فهرست مطالب

پژوهشهای علوم و فناوری چوب و جنگل - سال بیستم شماره 4 (زمستان 1392)

فصلنامه پژوهشهای علوم و فناوری چوب و جنگل
سال بیستم شماره 4 (زمستان 1392)

  • 218 صفحه،
  • تاریخ انتشار: 1393/04/20
  • تعداد عناوین: 12
|
  • حمید جلیلوند، شمس الدین بالاپور صفحه 1
    درختان قادرند تاثیرات طولانی مدت شرایط اقلیمی را در پهنای حلقه های رویش خود منعکس نمایند. امروزه با توجه تغییر اقلیم مطالعات روی روند اقلیمی گذشته و برآورد آن در آینده از ضروریات میبا شد. از انجایی که عامل محدود کننده رشد درختان در حد فوقانی جنگل ها اقلیم می-باشد و از طرفی به دلیل کند رشدی گونه بلوط اوری در این پژوهش تاثیر متغیرهای اقلیمی بارندگی و دما بر رویش قطری سالیانه اوری در دارمز در دامنه شمالی البرز مورد مطالعه قرار گرفت. به این منظور از 12 پایه درخت بلوط اوری نمونه های رویشی استخراج و پهنای دوایر سالیانه بوسیله ابزارها و برنامه های موجود اندازه گیری شد. تاریخ گذاری و تطبیق بین نمونه ها انجام و مقدار بیشینه و کمینه مقدار درصد تطابق در بین نمونه ها به ترتیب 62 و 52 به دست آمد. میانگین مقادیر پهنای دوایر سالیانه استاندارد و شاخص بلوط اوری نیز محاسبه و کرونولوژی اصلی به طول 276 (2010-1734) سال تعیین شد. نتایج ضریب حساسیت، سیگنال معرف جمعیت آماری، نسبت سیگنال به ناهنجاری را به ترتیب 24/0، 85/0 و 15/6 نشان داد. رابطه رویش و اقلیم با استفاده از روش تابع پاسخ معلوم ساخت که دمای هوای مارس (اوایل شروع فصل رشد) و جولای (اواسط فصل رشد) مهم ترین عامل اقلیمی تاثیر گذار بر رشد بلوط اوری در دارمرز است. بررسی سال های شاخص نیز معلوم ساخت که حداقل فاصله زمانی وقوع احتمالی رویداد های منفی اقلیمی دو سال و حداکثر هشت سال در منطقه می باشد. نتیجه نهایی تحقیق حاضر نشان داد که دوره های ترسالی و خشک سالی احتمالی به طول دو و سه سال می باشد. بنا بر این میتوان از آن در مدیریت بحران های طبیعی و خشکسالی ها در آینده و همچنین در مدیریت و برنامه ریزی جنگل و پرورش آن استفاده نمود.
    کلیدواژگان: بلوط اوری، دارمرز، ترسالی و خشک سالی، سال شاخص
  • سید جلیل علوی، قوام الدین زاهدی امیری، زهرا نوری، محمدرضا مروی مهاجر صفحه 21
    یکی از مهم ترین جنبه های ساختاری یک توده جنگلی، الگوی مکانی درختان می باشد که در توصیف اکوسیستم های جنگلی و مدیریت پایدار آن نقش مهمی ایفا می نماید. نظر به این که بیماری مرگ نارون و قطع بی رویه درختان ملج، موجودیت این گونه را تهدید می نماید، این مطالعه سعی دارد تا با بررسی الگوی مکانی به مدیریت حفاظتی این گونه ارزشمند برای جلوگیری از انقراض آن و همچنین احیای آن کمک نماید. مطالعه حاضر در بخش نم خانه، جنگل خیرود نوشهر صورت گرفته است. به دلیل وسعت منطقه مورد مطالعه (1035 هکتار)، کلیه پایه های ملج با قطر برابر سینه بزرگ تر از 10 سانتی متر با سیستم موقعیت یاب جهانی ثبت و الگوی مکانی درختان با استفاده از تابع K رایپلی بررسی شد. نتایج نشان داد که گونه ملج در فواصل کمتر از 10 متر دارای الگوی تجمعی بوده و در فواصل بزرگ تر الگو به سمت تصادفی بودن تغییر می نماید. به منظور بررسی این که آیا الگوی کپه ای در فواصل کوتاه، متاثر از درختان مادری می باشد، درختان بر اساس قطر برابر سینه به چهار کلاسه قطری کم قطر، میان قطر، قطور و خیلی قطور تقسیم شدند. استفاده از تابع یک متغیره K رایپلی برای هر یک از کلاسه ها نشان داد که کلاسه کم قطر دارای الگوی تجمعی بوده و با افزایش کلاسه قطری الگوی مکانی گونه ملج تمایل به تصادفی شدن دارد. اجتماع پذیری بین کلاسه های کم قطر با سایر کلاسه ها با استفاده از تابع دو متغیره K رایپلی نشان می دهد که بین درختان کم قطر و سایر کلاسه ها، اثر متقابل منفی وجود دارد و این فرض که درختان قطور عامل تشکیل الگوی کپه ای می باشد، رد می گردد. می توان نتیجه گیری نمود شرایط رویشگاهی مناسب، عدم تمایل قاچاقچیان چوب به قطع درختان کم قطر ملج و (احتمالا وجود) اثر متقابل مثبت بین گونه ملج با سایر گونه ها باعث تشکیل الگوی مکانی کپه ای گردیده باشد.
    کلیدواژگان: گونه ملج، الگوی پراکنش، بیماری مرگ نارون، تابع K رایپلی، اجتماع پذیری
  • سیده زهره میردیلمی، غلامعلی حشمتی صفحه 41
    بررسی اصولی و علمی پراکنش رستنی های جنگلی بر روی نیم رخ های سلسله جبال البرز می تواند به معرفی رویشگاه های طبیعی بر حسب تغییرات ارتفاع از سطح دریا منجر شود. هدف از انجام این پژوهش بررسی الگوی پراکنش گیاهان در امتداد گرادیان ارتفاعی واقع شده در دامنه شمالی رشته کوه های البرز در منطقه توسکاستان- چهارباغ واقع در استان گلستان است. در این پژوهش حضور گونه های گیاهی بر روی 24 ترانسکت 100 متری عمود و در دو طرف جاده و نقاط نمونه برداری (12 نقطه)، در 740 متر ارتفاع از سطح دریا و با تغییرات 200 متری ارتفاع از سطح دریا، - امتداد گرادیان بین 2340 براساس تشابه و نداشتن PC-ORD توسط نرم افزار 5 TWINSPAN ثبت شد. با استفاده از آنالیز تشابه گونه های گیاهی در داخل ترانسکت های نمونه برداری شده، گروه بندی شدند. برای بررسی ارتباط بین پوشش گیاهی و عوامل محیطی (ارتفاع، شیب، جهت جغرافیایی، بارندگی، درجه حرارت، بهره گیری شد. نتایج نشان داد (PCA) رطوبت نسبی و تبخیر و تعرق) از آنالیز تجزیه مولفه های اصلی که 4 گروه گیاهی قابل تفکیک با فرم های رویشی (الف) درخت و درختچه، (ب) درختچه و بوته، (ج) بوته و فورب و (د) فورب و گراس تشخیص داده شد. عوامل محیطی به خصوص ارتفاع از سطح دریا با اثرگذاری بر پارامترهای اقلیمی در تفکیک و پراکنش این فرم های رویشی تاثیر به سزایی دارد. به طوری که یک یا چند گونه گیاهی، معرف خصوصیات بوم شناختی خاص آن دامنه ارتفاعی می باشند.
    کلیدواژگان: گرادیان ارتفاعی، پراکنش، رستنی های گیاهی، رشته کوه های البرز
  • پیمان فرهادی، جواد سوسنی، کامران عادلی، وحید علیجانی صفحه 61
    به منظور مدیریت صحیح جنگل، بررسی تغییرات ایجاد شده بر اثر فرایندهای طبیعی و دخالت های بشر ضروری می باشد. در این تحقیق، با استفاده از شاخص های کلارک و ایوانز و زاویه یکنواخت تغییرات موقعیت مکانی درختان و با استفاده از شاخص های آمیختگی و شانون-وینر تغییرات تنوع گونه ای درختان جنگل های قلعه گل خرم آباد، قبل و بعد از تخریب مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور، با استفاده از آماربرداری صد در صد در محدوده ای به وسعت 32 هکتار که در برگیرنده سه منطقه نزدیک به جاده، تپه و دشت می باشد، وضعیت فعلی جنگل مذکور بررسی شد. سپس با در نظر گرفتن درختان قطع شده (وضعیت پیش از تخریب) موقعیت مکانی و تنوع گونه ای درختان بررسی و با وضعیت فعلی منطقه مورد مطالعه مقایسه شد. مقادیر شاخص کلارک و ایوانز قبل و بعد از قطع به ترتیب برابر با 43/0 و80/0 محاسبه شد که نشان دهنده تغییر موقعیت مکانی از حالت کپه ای به حالت مابین تصادفی و کپه ای می باشد. همچنین میانگین شاخص زاویه یکنواخت قبل و بعد از قطع به ترتیب برابر با 50/0 و 47/0 محاسبه شد که نشان دهنده ی چیدمان تصادفی درختان همسایه در هر دو حالت می باشد. میانگین شاخص آمیختگی قبل و بعد از تخریب به ترتیب برابر با 05/0و 06/0 محاسبه شد که نشان دهنده ی افزایش بسیار اندک اختلاط می باشد. همچنین نتایج حاصل از شاخص شانون-وینر قبل از قطع برابر با 23/0 و بعد از قطع برابر با 25/0 محاسبه شد، که این شاخص نیز افزایش بسیار اندک تنوع گونه ای را نشان می دهند. در ادامه، موقعیت مکانی و تنوع گونه ای سه منطقه مجاور با جاده، تپه و دشت به تفکیک بررسی و مقایسه شد. نتایج حاصل از این شاخص ها می تواند برای تعیین میزان تغییرات بوجود آمده بر اثر فرایندهای طبیعی و دخالت های بشر مورد استفاده قرار گیرند.
    کلیدواژگان: موقعیت مکانی، تنوع گونه ای، تخریب جوامع محلی، جنگل های زاگرس
  • فرخ پورشکوری الله ده، علی اصغر درویش صفت، فرهاد صمد زادگان، پدرام عطارود، جواد سلیاری صفحه 81
    درختان قادرند تاثیرات طولانی مدت شرایط اقلیمی را در پهنای حلقه های رویش خود منعکس نمایند. امروزه با توجه تغییر اقلیم مطالعات روی روند اقلیمی گذشته و برآورد آن در آینده از ضروریات میبا شد. از انجایی که عامل محدود کننده رشد درختان در حد فوقانی جنگل ها اقلیم می-باشد و از طرفی به دلیل کند رشدی گونه بلوط اوری در این پژوهش تاثیر متغیرهای اقلیمی بارندگی و دما بر رویش قطری سالیانه اوری در دارمز در دامنه شمالی البرز مورد مطالعه قرار گرفت. به این منظور از 12 پایه درخت بلوط اوری نمونه های رویشی استخراج و پهنای دوایر سالیانه بوسیله ابزارها و برنامه های موجود اندازه گیری شد. تاریخ گذاری و تطبیق بین نمونه ها انجام و مقدار بیشینه و کمینه مقدار درصد تطابق در بین نمونه ها به ترتیب 62 و 52 به دست آمد. میانگین مقادیر پهنای دوایر سالیانه استاندارد و شاخص بلوط اوری نیز محاسبه و کرونولوژی اصلی به طول 276 (2010-1734) سال تعیین شد. نتایج ضریب حساسیت، سیگنال معرف جمعیت آماری، نسبت سیگنال به ناهنجاری را به ترتیب 24/0، 85/0 و 15/6 نشان داد. رابطه رویش و اقلیم با استفاده از روش تابع پاسخ معلوم ساخت که دمای هوای مارس (اوایل شروع فصل رشد) و جولای (اواسط فصل رشد) مهم ترین عامل اقلیمی تاثیر گذار بر رشد بلوط اوری در دارمرز است. بررسی سال های شاخص نیز معلوم ساخت که حداقل فاصله زمانی وقوع احتمالی رویداد های منفی اقلیمی دو سال و حداکثر هشت سال در منطقه می باشد. نتیجه نهایی تحقیق حاضر نشان داد که دوره های ترسالی و خشک سالی احتمالی به طول دو و سه سال می باشد. بنا بر این میتوان از آن در مدیریت بحران های طبیعی و خشکسالی ها در آینده و همچنین در مدیریت و برنامه ریزی جنگل و پرورش آن استفاده نمود.
    کلیدواژگان: بلوط اوری، دارمرز، ترسالی و خشک سالی، سال شاخص
  • هاشم رهامین، محراب مدهوشی، تقی طبرسا، محمدرضا دهقانی فیروزآبادی صفحه 99
    هدف از این پژوهش معرفی یک چندسازه جدید به نام فرآورده «تخته پاک» ساخته شده از پاکت نگهداری مواد آشامیدنی(تتراپک) می باشد. این پاکت ها دارای لایه های کاغذ کرافت، پلی اتیلن سبک و فویل آلومینیومی می باشند و عموما در صنعت خمیر و کاغذ قابل بازیافت نیستند. برای ساخت تخته پاک از فرآیند اختلاط پاکت های مذکور با رزین های اوره فرمالدهید و ملامین اوره فرمالدهید استفاده شد و نمونه های شاهد بدون استفاده از رزین ساخته شدند تا فقط از پلی اتیلن موجود در ترکیب تتراپک برای گیرایی قطعات استفاده شود و امکان ساخت تخته بدون رزین بررسی گردد. جرم ویژه تخته پاک، 1 گرم بر سانتی متر مکعب در نظر گرفته شد. خواص فیزیکی و مکانیکی تخته ها شامل جذب آب، واکشیدگی ضخامتی، مقاومت خمشی، مدول الاستیسته، مقاومت چسبندگی داخلی و مقاومت به نگهداری پیچ بر اساس استاندارد EN مورد ارزیابی قرار گرفت. تجزیه و تحلیل نتایج به دست آمده در سطح اطمینان 1 و 5 درصد با استفاده از آزمون فاکتوریل و آزمون چند دامنه ای دانکن و با بهره گیری از نرم افزار SPSS انجام گرفت. نتایج نشان داد که می توان با تتراپک بدون استفاده از رزین و در اختلاط با رزین های اوره فرمالدهید و ملامین اوره فرمالدهید تخته پاک ساخت و در بین تیمارها اختلاف معنی داری مشاهده نگردید. همچنین بر اساس نتایج بدست آمده می توان اذعان داشت که تخته پاک به دلیل مقاومت های فیزیکی خوب، می تواند در کاربردهایی نظیر دیوار ها و سقف های کاذب، قفسه و جعبه های بسته بندی و... که نیاز به مقاومت های مکانیکی بسیار زیادی ندارند مورد استفاده قرار گیرد.
    کلیدواژگان: پاکت کاغذی مواد آشامیدنی(تتراپک)، تخته پاک، خواص فیزیکی، خواص مکانیکی
  • سیاوش کلبی، اصغر فلاح، شعبان شتایی جویباری صفحه 117
    هدف اصلی این پژوهش برآورد 3 مشخصه کمی مهم جنگل شامل حجم، سطح مقطع برابر سینه و در سری یک جنگل دارابکلا SPOT5-HRG تعداد درختان در هکتار با استفاده از داده های سنجنده می باشد. پس از تصحیح هندسی تصاویر همراه با رفع اثر پستی و بلندی، پردازش های بارزسازی تصاویر شامل تجزیه مولفه های اصلی و نسبت گیری های مختلف برای ایجاد شاخص های مهم گیاهی انجام گردید. اطلاعات مربوط به قطر برابر سینه و ارتفاع درختان از طریق روش نمونه برداری خوشه ایتصادفی در 100 قطعه نمونه در تیپ های راش غالب برداشت گردید. محاسبه های مقادیر حجم، سطع مقطع برابر سینه و تعداد درختان در هکتار در سطح قطعات نمونه صورت گرفت. پس از آنالیز نرمال سازی داده ها، وجود رابطه بین داده های زمینی و طیفی با رگرسیون خطی مورد ارزیابی قرار گرفت. ارزیابی اعتبار بهترین مدل به دست آمده با تعدادی قطعه نمونه و با معیارهای ارزیابی مناسب مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این مطالعه نشان داد که برای برآورد حجم سرپا، ترکیب خطی باندهای 77/ 74 درصد و مجذور میانگین مربعات خطای 1 / با ضریب تبیین اصلاح شده 5 SWIR و NIRمترمکعب در هکتار دارای نتایج بهتری نسبت به دیگر ترکیبات به کار گرفته بوده است. برای مشخصه بهترین نتایج را با مقدار ضریب MSAVI و شاخص 2 NIR سطح مقطع برابر سینه، ترکیب خطی باند 4 مترمربع در هکتار ارایه کرد. همچنین / 80 و مجذور میانگین مربعات خطای 02 / تبیین اصلاح شده 5 5 و مجذور میانگین مربعات خطای / با ضریب تبیین اصلاح شده 7 SWIR و NIR ترکیب خطی باند 44/6 پایه بهتر توانست مشخصه تعداد درختان در هکتار را برآورد نماید. نتایج نشان داد که داده های دارای قابلیت به نسبت خوبی در برآورد کلی مشخصه های کمی حجم، سطح SPOT5-HRG سنجنده مقطع و تعداد در هکتار می باشند.
    کلیدواژگان: مشخصه های کمی جنگل، رگرسیون خطی، جنگل دارابکلا، SPOT5، HRG
  • نسترن پولادی، محمدامیر دلاور صفحه 135
    با توجه به تاثیر نوع پوشش گیاهی بر خصوصیات کیفی خاک این تحقیق به منظور مقایسه تاثیر پوشش های مخلوط جنگل کاری صنوبر-توسکا و توسکا-صنوبر با نسبت های 30 به 70 بر روی ویژگی های کیفی و میزان ذخیره کربن مورد مطالعه قرار گرفت. برای این منظور در هر تیمار نیمرخ های خاک در سه تکرار حفر و خصوصیات مورفولوژیکی، فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی آن ها مطابق روش های استاندارد مطالعه و اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که وزن مخصوص ظاهری، میزان رس قابل انتشار و هدایت هیدرولیکی در هر دو پوشش دارای تفاوت معنی داری در سطح یک و پنج درصد بودند. مقدار کربن آلی در خاکدانه-های با اندازه مختلف در هر دو پوشش نشان داد که مقدار این ویژگی برای هر دو پوشش در عمق صفر تا 15 سانتی متر بیش تر از عمق 15 تا 45 سانتی متر است و مقادیر کربن آلی در خاکدانه های پوشش 30 به 70 صنوبر-توسکا بیش تر از پوشش 30 به 70 توسکا- صنوبر بوده و تفاوت آن ها در سطح یک درصد معنی دار است. مقدار ذخیره کربن در عمق اول (صفر تا 15 سانتی متری) در پوشش 30 به 70 توسکا- صنوبر بیش تر از پوشش 30 به 70 صنوبر- توسکا بود و تفاوت آن ها در سطح یک درصد معنی دار شد. یافته های تحقیق نشان داد که نوع پوشش جنگل کاری تاثیر زیادی بر ذخیره کربن به خصوص در لایه های سطحی خاک داشته و بر خصوصیات کیفی خاک موثر است.
    کلیدواژگان: پایداری خاکدانه، توسکا، ذخیره کربن، صفرابسته، کربوهیدرات
  • سید محمد واعظ موسوی، هاشم حبشی صفحه 151
    تحقیق حاضر با هدف بررسی انواع مختلف هوموس و تعیین مهم ترین عوامل موثر بر تغییرات آن در راشستان های آمیخته ی جنگل آموزشی و پژوهشی شصت کلاته انجام گردید. به این منظور تعداد 32 حفره با مساحت های متفاوت در پارسل مذکور انتخاب شدند. در هر حفره 5 نیم رخ هوموس حفر گردید. سپس به فاصله 20 متر از حاشیه حفره نیز 5 نیم رخ هوموس به همان روشی که در داخل حفره استفاده شد، حفر گردید. آنگاه نوع هوموس با استفاده از روش طبقه بندی مورفولوژیکی تعیین شد. نتایج حاصله نشان داد که در مجموع 9 نوع مختلف هوموس در منطقه مورد مطالعه مشاهده گردید. رده مول با فراوانی 70.6% و زیر رده دیسمول با فراوانی 37.8% در منطقه مورد مطالعه غالبیت دارند. در حفرات متوسط ضخامت افق های لایه مواد آلی از L به H به ترتیب 1.7، 0.3 و 0.1 سانتی متر بود. این مقدار در زیر تاج پوشش از L به H به ترتیب 2.3، 0.9 و 0.48 سانتی متر بود. بین انواع مختلف هوموس در زیر تاج پوشش با انواع هوموس در درون حفرات به لحاظ آماری اختلاف معنی داری مشاهده گردید. ضمنا وسعت حفره و شکل زمین از جمله عوامل موثر بر نوع هوموس بودند. ضمن اینکه متوسط بیوماس لایه مواد آلی در حفره ها حدود 486 و در زیرتاج پوشش 686 گرم در متر مربع بود. نتایج حاصل می تواند به عنوان یک الگو در پیش بینی اثرات اجرای شیوه های نزدیک به طبیعت بر ویژگی های هوموس جنگلی لحاظ گردد.
    کلیدواژگان: جنگل شناسی، حفره، راشستان آمیخته، هوموس، شکل زمین
  • قاسم علی پاراد، مسعود طبری، سید احسان ساداتی صفحه 167
    به منظور بررسی رشد، مورفولوژی و تغییرات فیزیولوژیک نهال های یکساله و گلدانی بلندمازو، آزمایشی به صورت طرح کاملا تصادفی در 4 تکرار و سه تیمار با مجموع 48 اصله نهال در رژیم غرقابی دائم، غرقابی دوره ای (دو هفته در میان به مدت 120 روز) و تیمار شاهد به مدت 120 روز در دانشکده منابع طبیعی نور انجام شد. نتایج آزمون حداقل تفاوت معنی دار (LSD) نشان داد که تنها غرقابی دائم باعث کاهش 19% در میزان زنده مانی نهال ها نسبت به شاهد شده است در حالی که زنده مانی نهال ها در شرایط غرقابی دوره ای نسبت به شاهد بدون تغییر مانده است که دلیل آن را می توان به تولید ریشه-های نابجا و زهکشی خاک نسبت داد که باعث افزایش تبادلات گازی محیط اطراف ریشه می شود. همچنین غرقابی باعث بوجود آمدن کاهش معنی دار در میانگین مشخصه های رویشی، بیوماس اندام ها و فعالیت های فیزیولوژیک نظیر فتوسنتز، هدایت روزنه ای، تعرق و پتانسیل آبی نهال ها گردید. این کاهش جز در طول ریشه دوانی و نسبت طول ریشه به ساقه، غرقابی دوره ای بیشتر از غرقابی دائمی بوده است. البته رویش قطری در شرایط غرقابی تناوبی به مراتب بیشتر از غرقابی دائم بود ولی نسبت به شاهد اندکی افزایش داشت که می توان علت آن را می توان به توسعه ابعاد سلول های آوندهای چوبی نسبت داد. به طور کلی براساس یافته های این تحقیق می توان اظهار داشت که نهال های بلندمازو تحمل نسبتا خوبی به شرایط غرقابی (به ویژه غرقابی دوره ای) نشان دادند. پیشنهاد می شود در عرصه های جنگلی تخریب یافته که در معرض شرایط غرقابی قرار دارند و یا مناطقی که زادآوری طبیعی این گونه در اثر شرایط غرقابی محدود می شود، چنین پژوهشهایی با نهال های بیشتر و در مراحل رویشی مختلف و دوره طولانی تر با این گونه و نیز گونه هایی با سرشت اکولوژیک مشابه انجام شود.
    کلیدواژگان: بلندمازو، تنش غرقابی، ریشه نابجا، منطقه جلگه ای نور، هدایت روزنه ای
  • سعیده شریفی، احمدرضا سراییان، حسین رسالتی صفحه 183
    روش پیشرفته فرآیند مکانیکی (APMP) خمیر کاغذسازی با روش مکانیکی پراکسید قلیایی می باشد. اعمال پیش تیمار بر روی ماده اولیه، به ویژه منابع غیرچوبی مانند باگاس، (RMP) پالایشی مبنا منجر به تقویت برخی از ویژگی های خمیر کاغذ به دست آمده از آن می گردد. این پژوهش با هدف بررسی تاثیر پیش تیمار بر مقادیر بازده خمیر، جذب قلیا و ویژگی های کاغذ به دست آمده از فرآیند مکانیکی پراکسید قلیایی باگاس انجام شد. باگاس مورد بررسی از کارخانه کاغذسازی پارس تهیه شد. ترکیبات شیمیایی باگاس و ویژگی های کاغذهای دست ساز آن براساس آیین نامه های استاندارد تاپی اندازه گیری شد. به منظور تهیه خمیر کاغذها ابتدا باگاس با آب جوش، با محلول سود سوزآور 1 درصد و با محلول سود سوزآور 1 درصد همراه با 1 درصد پراکسید هیدروژن به طور مجزا و در شرایط، مشابه پیش تیمار شد. سپس تیمار اصلی با استفاده از 2 درصد پراکسید هیدروژن در اسیدیته حدود 11 درجه حرارت 60 درجه سانتی گراد، در 3 سطح متفاوت درصد خشکی انجام گرفت. مدت زمان تیمار اصلی براساس ابقاء 5 درصد از پراکسید اولیه تعیین گردید. نتایج نشان داد که بیش ترین مقادیر جذب قلیا، دانسیته و مقاومت های مکانیکی خمیر کاغذها مربوط به باگاس پیش تیمار شده با سود سوزآور 1 درصد همراه با 1 درصد پراکسید هیدروژن در درصد خشکی 10 بود. بیش ترین مقادیر بازده خمیر و ضخامت کاغذ از باگاس شاهد و بیش ترین درجه روشنی کاغذ از باگاس پیش تیمار شده با آب جوش در درصد خشکی 20 حاصل شد. در کل، با افزایش مقادیر جذب قلیا توسط باگاس، بازده خمیر و درجه روشنی کاغذ کاهش و مقاومت های مکانیکی آن ها افزایش یافت.
    کلیدواژگان: باگاس، پیش تیمار، بازده، ویژگی های کاغذ دست ساز، APMP
  • محمدباقر محمودی زرین آبادی، داوود آزادفر، زهره سعیدی صفحه 197
    انتخاب و حفظ درختان برتر جهت حفاظت و توسعه ی توده های راش شرقی با توجه به بهره برداری های صورت گرفته و تغییرات اقلیمی، اهمیت بالایی دارد. بدین منظور تحقیق حاضر با هدف تفکیک این درختان از سایر درختان غیربرتر در محیط های مشابه اکولوژیک به کمک نشانگرهای ایزوآنزیمی پراکسیداز و ریختی برگ صورت گرفت. در مردادماه 1390 نمونه های شاخه و برگ از بیرونی ترین سطح تاج، در جهت جنوبی و از ارتفاع حدود 10 متری از گروه های درختی برتر و غیربرتر موجود در توده ی راش جنگل شصت کلاته گرگان تهیه گردید. مطالعه فعالیت کیفی پراکسیداز به روش PAGE صورت گرفت و 10 صفت ریختی برگ نیز مورد اندازه گیری قرار گرفت. نتایج تجزیه و تحلیل الگوی باندی پراکسیداز حاکی از نمایان شدن 8 و 11 باند مجزا به ترتیب در اندام های شاخه و برگ در سه ناحیه ی متفاوت بر روی ژل بود. با توجه به تعداد گروه هایی که تفکیک پایه های برتر و غیربرتر در آن ها به درستی صورت گرفت، میزان تفکیک پایه های برتر و غیربرتر با استفاده از هر دو نشانگر مورد مطالعه مناسب ارزیابی شد اما توانایی تفکیک نشانگر پراکسیداز شاخه و برگ بیشتر از نشانگر ریختی برگ بود.
    کلیدواژگان: مورفولوژی برگ، نشانگر پراکسیداز، اندام، درخت برتر، راش
|
  • Page 1
    Trees with high mortality, can record environmental change on their annual ring widths. Therefore, at this study focused on effect of climate variables (Precipitation and Temperature) on annual growth of oak in the north of Iran. At recently study, samples supplied from 12 old oak trees. Tree ring widths are measuring by LINTAB measurement table. Cross-dating done with between core samples and maximum and minimum GLK rate obtained as a 62 and 52 respectively. After recording of tree ring widths, individual and finally mean of chronology are standard. We supplied a chronology for Quercus castanaifoli with 276 (1734-2010) year. Statistical analysis show that sensitive, Signal-to-noise, Expressed Population Signal are 0.24, 0.85 and 6/15 respectively. Climate and growth analysis was done by using Response Function and results show that March and July Temperature are negative effect on tree ring growth. Investigate of pointer years indicated time interval negative event years are minimum 2 years and maximum 8 years. Length of wet and dry years probably occurred in region are 2 or 3 years. Results of this study are useful for management of drought years at futures and applied for forest and reforestation management in the region.
    Keywords: Quercus macranthera, tree line, tree ring, wet, dry year, pointer year
  • Page 21
    One of the most important characteristics of plant communities is spatial pattern of trees. Spatial pattern of trees are important structural characteristics of forests that their studies have extensive applications in sustainable forest management. Quantifying the spatial structure is an important component in describing natural ecosystems. Because of its importance as threatened but valuable species, spatial pattern of Wych elm has been studied in order to help its management and restoration. The current research was done in Namkhaneh District, Khayroud Forests belonging to University of Tehran. Due to the extent of study area (1035 ha) and being dispersed in the area, the location of Wych elm trees larger than 10 cm in DBH was recorded by Global Positioning System. Spatial pattern of elm trees has been analyzed using univariate K-Ripley function. The results showed both whole population and small size trees had clumped distribution at the scales < 10 m and this species tend to have random pattern at greater scales. In order to investigate if clumped pattern at small scales is due to seed trees or not, all of measured trees were assigned into four diameter size classes as small, medium, large and extra-large timbers. Spatial association among small size class and other classes were analyzed using bivariate Ripley’s K-function. Results showed there exists repulsion between small size classes and other classes and it seems suitable site conditions, reluctancy of illegal cutters to small-diameter Wych elm trees and interactions with other species are responsible for clumped pattern at smaller scales.
    Keywords: Wych Elm, spatial pattern, Dutch Elm Disease, Ripley's K, Function, Association
  • Page 41
    The scientific investigation of forest vegetation distribution on the elevation gradient of Alborz mountains range can be led to identifying natural habitats on the basis of elevation variation. The purpose of this research is plants distribution pattern investigation along elevation gradient which is located in North slope aspect of Alborz Mountains in Touskestan-Charbagh, Golestan province. The presence of plant species has been recorded on the 24 vertical transect side' roads (12 sampling points) along the gradient of 740 to 2340 meters above sea level with 200 meter distances on this paper. Plant species in the sampled transects has been grouped on basis of similarity and dissimilarity via TWINSPAN analysis in PCORD 5 software. Also relationship between environmental factors (elevation, slope, aspect, rain, temperature, relative humidity and evapotranspiration) and vegetation has been evaluated via Principal Component Analysis (PCA). Result showed that there are 4 distinguished plant groups (A) Tree and bush, (B) bush and Shrub, (C) shrub and forb, (D) forb and grass. The environmental factors especially elevation with effect on climate factors is the most effective characteristic on distribution and division of grouping growth forms. As one or many plant species are ecological indicators of specific range elevation.
    Keywords: Elevation gradient, Distribution, Forest vegetation, Alborz Mountains
  • Page 61
    In order to properly manage the forest, investigation of changes caused by natural processes and human intervention is necessary. In this study, using uniform angle and Clark & Evans indices trees change location investigated, and the mingling and Shannon-Wiener indices applied to investigation of diversity changes in forest trees, Perk Ghale Gole in Khorramabad, in before and after degradation. For this purpose, using one hundred percent inventory in an area of about 32 hectares in three site of near to road, hill and plain, the current status of the forest studied. Then, taking cut trees (situation before damage) positioning and species diversity of trees were measured and compared with current status of the study area. The values of Clark & Evans index calculated 0.43 and 0.80, respectively for before and after the cut. These values showed change from cluster positioning to between random and cluster pattern. Also, the result of uniform angle index were calculated 0.50 and 0.47 for before and after the cut, respectively, that showed the random arrangement of nearest neighbors in both step. The mean value of mingling index calculated 0.05 and 0.06, respectively in before and after degradation, which represents a slight increase in mixture. Also, the results of the Shannon-Wiener index, calculated 0.23 and 0.25 respectively before the cut and after it that showed a slight increase in species diversity. In continue, trees positioning and species diversity of three sites, near to road, hill and plain, calculated separately and compared with together. The results of these indices can be used to determine the changes caused by natural processes and the involvement of the human.
    Keywords: positioning, species diversity, destruction of local communities, Zagros forests
  • Page 81
    Monitoring of fire in natural resource using satellite imagery is the most effective method to detect active fires. The main objective of this study was to explore the capability of global active fire detection algorithm for active fire detection using the MODIS images. The study was performed in the Golestan national park located in the western Caspian forests. Totally 229 MODIS images acquired by Terra and Aqua satellites were processed for active fire detections. In order to investigate on capabilities of MODIS images in active fire detection, we evaluated the results of MODIS fire products with three reference fires occurred in the study area. The locations of the burned areas were surveyed by GPS. MODIS images from fire days as well as the previous and past days of fires were collected. The Aqua images were obtained from the L1B level, which was suitable for using in this algorithm whereas Terra images were obtained from PDS format and then preprocessed to the L1B. After processing of images, detected fires were compared with reference fires. The results revealed that the fires in July 2011 (Yekbarmakh) and November 2010 (Cheshme-Sardar) were detected, while the relative small fire (Gharangi forest) in March 2010 was not detectable. Based on the principle of active fire detection algorithm the higher temperature of fires increase the probability of detection. It can be concluded that MODIS images provide a valuable source of information about fire activity. However contextual fire detection algorithm didn’t detect high percent of fires. complementary researches and investigation are needed to develop a regional fire detection algorithm for the Caspian forests of Iran. It is recommended that active fire detection algorithm to be applied for fire detection for the Caspian forests of Iran using MODIS images before complementary researches.
    Keywords: Fire detection, Satellite images, MODIS, Active fire detection algorithm
  • Page 99
    The aim of this study was introduction of a novel composite namely “Pakboard” made of beverage carton (Tetrapack containers). These containers are composed of Kraft paper, LDPE and aluminum foil that usually are not recyclable in Pulp and paper industry. Hence, for production of the composite, the containers were mixed with UF and MUF resins. The reference was the composites made of paper container of beverages without resin. The composites density kept at 1 g/cm3. The physical and mechanical properties of the composites were determined following EN Standard. The data were analyzed as a factorial design by SPSS software at 95 and 99 confidence levels. The results showed that the resultant composites did not have significant difference with reference ones. It can be concluded that this kind of clean and waste bade composite with acceptable mechanical and physical properties can be used in applications like concealed ceilings, shelves and packaging industry that do need not so much strength.
    Keywords: Beverage carton (tetra pak containers), Pakboard, Physical, mechanical properties
  • Page 117
    The main objective of this study was estimation of three forest biophysical properties including volume, basal area and number per hectare using SPOT-HRG data in district 1 Darabkola’s forest. Images were orthorectified to reduce relief displacement errors. Different synthetic bands were generated trough principal component analysis and suitable vegetation indices were created by rationing. After take territorial information, accomplished calculation volume, basal area and number per hectare values in sample plat. Since analyze normalized data, evaluating correlation between territorial and spectral by linear regression. Cross validation getting best correlation model investigating by some sample plat and by relevant evaluation criterions. For volume estimation, results of this study showed that linear combination of NIR and SWIR bands by adjusted determination coefficient 74.5% and root mean square relative error 77.1 m /ha were better predictors than other combination. For basal area estimation, linear combination
    Keywords: Quantitative characteristics, Linear regression, SPOT, Darabkola forest
  • Page 135
    Since vegetation has a major impact on soil quality, in order to considering this effects two sites with different proportion of 30-70 Alder- Poplar and Poplar-Alder cover in three-replication were selected in Safrabasteh poplar station, Gillan province. In each sites morphological, physical and chemical soil properties were studied up on standard laboratory methods. The results showed that bulk density, dispersible clay and hydraulic conductivity were significantly different among sites (p
    Keywords: Aggregate stability, Alder, Carbon sequestration, Safrabasteh, Carbohydrate
  • Page 151
    This study aimed to investigate the Humus forms and the most important factors affecting its changes in mixed beech forest in Shast Kalate (Dr. Bahram Nia) experimental forest. Therefore 32 gaps with different sizes have been selected in aforementioned parcel. In each gap 5 humus profiles were considered. The same soil sampling strategy was used in an understory point 20 meters far from gap edge. Then humus form of each profile was determined based on morphological method. Results showed that totally 9 different humus forms were observed in the study area. Mull order with frequency of 70.6 % and suborder of dysmull with the frequency of 37.8% were dominant in the study area. The average thicknesses of organic horizons in gaps were 1.7, 0.3 and 0.1 cm and in understory 2.3, 0.9 and 0.48 cm for L, F and H respectively. There was a statistically significant difference between humus forms in gaps and in understory. Also gap size and land form significantly affected the humus. The average of holorganic horizon biomass in gaps was about 486 and in understory was 686 gr/m2. The results can be considered as a pattern in prediction of close-to-nature silvicultural system effects on forest humus form state.
    Keywords: silviculture, gap, mixed beech stand, humus, land form
  • Page 167
    In order to examine the growth, morphological and physiological changes of one-year old potted seedlings of Quercus castaneifolia, a research was performed based on completely randomized design with 3 treatments and 4 replicates (with 48 seedlings) in regimes of permanent flooding and periodic flooding (two weeks in between until 120 days) and in the Natural Resources of Tarbiat Modares University of Noor on 120 days. Analysis of LSD’s test showed that the permanent flooding decreased 19% in survival as compared with control seedlings. This is while, that all seedlings in periodic flooding were survived with respect to controls. This reason may be contributed to producing of adventitious and soil drainage that caused increasing gas exchange of rhizosphere. Also flooding decreased growth characteristics, biomass accumulation, and physiological activity such as photosynthetic, stomatal conductance, transpiration and leaf water potential. Of course, except root length and the root/shoot ratio, other parameters in permanent flooding were smaller than those of in periodic flooding. In contrast, diameter growth response in periodic flooding was higher than that in permanent flooding and it was a little greater than that in control. The reason of this phenomenon may be attributed to the development of woody xylem cells. Generally, on the base of findings in this research, it can be stated that Q. castaneifolia seedling is relatively tolerant to flooding (particularly to periodic flooding). It is suggested that for restoration of degraded forests exposed on flooding stresses and or where the natural regeneration of this species is being restricted by flooding, such a research with further seedlings, in different growth phases and during longer periods can be used with this species and also other species with similar ecological nature.
    Keywords: Adventitious roots, flooding stress, Noor lowland, Stomatal conductance, Q. castaneifolia
  • Page 183
    Alkaline Peroxide Mechanical Pulping (APMP) is an advanced process of basic Refiner Mechanical Pulping (RMP). The use of pretreatment on the raw material (especially nonwoody resources like bagasse), result in improving most of the pulp properties. This study was aimed to investigate the effect of pretreatment on the value of pulp yield, alkali absorbtion and handsheet properties of bagasse APMP. This especial bagasse was provided from Pars Paper Mill. The chemical compositions of bagasse and the characteristics of it's handsheets were determined according to the TAPPI standard rules. Bagasse was pretreated with boiling water and with 1% NaOH and 1% NaOH + 1% H 2O2 separately and in the same condition to provide pulp. Then the main treatment was done under this condition:
    Keywords: Bagasse, APMP, Pretreatment, Yield, Handsheet properties
  • Page 197
    Exploitation and climate change factors affected on beech trees (Fagus orientalis L.) so, selection and preservation of plus trees is very important for the protecting and improving of the beech stands.In order to this goal, this study was done separation of plus and none-plus trees in the same ecological conditions by peroxidase isozyme and leaf morphological markers. In July 2011, the leaf and branch samples were collected from outer layers of crown. All the materials were sampled from south aspect of plus and none plus tree (at the same height- about 10 meters) groups of beech stands in Shast Kalate forest of Gorgan. The qualitative activity of peroxidase was assessed by PAGE method. Also for investigation of leaf morphology, 10 leaf morphological traits were measured. Peroxidase banding pattern showed 8 and 11 bands in branch and leaf organs respectively, in three zones of polyacrilamide gel. The both markers showed an acceptable efficiency for separation of plus and none plus trees. Although results of the used markers were in line together, ability of leave and branch Peroxidase isozyme were better than leaf morphology marker.
    Keywords: Leaf morphology, Peroxidase marker, Organ, Plus tree, Beech