فهرست مطالب

نشریه پژوهش های زبان شناسی
سال هفتم شماره 2 (پیاپی 13، پاییز و زمستان 1394)

  • تاریخ انتشار: 1394/11/15
  • تعداد عناوین: 6
|
  • طیبه موسوی میانگاه *، مهشید شکیبا صفحات 1-14
    امروزه به مدد ظهور انواع فناوری های رایانه ای، پیکره های زبانی نقش بسیار مهمی در حل انواع مختلف مسائل زبانشناختی ایفا می کنند. پیکره های دو زبانه موازی در سطح جمله و در سطح واژه می توانند برای بازیابی واحدهای تک واژه ای و یا حتی چند واژه ای براحتی مورد استفاده قرار گیرند که این امر کاربردهای مفیدی در حوزه های مختلف رایانه و زبان خواهد داشت. هدف این مقاله به کارگیری یک پیکره موازی انگلیسی– فارسی از قبل طراحی شده در جهت ساخت یک مطابقه[1] (کشف اللغات) دو زبانه کارآمد با استفاده از آماره اطلاعات متقابل است. در اینجا از آماره اطلاعات متقابل استفاده می شود تا همترازی در سطح واژه بین جملات انگلیسی و فارسی پیکره مورد نظر صورت گیرد. یک پیکره زبانی همتراز شده در سطح واژه مسلما کاربردهای زیادی از جمله در تهیه نرم افزار حافظه ترجمه، مدیریت مجموعه اصطلاحات، بازیابی اطلاعات دوزبانه، سیستم ترجمه ماشینی مبتنی بر آمار و مانند آن دارد. با استفاده از یک الگوریتم ابتکاری آزمایشی ترتیب داده شده و مقایسه ای بین برونداد همترازسازی خودکار با جملات همتراز شده توسط مترجم انسانی صورت گرفت. نتایج این آزمایش نشان داد که برنامه مطابقه گزارش شده در این تحقیق می تواند صحتی معادل 75 درصد را به دست آورد.
    کلیدواژگان: مطابقه دو زبانه، ترجمه خودکار، بازیافت اطلاعات، استخراج معادل های واژگانی، پیکره موازی انگلیسی، فارسی
  • نسیم اسفندیاری *، بتول علی نژاد صفحات 15-34
    ترسیم واکه ها در فضای F1*F2 نه تنها از نظر صوت شناختی تولیدی بلکه از نظر رویکردهای ادراکی نیز از اصلی ترین ابعاد در بیان کیفیت واکه ای محسوب می شوند. در ترسیم فضای واکه ای مشکل اصلی ای که اکثر محققان با آن روبرو هستند این است که ارزش های سازه های اندازه گیری شده برای یک واکه یکسان تولید شده توسط افراد مختلف، متفاوت است. جهت حذف تنوعات سازه ای ناشی از منابع ایجاد تغییر در سازه ها همچون تفاوت های فیزیولوژیکی میان گویندگان، موضوع بهنجار سازی واکه ای مطرح می شود. انتخاب میان تکنیک های بهنجار سازی اگرچه بسته به طبیعت و هدف بررسی می تواند متفاوت باشد ولی همان طور که همگی زبان شناسان بر آن توافق دارند فرایند بهنجار سازی و عملکرد آن یک امر وابسته به زبان است و یک فرایند بهنجار سازی نمی تواند موثرترین فرایند در همه ی زبان ها محسوب شود. از این رو در این بررسی جهت بهنجار کردن داده های زبان فارسی به ارزیابی شیوه های مختلف بهنجار سازی در زبان فارسی بر اساس دو معیار الف) تکنیک محاسبه میزان همپوشانی و ب) تکنیک تحلیل تشخیصی پرداخته می شود. شاخصه الف با هدف شناسایی مقیاسی که نسبت به سایرین بهتر بتواند اثر شخص را حذف کند اعمال می شود و معیار ب در جهت حفظ اطلاعات واجی و به منظور ارزیابی قدرت تفکیکی یک تکنیک در جهت جداسازی بسامد های سازه ای بهنجار سازی شده به گروه های متمایز آوایی تعریف می شود. این تحقیق تکنیک نری را به عنوان مطلوب ترین شیوه بهنجارسازی جهت حذف و یا کمینه کردن تاثیرات فیزیولوژیکی با حفظ تمایزات واجی در زبان فارسی معرفی می کند. همچنین فضای واکه ای زنان چه در حالت تکیه دار و چه بی تکیه بزرگتر از مردان نمایش داده شده است.
    کلیدواژگان: فضای واکه ای، بهنجارسازی واکه ای، تکنیک بهنجار سازی واکه، درون گرا و تکنیک بهنجار سازی واکه، برون گرا
  • رها زارعی فرد *، مهدی رضایی صفحات 35-56
    یکی از مسائل مطرح در مکالمه کاوی، ارزیابی است. معمولا خوانندگان یا شنوندگان، از این ارزیابی ها آگاهی چندانی ندارند چون که این روند به صورت مبهمی درون متن ها شکل می گیرد. در این مقاله ارزیابی در مکالمات دانشگاهی جلسات دفاع از پایان نامه دانشجویان با تمرکز بر جنسیت آن ها مورد بررسی قرار می گیرد. جهت انجام این تحقیق 9 جلسه دفاع مردان و 9 جلسه دفاع زنان از پایان نامه کارشناسی ارشد رشته های علوم انسانی و اجتماعی با انگاره ارزیابی مارتین و وایت (2005) مورد واکاوی قرار گرفته است. تحلیل های کیفی و کمی بیانگر این است که جنسیت به تنهایی نقشی در ارزیابی گفتمان دانشگاهی نداشته بلکه مجموعه ای از عوامل مانند بافت و جامعه کنشی و هویت و وجهه بر نوع ارزیابی ها نقش دارد.
    کلیدواژگان: ارزیابی، جنسیت، جلسات دفاع، جامعه کنشی، هویت
  • اکرم بیگم حاجی سید رضایی *، رضا مراد صحرایی صفحات 57-84
    دستور حوزه ای از زبان است که به دلیل طبیعت خاص و پیچیده آن همواره مورد نقد و بررسی بوده است. تحقیق حاضر در صدد پاسخ گویی به مسئله ماهیت دستور آموزشی و میزان انعکاس آن در برخی از منابع آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان است. برای این منظور ابتدا در چارچوب سطح بندی اروپایی، بعضی از منابع انگلیسی را از حیث رابطه مفاهیم، کارکردها و صورت های دستوری متناسب با آنها در هر سطح تحلیل نمودیم و سپس میزان آموزش این عناصر مهم را در منابع آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان ارزیابی کردیم. نتایج پژوهش، حاکی از آن است که قواعد دستور آموزشی انعکاس ضعیفی در منابع آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان دارد. دیگر آنکه، چینش محتوای دستوری در این کتاب ها صورتی چرخه ای ندارد و شاید یکی از دلایل مهم آن عدم وجود معیار مشخص و مشترک در تدوین و سطح بندی کتاب های زبان فارسی به غیرفارسی زبانان است.
    کلیدواژگان: دستور آموزشی، کارکرد زبانی، صورت های دستوری، سطح بندی آموزشی
  • غلامحسین کریمی دوستان، وحیده تجلی* صفحات 85-100
    مقاله حاضر به بررسی حرف تعریف و ساختار توزیعی آن در گویش اردکان فارس در چارچوب برنامه کمینه گرا می پردازد. بررسی داده های زبانی گویش اردکان فارس نشان می دهد که در ساختار گروه تعریف این گویش دو حرف تعریف معرفه حضور دارد که یکی از آن ها تنها به صفت متصل می شود. هدف از انجام این پژوهش، تعیین جایگاه تولید مناسب برای حروف تعریف معرفه و نکره و تبیین چگونگی هم آیی آن ها با دیگر عناصر گروه تعریف نظیر اسم، صفت، تکواژ جمع، اسم ملکی و صفت اشاره و رسیدن به ترتیب خطی مورد نظر در این گویش می باشد. در این پژوهش، از گروه اضافه (EZ P) که دارای خاصیت تکرارپذیری می باشد برای اضافه کردن بعضی از عناصر به یکدیگر در ساختار گروه تعریف استفاده می شود. با وجود این که نشانه اضافه در گویش اردکانی در بیشتر موارد فاقد نمود آوایی آشکار می باشد، گروه اضافه در ساختار گروه تعریف این گویش تولید می شود و نشانه اضافه در هسته آن قرار می گیرد.
    کلیدواژگان: گروه تعریف، حرف تعریف معرفه، حرف تعریف نکره، نحو کمینه گرا، گروه اضافه
  • اکبر حسابی * صفحات 101-114
    در این پژوهش به بررسی مشکلات موجود در انتخاب معادل برای دسته های هم معنای (دسمعناهای) فارس نت پرداخته شد. اهمیت این پژوهش به این لحاظ است که نتایج آن می تواند در طرحهای آینده مربوط به تکمیل فارس نت و ساخت شبکه های واژگانی دیگر یا تخصصی مورد استفاده قرار گیرد. با توجه به وجود سه دسته از مشکلات جهت انطباق وردنتها بر همدیگر شامل الف. مشکلات ناشی از سختی در تمایز معنایی در وردنت مبدا ب. مشکلات ناشی از اصول حاکم بر وردنت مبدا و منابع زبان مقصد و ج. مشکلات ناشی از تفاوتهای ذاتی بین زبان مبدا و مقصد، به تحلیل موارد یافت شده در فارس نت پرداخته شده است. این پژوهش سعی بر پاسخ به سوالات زیر داشته است: مشکلات موجود بر سر راه انطباق دسمعناهای فارس نت با وردنت چه می باشد؟ چه مشکلاتی بسامد بیشتری دارند؟ آیا تفاوتی بین مشکلات موجود در انطباق فارس نت با وردنت و انطباق در سایر وردنتهای موجود وجود دارد؟ حجم نمونه مورد بررسی که به شکل تصادفی انتخاب شده اند 1552 دسته می باشد که شامل دسمعناهایی است که اولین عضو آن ها با حروف >ع، غ، ف و ق< شروع شده اند. مشکلات یافته شده به هشت دسته تقسیم گردیدند و بسامد و درصد هر مشکل ارائه گردید و برای حل برخی از این مشکلات راه هایی پیشنهاد شد. این راه حلها می تواند در فرایند تکمیل فارس نت و یا پیش از ساخت شبکه های واژگانی دیگر یا شبکه های واژگانی تخصصی مد نظر قرار گیرد.
    کلیدواژگان: شبکه واژگانی، وردنت پرینستون، فارس نت، انطباق اولیه، انطباق ثانویه، زبانشناسی رایانشی
|
  • Tayebeh Mosavi Miangah *, Mahshid Shakiba Pages 1-14
    Today, linguistic corpora play a crucial role in solving different types of linguistic issues thanks to emerging computer technology. Bilingual parallel corpora aligned at sentence and word level can be retrieved for single-word as well as multi-word units making easier further applications in different computer and language areas. In this paper we address the problem of exploiting English-Persian parallel corpus in making an efficient bilingual concordance using mutual information measure. Here, a mutual information statistics is used to add word level alignments between English and Persian sentence pairs in our parallel corpus. A parallel corpus with alignments on the word level has certainly many applications among which phrase-based translation memory software, terminology management, cross-language information retrieval, statistical machine translation system and the like. We conducted an experiment using our algorithm and compared alignment outputs with manually aligned sentences. Experimental results revealed that our concordancing program gained the accuracy rate of 75% which seems very encouraging.
    Keywords: parallel corpus, parallel concordance, phrase, based translation, English, Persian translation, mutual information, word, level alignment
  • Nasim Esfandiari *, Batool Alinezhad Pages 15-34
    This study is to evaluate vowel normalization procedures in Persian, from IRIB broadcasters, on the basis of their effectiveness in neutralizing differences in vowel formant data due to inter-speaker physiological and anatomical-gender- differences. The selection among various normalization techniques (hertz, Mel, Bark, Erb, Gertsmann, Lobanov, Neary, Watt, and Fabricius) depends on their significance in the previous literature and the kind of measurement involved in the provided database. The assessment is mainly performed based on two factors,vowel space overlapping and discriminant analysis . The first factor is done on the basis of increasing in mapping between speaker‘s vowel spaces along the degree of overlap between the two vowel spaces, expressed in terms of that percentage of the male speakers‘ s vowel spaces which overlaps with the female speaker‘s vowel spaces and vice versa.The second part of analysis is devoted to for the importance of maintaining vowels information’s and the power of vowel separation. The results indicate that Neary is the best way in minimizing the physiological effect in Persian while keeping vowel separation’s power safe.
    Keywords: Vowel space, vowel normalization, vowel, intrinsic normalization technique, vowel, extrinsic normalization technique
  • Raha Zareii Fard*, Mehdi Rezaei Pages 35-56
    Evaluation as an important issue in conversation analysis formed unconsciously in the texts and contexts. This paper aims at investigating evaluation in academic discourse with considering gender. So 9 defense sessions of men and 9 defense sessions of women are analyzed by Martin and White (2005) model. Qualitative and quantitative analysis reveal that gender in isolation does not affect evaluation in academic discourse but the combination of different factors such as context, community of practice, identity and face affected on evaluation in this community of practice.
    Keywords: Evaluation, Gender, Defense sessions, Community of practice, Identity
  • Akram Seyedrezaei *, Reza Moradsahraei Pages 57-84
    Grammar is an area of language which has been always investigated due to its particular and complicated nature. The present study is to answer the question of the nature of pedagogical grammar and its representation in Persian language sources specifically designed for non-Iranians. Therefore in this experimental and descriptive study, the first step is to analyze the English language books considering the pedagogical framework defined by council of Europe and the relation between notions, functions and grammatical forms. Next is to assess the grammatical content of Persian books regarding teaching the three elements mentioned. The results indicate that pedagogical grammar is weakly seen in Persian sources and that their grammatical content is more linear than spiral due to absence of a common criterion in curriculum planning of books above- mentioned.
    Keywords: pedagogical grammar, language functions, notions, grammatical forms, pedagogical election, grading
  • Gholam Hosein Karimi Doostan, Vahide Tajalli* Pages 85-100
    This paper investigates the distributional structure of definite and indefinite articles in Ardekani dialect of Fars Province within the Minimalist Framework. This study attempts to determine the positions of these elements in Ardekani dialect and explaine how they are ordered in Ezafe domain in order to form the Definite Phrase (DP) structure in this dialect. Investigating the linguistic data of Ardekani dialect reveals that there are two definite articles in the DP structure of this dialect, one of which can only adjoin to adjectives. Moreover, in this study the recursive Ezafe marker headed by Ezafe marker is produced in DP construction of this dialect in order to add some DP elements to each other in DP structure.
    Keywords: Definite Phrase, Definite Article, Indefinite Article, Minimalist Framework, Ezafe Phrase
  • Akbar Hesabi* Pages 101-114
    In this research the difficulties in the mapping of Farsnet synsets with the Princeton WordNet synsets were investigated. With regard to three kinds of difficulties for mapping of WordNets including 1. Difficulties due to meaning distinction in the source WordNet 2. Difficulties due to principles underlying the source WordNet and the target language sources. 3. Difficulties due to intrinsic differences between the source and target languages the synsets were investigated. This research tried to answer three questions: What are the difficulties in the mapping Farsnet synsets with Princeton Synsets? Which difficulties were more frequent? Was there any difference between the difficulties in the mapping of Farsnet synsets and Princeton WordNet and mapping of synsets of other WordNets? Considering the large amount of the data a sample of 1552 synsets were chosen randomly. With regard to the overlap of words between synsets, only the first member of the synset was taken into account. The cases were divided into eight types. For solving the observed difficulties some suggestions were proposed that can be used for Farsnet enrichment.
    Keywords: WordNet, Farsnet, mapping, Persian, Computational linguistics