فهرست مطالب

پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران - پیاپی 7 (تابستان 1392)

پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران
پیاپی 7 (تابستان 1392)

  • تاریخ انتشار: 1392/10/10
  • تعداد عناوین: 8
|
  • مصیب پهلوانی، هاجر اثنی عشری*، علی سردارشهرکی صفحه 1
    صنعتی شدن جوامع، به بهره برداری بیشتر و فشرده تر از سوختهای فسیلی مانند زغال سنگ نفت گاز به منظور استفاده در تولید وحمل و نقل منجر شده است. احتراق این سوختها موجب آزاد شدن دی اکسیدکربن در اتمسفر می شود، از این رو کشورهای تولیدکننده این مواد نقش بسزایی در انتشار این گاز دارند. در این مطالعه به بررسی رابطه پویا بین مصرف زغال سنگ، رشد اقتصادی، بازبودن تجارت و انتشار دی اکسیدکربن برای اقتصاد ایران پرداخته شده است. به این منظور ابتدا آزمون ریشه واحد و شکست ساختاری بررسی و سپس رابطه کوتاه مدت و بلندمدت متغیرها با استفاده از مدل خودرگرسیونی با وقفه های توزیعی (ARDL) برای سالهای1390- 1365 مورد بررسی قرار گرفته شده است. نتایج نشان داد که یک رابطه بلندمدت بین مصرف زغال سنگ، رشد اقتصادی، تجارت آزاد و تولید دی اکسیدکربن وجود دارد. همچنین نتایج تجربی حضور منحنی زیست محیطی کوزنتس در کوتاه مدت و بلندمدت نیز نشان داد که مصرف زغال سنگ بر روی رشد اقتصادی کشور اثر دارد. لذا اولین اقدام در جهت کاهش انتشار در کشور، توجه به فرایند مصرف زغال سنگ است، از این رو باید سیاستگذاری و اقدامات لازم در جهت اصلاح و افزایش کارایی مصرف زغال سنگ انجام پذیرد.
    کلیدواژگان: مصرف زغال سنگ، دی اکسیدکربن، رشد اقتصادی ایران، مدل خودرگرسیونی با وقفه های توزیعی
  • احمد سیفی*، مصطفی سلیمی فر، هانیه فنودی صفحه 17
    انتشار گازهای خروجی نیروگاه های حرارتی تولید برق یکی از عوامل اصلی ایجاد آلودگی های زیست محیطی محسوب می شود. در این مطالعه با استفاده از اطلاعات سال های 84 تا 87 مربوط به 6 نیروگاه حرارتی برق استان های خراسان کارایی زیست محیطی صنعت برق نسبت به آلاینده اکسیدهای نیتروژن محاسبه شده است. در این مقاله با استفاده از توابع فاصله هایپربولیک با در نظر گرفتن ستانده های مطلوب و نامطلوب به صورت نامتقارن، رهیافت اقتصاد سنجی الگوی مرز تصادفی با بهره گیری از شکل تابعی ترانسلوگ بکار گرفته شده است. و در نهایت با استفاده از روش حداکثر راست نمایی در قالب داده-های تابلویی، الگوی مورد نظر تخمین زده شده است. طبق محاسبات انجام شده کارایی زیست محیطی نیروگاه های نمونه به طور متوسط 81/93 درصد می باشد. همچنین نتایج، قیمت سایه ای معادل 12/1 ریال به-ازای هر کیلوگرم اکسیدهای نیتروژن را نشان می دهد. یافته های چنین مطالعاتی می تواند زمینه ای برای مسئولان اقتصادی ایجاد نماید تا با شناخت صحیح تر موقعیت زیست محیطی صنعت، سیاست گذاری و برنامه ریزی نمایند.
    کلیدواژگان: محیط زیست، کارایی زیست محیطی، تابع فاصله، تحلیل مرز تصادفی، تابع ترانسلوگ، ستانده نامطلوب، نیروگاه حرارتی تولید برق
  • سیدکمال صادقی*، سعید ابراهیمی صفحه 43
    توسعه مالی می تواند با تسهیل دستیابی به تکنولوژی های بالاتر، آلودگی محیط زیست را کاهش دهد و از طرفی با افزایش فعالیت های صنعتی و تولیدی به تخریب هرچه بیشتر آن بیانجامد. در این مقاله تاثیر توسعه مالی، تولید ناخالص داخلی و مصرف انرژی بر انتشار دی اکسید کربن (به عنوان معیاری برای آلودگی محیط زیست) طی دوره 1387-1350 برای ایران و با استفاده از رویکرد ARDL بررسی می شود. نتایج نشان می دهد که توسعه مالی در کوتاه مدت و بلند مدت تاثیر مثبتی بر انتشار دی اکسید کربن دارد که نشان می دهد توسعه مالی در ایران هنوز منجر به دستیابی به تکنولوژی های دوست دار محیط زیست نشده است. هم چنین در بلندمدت تولید ناخالص داخلی، مصرف انرژی و آزادسازی تجاری تاثیر معنی داری بر انتشار دی اکسید کربن دارند و با حذف متغیر مصرف انرژی از مدل، کشش انتشار دی اکسید کربن نسبت متغیرها افزایش می یابد. علاوه براین، نتایج حاکی از تایید منحنی زیست محیطی کوزنتس برای ایران در کوتاه مدت و بلند مدت است.
    کلیدواژگان: توسعه مالی، تولید ناخالص داخلی، مصرف انرژی، انتشار دی اکسید کربن، EKC، روش ARDL
  • علی حسین صمدی*، ابراهیم هادیان، محبوبه جعفری صفحه 75
    هدف این مطالعه بررسی تاثیر نوسانهای دائمی و موقتی قیمت نفت بر متغیرهای کلان اقتصادی شامل سرمایه گذاری، بیکاری و تولید بر اساس اطلاعات فصلی در طول دوره (1386:4-1369:1) است. برای دست-یابی به این هدف، ابتدا شاخص نوسان های دائمی و موقتی قیمت نفت اوپک از طریق مدل گارچ مولفه ای (CGARCH) برآورد شده است. سپس با به کارگیری توابع واکنش ضربه ای، تاثیر این نوسانات بر متغیرهای کلان اقتصاد ایران مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفته است. نتایج این تحقیق نشان داده است که نوسان دائمی ناشی از تغییرات قیمت نفت به کاهش تولید، سرمایه گذاری و افزایش بیکاری منتهی گردیده است و تاثیر آن بر هر سه متغیر، دائمی است. همچنین سرمایه گذاری و تولید در نتیجه عدم اطمینان موقتی قیمت نفت کاهش و بیکاری افزایش یافته است.
    کلیدواژگان: نوسان های قیمت نفت، اقتصاد ایران، گارچ مولفه ای، سرمایه گذاری، بیکاری و تولید
  • فیروز فلاحی*، محسن پورعبادالهان کویچ، داود بهبودی، فخری سادات محسنی زنوزی صفحه 103
    درآمدهای نفتی، بخش بزرگی از درآمدهای صادراتی کشورهای صادرکننده نفت را تشکیل می دهد. از این رو اثر تغییرات قیمت نفت در این کشورها دارای اهمیت زیادی می باشد. هدف اصلی تحقیق حاضر، بررسی اثرات نامتقارن شوک های نفتی بر تولید در ایران است. برای این منظور با استفاده از اطلاعات سری زمانی فصلی اقتصاد ایران طی دوره 1386:4-1369:1 و با بهره گیری از روش مارکوف- سوئیچینگ شوک-های نفتی استخراج می گردد. نتایج حاصل از تخمین مدل حاکی از آن است که اثرات شوک های نفتی بر تولید طی دوره زمانی مورد مطالعه، قابل تفکیک به دو رژیم بوده و ضرایب دو رژیم از لحاظ آماری معنی دار می باشند، به عبارت دیگر نشان دهنده عدم تقارن تاثیر شوک منفی و شوک مثبت می باشد.
    کلیدواژگان: شوک های نفتی، اثرات نامتقارن، اقتصاد ایران، مدل مارکوف، سوئیچینگ، تولید
  • حسین محمدی*، امین برات زاده صفحه 129
    درآمدهای نفتی نقش مهمی را در اقتصاد ایران ایفا می نمایند و منبع اصلی مخارج دولت و تشکیل دهنده بخش عمده ای از صادرات کالا می باشند. در طی سالهای گذشته، به طور متوسط در حدود 60% درآمد دولت و 80% درآمد صادرات ایران از نفت و گاز بوده است. با توجه به اینکه مهمترین منبع درآمد ایران طی سالیان گذشته درآمد نفتی بوده، ضروری بنظر می رسد که تاثیرگذاری شوکهای حاصل از کاهش درآمدهای نفتی بر روی متغیرهای کلان اقتصادی از جمله مخارج دولت و یا نقدینگی مورد بررسی قرار گیرد. با توجه به اهمیت این موضوع، در این مطالعه به بررسی تاثیرات شوکهای کاهش درآمد نفتی بر مخارج عمرانی دولت، مخارج جاری و نقدینگی در ایران پرداخته شده است. داده های این پژوهش از اطلاعات فصلی بانک مرکزی از سال 1369 تا 1389 بوده و روش مورد استفاده، مدل خودبازگشت برداری (VAR) می باشد. با توجه به نتایج بدست آمده از این تحقیق مشخص شد که شوکهای درآمد نفتی بر مخارج عمرانی، مخارج جاری دولت و نقدینگی تاثیرگذار می باشد.
    کلیدواژگان: درآمدهای نفتی، شوک، مخارج دولت، نقدینگی، مدل خودبازگشت برداری
  • محمدقلی یوسفی، تیمور محمدی، نوید معرف زاده* صفحه 147
    هدف تحقیق مدل سازی و پیش بینی تقاضای نفت در ایران با استفاده از روش، شبکه عصبی مصنوعی (ANN)، می باشد. در مقاله تلاش شده تا یافته های تحقیق با استفاده از مدل مذکور با مدل ARMAX مقایسه گردد تا میزان دقت پیش بینی شبکه عصبی مورد ارزیابی علمی قرار گیرد. نتیجه مطالعه نشان می دهد که مدل شبکه عصبی مصنوعی از دقت بیشتری در پیش بینی تقاضای نفت خام ایران برخوردار است. همچنین در این مقاله متغیرهای تعیین کننده تقاضای نفت خام در کشورهای منتخب عضو اوپک مورد مقایسه قرار گرفت تا مشخص گردد که آیا عوامل تعیین کننده تقاضای نفت خام ایران در سایرکشورها نیز مشابه است؟ برای این کار از ضریب همبستگی رتبه ای اسپیرمن استفاده شده است، نتایج حاصل نشان می دهد مقدار این ضریب برای کشور های منتخب نسبت به ایران نزدیک به یک است که بر آن دلالت می کند که، متغیرهای استفاده شده در این تحقیق در سایر کشورهای مشابه نتایج یکسانی بدست داده است. در نتیجه می توان آنها را برای پیش بینی مقدار تقاضای نفت خام متغیرهای کلیدی در نظر گرفت.
    کلیدواژگان: شبکه های عصبی، ARMA، ARMAX، پیش بینی مقدار تقاضای نفت خام طبقه بندی بین اللملی
  • آزمون فرضیه زیست محیطی کوزنتس برای اقتصاد ایران / بررسی ارتباط پویای محصول و آلودگی در چارچوب یک الگوی رشد
    کریم اسلاملوییان*، جواد هراتی، علی حسین استادزاد صفحه 171
    مقاله حاضر با استفاده از الگوی تعمیم یافته استوکی (1998) و دنگ و هوانگ (2009) به بررسی ارتباط پویا بین رشد اقتصادی و پیامد جنبی آلودگی زیست محیطی با تاکید بر رشد پایدار برای کشور ایران می پردازد. این چارچوب به ما اجازه می دهد که ارتباط میان رشد و کیفیت محیط زیست را در قالب فرضیه زیست محیطی کوزنتس (EKC) برای اقتصاد ایران مورد بررسی قرار دهیم. به عبارت دیگر، در این تحقیق ارتباط رشد اقتصادی و آلودگی از دو منظر تئوریک و تجربی مطالعه می گردد. در این راستا با توجه به ارتباط بلندمدت بین آلودگی زیست محیطی، سرمایه انسانی و رشد اقتصادی مجموعه شرایط لازم برای دستیابی به توسعه پایدار و قرار گرفتن اقتصاد بر روی مسیر رشد پایدار (SS) به طور نظری استخراج گردیده است. به منظور تجزیه و تحلیل تجربی الگو با بکارگیری نرم افزار متلب (MATLAB) مسیرهای بهینه متغیرهای کلیدی الگو با استفاده از داده های اقتصاد ایران برای دوره زمانی (1338 تا 1387) شبیه سازی شده است. نتایج بیانگر آن است که میزان آلودگی (2CO) سرانه در ایران همراه با افزایش تولید ناخالص داخلی سرانه طی زمان افزایش پیدا نموده است. نتایج نشان می دهد که اقتصاد ایران بر مسیر رشد بلندمدت پایدار قرار ندارد. علاوه بر این به نظر می رسد که اقتصاد ایران در مراحل اولیه رشد قرار دارد، به طوری که همراه با افزایش درآمد سرانه، کیفیت محیط زیست کاهش می یابد. نتایج شبیه سازی نشان می دهد که بعد از رسیدن اقتصاد ایران به سطح آستانه این نتیجه معکوس می گردد. بنابراین شاید بتوان ادعا کرد که فرضیه زیست محیطی کوزنتس ممکن است در آینده برای اقتصاد ایران صادق باشد.
    کلیدواژگان: الگو رشد، پیامد جنبی آلودگی، سرمایه انسانی، منحنی زیست محیطی کوزنتس، ایران
|
  • Mosayeb Pahlavani, Hajar Asna Ashari*, Ali Sardar Shahraki Page 1
    Industrialization leads to emission of carbon dioxide from extensive use of fossil fuels. This study investigates the dynamic relationship between economic growth, trade freedom, coal consumption and carbon dioxide emission in Iran. An autoregressive distributed lag (ARDL) model is designed to study the short term and long term relationship. After evaluating the model for unit root test, a logistic regression analysis was run on the basic of 1986-2012 data for the economy of Iran. Our findings indicate the existence of a significant correlation between economic growth, trade freedom and coal consumption with carbon dioxide emission. Thus the presence of Environmental Kuznets Curve are confirmed both in the short-run and long-run. Panning for coal consumption reduction can be emphasized as a policy tool for emission reduction.
    Keywords: coal consumption, carbon dioxide emissions, ARDL
  • Ahmad Seifi*, Mostafa Salimifar, Hanieh Fanoodi Page 17
    Thermal power plant emissions are considered as one of the most important environmental pollutions. In this study environmental efficiency of electricity industry for NOx emissions is calculated. Our data include 6 power plants of three Khorasan provinces for 1384-1387. We rely on hyperbolic translog distance function specification that treats the outputs asymmetrically by allowing equiproportional desirable outputs expansion and undesirable outputs contraction. This function is implemented by using conventional econometric techniques based on panel data maximum likelihood estimation. The result shows that environmental efficiency for this sample of plants is 93.81 on average. In addition, our estimated shadow price for each kilogram of NOx is 1.12 Rials. Results of this kind of studies can be useful for decision makers to have a better environmental prospect for planning.
    Keywords: environmental efficiency, distance function, stochastic frontier analysis, translog function, undesirable output, thermal power plant
  • Seyed Kamal Sadeghi*, Saeid Ebrahimi Page 43
    Financial development may reduce environmental pollution through facilitating access to higher technology, and it may lead to environment degradation by increasing industrial activities. In this paper we investigate the impact of financial development, GDP and Energy Consumption on environmental pollution in Iran from 1971-2008 using ARDL procedure. The results reveal a positive impact of financial development in the short and long –term, it means that financial development in Iran has not lead to access environmentally friendly technology. Also in the long run GDP, Energy Consumption and trade liberalization have significant impact on co2Emission. By eliminating the variable of Energy Consumption the elasticities are increased. Moreover, the findings confirm the existence of an EKC in Iran in short and long-term.
    Keywords: Financial Development, GDP, Energy Consumption, Co2 Emission, EKC, ARDL Procedure
  • Ali Hossain Samadi*, Ebrahim Hadian, Mahboube Jafari Page 75
    This study investigates the impact of oil price volatility on macroeconomic variables such as investment, unemployment and production based on quarterly data during the period 1386:4-1369:1. To achieve this, permanent and transitory volatility of OPEC oil price estimated by component GARCH model (CGARCH). Then, using the Impulse response function, the impact of permanent and transitory volatility of oil prices on macroeconomic variables has been analyzed. The results indicate that permanent uncertainty arising from changes in oil prices has led to decline investment and production and to rise unemployment. And the impact on these variables is permenant. It is indicated that investment and production has declined and unemployment has increased due to oil price uncertainty and this process is accompanied by a high volatility.
    Keywords: volatility of oil prices, Iran economy, CGARCH, investment, unemployment, production
  • Firouz Fallahi*, Mohsen Pourebadollahan Covich, Davod Behboudi, Fakhri Sadat Mohseni Zonuzi Page 103
    Oil revenues make up the major part of revenues of the oil exporting countries. So, the fluctuation of oil price is very important for these countries. This study investigates the asymmetric effects of oil shocks on output in Iran over the period of 1369:1-1386:6 using the Markov switching approach. The results suggest that the effects of oil shocks on output are separable into two regimes. In addition, the results also show that the effect of oil shocks over the recessions is significantly higher than that over the booms. In other words, the impacts of oil shocks on output in the Iranian economy over the booms and recessions are asymmetric.
    Keywords: Asymmetric Effects, Oil Shocks, Production, Iran, Markov, Switching
  • Hosein Mohammadi*, Amin Baratzadeh Page 129
    Oil revenue can play an important role in the economy of Iran. Oil revenues are the main source of government expenditure and exports. On average about 60 percent of government revenue and about 80 percent of Iran’s export income comes from oil and gas. Because of the importance of oil income shocks on macroeconomic variables such as economic growth, government expenditure, investment and liquidity, in this paper these effects have been investigated. We use quarterly data from central bank of the Islamic republic of Iran for the period of 1990-2010 and the method of vector auto regressive model (VAR) has been used. The results indicate that oil revenue shocks have major effect on these macroeconomic variables.
    Keywords: oil revenue, shocks, government expenditure, liquidity, vector auto regressive model (VAR)
  • Mohammadgholi Yousefi, Timor Mohammadi, Navid Moarefzadeh* Page 147
    The purpose of this paper is to forecast demand for crude oil of Iran using Artificial Neural Networks and ARMAX models. The result indicates that Artificial Neural Networks provides an accurate and better picture compared with ARMAX. In order to show whether the variables used in this study are true determinants of Crude oil demand, we have also applied the same techniques with the same variables to forecast crude oil demand of five selected OPEC countries. The result confirms our earlier findings for Iran. Applying rank correlation coefficient for these findings, show high correlation coefficients between the result for Iran and other countries. Therefore we may say that the variables such as GDP, population, net exports and the number of vehicles are key variables for any forecasting relating to crude oil demands in similar countries.
    Keywords: Neural networks, ARMA, ARMAX, Forecasting value of demand for crude oil
  • Karim Eslamloueyan*, Javad Harati, Ali Hussein Ostadzad Page 171
    This paper uses the growth model of Stokey (1998) extended by Deng and Huang (2009) to examine the dynamic relationship between output and environmental pollution in Iran. After solving the model and deriving the necessary conditions for sustainable growth path, the model is used to examine the presence of Environmental Kuznets Curve (EKC) for Iran. Using MATLAB software, the model is calibrated for the Iranian economy for the period 1959-2008. This allows us to find optimal paths for key variables. The result shows that that the Iranian economy is not on its optimal sustainable growth path. Moreover, simulation results indicate that there is a positive relationship between income per capita and CO2 per capita over time. Hence, we might claim that the Iranian economy is probably on its early stage of growth. In other words, Iran might still be on the negative part of EKC. In addition, our simulation result shows that there will be a threshold level for per capita income in which the quality of environment starts improving after this point. Hence, one might conclude that the EKC might be true for Iran.
    Keywords: Growth Model, pollution externality, Human capital, Environmental Kuznets Curve, Iran