فهرست مطالب

پژوهشنامه مالیات
سال بیست و یکم شماره 68 (زمستان 1392)

  • تاریخ انتشار: 1393/02/05
  • تعداد عناوین: 8
|
  • علی نصیری اقدم، مهدی موحدی بک نظر، محمد جواد رضایی، زینب مرتضوی فر صفحات 9-32
    گروه کسب و کار بانک جهانی هر ساله 185 کشور جهان را از حیث سهولت پرداخت مالیات مورد ارزیابی قرار می دهد. رتبه ایران در این ارزیابی در سال 2013، 129 است. با توجه به اثری که سهولت پرداخت مالیات در درآمدهای مالیاتی، اندازه اقتصاد غیر رسمی و انگیزه های سرمایه گذاری دارد این پرسش مطرح است که چگونه می توان پرداخت مالیات در ایران را تسهیل نمود. این مقاله با ارزیابی روش شناسی بانک جهانی در سنجش شاخص پرداخت مالیات به این نتیجه می رسد که: (1) با الکترونیکی کردن پرداخت مالیات حقوق و حق بیمه تامین اجتماعی و همچنین مالیات بر ارزش افزوده می توان تعداد و زمان پرداخت مالیات را به نحو قابل توجهی کاهش داد؛ (2) اگر ارتقاء رتبه یک هدف مهم باشد، با توسعه مالیات بر ارزش افزوده و مالیات بر جمع درآمد و در مقابل کاهش بار مالیات های مستقیم می توان رتبه ایران را بهبود بخشید؛ و (3) با توجه به فروض «شرکت مودی»، زمان لازم برای پرداخت های تامین اجتماعی و مالیات بر حقوق به طور معناداری کمتر از زمان مندرج در شاخص پرداخت مالیات ایران است.
    کلیدواژگان: شاخص پرداخت مالیات، نرخ کلی مالیات، محیط کسب و کار، پرداخت الکترونیک، ایران
  • سیدکمال صادقی صفحات 33-50
    بررسی ارتباط بین انگیزه های مالیاتی و سرمایه گذاری مستقیم خارجی در ادبیات اقتصاد کلان حائز اهمیت بوده و بخش عمده ای از مطالعات تجربی در سالهای اخیر را به خود اختصاص داده است. در مطالعات تجربی صورت گرفته در زمینه ارتباط بین این دو متغیر فرض می شود تغییر نرخ مالیات منجر به تغییر میزان سرمایه گذاری مستقیم خارجی در بین کشورها نمی شود در حالی که انتظار بر این است با تغییر نرخ مالیات در بین کشورها، میزان جریان ورودی سرمایه گذاری مستقیم خارجی به کشورها نیز دچار تغییر شود. در این راستا، این مطالعه بر آن است با بهره گیری از رهیافت خودرگرسیون فضایی [1] به بررسی تاثیر نرخ مالیات بر خالص جریان ورودی سرمایه گذاری مستقیم خارجی در 57 کشور عضو سازمان کنفرانس اسلامی از جمله ایران طی سالهای 2010-1995 بپردازد. نتایج برآورد مدل تحقیق بیانگر این است که نرخ مالیات تاثیر منفی و معنا دار بر جریان سرمایه گذاری مستقیم خارجی داشته و اثرات همسایگی و مجاورت بین کشورها نیز مورد تایید قرار می گیرد.
    کلیدواژگان: سرمایه گذاری مستقیم خارجی، نرخ مالیات، رهیافت خودرگرسیون فضایی، کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی
  • یگانه موسوی جهرمی، محمدقاسم رضایی، محبوبه سبزرو صفحات 51-72
    در نظر نگرفتن نوسانات اقتصادی در برنامه ریزی های مالی و تجزیه و تحلیل های اقتصادی می تواند چالش آفرین باشد. بنابراین با قبول جایگاه مالیات در درآمدهای دولت، شناخت رفتار درآمدهای حاصل از پایه های مختلف مالیاتی در بستر نوسانات مختلف اقتصادی ضروری است. در این مقاله ارتباط میان کارایی وصولی مالیات بر ارزش افزوده (به عنوان جایگزینی برای درآمد مالیاتی مبتنی بر مصرف) و شکاف تولید (به عنوان شاخصی برای معرفی ادوار تجاری) بررسی شده است. برای این منظور، با استفاده از روش داده های پانل برای 25 کشور عضو اتحادیه اروپا در دوره زمانی 2011- 1996، ارتباط بین کارایی درآمد مالیاتی مبتنی بر مصرف و شکاف تولید با استفاده از یک مدل اقتصادسنجی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج، حاکی از آن است که رابطه مثبت و معنی داری بین شکاف تولید و کارایی درآمد مالیات بر ارزش افزوده وجود دارد.
    کلیدواژگان: نوسانات اقتصادی، مالیات بر مصرف، مالیات بر ارزش افزوده، کارایی درآمد مالیاتی، شکاف تولید
  • امید پورحیدری، پرویز عنایتی صفحات 73-100
    پس از تصویب ماده 272 قانون مالیات های مستقیم و اجرای حسابرسی مالیاتی توسط حسابرسان عضو جامعه حسابداران رسمی، اختلافات زیادی بین حسابرسان مالیاتی و ماموران امور مالیاتی به وجود آمد. در تحقیق حاضر سعی شده است وجود تفاوت بین سود مشمول مالیات تعیین شده توسط حسابرسان مالیاتی و ماموران امور مالیاتی مورد بررسی قرار گرفته و همچنین دلایل ایجاد این تفاوت شناسایی شود. در این تحقیق سعی شده است تا جهت بررسی وجود و دلایل اختلاف مذکور از اطلاعات پرونده های مالیاتی مربوط به سال های 84 تا 90 شرکت های حسابرسی شده در ادارات امور مالیاتی شهرستان های استان کردستان (که از طریق گزارش حسابرسی مالیاتی مورد بررسی قرار گرفته اند) استفاده شود. نتایج تحقیق بیانگر وجود اختلاف معنادار بین سود مشمول مالیات تعیین شده توسط حسابرسان مالیاتی و ممیزان امور مالیاتی است.
    کلیدواژگان: حسابرسی مالیاتی، ماده 272 ق، م، م، سود مشمول مالیات، ماموران امور مالیاتی، کردستان، استقلال حسابرس
  • داریوش فروغی، شکوفه محمدی * صفحات 101-122

    این پژوهش، به بررسی رابطه بین اجتناب مالیاتی و ارزش و سطح نگه داشت وجه نقد شرکت ها می پردازد. اجتناب مالیاتی، پرداختهای صورت گرفته به مقامات مالیاتی را کاهش می دهد. اما جریان اطلاعات خاصی از شرکت ها را نیز محدود کرده که این امر موجب تشدید تضاد منافع بین مدیران و سهامداران می شود. اگر سرمایه گذاران، اجتناب مالیاتی را به عنوان امکان انحراف از منابع شرکت تلقی کنند، تاثیر منفی بر ارزیابی آن ها از سطح نگه داشت وجه نقد شرکت خواهد داشت. بازه زمانی این پژوهش، شامل سال های 1388-1381 بوده است و نمونه پژوهش، شامل 103 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در دوره زمانی مذکور بوده است. نتایج پژوهش نشان می دهد اجتناب مالیاتی بر سطح نگهداشت وجه نقد و ارزش وجه نقد نگهداری شده توسط شرکت تاثیر منفی دارد.

    کلیدواژگان: اجتناب مالیاتی، سطح نگهداشت وجه نقد، ارزش وجه نقد نگهداری شده
  • حسین ادب، محمدحسین زحمتی صفحات 123-144
    هدف از نگارش این مقاله، بررسی تاثیر توانمندسازی بر بهره وری منابع انسانی در ستاد سازمان امور مالیاتی به منظور ارائه راهکارهای لازم جهت استفاده بهینه و موثر از نیروی انسانی است، چرا که مهم-ترین راه برای تعالی هر سازمانی کارآمد نمودن کارکنان آن است. در این پژوهش برای سنجش توانمندسازی از ابعاد شایستگی، اعتماد، معناداری، موثر بودن و آزادی عمل، و جهت سنجش بهره وری منابع انسانی از ابعاد خلاقیت، رضایت شغلی، تعهد سازمانی و مشارکت استفاده شده است. برای آزمون فرضیه های تحقیق، دو پرسشنامه مجزا طراحی و میان 228 نفر از کارکنان ستاد سازمان امور مالیاتی کشور به عنوان جامعه تحقیق توزیع گردید. نتایج حاصل از به کارگیری آزمون های اسپیرمن و فریدمن بیانگر تاثیر مثبت و معنادار توانمندسازی و ابعاد آن بر بهره وری منابع انسانی است. ضمن اینکه با به-کارگیری تکنیک آنتروپی، شایستگی، آزادی عمل، موثر بودن، اعتماد و معنی داری به عنوان مهم ترین ابعاد توانمندسازی منابع انسانی انتخاب شدند. همچنین بر اساس نتایج تحقیق، میان خصوصیات جمعیت شناختی با بهره وری منابع انسانی رابطه معناداری مشاهده نشد.
    کلیدواژگان: توانمندسازی، بهره وری منابع انسانی، سازمان امور مالیاتی کشور
  • محمدنبی شهیکی تاش، فرهاد خدادادکاشی، وحید جلالوند صفحات 145-168
    میزان مالیات وصولی در صنایع مختلف در تامین منابع مالی دولت از یک سو و از سویی دیگر در تنظیم امور اقتصادی جامعه نقش مهمی را ایفا می کند. بر این اساس ارائه یک الگوی علمی برای تعیین نرخ موثر مالیات بر شرکت ها در بخش صنعت الزامی است. از این رو هدف از این مطالعه بررسی عوامل تاثیرگذار بر نرخ مالیات در بخش صنعت بر حسب مولفه های ساختاری بازار می باشد. در این مطالعه با استفاده از ریز داده های بخش صنعت، رویکردهای جدید در اصلاح سیاست های مالیاتی بررسی و با هدف حفظ رقابت پذیری اقتصاد، در چارچوب یک مدل تئوریکی، ابتدا رابطه بین عناصر بازار در صنایع ISIC چهار رقمی با نرخ مالیات ارزیابی شده و سپس نرخ مالیات با توجه به عناصر بازار با رویکرد منطق فازی برای هر یک از صنایع برآورد گردید.
    کلیدواژگان: اقتصاد صنعتی، رویکرد SCP، شاخص CR، شاخص MEC، منطق فازی
  • حجت الله عبدالملکی، شهناز شیردلیان * صفحات 169-198

    یکی از اهداف معافیتهای مالیاتی منطقه ای، تقویت بنیه اقتصادی مناطق خاص است. در این روش دولت با برقراری سیاست حمایت از سرمایه گذاران و فعالان اقتصادی مناطق مورد نظر، زمینه را برای انتقال سرمایه و سایر منابع به مناطق مذکور فراهم می کند که در نهایت می تواند منجر به تسریع در رشد و توسعه اقتصادی مناطق شود. مساله اصلی این مقاله بررسی تاثیر معافیت های مالیاتی نواحی محروم (موضوع ماده 132 ق.م.م) بر کارایی اقتصادی با دو شاخص رشد و توسعه اقتصادی منطقه ای کشور است. نتایج نشان می دهد که عامل معافیت های مالیاتی (موضوع ماده 132 ق.م.م) اثری بر متوسط نرخ رشد و توسعه اقتصادی استان های کشور نداشته است و این می تواند به دلیل ضعیف بودن قدرت تحریک این سیاست، کم بودن دوره زمانی اجرای این قانون (تاکنون)، عدم حساسیت سرمایه گذاری و تولید در مناطق نسبت به قوانین مالیاتی، عدم وجود عوامل همزمان جهت تاثیر گذاری عامل معافیت مالیاتی و یا نبود عوامل مهم و بستر ساز برای تاثیر گذاری عامل معافیت مالیاتی باشد

    کلیدواژگان: کارایی اقتصادی، توسعه اقتصادی منطقه ای، رشد اقتصادی منطقه ای، سیاستهای مالیاتی، معافیت های ماده 132 ق، م، م، اقتصادسنجی داده های تلفیقی
|
  • Ali Nassiriaghdam, Mahdi Movahedibeknazar, Mohammadjavad Rezaee, Zeinab Mortazavifar Pages 9-32
    In the context of “doing business” project، World Bank assesses the easiness of paying taxes in 185 countries annually. In this ranking، Iran is 129th country in 2013. With respect to the effects of easiness of paying taxes on the government’s tax income، the size of the informal economy and investment incentives، one may asks how it is possible to facilitate paying taxes and which policy instruments must be adopted. This paper after assessing world bank’s methodology in measuring “paying taxes” index، concludes that (1) by making electronic tax payment possible، the number of payment and the compliance time reduce significantly; (2) by developing VAT and personal income tax and reducing the burden of income tax، it is possible to increase the rank of Iran as an objective; (3) World Bank overestimates the time which is necessary for “taxpayer company” to pay social insurance contributions and labor tax.
    Keywords: Paying Taxes Index, Total Tax Rate, Business Environment, Electronic Payment, Iran
  • Seyed Kamal Sadeghi Pages 33-50
    One of the important issues in the economic literature is the impact of tax incentives on the investment and specifically FDI. So the aim of this paper is to investigate the effects of tax incentives on the FDI net inflow in 57 OIC countries over the period of 1995-2010. By using spatial auto regressive and the econometric model، it has been estimated for these countries. The empirical findings of this study reveal that the tax rate has negative and other explanatory variables such as real effective exchange rate، trade openness and GDP per capita have positive and significant effects on the FDI attraction. Overall، the main policy implication of this paper suggest that، in these countries reduction in tax rate can be resulted to the increase of FDI and economic growth.
    Keywords: FDI, OIC Countries, Tax Incentives, Spatial Auto Regressive (SAR)
  • Yegane Mousavijahromi, Mohamadghasem Rezaee, Mahboube Sabzrou Pages 51-72
    The economic fluctuations should be considered in financial planning and economic analysis. Since tax is the main revenue of government، it is necessary to pay attention to the different tax bases revenue behavior during different economic fluctuations. In this paper the relationship between VAT collection efficiency (as a proxy of VAT revenue) and a production gap (as an index for introducing business cycle) were investigated. The panel data method was applied for 25 member countries for the period of 1996-2011 for investigating the relationship between VAT revenue efficiency and production gap in an econometric model. The results have indicated that there is a positive relationship between production gap and VAT revenue efficiency.
    Keywords: Economic Fluctuations, Consumption Tax, VAT, Tax Revenue Efficiency, Production Gap
  • Omid Porheidari, Parviz Enayati Pages 73-100
    After ratification and implementation of the Article 272 of Direct Tax Act، tax auditing is done by the auditors، members of chartered accountants society which result in many differences between tax auditors and tax assessors. In this research the differences between taxable profit determined by tax auditors and that of tax assessors are investigated and their reasons identified. The research data are derived from 90 audited firms’ tax files of Kurdestan general tax affairs directorate in the period 2005- 2011. The results indicate that there is a significant difference between taxable profit determined by tax auditors and that of tax assessors.
    Keywords: Tax Auditing, Article 272 of Direct Tax Act, Taxable Profit, Tax Assessors, Kurdestan, Auditor Independence
  • Daryoush Foroughi, Shokoufe Mohamadi Pages 101-122

    This study examines the relationship between corporate tax avoidance and firm cash holdings and its valuation. Corporate tax avoidance limits payments made to the tax authorities. But it also restricts the flow of firm specific information and thereby exacerbates manager-shareholder conflict of interest. If investors perceive tax avoidance as enabling diversion of firm resources، it should negatively impact their valuation of firm cash holdings. The research period includes 1381 to 1388. And the research sample includes 103 Listed Companies in Tehran Stock Exchange. Our findings show a negative relationship between tax avoidance and firm cash holdings and its valuation.

    Keywords: Tax avoidance, Level of Cash Holdings, Valuation of Cash Holdings
  • Hossein Adab, Mohamadhossein Zahmati Pages 123-144
    The aim of this paper is to study empowerment impact on human resources productivity in Iranian National Tax Organization headquarters to present some solutions for optimum and effective exploitation of these resources as it is the most important factor for an efficient organization. In this research، competence، trust، meaningfulness، effectiveness and freedom dimensions are used for assessing empowerment، and creativity، job satisfaction، organizational commitment and participation dimensions are used for assessing productivity. To test the hypotheses، two separate questionnaires were designed and distributed among 228 personnel of National Tax Organization headquarters as a research sample. By using Spearman and Friedman tests، the results indicate that empowerment and its dimensions have significant and positive impact on human resources productivity. Furthermore by using Entropy techniques it has been chosen that competence، freedom، trust and meaningfulness are the most important dimensions for human resources empowerment. There isn’t also any significant relationship between demographic characteristics and human resources productivity.
    Keywords: Empowerment, Human Resources Productivity, National Tax Organization
  • Mohamadnabi Shahikitash, Farhad Khodadkashi, Vahid Jalalvand Pages 145-168
    The tax collected in various industries plays an important role in not only financing government expenditures but also regulating the economy. Accordingly، a scientific model is required to determine the effective corporate tax rate in the industrial sector. The aim of this study is to investigate the factors affecting the tax rate in the industrial sector of the market in terms of market structure’s elements. In this study، using micro data from the industrial sector، new approaches aimed at reforming tax policy and the preservation of economic competitiveness were studied in the context of a theoretical model، and the relationship between the elements of the four-digit ISIC industry market and the tax rate was estimated for each industry by fuzzy approach due to elements of the market.
    Keywords: Industrial Economics, SCP Approach, Index CR, Index MEC, Fuzzy Logic
  • Hojatolah Abdolmaleki, Shahnaz Shirdelian Pages 169-198

    The aim of this paper is to investigate tax exemptions impact on economic efficiency of Iran’s regions. One the objective of the regional tax exemptions is to strengthen economic status of the specific areas. In this way the government establishes support policy for investors and Entrepreneurs for transferring capital and other resources to those regions. This can result to accelerating economic development and growth. The main subject of this paper is to investigate tax exemptions impact on the deprived areas (subject of the Article 132 Direct Tax Act) on economic efficiency with two indexes، economic growth and development of country’s regions. Therefore، after reviewing the related literature، the research hypothesis was tested by econometric method and panel data. The results indicate that tax exemptions have no effects on average rate of economic growth and development in the provinces.

    Keywords: Economic Efficiency, Regional economic Development, Regional economic Growth, Tax Policies, Tax Exemptions of Article 132 DTA, Econometric, Panel DATA