهران در سال 94-95 بود. از بین این افراد 384 نفر به صورت در دسترس انتخاب شدند. به منظور جمع آوری داده ها از پرسشنامه امنیت اجتماعی، پرسشنامه رضایت از پیشگیری و پرسشنامه احترام به حقوق شهروندی استفاده شد. جهت تحلیل و تفسیر فرضیه های پژوهش در غالب مدل از تحلیل مدل یابی معادلات ساختاری استفاده شد.
    یافته ها و
    نتیجه گیری
    نتایج به دست آمده در این مطالعه مدل نظری ارائه شده را تایید نمود. در واقع یافته ها مبین آن بود که احترام به حقوق شهروندی هم به طور مستقیم و هم غیر مستقیم بر احساس امنیت اجتماعی تاثیر می گذارد. در مسیر غیر مستقیم احساس امنیت اجتماعی از طریق رضایت از پیشگیری باعث افزایش احساس امنیت اجتماعی می گردد. با توجه به نتایج به دست آمده می توان با آموزش های ضمن خدمت و برگزاری کارگاه ها شرایطی را فراهم نمود که مجریان فعلی قانون به هنگام انجام ماموریت های پیشگیرانه کیفری و غیر کیفری، رعایت حقوق شهروندی را مدنظر داشته باشند.
    کلیدواژگان: رضایت از پیشگیری، پیشگیری کیفری، پیشگیری غیر کیفری، حقوق شهروندی، احساس امنیت اجتماعی