فهرست مطالب

پترولوژی - پیاپی 29 (بهار 1396)

نشریه پترولوژی
پیاپی 29 (بهار 1396)

  • تاریخ انتشار: 1396/03/18
  • تعداد عناوین: 10
|
  • علیجان آفتابی*، هنگامه حسینی دینانی صفحات 1-20
    ایالت معدنی سرب و روی ایرانکوه در 20 کیلومتری جنوب باختری شهر اصفهان،در پهنه سنندج- سیرجان و در توالی کرتاسه پیشین منطقه فلززایی اصفهان– ملایر جای دارد. کانسنگ معدنی در مرز گسلیده میان شیل ژوراسیک و کربنات های کرتاسه است. این کانسار از کانی های اسفالریت، گالن، پیریت، باریت، کلسیت، دولومیت، کوارتز، مقدار اندکی مارکازیت، اسمیت زونیت، سروزیت، ژیپس، مالاکیت، هماتیت و گوئتیت ساخته شده است. کانی سازی به گونه رگه و رگچه های گرمابی کانه دار در ارتباط با کانه های فلزی با شکستگی ها و گسل ها دیده می شود. در این پژوهش، دمای پیدایش کانسار (با به کارگیری ماکل کلسیت و سیال های درگیر درون باریت) و نیز خاستگاه کانسار بررسی شده است. داده های ماکل کلسیت و سیال های درگیر در باریت دمای همسانی را برای سیال کانه ساز نشان می دهند. این داده ها نشان دهنده آمیزش دو سیال با دما و شوری متفاوت در فرایند اصلی ته نشست سولفیدهای فلزی هستند. سیال های درگیر نشان دهنده بازه دمایی 80 تا 166 درجه سانتیگراد، شوری 94/20-39/5 درصد وزنی معادل نمک طعام و چگالی 95/0-12/1 برای کانسار ایرانکوه هستند. این کانسار به کانسارهای گروه MVT شباهت بیشتری دارد.
    کلیدواژگان: ماکل کلسیت، سیال های درگیر در باریت، منطقه معدنی روی - سرب ایرانکوه، پهنه سنندج - سیرجان
  • احمد جهانگیری*، حسین محمودی نیا صفحات 21-36
    و آمفیبول (برپایه شواهد کانی شناسی) باشد. ماگماتیسم آداکیتی در این منطقه و شمال‏ باختری ایران توده‏ نفوذی گاودل در شمال‏ باختری ایران و شمال‏ خاوری پهنه ارومیه-دختر، در بخشی از پهنه قره داغ (ارسباران)- ارمنستان جنوبی جای دارد. ترکیب توده‏ نفوذی این منطقه بیشتر گرانودیوریت، مونزونیت و مونزودیوریت، همراه با دایک گرانودیوریتی است. نمونه های بررسی شده بیشتر دارای بافت گرانولار با کانی های اصلی پلاژیوکلاز، آلکالی فلدسپار، آمفیبول ± کوارتز ± کلینوپیروکسن هستند. از دیدگاه زمین شیمیایی، این توده دارای SiO2 در گستره 1/59-8/67 درصد وزنی، Al2O3 برابر با 09/14-3/18 درصد وزنی، Sr بالا (115- 18/507 ppm)، نسبت‏ های بالای Sr/Y (92/32 - 48/83) و La/Yb (64/14 – 47/87) و مقدارهای کم Y (ppm 05/12 – 3/16) است که نشان دهنده ویژگی‏ های آداکیتی این توده‏ های نفوذی هستند. الگوی جدایش یافته REE، فراوانی کم HREE و Y چه بسا در پی دارابودن گارنت یا آمفیبول در پسمانده جامد این ماگمای آداکیتی روی داده است. مقدارهای بالای Sr، بهنجاری منفی عناصری مانند Ti، Ta و Nb می تواند نشان دهنده نبود پلاژیوکلاز و بودن اکسیدهای آهن و تیتانیم در تفاله بجامانده ذوب و یا پیامد جدایش فازهای بلورین مانند تیتانومگنتیت در پی فرایندهای گسیختگی صفحه اقیانوسی فرورو و ذوب بخشی این صفحه همراه با رسوب های روی آن و آغشتگی ماگما با مواد پوسته ای هنگام بالاآمدن ماگما روی داده است.
    کلیدواژگان: گرانودیوریت، مونزونیت، آداکیت، آداکیت های HSA، گسیختگی صفحه فرورو، گاودل، ایران
  • سعید کامران، احمد جهانگیری، رباب حاجی علی اوغلی*، محسن موید صفحات 37-52
    توده گرانیتی بررسی شده در شمال روستای آی‏ قلعه‏ سی در خاور شهرستان تکاب رخنمون دارد. توده نفوذی آی قلعه سی با ترکیب اصلی گارنت-مسکوویت گرانیت درون واحد ماسه سنگی و کنگلومرایی ائوسن نفوذ کرده و سنگ های هورنفلس با درجه دگرگونی ضعیف را در سنگ های میزبان پدید آورده است. پتاسیم فلدسپار، پلاژیوکلاز، کوارتز و مسکوویت از کانی های اصلی سازنده توده گرانیتی آی قلعه سی هستند. در این سنگ ها، گارنت کانی فرعی است. بافت اصلی سنگ گرانولار است و بافت‏ های پگماتیتی، میرمکیتی، گرافیکی و پرتیتی نیز از بافت‏ های فرعی مهم در این سنگ ها به شما می روند. ترکیب شیمیایی سنگ ها در نمودارهای رده بندی گوناگون در گستره گرانیت ها جای دارد. از دیدگاه زمین شیمیایی، توده نفوذی آی قلعه سی پرآلومینوس بوده و از سری ماگمایی کالک‏ آلکالن و تیپ S است. در نمودار شاخص تصحیح شده کلسیک-آلکالی، نمونه های بررسی شده در گستره کلسیک-آلکالی تا آلکالی-کلسیک جای می گیرند. برپایه نمودار شناسایی پهنه زمین ساختی، نمونه های گرانیتی بررسی شده در گستره هم‏ زمان با برخورد و وابسته به پهنه برخورد صفحه های قاره ای ایران مرکزی و عربستان جای گرفته است.
    کلیدواژگان: گرانیت، پرآلومینوس، تیپ S، هم زمان با برخورد، آی قلعه سی، تکاب
  • مرتضی دلاوری *، فرزانه رستمی، اصغر دولتی صفحات 53-74
    منطقه بررسی شده در البرز مرکزی (شمال خاوری بلده) واقع شده است. ماگماتیسم پرمین در این منطقه به صورت واحدی بازالتی میان سازند روته- نسن رخنمون دارد. از دیدگاه سنگ نگاری، سنگ های بازالتی از گروه پلاژیوکلاز- فیریک ها هستند و از دیدگاه زمین شیمیایی، سرشت آلکالن سدیک نشان می دهند. در الگوی عنصرهای خاکی نادر بهنجارشده به ترکیب کندریت، نسبت های (La/Sm)N از 95/1 تا 62/4، (Sm/Yb)N از 23/4 تا 45/5، (La/Yb)N از 30/8 تا 52/20 و غنی شدگی بالایی از عنصرهای خاکی نادر سبک در برابر سنگین نشان دهنده شباهت این سنگ ها به بازالت های جزایر اقیانوسی (OIB) است. افزون براین، الگوهای چندعنصری نمونه ها، بهنجارشده به ترکیب گوشته اولیه، نیز همانند OIB است. مدل سازی برپایه تمرکز عنصرهای کمیاب و همچنین، برخی عنصرهای اصلی، نشان دهنده ذوب درجه کم (کمتر از 10%) گوشته ای گارنت دار در ژرفای نزدیک به 110 کیلومتری است. افزون براین، تغییرات نسبت های برخی عنصرهای کمیاب، مانند Nb/Rb، K/La، La/Nb، Ba/Nb، Th/Nb و K/Nb نشان دهنده خاستگاه گوشته ای نوع HIMU است. زمین شیمی نمونه ها با جایگاه زمین ساختی ماگمای درون ورقه ای بدون تاثیر فرایندهای پهنه های فرورانشی سازگار است. ازاین رو، البرز در زمان پرمین (و پیش از آن) حاشیه ای غیرفعال در راستای مرز جنوبی پالئوتتیس بوده و ماگماتیسم آن پیامد زمین ساخت کششی و یا فعالیت پلوم گوشته ای بوده است.
    کلیدواژگان: بازالت آلکالن، درون ورقه ای، پرمین، البرز مرکزی
  • علی اصغر سپاهی گرو*، صدیقه سلامی، محمد معانی جو صفحات 75-88
    در آپلیت های منطقه خاکو، در خاور توده الوند همدان، گرهک های تورمالین به صورت گرد و دندریتی پراکنده هستند. برخی از این گرهک ها دارای هاله روشنی هستند که نشان دهنده پهنه انتقالی میان هسته گرهک و آپلیت های میزبان است. از دیدگاه هندسی، این گرهک ها از شکل های فرکتال هستند. این گرهک ها دارای بعد فرکتال از 46/1 در گرهک های دندریتی تا 92/1 در گرهک های گرد هستند. در بازسازی سه بعدی این گرهک ها، حجم میانگین برای هسته 34% و برای حاشیه گرهک 66% به دست آمد. برپایه ویژگی هایی مانند نبود وابستگی رگچه ای میان گرهک ها، بی شکل بودن بلورهای تورمالین‏ ، هاله لوکوکرات گرداگرد برخی گرهک ها، شکل کروی آنها و پراکندگی خطی و جریانی آنها در زمینه سنگ میزبان، این گرهک ها در شرایط ماگمایی متبلور شده اند. در مرحله های پایانی تبلور ماگما، در پی افزایش مقدار B و آغاز پدیده ناآمیختگی در مذاب، حباب های کروی جداگانه ای پدیدار می شوند که بعدا گرهک ها را می سازند. سیستم ماگمایی مانند سیستم های آشفته رفتار می کند و حضور مناطقی با مسیرهای بسته چرخشی و محدود در کنار مناطقی با مسیرهای آشفته، به ترتیب، گرهک های گرد و گرهک های دندریتی را در کنار یکدیگر پدید آورده است.
    کلیدواژگان: گرهک تورمالین، جدایش سیال، آنالیز فرکتال، بازسازی سه بعدی، خاکو، پهنه سنندج - سیرجان
  • شهزاد شرافت*، محمدعلی مکی زاده صفحات 89-108
    مرمرها و اسکارنهای جوینان در 5 کیلومتری شمال شرق قهرود، 140 کیلومتری شمال غرب اصفهان و بخش مرکزی کمان ماگمایی ارومیه دختر قرار دارند. جایگیری پیکره ی گرانیتوئیدی قهرود داخل سنگهای کربناته کرتاسه، سبب دگرگونی همبری و همیافتی کانیایی ولاستونیت، پیروکسن، گارنت، اکتینولیت، اپیدوت، کلریت، کلسیت، کوارتز، مگنتیت و سولفیدهای فلزی (آهن- مس) شده است. بررسی های کانی شناسی و روابط پاراژنتیکی کانی ها، موید چندزادی بودن و تکوین اسکارن جوینان طی دو گامه اصلی دگرگونی و دگرنهادی (پیشرونده و پسرونده) است. در گامه دگرگونی که بلافاصله پس از جایگیری ماگمای گرانیتوئیدی داخل سنگهای کربناته ناخالص آغاز شده، مرمرهای جوینان شکل گرفته اند. دگرنهادی پیشرونده با پیدایش کالک سیلیکاتهای بی آب ولاستونیت، پیروکسن دیوپسید-هدنبرژیتی و گارنت گروسولار- آندرادیتی در مرمرها رخ داده است. گامه ی دگرنهادی پسرونده، با دگرسانی کانی های کالک سیلیکاته اولیه اسکارن (پیروکسن- گارنت) و تشکیل اپیدوت، اکتینولیت و کلریت مشخص می شود. حضور ولاستونیت، پیروکسن و گارنت نشانگر تشکیل پاراژنزهای اسکارن پیشرونده در گستره دمایی فراتر از 550 درجه ی سانتیگراد و فشار بخشی پایین CO2 است. اسکارن جوینان، یک اسکارن آهن کلسیک است که در عمق کم توسط سیالات آبگون اکسایشی وابسته به پیکره نفوذی حاصل شده و در گامه های متعدد تکوین یافته است.
    کلیدواژگان: دگرنهادی، دگرگونی همبری، اسکارن جوینان، کمان ماگمایی شمال اصفهان
  • محمود صادقیان*، نگار گوانجی، حبیب الله قاسمی، رمضان رمضانی اومالی صفحات 109-134
    توده گرانیتوییدی ظفرقند با گستره ترکیبی گابرو تا گرانیت و سن اوایل تا اواسط میوسن در 35 کیلومتری جنوب‏خاوری اردستان رخنمون دارد. این توده نفوذی درون سنگ های آتشفشانی و آتشفشانی-رسوبی ائوسن در پهنه ساختاری ارومیه-دختر جایگزین شده است. در این پژوهش، سازوکار جایگیری توده گرانیتوییدی ظفرقند به روش ناهمگنی پذیرفتاری مغناطیسی برای نخستین بار بررسی شد. برپایه بررسی های صحرایی، سنگ نگاری، تجزیه و تحلیل پارامترهای مغناطیسی اندازه‏ گیری شده، توده نفوذی ظفرقند به 5 قلمرو تقسیم شده است. قلمروهای 2 و 4 گابرویی تا کوارتزدیوریتی و قلمروهای 1، 3 و 5 گرانودیوریتی تا گرانیتی هستند. برپایه همه شواهد، به ویژه شواهدی از آمیزش ماگمایی در مناطق مرزی قلمروهای دارای ترکیبات بازیک-حد واسط (گابرو تا کوارتزدیوریت) و قلمروهای دارای ترکیب های فلسیک‏ تر (گرانودیوریت، گرانیت و تونالیت)، به نظر می‏ رسد قلمروهای 2 و 4 منطقه های تغذیه کننده بوده‏ اند. همچنین، نخست این قلمروها جایگزین شده‏ اند و سپس در قلمروهای 1، 3 و 5، جریان های ماگمایی کم شیب بزرگ (یا چه بسا به صورت یک سیل) جایگزین شده اند. قلمرو 1 خود دارای دو زیرقلمرو A1 و B1 است. گفتنی است که در هنگام جایگیری این توده نفوذی، فرایندهای جدایش بلورین، آمیزش ماگمایی و آلایش پوسته‏ ای در پیدایش و تحول آن سهیم بوده‏ اند.
    کلیدواژگان: ناهمگنی پذیرفتاری مغناطیسی، مناطق تغذیه کننده، سیل، ظفرقند، پهنه ساختاری ارومیه - دختر
  • نازی مظهری، آزاده ملکزاده شفارودی*، مجید قادری صفحات 135-152
    مناطق اکتشافی سم آهنی و فرزنه از آنومالی های شرقی مجموعه معدن سنگان خواف در استان خراسان رضوی، به شمار می روند. توده های نفوذی با ترکیب بیوتیت مونزونیت پورفیری و بیوتیت سینوگرانیت به سن ترشیری در منطقه وجود دارد. به دلیل دگرسانی شدید در توده بیوتیت مونزونیت پورفیری، مطالعات ژئوشیمیایی بر روی توده بیوتیت سینوگرانیت متمرکز شده است. این توده پرآلومینوس، پتاسیم متوسط تا بالا و منیزیمی می باشد و موقعیت تکتونیکی آن بعد از کوهزایی است. مقادیر REE نشان دهنده آنومالی منفی Eu ، غنی شدگی ملایم از LREE ، الگوی مثبت تا نزدیک به مسطح از HREE، آنومالی منفی Ba، Sr، La، Ce و Ti و مقادیر فراوانی از Ga (16 تا ppm 24) می باشد که در هر دو نوع گرانیت های پرآلکالن A و گرانیت های تفریق یافته I یکسان است. بر این اساس مقادیر اکسید های اصلی و نسبت SiO2 در مقابل FeOt/MgO، نمونه ها در محدوده گرانیت های تیپ I قرار می گیرند. تغییرات عناصر فرعی و کمیاب در همه نمونه ها، از تبلور تفریقی در جدایش پلاژیوکلاز، بیوتیت، آلکالی فلدسپار و کانی های فرعی حکایت دارد و به وسیله تبلور تفریقی از یک ماگمای گرانیتیI و فقیر ازP تولید شده اند. افزایش در عناصر HFSE از جمله Ga و Nb نیز با تفریق این گرانیت ها مرتبط است. مقایسه این توده ها با توده های برمانی و سرخر در جنوب شرق سنگان نشان می دهد که الگوی تغییرات در عناصر اصلی، فرعی و خاکی کمیاب آنها شبیه به یکدیگر و مشابه با گرانیت هایI تفریق یافته می باشد که می توانند به وسیله درجات مختلف از ذوب بخشی پروتولیت آندزیت- داسیتی و یا به وسیله فرایندهای دو مرحله ای از ذوب دوباره سنگ های حدواسط تولید شوند.
    کلیدواژگان: گرانیت های A و I، مناطق اکتشافی سم آهنی و فرزنه، معدن سنگان
  • زهرا طهماسبی، حدیث قاسمی فرد، احمد احمدی خلجی *، لیلی ایزدی کیان صفحات 153-170
    در‎ منطقه‎ بروجرد،‎ دایک های بازیک، با‎ روند‎ شمال خاوری- جنوبباختری، توده های گرانودیوریتی ژوراسیک میانی را قطع کرده اند. این دایک ها به رنگ‎ سبزتیره،‎ دانه ریز‎ تا‎ دانه متوسط هستند و بافت‎ افیتیک و ساب‎افیتیک‎ دارند. آمفیبول، پلاژیوکلاز و کانی‎های فرعی بیوتیت، آپاتیت، اسفن و پرهنیت از کانی‎های اصلی سازنده این سنگ ها هستند. آمفیبول‏ ها از نوع کلسیک و ترکیب آنها از منیزیوهورنبلند تا اکتینولیت هورنبلند بوده و دمای 600 تا 700 درجه سانتیگراد و فشار 3/5 تا 5/2 کیلوبار برای تبلور آنها به دست آمده است. ترکیب پلاژیوکلازها از آلبیت تا الیگوکلاز است. این دایک ها جوان ترین فعالیت ماگمایی در منطقه بوده و دچار دگرریختی نشده اند. در پی برخورد دو صفحه عربی و ایران‎مرکزی، فشار پدیدآمده در صفحه ایران‎مرکزی گسترش شکستگی های کششی در راستای حرکت این صفحه ها را در پی داشته است. ازاین رو، در این منطقه گسترش دایک های بازیک در راستای حرکت صفحه ها در راستای شمال خاوری- جنوبباختری و به سوی همگرایی آنها پدید آمده اند. برپایه‎ نمودارهای‎ شناسایی جایگاه زمین ساختی ماگماها،‎ ماگمای‎ سازنده دایک های بازیک، آلکالن و وابسته به پهنه درون صفحه ای بوده و از ذوب بخشی خاستگاه گوشته غنی شده پدید آمده است.
    کلیدواژگان: دایک های بازیک، ژئوشیمی، پتروژنز، بروجرد
  • شیوا بهرامی، فرامرز طوطی *، محمدعلی برقی، مجید پورمقدم صفحات 171-188
    در منطقه حصاربن (جنوب باختری فیروزکوه، پهنه خاوری البرز مرکزی)، توف های سبز سازند کرج با سن ائوسن میانی، توالی ستبری از لیتیک توف، کریستال توف، ویتریک توف و توف آهکی را در برگرفته اند. بررسی های میکروسکوپی و پراش پرتوی ایکس (XRD) نشان می دهند که کانی‎های اصلی در این توف ها، پلاژیوکلاز (آلبیت و الیگوکلاز)، آلکالی فلدسپار (سانیدین)، کوارتز، کریستوبالیت، بیوتیت و هورنبلند هستند. از کانی‎های ثانویه این توف ها می توان آنالسیم، کلریت، پرهنیت و کانی‎های رسی را نام برد. مجموعه های ساختاری منطقه (چین ها و گسل ها) تاثیرگذاری در منطقه و برشی شدن این توف ها و نیز پیدایش شکستگی، و زئولیت زایی در آنها را در پی داشته اند. کانی‎های پدیدآمده در شکستگی ها و حفره های این توف ها، زئولیت های گروه هیولندایت، کلینوپتیلولیت، گروه ناترولیت، کلسیت و کوارتز ثانویه هستند. برپایه داده های زمین‎شیمیایی، ترکیب نخستین این توف ها، داسیتی و ریوداسیتی با سرشت کالک آلکالن بوده است. آنومالی منفی Eu، Nb، Ti و P و تهی شدگی از HFSE در نمودارهای بهنجارشده در برابر ترکیب کندریت و گوشته اولیه و همچنین، جایگاه ترکیبی نمونه‎ها در نمودارهای گوناگون شناسایی جایگاه زمین ساختی نشان دهنده پیدایش سنگ‎های منطقه حصاربن در پهنه وابسته به فرورانش در حاشیه فعال قاره ای است. برپایه مجموعه کانی‎شناسی توف های منطقه حصاربن، به ویژه در بخش های قاعده ای، این سنگ‎ها دچار درجه هایی از دگرگونی تدفینی، در بازه دمایی 200-300 درجه سانتیگراد و فشار دست کم 1 کیلوبار، نیز شده اند. این بررسی ها نشان می دهد که سیال های گرمابی با درجه pH خنثی تا اسیدی، کانی‎های زئولیتی را در شکستگی ها و حفره های توف های این منطقه نهشته کرده‎اند.
    کلیدواژگان: توف های سبز سازند کرج، کالکوآلکالن، فرورانش، دگرگونی تدفینی، سیالات هیدروترمال، فیروزکوه
|
  • Alijan Aftabi *, Hengameh Hosseini-Dinani Pages 1-20
    The Irankuh mining district is located 20 km southwest of Isfahan and is geologically situated in Sanandaj - Sirjan zone.Based on the field and experimental studies, ore minerals are emplaced in the faulted contact of Jurassic shale and Cretaceous carbonates. The most important minerals include pyrite, galena, sphalerite, calcite, barite, dolomite, quartz, minor marcasite, smithsonite, cerussite, gypsum, malachite, hematite and goethite.The mineralization is mainly occurred as hydrothermal veins and veinlets associated with fractures and faults, suggesting the deposit is likely to be of epigenetic type.A comparison between geothermometric results obtained from the calcite twins and fluid inclusions showed a similar temperature range for the mineralization (less than 170ºc).Fluid inclusion studies indicate the temperature, salinity and density ranges of 80-166ºc, 5.39-20.94 wt.% NaCl and 0.95-1.12, respectively. The data have more similarities with MVT deposits than other Pb – Zn deposits.
    Keywords: calcite twin, fluid inclusions in barite, Irankuh mining district, Sanandaj-Sirjan zone
  • Ahmad Jahangiri *, Hossien Bahmodinia Pages 21-36
    Gavdel intrusive body situated in NW Iran and NE of Urumieh-Dokhtar zone a part of Garehdagh, South-Arminian Zone (Arasbaran). The major outcrops of intrusive including granodiorite, monzonite accompanied with granodioritic dyke. The studied samples display granular texture with essential minerals of, plagioclase, K-feldspar, amphibole ± quartz ± clinopyroxene. Geochemically, the studied rocks characterized with SiO2 in the range of (59.1-67.8 wt%), Al2O3 (14.09-18.3 wt%) percent, high content Sr (507.18-1150 ppm), high ratios of Sr/Y (32.93-83.54), La/Yb (14.64 – 87.47) and low contents of Y (12.05-16.13 ppm), which can be indicate adakitic characters of studied rocks. These features of Gavdel intrusive display geochemical similarity with high SiO2 adakites (HAS) that comprise enriched LREE, LILE and depleted HFS elements such as Ta, Nb, and Ti. The fractionated REE pattern and low contents of HREE and Y can be related to occurrence of garnet or amphibole in residual source of adakitic magmas. High content of Sr and depletion of Ta, Nb and Ti can be related either to absent of plagioclase and presence of Fe-Ti oxides in melt residue or fractionation of titanomagnetite and amphibole minerals with respect to petrographic indications. Tearing of subduted slab and their partial melting in concert with crustal assimilation through magma arising can be produce adakitic magma in studied area and NW Iran.
    Keywords: Granodiorite_Monzonite_Adakite_adakites (HAS)_slab break – off_Gavdel_Iran
  • Saeed Kamran, Ahmad Jahangiri, Robab Hajialioghli *, Mohsen Moayyed Pages 37-52
    The investigated granite intrusion is located at the north of Ayghalesi village, east of Takab area. The Ayghalesi granite has been intruded into the Eocene sandstone and conglomerate rocks and low grade metamorphic hornfelses have been metamorphosed host roocks. The main constituent minerals are K-feldspar, plagioclase, quarts and muscovite. Garnrt occurs at minor amounts. The main texture is granular but the pegmatitic texture, myrmecite, graphic and pertite occur as minor ones. Chemically the rocks are granite on the various classification diagrams. The Ayghalesi intrusion body has S-type peraluminous with calc-alkaline affinities. They are calcic-alkali to alkali-calcic on the base of modified alkali lime index (MALI). On the base of discrimination diagrams the investigated rocks has been formed related to the syn-collisional tectonic setting correlated to the Central Iranian and Arabian continents.
    Keywords: Granite, Peraluminous, S-type, syn-collision, Ayghalesi, Takab
  • Morteza Delavari *, Farzaneh Rostami, Asghar Dolati Pages 53-74
    The study area is located in the north of Baladeh (Central Alborz). The Permian magmatism in this area occurred as low-volume basaltic unit between Ruteh and Nessen Formations. Petrographically, the rocks are plagioclase phyric and geochemically, display alkaline nature. Chondrite- normalized rare earth element (REE) patterns are extremely LREE- enriched similar to oceanic island basalts (OIB) with (La/Sm)N, (Sm/Yb)N and (La/Yb)N in the ranges of 1.95- 4.62, 4.23- 5.45 and 8.30- 20.52, respectively. Furthermore, primitive mantle normalized multi element diagrams represent OIB characteristics. Modeling based on trace element values and the content of some major elements reveal low degree partial melting (
    Keywords: alkaline basalt, intra-plate, Permian, Central Alborz
  • Ali Asghar Sepahi-Gerow*, Sedigheh Salami, Mohammad Maanijou Pages 75-88
    In aplites of Khaku area, located in the east of the Alvand body, tourmaline nodules with spherical and dendritic shapes are dispersed. Some of these nodules have light halo that is actually a transition zone between the core of nodules and host aplites. Geometrically these nodules are fractal shapes. In these nodules fractal dimension vary from 1.46 in dendritic nodules to 1.92 in spherical nodules. In three dimensional reconstructions of the studied nodules average volume for core is 34% and for the margin of nodule is 66%. Based on evidence such as lack of veins between nodules, tourmalines with anhedral forms, presence of a leucocratic halo in the aureole of some nodules, their spherical shape, their linear and flow dispersion in the host rock these nodules have been crystallized in magmatic condition. In the final stages of magma crystallization by increasing the amount of B and starting of unmixing in the melt, distinct spherical bubbles have been made which then have been converted to nodules. Magmatic system acts as chaotic systems and presence of rotational and limited closed areas beside areas with disturbed paths lead to the formation of rounded and dendritic nodules beside each other.
    Keywords: tourmaline nodule, fluid exsolution, fractal analysis, three dimensional reconstruction, Khaku, Sanandaj-Sirjan zone
  • Shahrzad Sherafat * Pages 89-108
    Joveinan marbles and skarns are located at 5 km NE of Ghohrood, 140 km North West of Isfahan in central part of Urumieh- Dokhtar magmatic arc. Intrusion of Ghohrood granitoid into the Cretaceous carbonate rocks caused the contact metamorphism and formation of skarn mineral paragenesis wollastonite, pyroxene, garnet, actinolite, epidote, chlorite, calcite, quartz, magnetite and sulfides (iron and copper). Mineralogical studies and Paragenetic mineral relations confirm that the Joveinan skarn is polygenic in origin and evolved in two major stages, metamorphism and metasomatism (progressive and regressive). In metamorphism stage that occurred immediately after the granitoid magma emplacement within carbonate rocks, Joveinan marbles are formed. Metasomatism stage are occurred with generation of anhydrous calc-silicates minerals such as wollastonite, diopsidic-hedenbergitic pyroxene and ugrandite garnets. The main stage of retrograde metasomatic, alteration of first calc-silicate minerals of skarn (pyroxene-garnet), caused the formation of epidote, actinolite and chlorite. The association of wollastonite, magnetite and Andradite represents that skarn is produced in more than 550 ° C temperature range and low partial pressure of CO2. Joveinan skarn is a calcic skarn that has been formed at shallow depth by oxidative hydrothermal fluids and evolved in different stage.
    Keywords: Metasomatism, Contact metamorphism, Joveinan skarn, North Isfahan magmatic arc
  • Mahmoud Sadeghian*, Negar Gavanji, Habib Allah Ghaesmi, Ramazan Ramazani Omali Pages 109-134
    Zafarghand granitoid pluton with compositional range from gabbro to granite and early to middle Miocene age cropped out in the 35 km of SE Ardestan. This pluton intruded in the Eocene volcanic and volcanosedimentary rocks of Urumieh - Dokhtar structural zone. In this research, for the first time, emplacement mechanism of Zafarghand granitoid pluton method has been investigated by using of anisotropy of magnetic susceptibility (AMS). Based on the field observations, petrography and interpretations of magnetic parameters Zafarghand pluton divided into 5 domains (1A, 1B, 2, 3 4 and 5). At first, 2 and 4 domains have been emplaced. They have lithological composition from gabbro to quartzdiorite and played role such as feeder zones. Then 1A, 1B, 3 and 5 domains by dominantly granodioritic – granitic composition have been emplaced such as a big sill or low dip magma flow. It is should be mentioned that during emplacement of this pluton, fractional crystallization, magma mixing and crustal contamination participated in its generation and evolution.
    Keywords: Anisotropy of magnetic susceptibility_feeder zones_sill_Zafarghand_Urumieh - Dokhtar structural zone
  • Nazi Mazhari, Azadeh Malekzadeh Shafaroudi *, Majid Ghaderi Pages 135-152
    The Some-ahani and Ferezneh prospect areas are two of the eastern anomalies of Khaf’s Sangan iron mine in Khorasan Razavi province, NE Iran. Biotite monzonite porphyry and biotite syenogranite Tertiary plutons are obvesred. Due to the severe alteration of biotite monzonite porphyry intrusion, geochemical studies have been focused on the biotite syenogranite. It is chemically peraluminous, moderate to high potassic and magnesian and its tectonic setting is of post orogenic. In both A-type granites and in differentiated peralkaline I granitic rocks: negative Eu anomaly, mild enrichment of LREE, positive, relatively flat HREE pattern, negative anomalies of Ba, Sr, La, Ce, Ti, and large amount of Ga (16- 24 ppm) are the same. On the basis of major oxide values and SiO2 vs. FeOt/MgO ratio, the prospect area samples fall in the range of I-type granites. Variations in the minor and trace elements in all samples indicate fractional crystallization in sepration of plagioclase, alkali feldspar and biotite, generated by fractional crystallization from an I-type granitic magma poor in P. Increase in HFS elements such as Ga and Nb is associated with the differentiation of these granites. Comparison of these intrusions with Bermani and Sarkhar rocks in southeast Sangan shows that variations in the major, minor and rare earth elements are similar to each other and to the I-type granites, which can be differentiated by various degrees of partial melting of andesite and dacite protolith or are produced by a two-stage process of remelting intermediate rocks.
    Keywords: A, I granites, Some-ahani, Ferezneh prospect areas, Sangan mine
  • Zahra Tahmasbi, Hadis Ghasemifard, Ahmad Ahmadi khalaji*, Leili Izadikian Pages 153-170
    Basic dykes, trending NE-SW and cross cutting the middle Jurassic granodioritic rocks exposed in the Boroujerd area. They are dark green and fine to medium–grained rocks and are characterized by ophitic to subophitic texture. These rocks are dominated by major minerals including amphibole and plagioclase as well as minor biotite, apatite, sphene and prehnite. Amphibole is calcic, with magnesia-hornblende to actinolitehornblende composition. T = 600-700ºC and P = 3.5-5.2 kbar were calculated for crystallization of these minerals. The composition of plagioclases ranges from albite to oligoclase. The basic dykes studied are undeformed and the youngest magmatic activity in the area.. The collision of Arabian and Central Iranian plates, gave rise to the pressure in the Central Iranian plate, which expanded the extension fractures in the direction of the plate movement. As a result, the dykes in discussion formed in direction of plate movement. Thus, development of basic dykes in the Northeast-Southwest direction with respect to the convergence zone is justified. The basic dykes, on the discrimination tectonic diagrams, are classified as alkaline series and plotted on within plate environment field, which originated from partial melting of an enriched mantle source.
    Keywords: basic dikes, geochemistry, petrogenesis, Boroujerd
  • Shiva Bahrami, Faramarz Tutti*, Mohammad Ali Barghi, Majid Purmoghadam Pages 171-188
    Green tuffs of middle Eocene age in Hesarbon area, south west of Firoozkuh (East of Central Alborz) consist of a thick sequence of lithic-, crystal-,vitric-and calcareous-tuffs. Microscopic and x-ray diffraction studies show plagioclase (albite and oligoclase), alkali feldspar (sanidine), quartz, cristobalite, biotite and hornblende are the major minerals in the rocks studied. Secondary minerals such as analcime, chlorite, prehnite and clay minerals are mainly present in the groundmass of the rocks. Extensive tectonic activities have created a variety of structural features including numerous folds and faults and therefore, have caused the green tuffs to be crushed and converted to breccia tuffs in many parts. Veins and cavities are filled by considerable amounts of zeolitic minerals including heulandite group, clinoptilolite and natrolite along with calcite and secondary quartz. Based on geochemical data, they lie on the dacite and rhyodacite field showing a calc-alkaline nature in the corresponding diagrams. According to the chondrite and primitive mantle normalized diagrams of trace elements, negative anomalies of Eu, Nb, Ti, P and depletion of HFSE together with their position in the petrogenesis discrimination diagrams, it is most likely that these rocks are formed in the active continental margin of a subduction zone. The existence of analcime and prehnite in the groundmass demonstrate that these rocks have undergone some degrees of low-grade metamorphism due to the overburden of the layers in the temperature range 200-300 °C. The present study shows that zeolite minerals filling the fractures and cavities of tuffs are precipitated by hydrothermal fluids with a neutral pH to acidic
    Keywords: Green tuffs of Karaj formation_Calc - alkalan_Subduction_A low grade metamorphism_Hydrothermal Fluids_Firoozkooh