فهرست مطالب

زبان پژوهی - پیاپی 20 (پاییز 1395)

نشریه زبان پژوهی
پیاپی 20 (پاییز 1395)

  • تاریخ انتشار: 1395/09/23
  • تعداد عناوین: 7
|
  • مریم اسلامی*، اعظم استاجی صفحه 7
    پدیده فسیل شدگی یا ثبات غلط در زبان میانی برای اولین بار توسط سلینکر در 1972 مطرح شد. این پدیده در زبان دوم زبان آموز رخ می دهد و یکی از ویژگی های زبان دوم زبان آموز است که ناشی از انحراف از هنجارهای گویشور بومی زبان و عدم رشد زبان دوم است. این پژوهش به عامل فسیل شدگی یا ثبات غلط، عوامل مهم در این پدیده، و انواع آن در سطوح مختلف زبانی پرداخته است و همچنین با ذکر نمونه هایی از خطاهای فارسی آموزان روسی زبان، انواع فسیل شدگی در سطوح مختلف زبانی را در این دسته از فارسی آموزان مورد تبیین قرار داده است. نمونه خطاهای ذکرشده از انشاهای نوشتاری فارسی آموزان روسی زبان که در سطح میانی فارسی آموزی هستند، استخراج شده است. در نهایت، راهبردهای کاهش این عامل موثر در فرایند یادگیری زبان دوم، به منظور بهره گیری از آن در آموزش موثر فارسی به غیرفارسی زبانان بحث شده است. با توجه به اهداف این پژوهش، نتیجه حاصل از درک و شناخت این عامل موثر در فرایند یادگیری زبان فارسی در درک و رشد بهتر این زبان برای غیرفارسی زبانان موثر خواهد بود. همچنین بهره گیری از شیوه های ارائه شده در اجتناب از این عامل در زبان فارسی به عنوان زبان دوم، سبب بهبود و رشد بهتر فرایند زبان آموزی در فارسی آموزان غیرفارسی زبان می گردد.
    کلیدواژگان: فسیل شدگی، ثبات غلط، زبان بینابین، فارسی به عنوان زبان دوم، فارسی آموزان روسی زبان
  • رضا پیش قدم *، پریا نوروز کرمانشاهی صفحه 27
    با توجه به اهمیت نقش زبان در شکل دهی و تغییر باورهای مذهبی و فرهنگی مردم جامعه، پژوهش حاضر در صدد است تا به بررسی موشکافانه واژه ارزشی «حاجی» و واژه های وابسته به آن بپردازد. بدین منظور حدود 300 بافتی که در آنها گفتمان مرتبط با این لقب به کار رفته است، در محیط های طبیعی ضبط گردید و آن گاه مورد بررسی قرار گرفت. با استفاده از مدل هایمز (1967)، لقب های «حاجی» و «حاج/حاجیه خانم» مورد واکاوی قرار گرفته و سپس کاربرد های مختلف آنها از دو بعد مذهبی-غیرمذهبی و روان شناسی-اجتماعی بررسی شد. در پایان، واژه های هم نشین با این لقب ها مورد بررسی قرار گرفتند. یافته های این پژوهش نشان می دهد این لقب ها که در گذشته واژه های ارزشی محسوب می شده اند، دچار نوعی دگردیسی شده و امروزه گاه به ضدارزش تبدیل گردیده اند. در پایان، دلایلی که به نظر می رسد منجر به این افت و بسط معنایی شده -از قبیل رسانه، جامعه و دیدگاه های متفاوت مردم- مورد بحث قرار می گیرد.
    کلیدواژگان: لقب، مذهب، هویت، فرهنگ، حاجی، حاج خانم
  • فرزان سجودی، مریم زمانی* صفحه 53
    مقدمه
    نشانه شناسی یکی از علومی است که به بررسی چگونگی تولید معنا می پردازد. یک اثر نمایشی از طریق نشانه ها و ارجاعاتی که به جهان بیرون دارد می تواند در مخاطب خود تولید معنا کند. یکی از عواملی که در شکل گیری معنای یک اثر دخیل است بافت موقعیت آن می باشد که به دلیل ارجاعات متن به آن رابطه ای تنگاتنگ با بافت درون متنی دارد. اما مساله ای که پژوهش حاضر به بررسی آن می پردازد این است که بافت موقعیت به چه میزان می تواند در تفسیر مخاطبان از آن چه می بینند تاثیر داشته باشد.
    روش
    روش اجرای این پژوهش از نوع آزمایشی بوده، و برای دستیابی به این منظور متن نمایشنامه ای انتخاب شد که ارجاعات کمی به بافت موقعیت و بافت درون متنی خود دارد. متن انتخابی در دو بافت برون متنی مختلف اجرا شد. آزمودنی های این پژوهش نیز به دو گروه تقسیم شده و هریک از گروه ها یکی از این دو فیلم را تماشا کرده به سوالاتی درباره آن پاسخ دادند.
    یافته ها و
    نتیجه گیری
    نتایج به دست آمده نشان داد که آزمودنی ها در ادراک بافت موقعیت دو فیلم با هم متفاوت بوده و این تفاوت در سطح معنی داری است. علاوه براین،پژوهش حاضر نشان دادکه عواملی از بافت موقعیت که در ارتباط با مکان فیلم است بیشتر در برداشت فضای فیلم تاثیر داشته حال ان که عواملی که در ارتباط با شخصیت ها و روابط میان آن ها است بیشتر در اداراک افراد از فیلم تاثیر داشته است.
    کلیدواژگان: نشانه شناسی، بافت موقعیت، معنا، نمایشنامه من اورلاپی هستم
  • بهار سلمانیان*، زینب محمد ابراهیمی جهرمی، بلقیس روشن، فرهنگ بابامحمودی صفحه 69
    از آنجا که مهارت های ارتباط کلامی پزشک از مهم ترین عوامل کسب اطلاعات لازم از بیمار، تشخیص و درمان بیماری و عامل موثری در رضایت بیمار است، سعی شده است تا در این پژوهش با استفاده از سبک پاسخ گویی کلامی طبقه بندی است ایلز و اندازه گیری انواع پاره گفتارها، تاثیر ساختار کلامی پزشک و بیمار بر میزان رضایت مندی بیماران مورد ارزیابی قرار گیرد. این مطالعه با جمع آوری اطلاعات 26 پزشک و 101 بیمار و ضبط مکالمات آنها و نظرسنجی میزان رضایت مندی بیمار در پنج مرکز آموزشی - درمانی دولتی دانشگاه علوم پزشکی مازندران انجام شده است. 1/95 % از بیماران رضایت خود را از این گفتگو اعلام نمودند (5/54 % راضی و 6/ 40 % کاملا راضی)؛بین رضایتمندی بیماران و استفاده از پاره گفتارهایی که دلالت بر فهم کلام پزشک داشت یا در مورد نحوه درمان اعلام نظر می کرد، ارتباط معنی دار وجود داشت )02/0>P)؛بین استفاده پزشک از پاره گفتارهایی که دلالت بر آگاهی از وضعیت بیمار داشت و پاره گفتارهای نشان دهنده دریافت مفهوم کلام بیمار و رضایت بیمار نیز تفاوت معنی دار بود (05/0>P). زمانی که پزشک، بیماری و درمان را شرح داد و با سئوالاتی، بیمار متوجه شد که پزشک در پی یافتن مشکل اوست،درصد رضایت بیمار بالا رفت. بیشترین نارضایتی ها هنگامی بود که بیمار حس نمود پزشک کاملا متوجه مشکل او نشده است یا زمانی که پزشک در اختیار و یگذاشته است،کافی نبوده است.استفاده پزشک از پاره گفتارهای یکه اطلاعات عینی به بیمار می دهد یا کلماتی که بیمار را به ادامه کلام تشویق نموده، مکالمه را تسهیل کند، رضایت بیمار را افزایش می دهد و فرایند تشخیص و درمان بیماری تسهیل می شود.
    کلیدواژگان: ارتباط کلامی پزشک و بیمار، رضایتمندی بیمار، طبقه بندی استایلز، سبک پاسخ گویی کلامی
  • مهناز طالبی*، فریده حق بین، آزیتا افراشی صفحه 85
    مقاله حاضر به بررسی استعاره های مفهومی خشم در آزمون ور ان نابینای مطلق مادرزاد می پردازد. بر اساس آموزه های زبان شناسی شناختی، استعاره های مفهومی نقش مهمی در نظام شناختی بشر دارند و استعاره شناختی، چارچوبی برای اندیشه است و صرفا موضوعی زبانی نیست بلکه موضوعی است مرتبط با اندیشه و خرد. با تحلیل استعاره های مربوط به عواطف می توان به تفاوت های فرهنگی و بنیان های شناختی ملت های مختلف پی برد. خشم یکی از اصلی ترین احساسات بشر است و به همین دلیل استعاره های آن از پربسامدترین و جهانی ترین استعاره ها هستند. در بررسی ای میدانی که به منظور واکاوی عملکرد ذهن در چگونگی شکل گیری استعاره های خشم در نابینایان فارسی زبان انجام گرفت، 10 نابینای مطلق مادرزاد فارسی زبان و 10 بینای فارسی زبان به عنوان گروه گواه بین سنین 18 تا 28 سال انتخاب شدند. زبان اول همه این آزمون وران فارسی بوده است. این پژوهش استعاره های مفهومی خشم را در زبان نابینایان مطلق مادرزاد در مقایسه با همتای بینایشان از نظر قلمروهای مبدا بر اساس مدل کووچشتحلیل نموده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که گفتارگرایی در نابینایان موجب تشابه فراوان استعاره های خشم، حتی استعاره های دیداری خشم، در دو گروه شده است. این مسئله می تواند به باوری که منشا استعاره را ذهن می داند، خدشه وارد کند.
    کلیدواژگان: استعاره خشم، استعاره های عاطفی (احساسی)، نابینایان، گفتارگرایی
  • یادگار کریمی*، مژگان عثمانی صفحه 99
    در این مقاله، با اتخاذ رویکرد متاخر کمینه گرا به ساخت مجهول، موسوم به رویکرد گذر پنهانی (کالینز، 2005)، به بررسی ساخت مجهول در زبان فارسی پرداخته می شود. فرضیه یکنواختی تخصیص نقش های معنایی (بیکر، 1988) جایگاه زیرساختی موضوع بیرونی را هم در جمله معلوم و هم در جفت مجهول آن یکسان فرض می کند و این در حالی است که در انگاره های سنتی زایشی، شیوه ادغام موضوع بیرونی در دو ساخت معلوم و مجهول متفاوت است. رویکرد گذر پنهانی از آن جهت در نظریه پردازی زایشی مورد توجه قرار گرفته است که هم سو با فرضیه یکنواختی تخصیص نقش های معنایی می تواند تبیینی شفاف از اشتقاق ساخت مجهول در زبان هایSVO به دست دهد. بررسی مجهول در زبان فارسی می تواند در دو سطح به فهم ما از چگونگی اشتقاق نحوی این ساخت ها کمک کند. نخست آن که تبیین نحوی ساخت مجهول فارسی در رویکرد گذر پنهانی افق جدیدی را در حوزه نظریه پردازی در خصوص نحو زبان های ایرانی نمایان می سازد و دوم آن که بررسی ساخت مجهول در زبان فارسی به عنوان زبانیSOV این امتیاز را به ما می دهد تا به برطرف نمودن کاستی های رویکرد اتخاذی در تبیین مجهول در زبان هایSOVبپردازیم.
    کلیدواژگان: ساخت مجهول، گذر پنهانی، فرضیه یکنواختی تخصیص نقش های معنایی، مشخصه تصریف قوی
  • علی ایزانلو، فهیمه نصیب ضرابی* صفحه 125
    این بررسی به مطالعه معانی مختلف فعل «خوردن» در پیکره ای شامل 160 ترکیب می پردازد. این پیکره برگرفته از فرهنگ معین، سخن، لغت نامه دهخدا و نیز نتیجه جستجو در سایت ها و وبلاگ های فارسی می باشد. پس از تحلیل داده ها، مشخص شد که معنایی پایه در تمامی این ترکیبات دیده می شود و آنها را مرتبط می سازد. معنی پایه «پذیرا» را می توان در دو دسته درون سو و برون سو جای داد. دسته درون سو دربرگیرنده رابطه ویژه ای است که دوسویه نام گرفته است. دسته های درون سو و برون سو خود شامل زیرشاخه هایی نیز می باشند. هر یک از این شاخه ها به طور جداگانه مورد بررسی قرار گرفته اند. در پایان نیز سه دلیل برای عدم وجود مجهول معنایی برای برخی از ترکیبات ذکر می شود؛ اولین دلیل اشاره به وجود سد هم معنایی دارد؛ دومین دلیل به امکان استفاده از فعل «گرفتن» در ساختار مجهول معنایی می پردازد و آخرین دلیل هم به وجود بالقوه این نوع مجهول برای برخی از ترکیبات اشاره خواهد کرد.
    کلیدواژگان: فعل مرکب، فعل سبک، فعل خوردن، مجهول معنایی، معنای پایه
|
  • Maryam Eslami *, Azam Estaji Page 7
    The fossilization or stabilization phenomenon in intelanguage is proposed by Selinker in 1972. This phenomenon occurs in learner's second language and it is one of the features of second language learners which is derived from deviance of the native speaker norms and lack of second language development. This paper investigated fossilization or stabilization factor, important factors in the phenomenon, and its variety in linguistics at different levels. It is also explained by examples of the errors of Persian Learners of Russian. The cited errors were extracted from writing essays of Persian learners of Russian at the intermediate level. Finally, some strategies were suggested to overcome the affective factor in the process of a second language learning, in order to use them in Persian teaching for foreigners. According to the purposes of this study, the results of understanding and diagnosis of phenomenon will be effective in better understanding and development of Persian learning for foreigners. Also, the presented preventive strategies will improve and develop Persian language learning for non-Persian language speakers.
    Keywords: Fossilization or Stabilization_Interlanguage_Persian as a second Language_Persian Learners of Russian
  • Farzan Sojoodi, Maryam Zamani * Page 53
    Introduction
    Semiotics is the science that deals with generation of meaning .A drama uses systems of signs and references to the out world in generation of meaning. One of the factors that are effective in establishment of signification in drama is the situation context that has close relationship with context because of the text references to it. The aim of present study is to assess how much the situation’s context is effective on audiences’ interpretation of what they see.
    Methods
    The present research is experimental study. In order to evaluate the aim of the study, the script, which have a little reference to the situation’s context and internal script context, was chosen. Selected context was carried out in two different external situation contexts. Study’s Subjects were divided into two groups and each group watched one movie randomly and responded to related questions.
    Findings and
    Conclusion
    The results showed that there was significant difference between two groups in perception of two films’ context. Furthermore, the study indicated that the factors which are related to film’s location are more effective on space movie's interpretation, whereas the factors which is related to film’s characters and their relationship are more effective on film’s interpretation.
    Keywords: Typology, Situation's context, meaning, Im Urlappi play
  • Bahar Salmanian*, Zeinab Mohammad Ebrahimi Jahromi, Belgheis Roshan, Farhang Babamahmoodi Page 69
    Doctor-patient verbal interaction has an influence on patient outcome. This study was conducted to find the association of doctor use of some certain sort of proposition with patient satisfaction. One hundred and one interviews in Mazandaran Medical Sciences hospitals were studied using Stiles coding system. Patient satisfaction was measured by a questionnaire that yield separate scores for satisfaction (1-5). Increased satisfaction was associated with understanding doctors concept, using their own words to explain about the illness, and showing their thanks to the doctor (P
    Keywords: Doctor, Patient Verbal Interaction, Patient Satisfaction, Stiles Taxonomy, Verbal Response Mode
  • Mahnaz Talebi, Dastenaei *, Faride Haghbin, Azita Afrashi Page 85
    The current paper studies anger metaphors in language of the blind. According to cognitive linguistics, cognitive metaphors play an important role in shaping the human cognitive system. Cognitive metaphors form the framework of thought and that is not just a language issue, but it is a matter of thought and wisdom. By analyzing emotional metaphors, one can discover people’s cultural differences and cognitive foundations. Anger metaphor is one of the most universal and common emotional metaphors, for anger is known as the most basic emotion of human beings. In order to explore the function of mind in shaping anger metaphors in Persian blind participants, ten congenital blinds and ten sighted participants were selected the ages 18-28. The language of both groups is Persian. This research studies the source domains of anger metaphors in language of congenital blinds in comparison with their sighted counterparts based on Kovecses’s Model (2002). The findings show that verbalism makes language of the blinds and their sighted counterparts similar even in visual anger metaphors. This is inconsistent with the belief that considers mind as the source of metaphor.
    Keywords: Anger metaphor, emotional metaphors, the blind, verbalism
  • Yadgar Karimi *, Mojgan Osmani Page 99
    This paper presents an investigation of the passive structure in Persian from the standpoint of smuggling approach (Collins 2005). The smuggling approach to passive distinguishes itself from the predecessor generative approaches in its full conformity with Baker’s (1988) Uniformity of Theta Assignment Hypothesis (UTAH). Successful, though, in accounting for the structure of passive in SVO languages, the smuggling approach to passive falls short of accounting for the correct word order in SOV languages such as Persian. To remedy the lacuna, we will adduce evidence from the independent properties of the syntax of Persian to establish that the smuggling approach can give rise to promising results in SOV languages as well, once certain syntactic variables of those languages are taken into account.
    Keywords: passive, Persian, smuggling, UTAH, strong inflection
  • Fahimeh Nasib Zarraby*, Ali Izanloo Page 125
    This paper presents a semantic study of the verb “xordan” in Farsi, both as a main verb and a light verb, based on a corpus, containing one hundred and sixty (160) expressions of the verb. This corpus was gathered from Moeen, Sokhan, and Dehkhoda Dictionaries, and from the Persian weblogs and sites. After analyzing the data, it was revealed that a basic meaning is present in all the expressions of the verb, and relates its various meanings. This basic meaning of “accepting” can be divided into two categories; ingoing and outgoing. Each of these categories is further divided into subcategories which are fully discussed in the article. Finally, three reasons are suggested for the impossibility of semantic passives for some of the LVCs.
    Keywords: compound verbs, light verbs, xordan, semantic passive, basic meaning