فهرست مطالب

پژوهش های منطقه ای - سال پنجم شماره 17 (پاییز 1396)

فصلنامه پژوهش های منطقه ای
سال پنجم شماره 17 (پاییز 1396)

  • بهای روی جلد: 100,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1396/09/20
  • تعداد عناوین: 5
|
  • محمد جواد محسنی، عمران حلیمی صفحات 7-31
    خشونت گرایی، یکی از معضلات اصلی کنونی جوامع اسلامی به شمار می رود. این وضعیت، پرسش های بی شماری را به میان می کشد؛ یکی از پرسش های اساسی این است که عوامل اجتماعی- فرهنگی پیدایش گروه های خشونت گرا در دنیای اسلام کدام اند؟ پژوهش حاضر، با روش توصیفی- تحلیلی این موضوع را بررسی نموده و عامل اصلی ظهور این گروه ها را در دنیای اسلام، فشارهای روحی- روانی می داند که به شکل متراکم و از طریق بحران های فرهنگی- معرفتی، محرومیت نسبی و ناکامی های اجتماعی و سیاسی، بر امت اسلامی تحمیل می گردد. این فشارها هنگامی که با تعارضات قومی، مذهبی و طبقاتی ترکیب می شود، زمینه ی بروز خشونت و درگیری های اجتماعی را دوچندان می کند.
    کلیدواژگان: گروه های خشونت گرا، دنیای اسلام، بحران فرهنگی- معرفتی، محرومیت نسبی، تعارضات قومی و مذهبی، ناکامی های اجتماعی
  • محمدرضا رحیمی، حسین زاهدی صفحات 33-50
    وضعیت فرهنگی در افغانستان امروز، فرهنگ اسلامی این کشور را با چالش های جدی روبه رو نموده است. این موضوع برای شیعیان افغانستان نیز، از یکسو تهدید و از سوی دیگر فرصت است. تحلیل قوت های فرهنگی شیعیان افغانستان زمینه ی استفاده از فرصت های فراهم شده را آماده نموده و آنها را از مخاطرات فرهنگی دور نگه می دارد. چگونگی مدیریت وضعیت فرهنگی حال و آینده ی شیعیان در چنین شرایطی، مسئله ی جدی و اساسی به شمار می رود. بر این اساس، مقاله ی پیش رو به برنامه ریزی راهبردی فرهنگی شیعیان افغانستان پرداخته است. برنامه ریزی راهبردی فرهنگی براساس وضعیت شناسی شیعیان افغانستان با مدل راهبردی (توز) ، بر مبنای نظریه ی فرهنگ اسلامی با روش توصیفی استنباطی انجام شده است. در این پژوهش، با تجزیه و تحلیل داده های پژوهش، یعنی قوت های فرهنگی، راهبرد تاسیس نهاد بزرگ شیعی با اتکا به ظرفیت ها و قوت های فرهنگی مانند پایبندی به مناسک دینی و مذهبی، پیروی از اهل بیت: ، ظرفیت عاشورا و انتظار، ظرفیت ظلم ستیزی و حق طلبی، فرهنگ عزتمندی پیشنهاد گردیده است.
    کلیدواژگان: افغانستان، شیعیان، فرهنگ، برنامه ریزی، راهبرد
  • روح الله طالبی آرانی، نورالدین اکبری کریم آبادی صفحات 51-85
    اسلام گرایان عضو حزب عدالت و توسعه پس از این قدرت یابی در ترکیه (2002م) ، رویکردهای جدیدی در سیاست داخلی و خارجی در پیش گرفتند. یکی از کشورهایی که روابط ترکیه با آن در پرتو مبانی فکری حزب جدید حاکم بر ترکیه، دست خوش تغییرات جدی گردید، سوریه است. با روند تحولاتی که از سال 2002م تاکنون در ترکیه به وجود آمده است، این پرسش به ذهن متبادر می شود که سیاست خارجی ترکیه در قبال سوریه در دوره ی سوم نسبت به دوره ی دوم چه تفاوت هایی داشته است و چه عواملی منجر به ایجاد این تغییرات شد؟ این نوشتار با روش توصیفی و تحلیلی و با مقایسه و تشریح عملکرد و رفتار سیاست خارجی و داخلی دولت عدالت و توسعه از سال 2002م تا 2011م و 2011م تا 2015م نشان می دهد که ترکیه پیش از 2011م، دیپلماسی عمل گرایانه و اقتصاد محور را پی گرفته بود، ولی تحولات و رویکردهای حزب عدالت و توسعه از 2011م به بعد، موجب امنیتی شدن چهره ی ترکیه در عرصه ی تعاملات داخلی، منطقه ای و بین المللی شده است.
    کلیدواژگان: حزب عدالت و توسعه، ترکیه، اسلام گرایان، سیاست خارجی
  • رضا لک زایی صفحات 87-112
    از دیدگاه امام خمینی1، همگرایی، از اهداف بزرگ دین، ابزار پیشبرد اهداف دیگر و عنصر کلیدی تشکیل جامعه ی فاضله است که در ایجاد و استقرار عدالت نقش محوری دارد. راهکارهای امام خمینی1 برای ایجاد، تثبیت و گسترش همگرایی در جهان اسلام، پرسش اصلی این مقاله است. پاسخ، براساس چارچوب نظری «امهات مطالب یا اس المطالب» و نظریه ی سه لایه ای بودن دین، با روش اکتشافی- استقرایی ارائه شده است. از نظر امام خمینی1، تحقق برادری در سه سطح باورها، اخلاق و رفتار در سطح جهان اسلام و گام دوم، که بیشتر مرتبط با سطح سوم، یعنی سطح رفتار است، مبارزه با قدرت های مستکبر و ظالم است. این دیدگاه مبتنی بر سیره ی انبیای الهی: ، اهل بیت: و آموزه‏های قرآن کریم است که در «نپذیرفتن ولایت یهود و نصارا» ، «دوری از نزاع» ، «اخوت ایمانی» ، «اعتصام به حبل الله » ، «کنار گذاشتن ترس و واهمه» ، «همبستگی برادروار» و «مبارزه با ظلم و ظالم» تجلی می یابد. اعلام برائت از مشرکین در اجتماع ایمانی حج ابراهیمی7، الهام گرفتن از عاشورا، پیروی از منجی موعود+، بخش‏هایی دیگر از کارایی دیدگاه امام خمینی1 را نشان می‏دهد که در این مقاله از آنها بحث شده است.
    کلیدواژگان: امام خمینی1، همگرایی، برادری، جهان اسلام، مبارزه با ظلم و ظالم
  • رفعت سید احمد صفحات 113-142
    انقلاب 25 ژانویه 2011 مصر، نقطه عطفی میان دو دوره مهم در تاریخ مصر و نیز در بین تمام نیروهای سیاسی و اجتماعی آن به ویژه جنبش های اسلامی به شمار می رود. برخی از این جنبش ها که تا پیش از این از ترس ابزارهای قلع و قمع نظام سیاسی حاکم در عهد مبارک در دالان های تقیه سیاسی پنهان شده بودند، در این دوره قدرتمندانه، به صورت جدی و با استراتژی های خاص ظهور پیدا کردند و برخی که تا پیش از این به دور از دسته بندی های سیاسی و اشکال مختلف آن، تنها به فعالیت های تبلیغی می پرداختند، این بار آنچه را در دل داشته و بدان معتقد بودند، آشکار ساخته و اعلام نمودند که دین چیزی جز سیاست نیست و برپایی دولت اسلامی واجب کفایی است. برخی از جنبش ها نیز که تا پیش از این، از خشونت ابراز پشیمانی و توبه سیاسی کرده بودند و در کنار نظام سابق از سادات با عنوان شهید نام می بردند، این بار، کشتن سادات را، عمل به واجب فراموش شده (جهاد) عنوان کردند و اساسا عامل قتل وی را زمینه ساز انقلاب 25 ژانویه دانستند. مواضع، سیاست ها و دیدگاه ها، به ویژه در میان نیروهای سلفی (وهابی) با تغییر و تبدیل روبه رو شد؛ اما در نهایت با وجود تمام این تحولات پیچیده، جوهر دعوت و اندیشه در تمامی این جنبش ها و فضاهای سیاسی عمومی هم چنان ثابت باقی ماند و این، ابزارها و شکل های بروز خود بود که با تغییر روبه رو شد؛ در حالی که افکار و ایدئولوژی ها ثابت ماند، یا اینکه حداقل تا زمان نوشتن این مطلب (مارس 2011) هم چنان ثابت مانده است. چه بسا تغییرات بزرگی که جامعه در این میان با آن روبه رو شد و موجب برکندن بنیان های نظام سابق گشت و علی القاعده باید به تغییرات موازی در اصول اندیشه ها و ایدئولوژی جنبش ها و سازمان های اسلامی در مصر می انجامید، اما چنین چیزی هنوز به صورت کامل محقق نگشته است. حال، تا زمانی که چنین اتفاقی روی دهد، به خوانش، رصد و تحلیل طرح و برنامه و تطور این جنبش ها از زمان پیدایش آن تا شکل گیری انقلاب 25 ژانویه 2011 می پردازیم و پرسش خود را حول این محور سامان می دهیم.
|
  • Dr. Mohammad Javad Mohseni, Omran Halimi Pages 7-31
    Violence is one of the main problems of the present Islamic societies. This situation brings in numerous questions; one of the main questions is, what are the social and cultural factors of the appearance of violent groups in the Islamic world? The present research uses a descriptive analytical method to determine the psychological stresses as the main cause in the appearance of these groups in the Islamic world which be forced to form of dense and through: 1) epistemic cultural crises, 2) relative deprivation and 3) social and political failures on the Islamic Ummah. When these pressures combined with ethnic, religious and class conflicts, double the conditions for the appearance of violence and social conflict.
    Keywords: violent groups, Islamic world, epistemic cultural crisis, relative deprivation, ethnic, religious conflicts, social failures
  • Dr. Mohammad reza rahimi, Hossein Zahedi Pages 33-50
    The cultural invasion of Afghanistan poses the Islamic culture of the country to a serious challenge. This issue is either a threat for the Shiites of Afghanistan and or the opportunity. Analysis Afghanistan's Shiite Cultural Intelligence has prepared the ground for using the opportunities provided and avoids them from cultural peril. How to manage the present and future conditions of the Shiites in such a situation is a serious and fundamental issue. Accordingly, this paper focuses on the issue of strategic planning of the Shiites in Afghanistan. Cultural strategic planning has been carried out based on the status of Shiites of Afghanistan with Toz’s strategic model based on the theory of Islamic culture with inferential descriptive method. In this research, by analyzing the data of the research, the strengths of the culture, has been suggested the strategy of the great Shiite institution, relying on the capacities and strengths of the culture, such as subordination to the religious and devout rituals, adherence to Ahl al-Bait (as against Islam), Ashura and waiting Capacity, oppression and truth capacity, culture dignity, and so on.
    Keywords: Cultural, Shiites, Planning, Strategic
  • Dr. Rouhollah Talebi Arani, Nour Al, Din Akbari Karimabadi Pages 51-85
    The Islamists of the Justice and Development Party, after gaining power and government in Turkey (2002), took a new approaches to Turkey's domestic and foreign policy. Syria is one of the countries whitch Turkey's relations with it have undergone major changes influenced by the intellectual foundations of the new ruling party in Turkey. Therefore, with the evolutions in Turkey since 2002 so far, This question comes to mind Turkey's foreign policy towards Syria what have been the differences in the second period, and what factors led to these changes? This paper represents by descriptive and analytical method and by comparing and describing the performance and conduct of the foreign and domestic policy of the justice and development government from 2002 to 2011 and 2011 to 2015 Shows that Turkey pursued a pragmatic and economic-oriented diplomacy in the pre-2011 period. But the evolutions and approaches of the Justice and Development Party from 2011 onwards have secured the image of Turkey in the field of internal, regional and international interactions.
    Keywords: Justice, Development Party, Turkey, the Islamists, Foreign Policy
  • Reza Lakzaei Pages 87-112
    From Imam Khomeini's point of view, unity and convergence are among the great goals of religion, the tools of advancing other goals and the key element of the formation of the utopian society, which has a central role in the creation and deployment of justice. Imam Khomeini's strategies for the creation, consolidation and expansion of unity and convergence in the Islamic world are the subject of this article. The response is provided in accordance the theoretical framework of AS AL-MATILIB with inductive exploratory method. The most important strategy of Imam Khomeini is the view he describes that as "the victory of blood on the sword". This view is based on the manner of the divine prophets, the Ahl al-Bayt and the teachings of the Holy Qur'an, which collects the purpose of the Islamic world under a single goal and it is the "resurrection for ALLAH" that has been embodied in the "rejection of the Jewish and Nazarene provinces", "avoidance of strife", "the brotherhood of faith", "empathy with HABL AL-ALLAH", "the abandonment of fear and horror", "solidarity with the brotherhood" and "the fight against oppression and oppressors". The announcement of the exculpation of the idolaters in the faith community of Hajj Ebrahimi, the inspiration from Ashura, the dedication of the promised Savior, shows another part of the dimensions of the logic of the victory of blood on the sword and its efficacy, which is discussed in this article.
    Keywords: Justice, Development Party, Turkey, the Islamists, Foreign Policy