فهرست مطالب

تحقیقات سیاسی و بین المللی - پیاپی 33 (زمستان 1396)

نشریه تحقیقات سیاسی و بین المللی
پیاپی 33 (زمستان 1396)

  • تاریخ انتشار: 1396/11/10
  • تعداد عناوین: 8
|
  • پژوهشی
  • سید سعید میرترابی * صفحات 1-25
    این مقاله در چارچوب رویکردی بین رشته ای می کوشد از منظر جامعه شناسی سیاسی و اقتصاد سیاسی بین المللی بازار نفت، رابطه تعاملی میان حرکت های ناسیونالیستی نفتی در کشور و تحولات در قواعد تولید وفروش نفت در بازار جهانی نفت را در یک بازه زمانی بسیار مهم بررسی و تحلیل کند؛ رویکردی که در مطالعات در این حوزه کمتر مورد توجه قرار گرفته است. در همین راستا پرسش اصلی مقاله این است که شرایط اجتماعی داخلی وقواعد ساختاری بازار نفت جهان در بازه زمانی 1300 تا 1360، چگونه بر سیر تحول حرکت های ناسیونالیستی نفتی در کشور تاثیر گذاشته اند؟پاسخی که به عنوان فرضیه به این پرسش داده شده این است که «میزان عمق اجتماعی حرکت های ناسیونالیستی نفتی و میزان قوت(یا ضعف)قواعد ساختاری تولید وفروش نفت در بازار جهانی نفت، در این دوره زمانی، از طریق تعیین اهداف و دستاوردهای جنبش ناسیونالیسم نفتی،پنج دوره متمایز از ناسیونالیسم نفتی را در کشور رقم زده است.
    کلیدواژگان: ناسیونالیسم نفتی، ایران، بازار نفت، نیروهای داخلی، اقتصاد سیاسی
  • حسین مسعودنیا، علی ابراهیمی*، مجتبی رضازاده صفحات 31-50
    بی تردید موقعیت ژئوپلیتیک دو کشور ایران و عراق در باب مناسبات اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و... در بستر تاریخ در هم تنیده شده است؛ به گونه ای که امتزاج میان این حوزه ها را می توان در عصر وابستگی متقابل مشاهد کرد. یکی از مناطقی که از تاثیرگذاری و اهمیت والایی در عراق جدید برخوردار است، منطقه خودمختار کردستان محسوب می شود که در پرتو واقعیت های ژئوپلیتیک، بررسی فرصت ها و چالش هایی که پیش روی جمهوری اسلامی ایران قرار داده است را ضروری می نماید. پژوهش حاضر ضمن تمهید پشتوانه نظری مبتنی بر وابستگی متقابل، درصدد پاسخ گویی به این پرسش است که منطقه کردستان عراق از چه ظرفیت ها و امکاناتی در جهت تاثیرگذاری بر جمهوری اسلامی ایران برخوردار است؟ فرضیه مقاله عنوان می نماید که روابط میان ایران و اقلیم کردستان عراق می تواند در حوزه های موضوعی فرهنگ، تروریسم و امنیت منطقه ای، فعالیت اقتصادی و مساله انرژی، فرصت ها و چالش هایی را برای ج.ا.ایران زمینه سازی نماید. پژوهش حاضر در این مقاله به روش کیفی و با رویکرد توصیفی و تحلیلی است. نتایج تحقیق موید این واقعیت است که درک صحیح جمهوری اسلامی ایران نسبت به جایگاه اقلیم کردستان عراق می تواند در جهت تهدیدزدایی امنیتی و تامین منافع ملی موثر واقع شود.
    کلیدواژگان: کردستان عراق، جمهوری اسلامی ایران، وابستگی متقابل، فرصت ها، چالش ها
  • هادی آجیلی*، مهدی سلامی زواره، مهرداد فلاحی برزکی صفحات 61-75
    طرح «یک کمربند-یک جاده» که در سپتامبر سال 2013 توسط «شی جین پینگ» رئیس جمهور چین مطرح گردید، از دوبخش کمربند اقتصادی «جاده ابریشم جدید و جاده ابریشم دریایی» تشکیل شده است. این ایده به دنبال تسهیل و تامین انتقال انرژی، کالا و نزدیک گردانیدن نقاط مختلف کره خاکی به سوی کشور چین است. طرح مذکور شامل دو مسیر است: یک مسیر از سمت سواحل چین و از طریق دریای چین جنوبی و اقیانوس هند به اروپا و دیگری از سواحل چین به اقیانوس آرام جنوبی.
    پرسش اصلی مقاله حاضر این است که «با در نظرگرفتن فرصت ها و چالش های مختلف در اجرای طرح «یک کمربند-یک جاده» این مهم چگونه برای امنیت انرژی جمهوری خلق چین سودمند خواهد بود؟» فرضیه پژوهش حاضر بر این مبناست که چین درنظر دارد با اجرایی شدن این طرح و با برقراری روابط حسنه به ویژه با کشورهای دارنده انرژی، ایجاد مسیرهای مختلف خشکی و دریایی و متنوع سازی مبادی واردات انرژی، به تامین، تسهیل و افزایش امنیت انتقال انرژی در جهت تامین منافع و منابع مورد نیاز آینده خود بپردازد.
    کلیدواژگان: چین، یک کمربند، یک جاده، امنیت انرژی، جاده ابریشم جدید، آسیای مرکزی
  • حسین مرادی*، حسین دهشیار صفحات 93-100
    سیستم سیاسی حکومتی امریکا مبتنی بر سیستم تفکیک قوا بوده که با تقسیم قدرت در میان قوا و ایجاد سیستم توازن و بررسی هر قوه بر عملکرد دیگری نظارت می نماید. لذا به خاطر همین سیستم توازن و بررسی، دوباره در عرصه تصمیم گیری بخصوص تصمیم گیری های سیاست خارجی تداخل نقشی میان رئیس جمهور و کنگره وجود دارد. این تداخل نقشی در عرصه سیاست خارجی امریکا در قبال ایران نمود داشته و هر یک سعی می نمایند تا سیاستهای خود را در قبال ایران تحقق دهند. حال این تحقیق با استفاده از روش توصیفی و با مراجعه به متن قوانین تصویب شده در کنگره علیه ایران و همچنین جلسات استماع برگزار شده در ارتباط با ایران در پی پاسخ به این پرسش اصلی است که کنگره چه نقشی در پیشبرد سیاستهای امریکا در مقابل ایران داشته و چگونه به دنبال ایفای این نقش می باشد. فرضیه این تحقیق آن است که هر زمان که کنگره وارد تصمیم گیری های سیاست خارجی امریکا علیه ایران شده، با تصویب قوانین باعث شده رفتار امریکا نسبت به ایران تهاجمی تر و با اعمال سیاست های سرسختانه تری همراه گردد. در واقع، کنگره در ارتباط با موضوع ایران تلاش کرده تا دست برتر را در تعیین سیاست خارجی امریکا نسبت به رئیس جمهور داشته باشد.
    کلیدواژگان: کنگره، سیاست خارجی، تفکیک قوا، توازن و بررسی، تحریم
  • احسان یاری * صفحات 119-125
    در حالی که در نظامات و دکترین حقوقی و سیاسی بین المللی تاکید زیادی بر قراردادها و عرف های بین المللی به منظور کنترل بین المللی تسلیحات و پیشبرد صلح می شود، اما از آغاز هزاره سوم نقش دیپلماسی پیشگیرانه به وضوح از اهمیت بیشتری در این راستا برخوردار شده است و دیپلماسی پیشگیرانه به عنوان اصلی ترین نمود دیپلماسی در عصر حاضر در حقوق و روابط بین الملل مطرح است. لذا مقاله حاضر با استناد به اسناد بین المللی به ویژه در سطح سازمان ملل متحد، در صدد پاسخ گویی به این سوال است که ظرفیت های دیپلماسی پیشگیرانه در کنترل بین المللی تسلیحات چیست و مکانیزم ها و راهکارهای های آن برای پیشبرد صلح کدام اند. در پاسخ به این سوال، استدلال اصلی مقاله آن است که نقش دیپلماسی پیشگیرانه در کنترل بین المللی تسلیحات در سه مقطع زمان صلح، بحران و وقوع مخاصمات مسلحانه قابلیت ارزیابی دارد. در زمان صلح، بر کارکردهای دیپلماسی پیشگیرانه در زمینه اعتمادسازی، نهادسازی و هشدار اولیه، در زمان بحران بر حقیقت یابی، مدیریت بحران و استقرار پیشگیرانه نیروها و در زمان مخاصمات مسلحانه بر خلع سلاح طرفین مخاصمه و نابودی تسلیحات آنها و ترمیم اقتصاد کشور یا منطقه آسیب دیده جهت پیشگیری از ورود مجدد به مخاصمات مسلحانه و بکارگیری فزآینده تسلیحات تاکید می گردد. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی
    کلیدواژگان: دیپلماسی پیشگیرانه، کنترل تسلیحات، صلح، خلع سلاح، مدیریت بحران
  • مراد کاویانی راد، حسن سعادتی جعفرآبادی * صفحه 149
    قلمرو، بنیادی ترین دانش واژه جغرافیای سیاسی است که کارکرد آن تابع بایسته های زمانی و مکانی در قالب متغیرهای اقتصادی، نظامی، سیاسی، فرهنگی و فناوری برشماری می شود. از این رو متن پیش روی، بر گسترش قلمرو اثرگذاری جنوب شرق ایران در مناسبات جهانی به ویژه در دوران پساتحریم متمرکز است. مقاله حاضر بر این فرضیه استوار است که جنوب خاوری ایران به ویژه بندر چابهار توانش هایی در حوزه ترابری و بندرگاهی دارد که در صورت سرمایه گذاری و تقویت زیرساخت ها به کارکرد آن مقیاسی جهانی خواهد بخشید. داده های مورد نیاز به روش کتابخانه ای گرداوری و روش شناسی حاکم بر آن سرشتی توصیفی- تحلیلی دارد. نتیجه پژوهش نشان داد که نیاز فزاینده هند و چین توجه آن ها را به حضور در مکان های راهبردی جهان برانگیخته است که در این میان بندر چابهار در این مناسبات ژئواکونومیک، وزن ژئوپلیتیک ویژه ای یافته به گونه ای که این بندر در کانون توجه کشورهای هند، چین و افغانستان قرار گرفته و انتقال انرژی کشورمان به چین و پاکستان از جنوب شرق کشور رقابت این دو کشور را در قالب سرمایه گذاری و سفر متعدد هیات های دیپلماتیک هندی، افغانی و چینی را به ایران در پی داشته است که در آینده نزدیک نیز افزایش خواهد یافت.
    کلیدواژگان: قلمروگستری، پساتحریم، هند، ایران، چابهار
  • راهبرد آمریکا و نظم منطقه ای خاورمیانه: از هژمونی کلاسیک تا هژمونی ملایم
    علی محمدی ضیاء*، محمد ستوده صفحات 151-175
    خاورمیانه با موقعیت ژئوپلتیک و ژئواستراتژیک خود و از سویی با برخورداری از منابع عظیم انرژی در طول تاریخ همواره کانون توجهات قدرت های فرامنطقه ای بوده است. این عوامل باعث شده که ایالات متحده آمریکا به عنوان تنها قدرت بزرگ جهانی توجه خاصی به این منطقه داشته باشد و در ابعاد مختلف راهبرد نوین خود را در منطقه خاورمیانه پی گیری کند. پژوهش حاضر در پاسخ به چیستی راهبرد آمریکا در منطقه خاورمیانه بر اساس روش اسنادی و با استناد به اسناد امنیت ملی ایالات متحده، در چارچوب نظری نظم های منطقه ای، این فرضیه را ارائه می کند که راهبرد ایالات متحده از هژمونی کلاسیک به هژمونی ملایم در ایجاد نظم منطقه ای خاورمیانه تغییر کرده است. این نوشتار همچنین این یافته ها را ارائه می کند که راهبرد نوین ایالات متحده آمریکا مبتنی بر همکاری با حداقل منافع مشترک کشورهای منطقه خاورمیانه بوده و در فضای منطقه و جهان به دنبال ایجاد مشروعیت و رضایت برای اعمال قدرت خود می باشد
    کلیدواژگان: آمریکا، خاورمیانه، راهبرد، نظم منطقه ای، هژمونی کلاسیک، هژمونی ملایم
  • حسین نصیرزاده، مهناز گودرزی * صفحات 179-206
    در هزاره ی جدید، به ویژه پس از واقعه ی 11 سپتامبر 2001 و به دنبال تحولات پس از قیام های مردمی و بیداری اسلامی، جهان شاهد گسترش فزاینده ی جریانات سلفی- تکفیری و قدرت یابی افرا طگرایان مذهبی در خاورمیانه است. جریانات سلفی- تکفیری با عقبه ی ایدئولوژیکی، در حلقه ی اول جغرافیای سیاسی ایران قرار گرفته و علاوه بر تهدیدهای منطقه ای و بین المللی آن، به طور خاص جمهوری اسلامی ایران را نیز تحت تاثیر قرار داده است. بنابراین، پژوهش حاضر در پی پاسخ به این سوال است که سلفی گری تکفیری در خاورمیانه چه پیمدهایی برای جمهوری اسلامی ایران در پی داشته است؟ یافته های پژوهش نشان داد که جریانات سلفی- تکفیری به عنوان عامل تهدید، بی ثباتی و بی نظمی در منطقه خاورمیانه علی رغم چالش های آن برای جمهوری اسلامی ایران در ابعاد مختلف فرصت های قابل توجهی نیز سبرای ایران به همراه داشته است. روش جمع آوری اطلاعات پژوهش حاضر کتابخانه ای و اسنادی و همچنین یافته های تحقیق به شیوه ای توصیفی- تحلیلی مورد بررسی قرار گرفته است.
    کلیدواژگان: اسلام، جربانات سلفی - تکفیری، خاورمیانه، جمهوری اسلامی ایران
|
  • Saeed Mirtorabi * Pages 1-25
    This article studies Petro-nationalism Trend and its outcomes in Iran in 1921-1981 era and tries to categorize Petro-nationalism ideas and acts with focus on interior rational of these movements. Petro independence movements in oil rich countries refused colonial interventions of oil majors and their supporter western state and emphasized on sovereignty and ownership on oil reserves and industry that is called as petro-nationalism. According to article hypothesis, Petro-nationalism in Iran in this era has affected from social depth grade of adherent forces inside the country and structural features of world oil market and we can categorize these ideas and actions according to their goals and accomplishments to five distinct periods. The article shows that categorizing petro-nationalism in these five distinct periods, help us to better understanding of oil politics in Iran and other oil rich countries and main evolutions in world oil market in every period. Meanwhile, features of every period, method of actions of oil corporations, nature of anticolonial movements, goals and accomplishments of these movements have studied distinctly.
    Keywords: Petro-nationalism, Iran, oil market, political economy, interior forces
  • Ali Ebrahimi * Pages 31-50
    Certainly geopolitical relations between Iran and Iraq is intertwined in the economic, political, cultural, in the context of history, So that the mixture of these areas can be observed in the age of interdependence. Due to the recent developments in Iraq, One of the areas of great importance and influence in Iraq's new, Autonomous region of Kurdistan Based on geopolitical realities, opportunities and challenges facing the Islamic Republic of Iran has put many. The present study provide a theoretical basis based on interdependence, Seeks to respond to the question of Iraq's Kurdistan region, what is capacities and facilities in order to influence the Islamic Republic of Iran? The present study and investigation in This paper have been performed in descriptive and analytical method. Tools for collecting and gathering as well as compling in for mation has been performed Via studying library books, documents consisted of books,texts and essays along with internet utility. The results of This study show that Due to the strategic location, Iraqi Kurdistan could be different opportunities and challenges to the interests of the Islamic Republic of Iran.
    Keywords: Iraqi Kurdistan, Islamic Republic of Iran, Interdependence, Opportunities, Challenges
  • Hossein Moradi *, Hossein Daheshyar Pages 93-100
    The United States political system depends on Separation of Powers that with dividing the power between branches and making check and balance system, each branch oversee to other branch. As a result, there is always struggle between president and Congress in foreign policy area because of this system. At the result, every branch is claiming that has priority in foreign policy under the constitution.
    This intervention in each other roles has Appearance at U.S foreign policy against Iran so that every unit try to carry out himself politics against Iran. Thus, this research with using descriptive method and enacted laws against Iran in congress, also hearing about Iran, want to respond this main question that what role has congress in progress of U.S. policies toward Iran and how do that role. The hypothesis is that every time congress has entered to U.S. foreign policy decision-makings against Iran, with ratification the rules causes to U.S. behavior toward Iran become more attack and also with impose more severity policies. In respect with Iran, the Congress has tried to have upper hand over the president in determination of U.S foreign policy
    Keywords: congress, Foreign policy, separation of power, check, balance, Sanction
  • Ehsan Yari * Pages 119-125
    While in the political and legal regimes and doctrines, there is much emphasis on international agreements and conventions for international arm controls and promoting peace, but since the beginning of Third Millennium, the role of preventive diplomacy has been clearly more important in this regard. The question of this essay is that what are the achievements and role of preventive diplomacy in international arms control. The conclusion is that the role of preventive diplomacy in international arms control can be evaluated in peacetime, crisis and outbreak of armed conflicts. In peacetime, functions of preventive diplomacy in the fields of confidence-building, institution-building and early warning, in the time of crisis, fact-finding crisis management and preventive deployment of force and in the time of armed conflicts, disarmament of both sides of conflict and their destruction of weapons and economic recovery of country in order to preventing its re-entering into armed conflicts and increasing uses of weapons.
    Keywords: Preventive Diplomacy, control, Weapons, Peace, crisis management
  • Hassan Saadati * Page 149
    The realm is the most fundamental knowledge of the term geopolitics or geopolitics, whose identity and function are subject to temporal and spatial requirements in the form of economic, military, political, cultural and technological variables. Since the collapse of the Soviet Union, geopolitical relations have centered on the geopolitical world s The result of the study showed that the growing demand of both India and China for dynamic economic flows to the energy and commodity market has sparked their attention to presence in the strategic places of the world, including south-east of Iran, especially in the Chabahar port, in these geoeconomic relations, geopolitical weight It has been specially found that this port is at the center of the attention of India, China and Afghanistan, and the transfer of energy from our country to China and Pakistan from the south-east of the country is a competition between the two countries in the form of investment and the numerous trips of diplomatic, Hindu, Afghan and Chinese diplomatic missions. Has led Iran to rise in the near future Will find.
    Keywords: Territory, Post-war, India, Iran, Chabahar
  • America strategy and regional order in the Middle East: classic hegemony to the soft hegemony
    Ali Mohammadi Zia *, Mohammad Sotode Pages 151-175
    The Middle East with long been a brilliant human civilization and geostrategic and geopolitical location on Earth and with the discovery of oil in recent, was of great importance in the international arena and throughout history been the focus of trans-regional power and happened various developments many years. These factors led the United States as a great power special attention to this area, and follow its strategy in various aspects in the region. The strategy in this article with documentary method is based on National security documents US, and will be reviewed based on regional order in the various aspects, offer the approach which has changed United States strategy from procrustean hegemony (classical) to soft hegemony in the creation of regional order in the Middle East, the strategy is based on partnership of interests Countries in the region. Also in this paper Will be discussed Challenges facing United States of America in the strategy.
    Keywords: America, Middle East, Regional Order, Strategy, Classical Hegemony, Soft Hegemony
  • Hosein Nasirzadeh, Mahnaz Goodarzi * Pages 179-206
    In the new millennium, especially after the September 11, 2001, after the following the uprisings and Islamic awakening, The world witnesses an increasing expansion of Salafist-Takfiri currents and the power of religious extremists in the Middle East. Salafist-Takfiri currents Located in the first round of political geography of Iran and In addition to its regional and international threats, it has been particularly affected the Islamic Republic of Iran. Therefore, the present research seeks to answer the question: "What are the opportunities and challenges of Takfiri Salafism for the regional position of the Islamic Republic of Iran in the Middle East?" The hypothesis is that Salafism, despite its important challenges for the Islamic Republic of Iran, In the military-security, political, social, economic and environmental dimensions, there are also significant opportunities in the military-security, political, social and economic spheres. The method of collecting information from this library and documentary, as well as research findings in a descriptive-analytical manner, has been studied.
    Keywords: Islam, Salafist-Takfiri currents, Middle East, Islamic Republic of Iran