فهرست مطالب

قرآن پژوهی حسنا - پیاپی 20 (بهار 1393)

نشریه قرآن پژوهی حسنا
پیاپی 20 (بهار 1393)

  • بهای روی جلد: 12,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1393/04/19
  • تعداد عناوین: 9
|
  • سخن سردبیر
  • زهره شریعت ناصری صفحه 7
  • عبدالکریم بهجت پور، مجید چهری صفحه 11
    برخی از موضوعات پدیدار شناختی قرآن در حوزه تفسیر و فهم تاثیر به سزائی دارند. از جمله آنها رسالت قرآن یعنی هدف کلان و نهائی خدای حکیم از فرود آوردن اینن متن مقدس است. آشنائی با هدف نهائی در مباحث علوم قرآنی تاثیر می گذارد و دانشمندان این رشته را به کشف نظام موجود و شایسته میان مجموعه اهداف ریز و درشت قرآن موفق می کند. نیز مفسران را که برای کشف مرادهای خدای متعال از قرآن تلاش می کنند، در شناخت جهت گیری های کلان آیات و سور مساعدت می کند و تلاوت کنندگان قرآن را نیز به تدبر شایسته در قرآن توفیق می دهد. علی رغم اهمیت این موضوع، رسالت قرآن به طور غالب مطالعه ای عصری است و به شکل علمی و انسجام یافته در مطالعات پیشینیان بیان نشده است. رسالت قرآن ابعاد گوناگونی دارد. این مقاله به بررسی بسامدی توجه به موضوع در آثار قرآن پژوهی می پردازد. مولفان امیدوارنداین مقاله نظر محققان را در راستای تولید ادبیات علمی لازم این موضوع جلب نماید.
    کلیدواژگان: پیشینه، رسالت، قرآن، ضرورت، پژوهش های قرآنی
  • حسن مجیدی، سمیه مسعودی فر صفحه 29
    قرآن کریم، دریای ژرف و بی کران معانی و مفاهیم، و بهترین راهنما و هدیه الهی برای راهنمایی و هدایت بشریت، در بیان معانی و مفاهیم خود از ترتیب و نظم خاص و ویژه ای برخوردار بوده، به جزءها و سوره هایی تقسیم بندی شده است. این کتاب آسمانی، 114 سوره داشته و هر یک از این سور به نامی مسمی است که بیان کننده محتوا و غرض اصلی آن سوره است و از خلال نام هر سوره می توان مهم ترین و برجسته ترین موضوع و هدف آن سوره را دریافت و درک نمود. نامگذاری سور قرآنی به گونه ای است که می توان بسیاری از این سور را بر اساس یک نظم و ترتیب مشخص و هماهنگ دسته بندی نموده و هر سوره را در دسته ای خاص قرار داد، همچون نامگذاری سور به حروف مقطعه که می توان سوره های طه، یس و... را در این دسته جای داد و نیز دسته بندی بر اساس نام انبیاء و بزرگان دین، نام حیوانات و.... در این مقاله برآنیم تا با بهره گیری از روش تاریخی- تفسیری به بررسی اسامی برخی از سور قرآنی پرداخته و علت نام گذاری آنها را بازگو نماییم.
    کلیدواژگان: قرآن، سوره، نام، محتوی، ارتباط
  • عبدالهادی فقهی زاده، مهدی خوشدونی صفحه 59
    احادیثی که در زمینه تفسیر قرآن کریم از معصومین علیهم السلام رسیده اند همه در یک سطح و جهت معنایی نیستند و از وجوه و سویه های معنایی مختلفی برخوردارند، به طوری که بعضی از روایات تفسیری (حتی در ذیل یک آیه) دارای تعابییر مختلف و حتی مضامینی به ظاهر متعارض با روایات دیگر در همین زمینه است و هر یک توضیحی از آیه ارائه نموده که گاهی با توضیح روایت دیگر در مورد آیه قابل جمع و یا سازگار نیست. اما ائمه علیه السلام خود به گوناگونی روایات خویش اشاره و تایید نموده اند که روایات آنها دارای معاریض کلام و بطن پذیرند و دارای سطوح مختلف معنایی هستند که به اقتضاء، سطوحی از بطون قرآن، که به تناسب درک مخاطب، نوع سوال و... بیان شده است. روایات متعدد از ائمه علیه السلام بر اهمیت شناخت سویه های مخفی سخنان اهل بیت علیهم السلام و ارزش فهم عمیق و درایت مراد روایات تاکید دارند. بنابراین شایسته نیست به محض بر خورد با روایات به ظاهر متعارضی در زمینه روایات تفسیری به دیده انکارو یا غلو به آن نگریست، بلکه باید با دقت و درایت به جهت فهم و درک روایت اقدام نمود. این تحلیل (اتهام غلوو جعل در بعضی از روایات صحیح) ناشی از عدم تفکیک آنها از حیث مراتب و حوزه های مختلف معنایی در قرآن و روایات است. قطعا دسته بندی و گونه شناسی روایات تفسیری و تقسیم این روایت به ظاهر و باطن یکی از راه های درک بهتر و صحیح تر روایات تفسیری معصومان علیهم السلام است.
    کلیدواژگان: روایات تفسیری، معصومان علیهم السلام، ظاهر و باطن، تاویل
  • قاسم مختاری، سحر محبی صفحه 83
    بینامتنی از مباحث جدید نقد ادبی است که به بررسی روابط بین متونی پرداخته و موجب آفرینش متن جدید می شود. بر اساس این نظریه متون و گویندگان آنها متاثر از یکدیگر بوده و آگاهانه و یا ناخودآگاه از سرچشمه های ادبی و فکری یکدیگر بهره جسته اند.
    ظهور آیات قرآن کریم در صحیفه رضویه که در بردارنده ادعیه، زیارات و سخنان گهربار و گرانسنگ امام رضا علیه السلام است، قبل از هر امری نشانگر تاثیر کلام وحی بر شیوه ادبیات امام بوده است. روابط بینامتنی قرآن کریم با صحیفه رضویه، به گونه ای زیبا و هماهنگ صورت پذیرفته است و عمق این تاثیرپذیری لفظی و معنوی در صحیفه کاملا نمایان است. اجرای عملیات بینامتنی در ادعیه صحیفه رضویه وجود مکالمه ای مستمر میان صحیفه و قرآن کریم را به اثبات رسانده و با توجه به تعامل مستقیم حضرت با قرآن کریم و آموزه های دینی، به نظر می رسد که نوع روابط بینامتنی از نوع نفی جزئی و متوازی باشد تا از نوع نفی کلی(معنای متن حاضر مخالف با متن غایب است). در حقیقت تبلور آیات قرآنی در صحیفه ی امام رضا علیه السلام زمینه ماندگاری این گوهر گرانسنگ را به وجود آورده است.
    این جستار به بررسی برخی از ادعیه صحیفه رضویه از منظر روابط بینامتنی می پردازد و پس از ارزیابی آنها بر اساس اصول و قواعد این نظریه، بر آن است تا میزان تاثیرپذیری امام رضا علیه السلام در ادعیه خود از آیات و روایات را تبیین کند.
    کلیدواژگان: قرآن کریم، صحیفه رضویه، بینامتنی، ادعیه
  • مهدی اکبر نژاد، توران مهمدی صفحه 100
    یکی از مهم ترین نیازهای بشر دست یافتن به آرامش روحی و روانی است و بسیاری از اقدامات و کارهایی که انجام می دهد برای پاسخ به این نیاز است. مساله ای که همیشه برای آدمی به عنوان یک دغدغه مطرح بوده این است که راه رسیدن به آرامش واقعی روح و روان در چه چیز یا چیزهایی است؟ پرسشی که در متون دینی ما به روشنی بدان پاسخ داده شده و آن این که آرامش واقعی تنها با یاد خداوند میسر است و بالاترین مرتبه یاد خداوند با نماز حاصل می شود. مساله ای که این مقاله در صدد پاسخ به آن می باشد این است که از نگاه قرآن کریم چگونه با نماز می توان آرامش بدست آورد؟ و با چه اسلوب و روشی این مهم حاصل خواهد شد؟ روش تحقیق در این نوشته شیوه توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای می باشد.
    کلیدواژگان: نماز، قرآن کریم، آرامش روان و اثربخشی
  • امیر مقدم متقی، مرضیه یاوری صفحه 119
    عبدالغنی نابلسی از شعرای برجسته دوره انحطاط به شمار می رود که در اشعار خود شواهد قرآنی بسیاری به کار بسته و در به کار بردن آنها توانایی شگفت آوری از خود نشان داده است. جای جای دیوان الحقائق و مجموع الرقائق وی آکنده از الفاظ و مفاهیم قرآنی است. گویی قرآن با روح وی عجین شده است؛ شاعر لب باز نکرده مگر اینکه گوشه ای از آیات قرآنی را بیان نموده تاجایی که می توان گفت بخش عظیمی از دیوان وی نظم آیات قرآن است چه از نظر لفظی و چه از نظر معنایی و مفاهیم عمیق قرآنی را به وضوح در دیوان خویش جای داده است. دیوان وی حاوی اشعار الهی است، یعنی در همه جای آن به یگانگی خدا اعتراف نموده است. به جرات می توان گفت همین مساله هم هدف اصلی شاعر بوده که گویی در یک بیت دیوانش نیز از این هدف خارج نشده است. به حق می توان وی را از برجسته ترین شاعرانی به حساب آورد که در عصر انحطاط، نور قرآن در آثارشان تجلی یافته است.
    کلیدواژگان: نابلسی، تجلی قرآن، الحقائق و مجموع الرقائق
  • رقیه علیزاده صفحه 151
    روزگار ما، روزگاری است که در همه جا سخن از بزرگداشت زن و احیای حقوق وی می رود. از سوی دیگر، بهائیان مدعی اند که دوران ادیان سلف سپری شده و آئین ایشان، مترقی ترین آئینی است که در روی زمین وجود دارد. پس باید دید که بهاءالله، از زنان چگونه تجلیل نموده و به هنگام سخن گفتن از ایشان، چه تعبیری را به کار برده است؟
    نکته جالب در مورد بهائیت، پیشتیبانی بی حد و حصر کانون های استکباری و استبدادی شرق و غرب از آنهاست و سردمداران این فرقه برای جلب توجه و تامین شهوات و تمایلات نفسانی آنان، بتساوی حقوق مرد و زن قائل شده اند. اینک ما حجاب از چهره ی این گفتار ناصواب گشودیم و این باب را در این کتاب افزودیم که حقیقت را کشف نمائیم و مطلب را روشن سازیم.
    کلیدواژگان: زن، تساوی، بهائیت، ارث، حقوق
  • میثم صفری صفحه 171
|
  • Abdolkarim Bahjatpoor, Majid Chehri Page 11
    Some of Quranic phenomenology subjects play an important role in the field of commentary and understanding. One of these subjects is Quran mission, i.e. God final aim to descend this Holy Text. Finding out final aim effects on Quran sciences discussions and scholars will success in discovering existing system between partial and general Quranic aims. Also, it helps to commentators, who are seeking to discover God intention of descending Quran in order to identify verses and surahs orientation, and then, it leads readers to fine contemplation in Quran. In spite of this important subject, Quran mission is often a periodical study and it has not been indicated in predecessor studies as a scientific and coherent one. Quran mission has various aspects. Above mentioned subject in Quran research works will be discussed in this paper. The authors hope that this paper will be useful to scholars to create scientific literature in the field of this subject.
    Keywords: background, mission, Quran, necessity, Quranic researches
  • Hassan Majidi, Somayeh Masudi Far Page 29
    Holy Quran is replete with meanings and concepts and it is the best Divine gift and guide to lead human. It follows a certain discipline in expressing its meanings and concepts. It divides into parts and surahs. It includes 114 surahs whose names indicate the main intention and its theme. The main purpose of the surah can be found out by its name. Selecting a name for Quranic surahs are in accordance with a special category as follows; Moghatae Letters such as TAHA, YASIN,…, and also, the name of prophets and religious men, the name of animals, etc. By historical-commentarial method, we will discuss the name of some surahs and the reason of selecting a name to them in this paper.
    Keywords: Quran, surah, name, theme, relation
  • Abolhadi Feghhizadeh, Mahdi Khoshduni Page 59
    Infallibles (AS) Hadiths in the field of Quran commentary arent in the same level and meaning orientation. They have different aspects of meaning so that some of commentary traditions about one verse have different explanations and theme in comparison with other traditions in the same field. However, Infallibles (AS) have referred to variety of their traditions and they have confirmed that their traditions have speech opponent and esoterism, and also, they have different aspects of meaning so that they have been expressed with regard to some level of Quran esoteric relating to audience understanding, kind of raised question, and so on. Several traditions of infallibles (AS) confirm the importance of finding out hidden aspects of Ahlol-Bayt (AS) speech and the value of deep understanding and the intention of these traditions. Thus, we shouldnt pay attention to apparently contradictory traditions in the field of commentary traditions as denial or hyperbole ones, but we must understand the tradition by itself. As a result, one of the best ways to understand Infallibles (AS) commentary tradition is classifying and typology of these commentarial traditions and dividing them into exoteric and esoteric ones.
    Keywords: commentary traditions, Infallibles (AS), exoteric, esoteric, interpretation
  • Ghasem Mokhtari, Sahar Mohebbi Page 83
    Inter-textual is one of new discussions in the field of literary criticism in which inter-textual relations are studied and it cause to create a new text. Accordingly, texts and their narrators interact and use literary and thought origins consciously or unconsciously. By the advent of Quranic verses in Razaviyeh Book including prayers, special prayers of pilgrimage, Imam Reza (AS) fine speech, imply on effectiveness of Divine speech on Imam Reza (AS) literary style in the first place. Quranic inter-textual relations with Razaviyeh Book have been coordinated and it is quite obvious in Razaviyeh Book as a verbal and spiritual effectiveness. Also, a continuous dialog between Razaviyeh book and Quran has been confirmed by inter-textual relations in Razaviyeh Book prayers. Direct interaction between Imam Reza (AS), Quran and religious doctrine indicate that the kind of inter-textual relations is trivial and parallel negation rather than general negation (the meaning of the present text is opposite of the absent one). In fact, Razaviyeh Book has been permanent by Quranic verses. Some of Razaviyeh Book prayers in inter-textual viewpoint are studied in this paper, and then, they will be evaluated in accordance with principles and rules of this theory in order to illustrate the level of effectiveness of Imam Reza (AS) prayers on Quranic verses and traditions.
    Keywords: Holy Quran, Razaviyeh Book, inter, textual, prayers
  • Mahdi Akbar Nejad, Turan Mohmedi Page 100
    One of the most important human needs is to access to peace of mind. Thus, he/she does so many things to meet it. As a human concern, following question always raises; "what is/are the way of accessing to real peace of mind?" above question has been answered in our religious texts obviously so that real peace of mind is just accessed by memory of God and the highest level of it is prayer. The main purpose of this research is how can anyone access to peace of mind by prayer and by which method? Research method is descriptive-analytic and library references in this paper.
    Keywords: prayer, Holy Quran, peace of mind, effectiveness
  • Amir Moghaddam Mottaghi, Marziyeh Yavari Page 119
    Abdolghani Nablosi is one of the prominent poets in degeneration period. Surprisingly, there are many Quranic evident in his poem. Also, "Divan Al-haghaegh and Mojam-al- raghaegh" are replete with Quranic words and concepts as if Quran has been combined to his soul. Great part of his Divan is Quranic verses whether in terms of verbal or Quranic meaning and concepts viewpoint. His Divan includes Divine poems, i.e. Unity of God has been confessed throughout it. In fact, this is the main purpose of the poet. As a result, he is one of the most prominent poets in degeneration period that Quran has been manifested in their works.
    Keywords: Nablosi, Quran manifestation, Al, haghaegh, Mojam, al, raghaegh
  • Roghayeh Alizadeh Page 151
    There is woman honor ceremony and reviving her rights everywhere in our times. On the other hand, Bahai claims that the previous religion's period has been passed and their doctrine is the most advanced one on the earth. Then, we must observe how Bahaollah honor women and by what words refer to them? Surprisingly, in Bahaism are arrogant and autocratic centers infinite support in East and West of them and their authorities represent equal rights between men and women in order to provide their passion and sensual inclination. Thus, we will reveal this incorrect speech and we will discuss the truth in this paper.
    Keywords: woman, equality, Bahaism, heritage, rights