فهرست مطالب

فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی
سال دهم شماره 4 (زمستان 1395)

  • تاریخ انتشار: 1395/12/26
  • تعداد عناوین: 8
|
  • زهرا باقری پشتگل، مریم سامری * صفحه 9
    پژوهش حاضر در پی بررسی نقش خود نظم دهی و مولفه های آن بر توانایی آینده پژوهی و ماندگاری تحصیلی سوادآموزان بزرگسال مقطع متوسطه ارومیه است. این پژوهش، توصیفی- همبستگی، به لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ جمع آوری داده ها، میدانی است. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان بزرگسال شاغل به تحصیل در مدارس بزرگسال شهر ارومیه در سال تحصیلی 95-1394 بودند (5102 نفر). حجم نمونه با جدول کرجسی و مورگان 357 نفر و به روش تصادفی طبقه ای بر حسب جنسیت انتخاب شدند. به منظور جمع آوری اطلاعات؛ پرسشنامه های؛ خودنظم دهی و مولفه های آن (اونیل و هانگ، 2001)، آینده پژوهی (پارسا، کشاورزی و دهقانی، 1390) و ماندگاری تحصیلی (تلو، 2008) استفاده شدند. نتایج نشان داد که بین خودنظم دهی و مولفه های آن با توانایی آینده پژوهی و ماندگاری تحصیلی ارتباط مثبت و معناداری وجود دارد. خودنظم دهی 7/41 درصد روی توانایی آینده پژوهی و 3/25 درصد روی ماندگاری تحصیلی در سوادآموزان بزرگسال مقطع متوسطه ارومیه نقش دارد. بین توانایی آینده پژوهی، ماندگاری تحصیلی و خود نظم دهی (برنامه ریزی، خودارزیابی و تلاش) به لحاظ جنسیت بین متعلمان بزرگسالان تفاوت وجود دارد و پسران از دختران میانگین بالاتری داشتند، ولی مولفه خودکارآمدی به لحاظ جنسیت بین متعلمان بزرگسالان مقطع متوسطه شهر ارومیه هیچ تفاوتی نداشت. با توجه به نتایج حاصله، می توان از خودنظم دهی و مولفه های آن در راستای تقویت و توسعه توانایی آینده پژوهی و بالا بردن میزان ماندگاری متعلمان بزرگسال در عرصه تحصیلی استفاده کرد.
    کلیدواژگان: خود نظم دهی و مولفه های آن، توانایی آینده پژوهی، ماندگاری تحصیلی، سوادآموزان بزرگسال
  • آناهیتا بحرینی زاده، مریم سیف نراقی *، عزت الله نادری صفحه 31
    این پژوهش با هدف طراحی و اعتباربخشی الگوی مطلوب برنامه درسی با تاکید بر پرورش ذهنیت فلسفی دانش آموزان در درس ریاضی دبستان انجام شده است. این پژوهش در زمره تحقیقات کاربردی جای داشته که با روش تحقیق زمینه ای انجام گرفته است. بدین منظور، ابتدا الگوی برنامه درسی مبتنی بر پرورش ذهنیت فلسفی در درس ریاضی دوره ابتدایی در قالب چهار عنصر برنامه درسی (هدف، محتوا، روش های تدریس و ارزشیابی) ارائه شد. سپس این الگو توسط 34 متخصص تعلیم و تربیت شاغل در دانشگاه های دولتی و آزاد و 326 معلم دوره ابتدایی شهر کرمان در سال تحصیلی 95 1394 که به ترتیب به روش نمونه گیری تمام شماری و تصادفی خوشه ایچندمرحله ای به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند، مورد ارزشیابی قرار گرفت. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه ای محقق ساخته بود که روایی آن طبق نظر متخصصان و پایایی آن به روش آلفای کرونباخ (96/0) مورد تایید واقع شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی (جدول فراوانی و درصد) و آمار استنباطی (آزمون خی دو) استفاده شد. یافته ها نشان داد که الگوی پیشنهادی برنامه درسی مبتنی بر پرورش ذهنیت فلسفی در درس ریاضی دوره ابتدایی از دیدگاه متخصصان تعلیم و تربیت و معلمان دوره ابتدایی مطلوب بوده است. همچنین، بین دیدگاه متخصصان تعلیم و تربیت و معلمان دوره ابتدایی درباره اعتبار این الگو تفاوت معناداری وجود نداشت (05/0 < P). بنابراین، الگوی تهیه شده می تواند در پرورش ذهنیت فلسفی دانش آموزان نقش بسزایی داشته باشد.
    کلیدواژگان: برنامه درسی، الگوی برنامه درسی، ذهنیت فلسفی، ریاضی، دوره ابتدایی
  • جعفر ترک زاده، نیره حسینی *، سودابه حسن زاده بارانی صفحه 47
    پژوهش حاضر با هدف رابطه رهبری موثق با عملکرد اعضای هیات علمی با تاکید بر نقش میانجی سرمایه روانشناختی و سرمایه اجتماعی انجام شد. روش تحقیق، توصیفی از نوع همبستگی و جامعه آماری پژوهش، اعضای هیات علمی دانشگاه فرهنگیان در سال تحصیلی 95 94 بود که تعداد 285 نفر با روش نمونه گیری خوشه ایبه عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از چهار پرسشنامه رهبری موثق (والومبوا و همکاران، 2008)، سرمایه روانشناختی (لوتانز و همکاران، 2007)، سرمایه اجتماعی (ترک زاده و محترم، 1391)، و عملکرد شغلی (حسام و همکاران، 2015) که روایی و پایایی آنها محاسبه و گزارش شده است، استفاده شد. تحلیل داده ها با روش مدل یابی معادلات ساختاری انجام گرفت. یافته ها نشان داد رهبری موثق رابطه مثبت و معناداری با عملکرد اعضای هیات علمی دارد. همچنین آزمون مدل مفهومی تحقیق نشان داد نقش میانجی سرمایه روانشناختی در رابطه بین رهبری موثق و عملکرد، مثبت، معنادار و کامل است. با این حال نتایج تحقیق، موید نقش میانجی سرمایه اجتماعی در رابطه بین رهبری موثق و عملکرد، خارج از مدل مفهومی تحقیق بود.
    کلیدواژگان: رهبری موثق، سرمایه روانشناختی، سرمایه اجتماعی، عملکرد، آموزش عالی
  • رقیه ساجدی، حمید شفیع زاده * صفحه 75
    پژوهش حاضر با هدف بررسی ارتباطراهبردهای یادگیری و انگیزه پیشرفت با عملکرد تحصیلی در بین دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی سمنان در سال تحصیلی 95-94 انجام شده است. روش پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و از نظر چگونگی گرداوری داده ها توصیفی ازنوع همبستگی بود. بر اساس فرمول حجم نمونه کوکران و به روش نمونه گیری تصادفی از بین گروه های مختلف تحصیلی تعداد 400 نفر به عنوان نمونه ی پژوهش انتخاب شدند. که پس از توزیع پرسشنامه و جمع آوری، تعداد 374 پرسشنامه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه راهبردهای یادگیری وین اشتاین و مایر، پرسشنامه انگیزه پیشرفت هرمنس استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی شامل ضریب همبستگی پیرسون، آزمون t مستقل، تحلیل واریانس یکطرفه و تحلیل رگرسیون با نرم افزار SPSS انجام گردید. نتایج حاصل بیانگر آن است که استفاده دانشجویان از راهبردهای شناختی و فراشناختی یادگیری موجب عملکرد تحصیلی بالاتر می شود. همچنین بین انگیزه پیشرفت و عملکرد تحصیلی رابطه معنی داری وجود دارد، استفاده از راهبردهای شناختی و فراشناختی یادگیری، انگیزه پیشرفت دانشجویان را افزایش می دهد. رابطه انگیزه پیشرفت و عملکرد تحصیلی در دانشجویان دختر و پسر مثبت و معنادار است. این در حالی است که همبستگی انگیزه پیشرفت با عملکرد تحصیلی در پسرها بیشتر از دخترها بوده است. نتایج رگرسیون گام به گام نشان داد که متغیر انگیزه پیشرفت بیشترین سهم پیش بینی عملکرد تحصیلی را دارد و نیز بین دانشجویان سال های تحصیلی مختلف از نظر انگیزه پیشرفت تفاوت معناداری وجود دارد.
    کلیدواژگان: راهبردهای یادگیری، راهبردهای شناختی، راهبردهای فراشناختی، انگیزه پیشرفت، عملکرد تحصیلی، دانشجویان
  • رضا سورانی، محمد نقی ایمانی *، اصغر شریفی صفحه 93
    تحقیق حاضر با هدف شناسایی فرایندهای اجرایی و عوامل موثر در بکارگیری مهندسی ارزش در محیط دانشگاهی به شیوه آمیخته انجام شده است. جامعه آماری شامل مدیران واحدهای منطقه هشت دانشگاه آزاد اسلامی است که تعداد آنها حدود 450 نفر برآورد شده است. حجم نمونه در بخش کیفی با استفاده از اصل اشباع نظری 12 نفر تعیین شد و در بخش کمی نیز با استفاده از فرمول کوکران تعداد 207 نفر به عنوان نمونه تعیین شده است. روش نمونه گیری در بخش کیفی هدفمند و در بخش کمی تصادفی خوشه ایو طبقه ای بوده است. ابزار تحقیق در بخش کیفی شامل دو نوع مصاحبه (بدون ساخت و نیمه سازمان یافته) بود. در بخش کمی نیز از پرسشنامه محقق ساخته 100 سوالی استفاده شده است که در مقیاس 5 درجه ای تنظیم شده است. و روایی و پایایی مصاحبه ها با استفاده از روش مثلث سازی و استفاده از چند نفر کدگذار بررسی شده است. و روایی پرسشنامه نیز با روش روای محتوایی و روایی سازه مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین پایایی آن با استفاده از روش ضریب آلفای کرونباخ و روش اجرای مجدد و محاسبه ضریب همبستگی بین دو اجرا محاسبه شده که همبستگی بین دو اجرا 73/0 و ضریب آلفای آن 79/0 بدست آمده است. داده های جمع آوری شده به کمک کد گذاری و آزمون تحلیل عاملی اکتشافی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. و نتایج نشان داد که فرایند اجرای مهندسی ارزش شامل سه گام اصلی (پیش مطالعه، برنامه کار ارزش و پس مطالعه) و هر گام شامل مراحل فرعی می باشد. همچنین عوامل موثر در بکارگیری مهندسی ارزش در چهار دسته محتوایی، ساختاری، زمینه ای و فن شناسی با 12 عامل شناسایی شدند که هر عامل شامل تعدادی متغیر (در مجموع 78 متغیر) می شود.
    کلیدواژگان: مهندسی ارزش، بعد محتوایی، بعد ساختاری، بعد محیطی، بعد فن شناسی
  • سارا عابدی کوشکی *، حسن رضا زین آبادی صفحه 125
    هدف از انجام پژوهش حاضر، آزمون اثر مستقیم و غیر مستقیم فضیلت سازمانی مدارس (با میانجی گری رضایت شغلی) در رفتار شهروندی سازمانی معلمان و پیشنهاد الگویی علی در ارتباط با آن می باشد. جامعه ی مورد مطالعه شامل کلیه معلمان مدارس متوسطه نواحی چهارگانه کلانشهر کرج بودند که با روش نمونه گیری خوشه ایو جدول کرجسی مورگان تعداد 403 نفر انتخاب شدند. پژوهش حاضر از حیث هدف، کاربردی و از حیث روش، توصیفی از نوع همبستگی محسوب می شود. برای گردآوری داده ها از پرسش نامه های استاندارد استفاده شد که همه ی آنها از روایی و پایایی مناسبی برخوردار بودند. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از تکنیک تحلیل عاملی تاییدی و مدل یابی معادلات ساختاری استفاده شد. نتایج نشان می دهد که فضیلت سازمانی مدارس به طور مستقیم، تاثیرگذاری پایین و غیر معناداری بر رفتار شهروندی سازمانی معلمان دارد. همچنین آزمون الگوی مفروض نشان می دهد که فضیلت سازمانی با میانجی گری رضایت شغلی می تواند بر رفتار شهروندی سازمانی معلمان اثرگذار باشد. یافته های این پژوهش اهمیت تقویت فضیلت سازمانی مدارس و همچنین رضایت شغلی معلمان را مورد تاکید قرار می دهد.
    کلیدواژگان: فضیلت سازمانی، رفتار شهروندی سازمانی، رضایت شغلی، معلم
  • فرانک موسوی، امیر وشنی * صفحه 141
    هدف از تحقیق حاضر ساخت و تعیین ویژگی های روانسنجی (پایایی و روایی) و ساختار عاملی تاییدی مقیاس اخلاق حرفه ای مدیران آموزشی بوده است. بدین منظور یک گروه نمونه از اساتید و دانشجویان دکترای مدیریت آموزشی جهت ارزیابی گویه های استخراج شده از نظریه ها و تحقیقات پیشین با روش هدفمند انتخاب گردیدند. اطلاعات گردآوری شده از این طریق مقیاسی 114 گویه ای در غالب 12 مولفه اخلاق حرفه ای بر پایه طیف لیکرت 5 درجه ای نمره گذاری شده به وجود آورد. برای تحلیل عاملی پرسشنامه تعداد 375 نفر معلم مقطع ابتدایی شهر کرمانشاه با روش نمونه برداری تصادفی ساده و با توجه به محاسبه نسبت حجم نمونه به تعداد متغیرهای اندازه گیری انتخاب گردیدند. اعتبار مقیاس اولیه با اجرای آزمایشی به صورت پیش طرح با روش آلفای کرونباخ به دست آمد. روایی محتوایی و صوری پرسشنامه با نظر اساتید گروه آموزشی تایید گردید. برای روایی سازه از روش تحلیل مولفه های اصلی (pc) و با روش متمایل صورت گرفت. همچنین از نمودار اسکری برای رسیدن به ساختار ساده عوامل استفاده شد. نتایج تحلیل عاملی نشان داد که هشت عامل استخراج شده، حدود 14/66 درصد کل واریانس متغیرها را تبیین می نمایند. و عامل اول به تنهایی حدود 09/18 درصد واریانس متغیرها را توجیه نمود. در این پژوهش بار عاملی با ضرایب 40/0 و بالاتر به عنوان بار عاملی قابل قبول انتخاب گردید. مجموع گویه هایی که با یک عامل همبسته بوده (63 گویه) و تشکیل یک خرده آزمون می دادند، با عناوین: اخلاق عدالت محور، اخلاق حمایت محور، اخلاق فکری و بینشی، اخلاق فایده محور، اخلاق آموزش و تدریس، اخلاق ارتقاء و توسعه، اخلاق وظیفه مداری و اخلاق حقوق محوری نامگذاری گردیدند.
    کلیدواژگان: ویژگی های روانسنجی، پایایی، روایی، اخلاق حرفه ای، مدیران آموزشی
  • سید احمد هاشمی *، ابوالفضل عباسی صفحه 161
    هدف پژوهش ارزیابی درونی کیفیت دانشگاه های آزاد اسلامی منطقه ی یک از دیدگاه اساتید و دانشجویان بود. پژوهش از نوع توصیفی - پیمایشی بود. جامعه ی آماری این پژوهش متشکل از 2131 نفر از اساتید و 78440 نفر از دانشجویان رشته های کارشناسی دانشگاه های آزاد اسلامی منطقه ی یک دانشگاه های آزاد اسلامی در سال تحصیلی 90- 89 بود. جهت انتخاب نمونه از فرمول کوکران و روش نمونه گیری تصادفی خوشه ایاستفاده شد که بدین ترتیب 382 دانشجو و 325 عضو هیات علمی انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها، دو پرسشنامه ی محقق ساخته بر اساس طیف لیکرت بوده است که پس از تایید روایی آن ها از طریق نظرخواهی از متخصصین و نیز تعیین پایایی آن ها (دانشجویان 0.84 و اساتید و اعضای هیات علمی 0.76) مورد استفاده قرار گرفتند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS16 در دو سطح آمار توصیفی (فراوانی، درصد فراوانی، میانگین، انحراف معیار، میانه، مد و چولگی) و آمار استنباطی (آزمون تی و تحلیل واریانس یکطرفه در سطح معناداری 0.05) صورت گرفت. یافته های تحقیق نشان داد؛ از دیدگاه دانشجویان، کارایی برنامه های دانشجویی و پژوهشی، پایین تر از متوسط، کارایی برنامه های آموزشی، متوسط و کارایی برنامه های اداری- مالی و فرهنگی، بالاتر از متوسط می باشد و از دیدگاه اساتید، کارایی برنامه های فرهنگی و پژوهشی، متوسط و کارایی برنامه های آموزشی، دانشجویی و اداری- مالی، بالاتر از متوسط می باشد. همچنین بین دیدگاه اساتید و دانشجویان راجع به کارایی برنامه های مختلف دانشگاه های آزاد اسلامی منطقه ی یک تفاوت معناداری وجود دارد.
    کلیدواژگان: ارزیابی درونی، کیفیت، اساتید، دانشجویان