فهرست مطالب
نشریه فقه پزشکی
پیاپی 32-33 (پاییز و زمستان 1396)
- تاریخ انتشار: 1396/10/30
- تعداد عناوین: 7
-
-
صفحات 7-22حارصه و دامیه خفیف ترین گونه از انواع شجاج می باشند. در ماده 709 قانون مجازات اسلامی، حارصه به خراش پوست بدون آنکه خون جاری شود، تعریف شده است. دامیه نیز جراحتی دانسته شده که اندکی وارد گوشت شود و همراه با آن خون جاری گردد. این دو تعریف، برآمده از نظریه مشهور فقها در تعریف شجاج است، با این تفاوت که طبق دیدگاه مشهور، آنچه در تعریف این دو جراحت دخیل است، قید «خروج خون» است و نه «جریان خون». ابهام و نارسایی که در این دو تعریف وجود دارد، مستلزم ارائه تعریف دقیق تری از این دو جراحت است. با تطبیق دیدگاه برخی فقها بر داده های علوم تجربی و نسبت سنجی اقوال مختلف ایشان در تعریف گونه های شجاج، می توان معتقد شد، حارصه خراشیدگی بدون خروج خون لایه بیرونی پوست، است که امروزه در علوم پزشکی، اپیدرم خوانده می شود. دامیه نیز، عبارت است از جراحتی که با شکافتن لایه سطحی پوست، دو لایه درم و هیپوردم را نیز می شکافد و چون در این دو لایه، مویرگ خونی وجود دارد، تحقق دامیه، همواره همراه با خروج خون خواهد بود. بر این پایه و در تقابل با دیدگاه مشهور، مطابق با نظریه «شیخ مفید» در تعریف دامیه، ضمن تحقق این جراحت، بافت های ماهیچه ای زیر پوست که فقها تحت عنوان کلی «لحم» از آن ها یاد کرده اند، دچار پارگی نمی شوند، بلکه هم حارصه و هم دامیه، مختص به جراحات ناحیه پوست می باشند.کلیدواژگان: پوست، حارصه، دامیه، خراش، شکافتن، جراحت
-
صفحات 23-39یکی از برجسته ترین و مهم ترین دستاوردهای علمی عصر حاضر استفاده از تکنیک انجماد گامت در باروری های پزشکی است. این عمل، هرچند از نظر پزشکی بلااشکال و قابل انجام است، ولی از منظر فقه با توجه به قابلیت بالقوه گامت برای تبدیل شدن به انسان و آثاری که می تواند به دنبال داشته باشد، به لحاظ ابعاد مختلف مساله حائز اهمیت است. مجوز حفظ آن منوط به عدم وجود منع شرعی می باشد که طبق مطالعات انجام شده منعی در خصوص نفس این عمل ملاحظه نمی شود، ولی با توجه به این که هدف اصلی از انجماد گامت ها ذوب آن ها با هدف تلقیح است، لذا مساله مهم تر، آثار فقهی حقوقی متفاوتی است که هر یک از صور آن پس از مرحله ذوب و تلقیح به دنبال خواهند داشت. بنابراین جواز آن در صور مختلف می تواند متفاوت باشد. حفظ باروری عبارت از روش هایی است که با حفظ توان فعلی فرد در باروری، بالفعل کردن آن را به تعویق انداخته و امکان داشتن فرزندی با ارتباط ژنتیکی در آینده را فراهم می سازد که با دو هدف پزشکی و اجتماعی انجام می شود. حفظ باروری پزشکی به افرادی که تحت شیمی درمانی یا رادیوتراپی اند که می تواند بافت های باروری آن ها را تخریب نماید، اشاره می کند. در مقابل حفظ باروری اجتماعی به افرادی که به دلایل غیر پزشکی و با انگیزه های شخصی و اجتماعی اقدام به حفظ باروری می کنند، اشاره دارد. حفظ باروری با استفاده از روش انجماد گامت در هر دو حالت آن قابل اعمال است. با توجه به بررسی های انجام شده بهترین روش از منظر فقه امامیه برای اخذ گامت به منظور انجماد در مردان، نزدیکی منقطع و در حالت ضرورت و اضطرار، استمنا و برای زنان روش آسپیراسیون فولیکول از طریق واژن است و در رابطه با معاینات مربوطه در صورت جمع شدن اضطرار و ضرورت، نظر و مس اندام های جنسی بیمار، توسط پزشک معالج در حد نیاز بلااشکال است. با عنایت به این که عدم استفاده از روش های حفظ باروری می تواند منجر به عقیمی دائمی افراد شود که این امر مخالف فتوای فقی هان بوده و با توجه به اصل اباحه و برائت، انجماد و نگهداری گامت با هدف حفظ باروری در صورت رعایت موازین شرعی در مقدمات آن، در هر دو حالت پزشکی و اجتماعی چنانچه تلقیح گامت منجمد در علقه زوجیت اتفاق بیفتد جایز است، ولی اگر تلقیح گامت منجمد در علقه زوجیت صورت نپذیرد و منجر به ازدواج های اجتماعی شود، بدین معنا که شخص مجردی که قبلا گامت خود را منجمد کرده است، بدون ازدواج شرعی و قانونی با مراجعه به مراکز درمان ناباروری تقاضای تلقیح گامت منجمد خود با گامت اهدایی را داشته باشد و بدین ترتیب در خارج از قالب خانواده فرزنددار شود، جایز نیست. همچنین ترکیب و تلقیح گامت منجمد زوجین پس از مرگ هر یک از آن دو تنها در زمان عده جایز و مشروع است.کلیدواژگان: باروری، انجماد، گامت
-
صفحات 41-54انجام آزمایش های پزشکی بر روی انسان های داوطلب (سالم یا بیمار) ، حیوانات یا نباتات، جهت بررسی اثر داروهای رایج و جدید، یکی از مراحل مهم در کشف و تولید داروها و روشهای درمانی جدید است. پژوهش حاضر تلاش می کند با روش کیفی، آزمایش های تحقیقاتی پزشکی را با توجه به ضرر قطعی یا احتمالی ناشی از آن ها و رضایت افراد داوطلب، مورد بررسی فقهی قرار دهد. یافتههای تحقیق نشان از آن دارد که مطابق با اصل اباحه انجام آزمایش های تحقیقاتی پزشکی، به منظور دستیابی به درمان بیماریها، به شرط رضایت فرد داوطلب، مجاز است، البته اگر علم یا احتمال عقلایی ورود ضرر وجود داشته باشد، انجام آن مجاز نبوده در این زمینه تفاوتی بین آزمایش بر روی مسلمان و غیر مسلمان نیست و در صورتی که ضرورتی ایجاب کند، با تحقق ضوابط و شرایط ضرورت انجام آزمایش مجاز می گردد.کلیدواژگان: پزشکی، تحقیقات پزشکی، انسان، حیوان
-
صفحات 55-69زمینه و هدفاستفاده از مادر جانشین در دههای اخیر تا اندازه زیادی توانسته مشکل ناباروری برخی از زنان را که خود قادر به بارداری یا زایمان نیستند را برطرف کند، اما از آنجا که در مادر جانشین به روش جایگزینی کامل، تخمک متعلق به زن نابارور و فرزندآوری بر عهده مادر جانشین است، فقها با این پرسش رو به رو هستند که کدام یک از این دو زن، دارای سمت مادری برای کودک متولدشده هستند. در این پژوهش بر آن هستیم تا با واکاوی کاربست های واژه مادر در آموزه های دینی و تحلیل دلایل فقهی ناظر به آن ها، نسبت به انطباق عنوان مادر بر مادر جانشین داوری کنیم.مواد و روش هااین پژوهش به صورت توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانهای انجام شده است. پس از تبین مفهومی واژگان های به کاررفته در آموزه های دینی که ناظر به عنوان «مادر» است؛ نظر های مختلف فقهی درباره تعیین مادر برای کودک متولدشده از روش مادر جانشین مورد ارزیابی فقهی قرار گرفته است.یافته هابررسی منابع فقهی نشانگر آن است که فقهای امامیه سه دیدگاه مختلف درباره عنوان مادری نسبت به کودک متولدشده از روش مادر جانشین کامل ارائه کرده اند: مادربودن زن صاحب تخمک (مادر بیولوژیک) ، مادربودن مادر جانشین و دومادری. از این میان، به نظر نویسندگان، «مادر» تنها به زنی گفته می شود که تخمک او در ایجاد سلول تخم و جنین موثر است و این زن از تمام حقوق و وظایف مادری برخوردار می باشد. مادر جایگزین، مادر عرفی و شرعی کودک به حساب نمی آید.کلیدواژگان: مادر، مادر جانشین، ناباروری
-
صفحات 71-86با افزایش جمعیت و نیاز گسترده بشر در عصر کنونی به تنوع محصولات غذایی، دارو و درمان و همزمان با عصر تکنولوژی، گسترش صنایع غذایی در تولید محصولات فرآوری شده به جای محصولات به روش سنتی و ارگانیک، رعایت ضوابط و استانداردهای کیفیت محصولات را از اهمیت فزون تری برخوردار کرده است؛ از طرفی ضوابط شرعی همچون حلیت و حرمت در محصولات خوراکی امری است که انسان های شریعت مدار مسلمان را به حساسیت برانگاشته و بر لزوم تحفظ بر آن واداشته است.
به تبع، با صنعتی شدن فرآیندهای تولیدی در امر غذا، احتمال این وجود دارد که در محصول تولیدی مقادیری از اجزای حرام وجود داشته باشد که این امر می تواند حلیت آن را تحت تاثیر خود قرار دهد. این پژوهش، با کاوش در ادله فقهی مربوط به مناط و ملاک حرمت و حلیت اجزای حرام حیوانات، ابتدا به معرفی این اجزا و مصادیق حرام و حلال حیوانات پرداخته، سپس به دنبال بررسی امکان جواز یا عدم جواز استفاده از فرآورده های تولیدی، با اطمینان بر اختلاط با حرام، بوده است.
نگارنده در این پژوهش توصیفی تحلیلی که شیوه گردآوری کتابخانه ای را برگزیده است، استهلاک و استحاله را که یکی از مطهرات باب طهارات در فقه اسلامی است به عنوان دو مبدل قطعی در تغییر صورت نوعیه محصول تولیدی مطرح نموده و بر این باور است که استهلاک همچون استحاله می تواند به عنوان مجوزی قطعی برای دستیابی به یک فرآورده حلال از جزء مخلوطی از حرام، مانند خون محسوب شود.کلیدواژگان: فرآورده حلال، فرآورده حرام، استحاله، استهلاک، تبدل موضوع، خون -
صفحات 87-101حق تمتع جنسی از جمله مهم ترین حقوق و تکالیف زوجین نسبت به یکدیگر است. زوجین در رابطه جنسی خود آزادند، اما این آزادی نباید موجب آسیب رساندن به یکی و یا هر دو شود. تاثیرات منفی رابطه جنسی نامتعارف بر زوجه، از لحاظ روحی و جسمی غیر قابل انکار است. نظر مشهور فقهای امامیه جواز نزدیکی نامتعارف همراه با کراهت شدید و برخی حرمت این عمل است. هر دو گروه برای اثبات نظر خود به آیات 222 و 223 سوره بقره استناد کرده اند، اما اکثر روایات در این مورد از لحاظ سندی ضعیف هستند. نامتعارف بودن عمل جنسی نوعی سوء معاشرت محسوب می شود که ماده 1103 قانون مدنی به صراحت با آن مخالفت کرده است. نظر به این که زوجین کم تر به طرح مشکلات جنسی در دادگاه می پردازند، در این خصوص رویه قضایی ناچیزی وجود دارد. زن می تواند اولا بنا به ماده 1108 از تمکین در این خصوص امتناع کند؛ ثانیا به استناد سوء معاشرت ناشی از این عمل الزام مرد به ترک آن را از دادگاه بخواهد و در صورت عدم الزام وی بنا بر عسر و حرج مندرج در ماده 1130 و یا شرایط ضمن عقد تقاضای طلاق نماید.کلیدواژگان: رابطه جنسی، رابطه جنسی نامتعارف، فقه، حقوق، رویه قضایی
-
صفحات 103-115گرچه همسو با پیشرفت های علم پزشکی، قانونگذار عرفی نیز به پاره ای از موضوعات جدید نظیر پیوند عضو، توجه داشته و در ماده 446 ق. م. ا پذیرفته است که اگر مجنی علیه عضو مقطوع خود را پیوند بزند حق قصاص برای وی ساقط نمی شود، اما سکوت قانونگذار از جهات دیگر، این ابهام را برمی انگیزد که اولا آیا از نظر شرعی، اساسا پیوند عضو پس از اجرای قصاص، برای جانی جایز است یا نه؟؛ ثانیا در فرضی که جانی پس از قصاص، عضو مقطوع خود را پیوند بزند آیا مجنی علیه می تواند قطع مجدد آن را درخواست کند و یا این که چنین حقی ندارد؟ تحقیق حاضر، در صدد یافتن پاسخی قانع کننده برای این دو سوال و با هدف ایجاد وحدت رویه قضایی می باشد. بازخوانی مبانی فقهی و منابع معتبر شرعی، حاکی از این نتیجه است که اولا از آنجا که به واسطه قطع عضو جانی، رعایت مماثلت صورت گرفته و مجنی علیه حق دیگری علاوه بر قطع عضو جانی ندارد، از این رو اساسا حکم به جواز پیوند عضو قصاص شده جانی موجه به نظر می رسد؛ ثانیا مقتضای ادله شرعی آن است که پس از پیوند عضو قصاص شده توسط جانی، مجنی علیه حق دارد قطع دوباره آن را خواستار شود، از این رو مناسب است قانونگذار به منظور رفع ابهام در این موضوع، ذیل افزودن تبصره ای به ماده فوق الذکر، به جواز چنین اقدامی وجاهت قانونی ببخشد.کلیدواژگان: عضو، قصاص، جانی، پیوند عضو
-
Pages 7-22Harese and Damie are of the lightest species of Shejaj. Article 709 of the Islamic Punishment Law defines Harese as a scratch in the skin without bloodshed. Damie is a kind of injury that penetrates superficially into the skin with a bloodshed. These two definitions originate from well-known jurisprudent's theses concerning Shejaj; only that in their definition, "bloodshed" is the point, not "blood flow". The ambiguity of these two definitions requires a more precise definition. By applying jurisprudent's thesis on recent scientific data and their relations to definitions of different species of Shejaj, it could be said that Harese is the scratch without bloodshed of the outer skin that is called Epidermis in medicine. Damie is the injury caused by the rift of the surface of the skin, Hypodermis and Dermis, which rifts the capillary and had blood flow. Hence, contrary to Sheikh Mofid's Thesis in defining Damie, in addition to the realization of the injury, muscle tissues under the skin (which jurisprudents call Lahm (meat)) does not rift but that Harese and Damie are limited to the injuries of the surface of the skin.Keywords: Skin, Harese, Damie, Scratch, Rift, Injure
-
Pages 23-39Gamete Cryopreservation method is one of the resent subjects in medical Fertility, however, there isn’t any problem in medical fields, but since frozen gametes have the potential to become human beings, so considering of this subject at the pointe view of jurisprudence is essential. Its permission depends on nonexistence of jurisprudence prohibition. According to the studies there is no prohibition on this matter, but because the main porpuse of it is gametes inseminaiting in future, so the most important matter is its diffirent jurisprudence-legal effects in diffirent cases, so their permission can be diffirent. Fertility Preservation can be divided into medical and social. Medical Fertility Preservation refers mostly to the chemotherapy or radiotherapy which can destroy reproductive tissue. Social Fertility Preservation refers to anyone without medical but social reasons especially the women in advanced age whose fertility can be compromised leading to menopause. At the point view of Imamiyeh jurisprudence the best way for getting sperm is disrupted sexual intercourse and in urgent and necessity situation masturbation is permitted. Also, the best way for getting ovule is fulicule aspirasiun from vajane. Thus, in urgent and necessity situation the physician can watch and touch the patient’s sexual organs. Because not using of fertility preservation may be causes sterile and it is in contrary of jurisprudentes decrees and according to ebahe and baraat tenet if the preliminaries of Gamete Cryopreservation for Fertility Preservation have been done according to jurisprudential basis and also, the frozen gametes injection for creating embryos has been done at the marriage states, so at the point view of Imamiyeh jurisprudence it’s both aspects are permissible, but if the frozen gametes injection has been done at out of the legal marriage states and causes social marriages, a single had been frozen his/her gametes some years ago and now wants to inseminate them by donor gametes to have child in unmarried state, it is prohibited. Also, the posthumous reproduction only at the Eddeh state is permissible.Keywords: Fertility, Cryopreservation, Gamete
-
Pages 41-54One of the most important steps in discovering new treatment approaches in medicine is testing on volunteers (healthy or sick), animals or plants. The present research aims to investigate medical experiments with qualitative method considering their definite or probable disadvantages and the consent of volunteers from viewpoint of jurisprudence. The findings of the study show that, in accordance with the principle of permission and authorization, conducting medical research experiments to get medical treatment is permissible on the condition of consent of the volunteer, but, if there is scientific or rational probability of harmful occurrence, it is not permitted to do so and in this regard, there is no difference between the experiment on Muslims and non-Muslims. However, if necessary, performing the test is allowed upon completion of the criteria and conditions of necessity.Keywords: Medical, Medical Experiments, Human, Animal
-
Pages 55-69Background and AimIn recent decades, the use of a surrogate mother has largely solved the infertility problem of some women who is unable to have a child, but since in the complete implement procedure, the ovule belongs to the infertile woman and child-bearing is the responsibility of the surrogate mother, the jurists are confronted with this question: which of these two women have a native position for the child born? In this study we are going to judge on "mother" adaption to surrogate mother by the application of the term "mother" in religious teachings and analyzing its jurisprudential reasoning.Materials and MethodsThis study is a descriptive-analytical research and uses the library resources. After conceptual explanation of the terms used in the religious teachings that are considered as "mother", various jurisprudential opinions about the determining the "mother" for the child born are subject to jurisprudential appraisal.FindingsThe study of jurisprudential sources indicates that Imami's jurists have presented three different views on the title of "mother" for a child born from the complete surrogacy procedure: Biological mother, surrogate mother and both of them. But the writers believe that the "mother", is said only to a woman whose egg is effective in the production of eggs and embryos, and she has all the rights and duties of motherhood. Surrogate mother is not a customary and religious mother of the child.Keywords: Mother, Surrogate Mother, Infertility
-
Pages 71-86By population growth and vast needs of contemporary human to various food products, medicine, and medication in one hand, and simultaneous with the technological era on the other hand, spread of food industry with observing the criterion and quality standards is of paramount significance for producing the reprocessed products instead of producing the traditional and organic products. Thus, some religious criteria for obedient Muslims have made them stick to these criteria such as lawful vs. unlawful food products. Consequently, industrialization of food production processes might lead to the existence of some amount of unlawful parts that could raise questions about its lawfulness. Having introducing the animals (un) lawful parts and their instances, this research has investigated the jurisprudential indications regarding the criteria and basis for animals’ parts (un) lawfulness. In the next step, the researcher examines the feasibility of using productive products permissibility or impermissibility while they are sure that it is mixed with unlawful parts. Deploying a descriptive-analytical and library research method, the researchers maintain that amortization and transformation are among purifying elements in Islamic jurisprudence as mentioned on the issue of purification. Thus, these two elements are of the two definitive transformators in transforming the typical form of the product, and the researchers are of the view that like transformation, amortization could be considered as a definitive permission for using a lawful product mixed with an unlawful part such as blood.Keywords: Hal?l Products, Har?m Products, Presumption of Ritual Fitness (Isalatol Hil), Presumption ofPurity (Isalatottaharah), Blood, Transformation
-
Pages 87-101The rights to have sex are one of the most important mutual rights and duties which couples have. Couples are free in their sexual relationship but this freedom shouldn't cause damages to one or both of them. Anal sex with wife has bad effects on spirit, and body, these problems would be irrefutable. Many of Shia Jurisconsults believe anal sex has a full abomination, some of them say that it is illegal. Both groups depend on some verses of Quran to prove their point of view. The most important verse about this phenomenon is verses 222 and 223 of surah Baqarah. Most of the narratives about this case are authentically weak. Lawyers insist on having costomary and conversational sex when they want to talk about intercourse and they say that this relation would be inappropriate regarding to the clause 1103 of civil act. As the couples don't talk about their sexual problems in the courts we have a very little case-law about this phenomenon. First of all, based on the clause 1108, wife can refuse to have such sexes and she can also apply to the court to proscribe husband from doing such actions, otherwise she can apply for divorce on to the fact of pressure and hardship or the marriage clause referring to the clause 1130.Keywords: Sexual Relationship, Anal Sex, Jurisprudence, Law, Case-Law
-
Pages 103-115Although in keeping with medical advances, the customary legislator also addresses some of the new issues, such as organ transplantation and in Article 446 of the Criminal Code, it is accepted that if the victim transplants his amputated organ, the right to retribution punishment (Qesas) is not forfeited for him, the silence of the legislator in other respects raises the ambiguity that, firstly, is it lawful for a criminal to be legally entitled to a transplantation after retribution? Secondly, in the hypothesis that the criminal transplants his amputated organ after retaliation, is it possible for victim to request to amputate the organ again, or does it have such a right? The present research seeks to find a compelling answer to these two questions, with the aim of eliminating the ambiguity of judges and thus avoiding unequal voting rights by the courts. Reviewing jurisprudential principles and lawful authoritative sources suggest that, firstly, due to the amputation of criminal’s organ, the observance of similarity has been taken place and the victim does not have any other rights in addition to amputation, therefore, it is justified to give a verdict to transplant a criminal’s retaliated organ and secondly, based on the lawful reasons, the victim has this right to request to amputate the organ which is transplanted by criminal after retaliation, hence, it is appropriate for the legislator to resolve the ambiguity in this matter by adding a note to the aforementioned article to authorize such a legal act.Keywords: Body Part, Retaliation Punishment, Murderer, Organ Transplantation
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.