فهرست مطالب

رهیافت انقلاب اسلامی - پیاپی 42 (بهار 1397)

فصلنامه رهیافت انقلاب اسلامی
پیاپی 42 (بهار 1397)

  • تاریخ انتشار: 1397/04/04
  • تعداد عناوین: 8
|
  • حسن مجیدی*، محمدباقر باباهادی، رضا فیضی صفحات 3-24
    روشنفکری در ایران معاصر از جمله جریان های فکری تاثیرگذاری است که به دلیل افزایش تماس جامعه ایرانی با تجدد، و نقش و رویکرد روشنفکران در قبال آن، بحث ها و مجادلاتی را برانگیخته است. اما شناخت و درک نوع تلقی و استنباط رهبر ج.ا.ایران که سال ها از نزدیک در تماس با این جریان فکری و برخی از نمایندگان آن بوده است، در شناخت نقاط آسیب و برخی نارسایی های این طیف فکری حایز اهمیت است. این مقاله به دنبال بررسی بیانات مقام معظم رهبری(مدظله العالی) و آسیب شناسی روشنفکری در ایران از منظر ایشان است. برای رسیدن به این مهم از روش تحلیل مضمون با کمک نرم افزار MAXQDA استفاده شده است. این روش فرآیندی برای تحلیل داده های متنی است و داده های پراکنده و متنوع را به داده هایی غنی و تفصیلی تبدیل می کند. از این نظر مدل مفهومی خروجی این مقاله است. یافته های این مقاله نشان می دهد در اندیشه رهبر معظم انقلاب روشنفکری در ایران بیمارگونه متولد شده است و در بعد عملکردی، منشی (شامل دو بعد شخصیتی و رفتاری) و بینشی (شامل دو بعد نسبت با غرب و نسبت با دین) دارای آسیب هایی بوده است. از نظر ایشان روشنفکر حقیقی کسی است که پیشرفت و تحول را از هر طریقی نمی پذیرد؛ بلکه آن نوع از برنامه برای تحول و پیشرفت را پذیراست که مطابق منافع ملی، ساختار فکری و فرهنگی و ارزشی جامعه باشد.
    کلیدواژگان: آیت الله خامنه ای، روشنفکری، ایران، آسیب شناسی
  • امیر محمد حاجی یوسفی*، سید محمد علی حسینی زاده، احسانه محمدی صفحات 25-42
    رابطه اغلب پرتنش میان ج.ا.ایران و عربستان سعودی در مرکز تغییرات مهم سیاسی در منطقه خاورمیانه است. عواملی را که سبب اختلاف و منازعه طولانی در روابط این دو کشور گردیده است، می توان به دو سطح عوامل ساختاری و رفتاری تقسیم کرد. اغلب پژوهش های انجام گرفته در مطالعه روابط ایران و عربستان به یکی از سه عامل هویت، قدرت و امنیت اشاره کرده اند اما این سوال ها وجود دارد که در زمان ها و شرایط مختلف کدام یک از این سه عامل در روابط دو کشور تعیین کننده تر بوده است؟ آیا سیاست خارجی ج.ا.ایران در قبال عربستان سعودی بیشتر تحت تاثیر عوامل ایدئولوژیک قرار داشته یا روابط آن با عربستان متاثر از ملاحظات ژئواستراتژیک (قدرت و امنیت) بوده است؟ یا رویکردی که هر سه عامل را در بر می گیرد؟برای پاسخ به این پرسش ها با استفاده از مدل نظری مقاله، میزان تاثیرگذاری، ترتیب اولویت و نحوه ارتباط سه عامل تعیین کننده هویت، قدرت و امنیت در سیاست خارجی ج.ا.ایران نسبت به عربستان سعودی در زمان ها و شرایط مختلف با توجه به دو عامل تعیین کننده: موقعیت بین المللی کشور و انتخاب تصمیم گیرندگان توضیح داده می شود.
    کلیدواژگان: جمهوری اسلامی ایران، عربستان سعودی، هویت، قدرت، امنیت
  • مصطفی قاسمی، محمدعلی بصیری*، عنایت الله یزدانی صفحات 43-60
    بعد از تحولات عربی 2011 و به قدرت رسیدن اخوان المسلمین در مصر، این جنبش مواضع متضادی در قبال ج.ا.ایران و سیاستهای منطقه ای آن اتخاذ نمود. این مساله باعث شد تا بین برخی از مجامع سیاسی وآکادمیک ایران، رویکردهای متفاوتی در خصوص استمرار و یا تجدید نظر در تعاملات آینده با اخوان المسلمین شکل بگیرد. پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی ، در پی پاسخ به این سوال است که چه رویکردهایی در خصوص آینده تعاملات جمهوری اسلامی با اخوان المسلمین وجود دارد و راهبرد آینده چیست؟ یافته های پژوهش نشان می دهد سه رویکرد اصلی را در این خصوص می توان شناسایی کرد: 1. رویکرد آرمانگرایان 2. رویکرد ملی گرایی منفعت محور 3. رویکرد تلفیق منافع ملی با مصالح اسلامی. مقاله حاضر با توجه به رویکرد سوم به عنوان رویکردی منطبق با شرایط موجود، راهبرد «امتناع دولت، استمرار نهضت» را به عنوان راهبرد آینده تعامل با اخوان المسلمین پیشنهاد می کند.
    کلیدواژگان: جمهوری اسلامی ایران، اخوان المسلمین، رویکردها، راهبرد، تحولات عربی 2011
  • خدیجه محمدی*، مهدی نادری صفحات 61-88
    در دیدگاه آیت الله خامنه ای در فرآیند پنج مرحله ای تحقق کامل اهداف انقلاب اسلامی (انقلاب اسلامی، نظام اسلامی، دولت اسلامی، جامعه اسلامی و تمدن اسلامی)، دولت اسلامی سومین و مهم ترین گام در این فرآیند است که از نظر ایشان تاکنون شکل نگرفته است. این مقاله با روش کیفی از نوع تحلیل اسنادی و ابزار فیش برداری، درصدد پاسخ به این سوال اصلی است که «ماهیت و ارکان دولت اسلامی از دیدگاه حضرت آیت الله خامنه ای چیست؟». یافته های تحقیق بر چند نکته تاکید دارد: 1. دولت اسلامی متشکل از مجموعه نهادها و کارگزاران و نه صرفا قوه مجریه است و آنچه عملا دولت را متصف به اسلامی بودن یا نبودن آن می نماید «عملکرد و جهت گیری اسلامی» می باشد. 2. سازه فکری در روند تحقق دولت اسلامی، شریعت مقدس اسلام است که مفسر وظایف، ارزش ها، جهت گیری ها و اهداف حاکم بر دولت اسلامی می باشد. حکمرانی موفق رسول اکرم (ص) و امام علی (ع) در دولت نبوی و علوی، الگوی آرمانی تحقق دولت اسلامی در بافت نظام جمهوری اسلامی است.3. مردم، کارگزاران و نهادها از ارکان اصلی دولت اسلامی هستند که بدون همراهی آنها عملا امکان تحقق دولت اسلامی وجود ندارد. مردم در نظام اسلامی نقش تعیین کننده داشته و رای و انتخاب آنها به مثابه امانت الهی است و صیانت از آن، واجب شرعی است. سلامت اعتقادی، اخلاقی و رفتار اسلامی کارگزارن و نهادها، سنجه و تراز دولت اسلامی خواهد بود.
    کلیدواژگان: اسلام، انقلاب اسلامی، دولت اسلامی، کارگزاران، آیت الله خامنه ای
  • سمیرا متقی * صفحات 89-106
    مقاله حاضر به بررسی تحلیلی وضعیت کارایی تحریم های اقتصادی وضع شده علیه جمهوری اسلامی ایران از منظر اقتصاد سیاسی با استفاده از روش تحلیل پوششی داده ها طی دوره زمانی 1990 تا 2014 (1364 تا 1393) می پردازد. به این منظور، متغیرهای صادرات نفت خام و نرخ ارز حقیقی (شاخص های تحریم مالی) و واردات (شاخص تحریم تجاری) را به عنوان شاخص نهاده ای و متغیر رشد اقتصادی را به عنوان شاخص ستاده ای، به کار گرفته است. نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد: الف) کمترین تاثیر تحریم های اقتصادی علیه ایران در سال های 1369 و 1381 و بیشترین تاثیر تحریم ها در سال های 1391، 92 و 93 علیه اقتصاد ایران صورت گرفته است. ب) تنها شاخص حساسیت زا در تحریم های اقتصادی وضع شده علیه ایران، رشد اقتصادی می باشد. ج) در فاصله سال های 1369 تا 1374 ،82 ، 83، 91، 92 و 93، وضع تحریم های اقتصادی علیه کشور ایران با کارایی بالاتر و از سال های 1374 تا 1381 و بعد از آن بالاخص 1385 و 1389، کارایی تحریم ها با روند کاهنده مواجه شد.
    کلیدواژگان: اقتصاد سیاسی، تحریم، اقتصاد، کارایی، ایران
  • ابوالفضل یزدانی، نرگس کشتی ارای*، مصطفی عمادزاده صفحات 107-126
    از آنجا که مشکلات و مسائل اقتصادی در جهان و ایران ناشی از بی توجهی به مقوله اقتصاد در برنامه های درسی در آموزش و پرورش بوده و الگوی اقتصاد مقاومتی نیز به عنوان یک از استراتژی و راهکار مهم توسعه پایدار، در ادبیات توسعه ایران توسط مقام معظم رهبری مطرح شده است. هدف این پژوهش ارائه طرح برنامه درسی مبتنی بر اقتصاد مقاومتی بر تمرکز به دو مولفه تکیه بر ظرفیت های داخلی و اصلاح الگوی مصرف می باشد که با روش کیفی (سنتزپژوهی) انجام شده است. حوزه پژوهش کلیه مقالات و متون مرتبط با مولفه های اقتصاد مقاومتی بوده که از بانک های اطلاعات علمی الکترونیک دریافت و مبتنی بر روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. روش تجزیه و تحلیل اطلاعات، با استفاده از روش ضریب روایی محتوا(CVR)، مفاهیم و زیرمولفه هایی که قابلیت بسترسازی در نظام آموزشی را دارند مورد شناسایی قرار گرفت. دو مولفه اصلاح الگوی مصرف و تکیه بر ظرفیت های درونی به عنوان مولفه هایی که قابلیت بستر سازی در آموزش و پرورش را دارند شناسایی شدند. که در نهایت با استفاده از طرحواره سه عنصری برنامه درسی گودلد (عنصر محتوایی- عنصر سیاسی ،اجتماعی – و عنصر فنی حرفه ای) مدل برنامه درسی مبتنی بر مولفه های اقتصاد مقاومتی برای آموزش و پرورش ارائه گردید. پیشنهاد می گردد در جهت تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی، مدل ارائه شده برای برنامه درسی در آموزش و پرورش مورد استفاده قرار گیرد.
    کلیدواژگان: آموزش و پرورش، اقتصاد مقاومتی، برنامه درسی، اصلاح الگوی مصرف، مولفه تکیه بر ظرفیت داخلی
  • مرتضی شیرودی * صفحات 127-146
    شرق شناسی رهیافتی است که طی چند دهه اخیر، در تحلیل پدیده های سیاسی کشورهای اسلامی به کار رفته است اما توانایی شرق شناسی در تحلیل اندیشه سیاسی اندیشمندان جهان اسلام چون آیت الله نائینی روشن نیست! به رغم اهمیت چنین موضوعی، پژوهشی در این زمینه صورت نگرفته است! بنابراین،با این پرسش مواجه ایم که: آیا می توان اندیشه سیاسی آیت الله نائینی را در چارچوب رهیافت شرق شناسی تحلیل کرد؟ گمان بر آن است که: نائینی، به زیرکی از قاعده «اکل میته به قدر اضطرار» و نظریه «حد مقدور» بهره می گیرد اما در عوض، نوعی حکومت دموکراتیک غربی را در عصر غیبت پیشنهاد می‏کند. این مقاله در پی آن است تا نشان دهد: نائینی به عنوان مجتهد شیعی، دغدغه «احیای هویت دینی»داشت و البته، این کار را در پرتو تفسیرهای دینی از مفاهیم دموکراسی از جمله: آزادی صورت داده است. شرق شناسی به مثابه روش، به عنوان تاثیرعین که همان واقعیت های غرب مدار است بر ذهن که همان سنت های شرقی است در آرای نائینی مشهود است لذا از آن می توان در تحلیل اصالت مشروطیت بر شرعیت در اندیشه سیاسی نائینی مدد گرفت.ارجحیت مدرنیسم بر سنت البته با تاکید بر سنت و تکیه بر مدرنیته دال مرکزی اندیشه سیاسی آیت الله نائینی است.
    کلیدواژگان: نائینی، کشورهای اسلامی، شرق شناسی، سنت و مدرنیسم
  • علیرضا تنهایی*، ابراهیم بررزگر صفحات 147-166
    فرهنگ، براساس تبادل معانی و مفاهیمی که با استفاده از کلمات و قراردادها بین مردم می گذرد، خلق می شود و زندگی اجتماعی را شکل می دهد. در واقع فرهنگ، مبادله معناهای خلق شده در جامعه از طریق نشانه ها (نمادها، شعارها، الگوها، شمایل، مثل ها، علامت های رفتاری و غیره) است. بسیاری از نمادها و نشانه هایی که در جریان مبارزات مردم در انقلاب اسلامی خلق شد، در جمهوری اسلامی نیز نقش و معنای خود را حفظ کرده اند. آنها جزئی از زبان و فرهنگ محسوب می شوند و نه تنها نشان دهنده خواست درونی و اعتقادات ملت انقلابی ایران است، بلکه به وسیله آنها مردم با یکدیگر در حال تبادل ارتباطی بوده و ضمنا باعث تفاهم معنایی و همبستگی اجتماعی نیز شده است. در این میان، تاثیر نمادها و نشانه ها و نظام معناشناختی الهام گرفته از قیام عاشورا، یکی از عمیق ترین و تاثیرگذارترین لایه های شکل دهنده به انقلاب اسلامی ایران است که در مهم ترین ساحت های هویت فرهنگی در جمهوری اسلامی ایران، معنابخشی داشته است. در این نوشتار، چگونگی تولید نمادها در جریان انقلاب اسلامی و نقش آنها در پیشبرد اهداف انقلاب و جمهوری اسلامی ایران، با بهره گیری از رهیافت تفسیری «گیرتز» بررسی شده است.
    کلیدواژگان: نماد، معنا، فرهنگ، عاشورا، جمهوری اسلامی ایران
|
  • Hassan Majidi *, Mohammadbagher Babahadi, Reza Feizi Pages 3-24
    Intellectualism in contemporary Iran is one of the most influential intellectual currents that has sparked debate and controversy due to the increasing contact of Iranian society with modernity. But understanding the kind of perception and inference of one of the leaders of the Islamic Republic of Iran is important in identifying the damage points and some failures of this spectrum. This article seeks to address the views of the Supreme Leader on intellectual pathology in Iran from the point of view of Ayatollah Khamenei. To achieve this, thematic analysis method has been used with the help of MAXQDA software. The findings of this paper show that in the thought of the Supreme Leader of the revolution, the true intellectual is one who does not accept progress in any way; rather, it accepts a kind of program for development that is in accordance with the national interests, the intellectual, cultural and value structure of society, but in His view intellectual was born in Iran sickly and has been damaged in three dimensions: Functional, Character (Personality and Behavioral), Insight (Relative to the West and with Religion)
    Keywords: Ayatollah Khamenei, Intellectuals, Iran, Pathology, supreme leader
  • Amir Mohammad Haji Yousefi *, Seyed Mohammad Ali Hosainizadah, Ehsaneh Mohammadi Pages 25-42
    The factors that cause long-standing controversy in relations between the two countries can be divided into two levels of structural and behavioral factors. Most studies in the study of relations between Iran and Saudi Arabia have pointed to one of three factors of identity, power and security, but there are still questions that, at different times and conditions, is Iran's foreign policy towards Saudi Arabia more influenced by ideological factors, or has its relations with Saudi Arabia been influenced by geostrategic considerations (power and security)? Or an approach that includes all three factors? In this case, how did the nature and relationship of these three factors in shaping Iran's foreign policy toward Saudi Arabia over time and in different situations has continued and continued? To answer these questions, using the theoretical model of the article, the degree of influence, the order of priority and the relationship between the three factors determining identity, power and security in the foreign policy of the Islamic Republic of Iran toward Saudi Arabia at different times and conditions with respect to two Decisive factor: The international position of the country and choice of decision makers are explained.
    Keywords: Islamic Republic of Iran, Saudi Arabia, identity, power, security
  • Mostafa Ghasemi, Mohammad Ali Basiri *, Enayatollah Yazdani Pages 43-60
    After the Arabic transformation of 2011 and the power of Muslim Brotherhood in Egypt,In spite of expectations, this movement adopted conflicting positions against the Islamic Republic of Iran and its regional policies.This problem led to the emergence of different political and academic constituencies in Iran with regard to the continuation or reconsideration of future interactions with the Muslim Brotherhood. Therefore, this research uses descriptive-analytical method along with library tools to answer which approaches exist for future interactions of Islamic Republic with Muslim Brotherhood and what is the future strategy? The aim of this study is to investigate the existing approaches for the Islamic Republic of Iran in relation to the future engagements with Muslim Brotherhood after the Arabic transformations of 2011 In order to explain the future strategy. The results indicate that three main approaches can be identified in this regard: 1. Idealist approach 2. Benefit-oriented nationalist approach 3. The combined national and Islamic interests approach. The present Article, while considering the third approach As an approach consistent with existing conditions, proposes a strategy of "government refusal, continuation of the movement" as a future strategy for Interacting with the Muslim Brotherhood.
    Keywords: Islamic Republic of Iran, Muslim Brotherhood, Approaches, Strategy, Arabic Transformations of 2011
  • Khadije Mohamadi *, Mahdi Naderi Pages 61-88
  • Samira Motaghi * Pages 89-106
    The present paper examines the effectiveness of economic sanctions against the Islamic Republic of Iran from the perspective of political economy by using the method of data envelopment analysis during the periods of 1990 to 2014. For this purpose, the variables of export of crude oil and real exchange rate Indicators of financial sanctions) and imports (trade boost index) as indicators, and the economic growth variable has been used as an output indicator. The results of the research show that: a) the least effect of economic sanctions against Iran in 1990 and 2002 and the greatest impact of sanctions in the years 2012, 2013 and 2014 against the Iranian economy has been made. B) The only indicator of susceptibility in economic sanctions imposed on Iran is economic growth. (C) In the years 1990 to 1996, 2002, 2003, 2011, 2012 and 2014, the economic sanctions against the country with higher performance and from 1995 to 2002, and then especially 2006 and 2010, the efficiency with a decreasing trend.
    Keywords: Political Economy, Sanction, Economy, Effectiveness, Iran
  • Abolfazl Yazdani, Narges Keshtiaray *, Mostafa Emad Zadeh Pages 107-126
    The purpose of this study was to present a resistive economy based curriculum on focusing on two components of relying on internal capacities and, at all, consumption pattern, which was done by qualitative method (synthesis research). The field of research is all articles and texts related to resistance components that were selected from electronic databases and based on a targeted sampling method. The information analysis method was open coding, axial and replacement. Using the Content Validity (CVR) method, the concepts and subcomponents that are capable of placement in the educational system were identified. After extracting the following components and concepts related to them, two components of modifying the pattern of consumption and relying on internal capacities are identified as components that are capable of establishing in education. Finally, a curriculum model based on components of the resistive economy for education was presented using the Goodlad three-element schema (content element-element of political, social and vocational element).
    Keywords: Education, Resistive Economics, Curriculum, Consumption Pattern Modification, Component of Internal Capacity
  • Mortaza Shirody * Pages 127-146
    East of the approach over the last few decades, the analysis of political phenomena Muslim countries has been used (History). But the ability East studies in political thought in the minds of the Muslim world such as Ayatollah Naeini is not clear (Article). Despite the importance of this subject, the research has not been done in this field (background (, thus, we are faced with the question: Can the Political Thought of Ayatollah Naeini analysis in the context of the East approach? (Question), It is believed that Naini, the brilliance of the rule "in a emergency case it's ok to eat the death body" theory "as possible" exploits, but instead, a western democratic government suggest in period of disappearance of the Imam. (Hypothesis)This paper seeks to show: Naini as Shiite clergyman, concerns "the revival of religious identity" was and of course, do this in the light of religious interpretations of concepts such as democracy, freedom might (Ends (Method). Modernism preferred tradition, with an emphasis on tradition rather than relying on traditional preference for modern political thought Ayatollah Naini Central is a signifier of modernity.
    Keywords: Naini, Islamic Countries, East studies, tradition, modernism
  • Alireza Tanhaei *, Ebrahim Barzegar Pages 147-166
    Culture is made by exchanging meanings and concepts among people, using words and signs, and makes social life. As a matter of fact, culture, is exchanging created meanings in society, by signs (symbols, slogans, patterns, icons, proverbs, body language, and so on). Therefore, symbols and signs that was created during process of Islamic revolution combats by people, and many of them are resided, and preserved their meaning and role in Islamic Republic, are considered as a part of language and culture, that not only show wishes and believes of revolutionary nation, but also people communicate together through them, and cause meaningful understanding and social solidarity. Meanwhile, effect of symbols and signs and meaning system of Ashura, is one of the most effective and deepest layers, forming Islamic Revolution of Iran, which has contributed in the most important cultural areas in Islamic Republic of Iran. The way of producing symbols during Islamic revolution and their role, to advance goals of Islamic Republic of Iran, using Geerts interpretive approach, has been surveyed in this article.
    Keywords: symbol, Islamic, republic, Iran, Ashura