فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی
سال یازدهم شماره 1 (بهار 1396)

پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش میانجی گری انگیزش شغلی و فرسودگی شغلی در رابطه ی عوامل برون سازمانی (اقتصادی، اعتقادی، فرهنگی و سیاسی) موثر بر اهمال کاری در سازمان آموزش و پرورش انجام گرفته است. پژوهش از نظر هدف کاربردی است. روش تحقیق آن به صورت توصیفی– همبستگی بود. نمونه ی پژوهش شامل 400 نفراز مدیران، دبیران و کارشناسان اداری آموزش و پرورش شهر اصفهان بودندکه با استفاده از فرمول کوکران (1977)، و با روش نمونه گیری طبقه ای متناسب باحجم انتخاب شدند. شرکت کنندگان در این پژوهش به پرسشنامه محقق ساخته ی عوامل موثر بر اهمال کاری در سازمان (1395)، پرسشنامه های استاندارد انگیزش شغلی رایت (2004)، اهمال کاری سازمانی صفاری نیا و رازلیقی (1390) و پرسشنامه فرسودگی شغلی مسلش و جکسون (1985) پاسخ دادند. روایی پرسشنامه ها با استفاده از روایی محتوایی و پایایی آن ها با استفاده از آلفای کرونباخ مورد تایید قرار گرفت. ارزیابی الگوی پیشنهادی و آزمون اثر میانجیگری از طریق الگویابی تحلیل معادلات ساختاری، آزمون سوبل و رگرسیون انجام شد. نتایج پژوهش بیانگر تطابق و برازش الگوی پیشنهادی با داده های واقعی بود. مدل تایید شده نشان داد عوامل برون سازمانی، انگیزش شغلی و فرسودگی شغلی با اهمال کاری رابطه ی معناداری دارند. همچنین نقش میانجی گری انگیزش شغلی و فرسودگی شغلی در رابطه بین عوامل برون سازمانی (اقتصادی، اعتقادی، فرهنگی و سیاسی) با اهمال کاری در سازمان مورد تایید قرارگرفت. براساس یافته های به دست آمده پیشنهاد می شود که به منظور کاهش اهمال کاری در سازمان ها وجلوگیری از فرسودگی شغلی، برنامه ریزی های مدیران برپایه انگیزش شغلی کارکنان طراحی و اجرا گردد.

پژوهش حاضر با هدف سنجش روابط علی بین رهبری معنوی و مسئولیت پذیری اجتماعی کارکنان با نقش میانجی سلامت سازمانی در دانشگاه اصفهان انجام شد. روش پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی بوده و جامعه آماری شامل کلیه کارکنان اداری معاونت های (اداری و مالی، فرهنگی و دانشجویی، پژوهشی، آموزشی) دانشگاه اصفهان به تعداد 344 نفر در سال 96-1395 بود. حجم نمونه پژوهش با استفاده از جدول کرجسی و مورگان (1970)، به تعداد 182 نفر تعیین گردید. روش نمونه گیری، تصادفی طبقه ای متناسب با حجم بود. برای جمع آوری اطلاعات از سه پرسشنامه رهبری معنوی فرای و همکاران (2005)؛ پرسشنامه سلامت سازمانی مایلز (1969) و پرسشنامه مسئولیت پذیری اجتماعی کارول (1991) استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که رهبری معنوی با سلامت سازمانی و مسئولیت پذیری اجتماعی رابطه مستقیم و معناداری دارد و قادر است 52 درصد از واریانس سلامت سازمانی و 16 درصد از واریانس مسئولیت پذیری اجتماعی را تبیین نماید. همچنین یافته های پژوهش نشان داد که سلامت سازمانی با مسئولیت پذیری اجتماعی رابطه مستقیم و معناداری دارد و 32 درصد از واریانس مسئولیت پذیری اجتماعی را تبیین می نماید. علاوه بر این یافته های پژوهش نشان داد که رهبری معنوی با میانجی گری سلامت سازمانی به طور غیر مستقیم 17 درصد از واریانس مسئولیت پذیری اجتماعی را تبیین می نماید.

هدف پژوهش، ارتباط سرمایه اجتماعی با آمادگی استقرار مدیریت دانش در اداره کل آموزش و پرورش استان کهگیلویه و بویراحمد است. روش پژوهش، توصیفی همبستگی است. جامعه آماری شامل کلیه کارکنان اداره کل آموزش و پرورش استان کهگیلویه وبویراحمد بود که از طریق نمونه گیری در دسترس، تعداد 165 نفر انتخاب شدند. برای گرد آوری داده ها از دو پرسشنامه استفاده شد. پرسشنامه اول مربوط به متغیر سرمایه اجتماعی ناهاپیت و گوشال (1998) مشتمل بر 28 سوال و پرسشنامه دوم مربوط به متغیر آمادگی استقرار مدیریت دانش کفرانی (1390) مشتمل بر 19 سوال است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش آماری، همبستگی پیرسون و آزمون رگرسیون گام به گام استفاده شد. نتایج نشان داد که بین سرمایه اجتماعی و آمادگی اداره برای استقرار مدیریت دانش رابطه مثبت و معنا داری وجود دارد. به عبارتی سرمایه اجتماعی می تواند 6 درصد از تغییرات استقرار مدیریت دانش را پیش بینی کند. علاوه بر آن از بین ابعاد سرمایه اجتماعی، بین بعد رابطه ای و شناختی با استقرار مدیریت دانش به صورت مثبت و معنا دار رابطه وجود دارد ولی بین بعد ساختاری با استقرار مدیریت دانش رابطه وجود ندارد. همچنین این ابعاد می توانند 8 درصد از واریانس متغیر استقرار مدیریت دانش را پیش بینی کنند. با توجه به این یافته ها می توان نتیجه گرفت که استفاده از بعد رابطه ای و شناختی سرمایه اجتماعی باعث افزایش آمادگی استقرار مدیریت دانش در اداره کل آموزش و پرورش استان کهگیلویه و بویر احمد می شود. ولی بین بعد سرمایه ساختاری با آمادگی استقرار مدیریت دانش در این اداره رابطه ای وجود ندارد.

هدف پژوهش حاضر رابطه تاب آوری و سخت رویی با پیشرفت تحصیلی دانشجویان با نقش میانجی گری شادکامی دانشجویان است. جامعه ی مورد مطالعه در این پژوهش را کلیه دانشجویان دانشگاه محقق اردبیلی تشکیل دادند. نمونه آماری 230 نفر و با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی در دسترس انتخاب شدند. برای گردآوری اطلاعات چهار ابزار تاب آوری کانر-دیویدسون (2003)، پرسشنامه سخت رویی کوباسا (1984)، مقیاس شادکامی آکسفورت آرگایل و لو (1989) و نمرات پیشرفت تحصیلی دانشجویان استفاده شده است. نتایج نشان دهنده برازندگی مدل مفهومی و تایید آن برای جامعه دانشجویان دانشگاه محقق اردبیلی است. اثر مستقیم متغیر تاب آوری بر شادکامی (72/0) و با توجه به مقدار (08/7t=) در سطح 00/0 معنی دار است. اثر مستقیم سخت رویی بر شادکامی (65/0) و با توجه به مقدار (34/5t=) در سطح 01/0 معنی دار است. اثر مستقیم متغیر شادکامی بر پیشرفت تحصیلی (41/0) و با توجه به مقدار (19/3t=) در سطح 03/0 معنی دار است. همچنین اثر غیرمستقیم تاب آوری بر پیشرفت تحصیلی برابر با 36/0 و اثر غیرمستقیم سخت رویی بر پیشرفت تحصیلی برابر با 29/0 و معنی دار هستند. بنابراین چنانچه دانشجویان در یادگیری و تولید علم سخت کار کرده و در مقابل مشکلات تاب آوری داشته باشند می توانند در تحصیلات خود پیشرفت داشته باشند. این کار توسط عوامل دیگر هم تحت تاثیر قرار می گیرد. چنانچه از نتایج بدست آمد می توان گفت که فرد زمانیکه به موفقیت و پیشرفتی دست پیدا می کند نوعی اعتماد بنفس و نیرو و قدرت در فرد جهت رسیدن به مراتب بالاتر شکل میگرد که شادکامی یکی از آنهاست و می تواند به فرد در جهت پیشرفت کمک شایانی بکند.

امروزه شناخت رویکردهای مطلعه ی دانش آموزان و وجود ابزارهای مناسب به منظور اندازه گیری آن به یک امر مهم در هر نظام آموزشی مبدل شده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی ساختار عاملی پرسشنامه ی رویکردها و مهارت های مطالعه (ASSIST) اینتویستل (2000) با استفاده از رویکرد تحلیل عاملی تاییدی انجام شد. روش این پژوهش از نوع توصیفی-پیمایشی است. نمونه ی تحقیق 312 نفر از دانش آموزان دختر و پسر مشغول به تحصیل در دبیرستان های شهرستان بانه در سال تحصیلی 93-1392 بودند که با توجه به گستردگی حجم جامعه با روش نمونه گیری خوشه ایچند مرحله ای از میان مقاطع دوم، سوم و چهارم انتخاب شدند. به منظور ارزیابی کفایت مدل با استفاده از نرم افزار AMOS 18 از شاخص برازش تطبیقی، شاخص توکر-لویس، شاخص برازش هنجار شده ی مقتصد، شاخص برازش تطبیقی مقتصد، ریشه ی میانگین مربعات خطای برآورد، شاخص نیکویی برازش، شاخص نیکویی برازش اصلاح شده و Chi-Square استفاده شد. نتایج تحلیل عاملی تاییدی، نشان دهنده ی این است که الگوی سه عاملی برازش قابل قبولی با خرده مقیاس های پرسشنامه دارد. ضرایب آلفای کرونباخ نیز نشان داد که ASSIST از پایایی نسبتا قابل قبولی برخوردار است. در مجموع، نتایج این پژوهش به تقویت این ایده کمک کرد که مقیاس ASSIST اینتویستل (2000) ابزاری روا و پایا در پیش بینی رویکردهای مطالعه ی دانش آموزان دوره ی متوسطه می باشد.

هدف از پژوهش حاضر پیش بینی مهارت های اجتماعی از طریق شخصیت کارآفرینانه و خود کارآمدی در دانشجویان دانشگاه جهرم بود. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی و جامعه آماری شامل کلیه ی دانشجویان رشته فنی و مهندسی دانشگاه جهرم در سال تحصیلی 1395-1394 بود. روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شد و نمونه مورد مطالعه 265 نفر این دانشجویان بودند که بر اساس جدول مورگان انتخاب شدندکه به پرسشنامه ی مهارت های اجتماعی ماتسون (1983)، خودکارآمدی عمومی شرر (1982) و شخصیت کارآفرین مقیمی (2000) پاسخ دادند. نتایج این پژوهش نشان داد که بین ابعاد شخصیت کارآفرینانه و خودکارآمدی با مهارت های اجتماعی رابطه معنی داری وجود دارد. همچنین شخصیت کارآفرینانه و خودکارآمدی می توانند مهارت های اجتماعی را پیش بینی نمایند و از میان ابعاد شخصیت کارآفرینانه مولفه های تشویق برای تعالی، افراد قدرتمند و اخلاق کاری می توانند مهارت های اجتماعی را پیش بینی نمایند و از میان ابعاد خودکارآمدی مولفه های میل به آغازگری و مقاومت در برابر موانع می توانند مهارت های اجتماعی را پیش بینی نمایند.

هدف از پژوهش حاضر «بررسی تاثیر کلاسهای پیش دبستانی بر رشد خلاقیت کودکان اسلامشهر» می باشد. روش این پژوهش از نوع علی- مقایسه ای می باشد. جامعه آماری این تحقیق 7192 نفر شامل کلیه دانش آموزان پایه اول ابتدایی اسلامشهر در سال تحصیلی 94-95 است. از تعداد 382 نفر حجم نمونه ای است که بر اساس جدول بولا تعیین گردیدند 50 نفر از دنش آموزان پایه اول ابتدایی اسلامشهر (25 نفر شامل گروهی که دوره پیش دبستانی را گذرانده اند و 25 نفر شامل گروهی که دوره پیش دبستانی را نگذرانده اند) به روش تصادفی ساده انتخاب شده و مورد آزمون قرار گرفتندو روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند؛ برای گردآوری داده ها از پرسشنامه تصوریری خلاقیت تورنس (فرم B) با ضریب پایایی 80/0 استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون کولموگروف اسمیرنف (K-S) و یومان ویتنی با بهره گیری از نرم افزار آماری SPSS-22 استفاده شد. نتایج این تحقیق نشان می دهد سپری کردن دوره پیش دبستانی بر میزان مولفه های خلاقیت (بسط، انعطاف، اصالت و سیالی) به طور معناداری اثربخش بوده است. بدین معنا که آموزش دوره پیش دبستان بر رشد خلاقیت دانش آموزان موثر می باشد و بین نمرات بدست آمده از آزمون دوگروه که دوره های پیش دبستانی را طی کرده و آنها که این دوره را طی نکرده اند تفاوت معنادار آماری وجود دارد.

این پژوهش با هدف شناسایی رابطه سبک های رهبری با خرد سازمانی کارکنان آموزش و پرورش استان مرکزی در سال 1394 صورت گرفت. روش پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش گردآوری داده ها توصیفی-همبستگی بود. جامعه آماری تحقیق شامل 137 نفر از کلیه کارکنان شامل مدیران، معاونان و کارمندان آموزش و پرورش استان مرکزی بود که از این میان با استفاده از فرمول کوکران و روش نمونه گیری تصادفی ساده 101 نفر بعنوان حجم نمونه در نظر گرفته شد. روش جمع آوری داده ها بر اساس پرسشنامه استاندارد سبک های رهبری باس و آولیو (2003) و پرسشنامه استاندارد خرد سازمانی براون و گرین (2006) انجام گرفت. پس از جمع آوری پرسشنامه ها، بررسی اطلاعات و آزمودن فرضیه ها با استفاده از روش مدل سازی معادلات ساختاری و به کمک نرم افزار Smart PLS 2 در دو بخش مدل اندازه گیری و بخش ساختاری انجام پذیرفت. در بخش اول ویژگی های فنی پرسشنامه شامل پایایی، روایی همگرا و روایی واگرا مختص PLS بررسی گردید. در بخش دوم، ضرایب معناداری نرم افزار برای بررسی فرضیه های پژوهش مورد استفاده قرار گرفتند. در نهایت یافته های پژوهش تاثیر معنادار سبک های رهبری شامل رهبری مبادله ای، رهبری تحول گرا و رهبری انفعالی/ اجتنابی را بر خرد سازمانی کارکنان آموزش و پرورش استان مرکزی مورد تایید قرار داد.