فهرست مطالب

جامعه شناسی اقتصادی و توسعه - سال هفتم شماره 1 (بهار و تابستان 1397)

نشریه جامعه شناسی اقتصادی و توسعه
سال هفتم شماره 1 (بهار و تابستان 1397)

  • تاریخ انتشار: 1397/06/31
  • تعداد عناوین: 6
|
  • محمود تیموری *، معصومه حسنی دستگرد صفحات 1-23
    اهمیت روزافزون عملکرد مالی در سازمان ها و شرکتهای دولتی و خصوصی، باعث انجام تحقیقات زیادی در سال های اخیر درباره عوامل موثر بر عملکرد مالی شده است. با توجه به افزایش تحقیقات عملکرد مالی و شناسایی عوامل متعدد موثر بر آن، تحقیق حاضر درصدد بررسی مهمترین عوامل تاثیرگذار بر عملکرد مالی در تحقیقات انجام شده در ایران است. روش تحقیق مقاله حاضر، فراتحلیل می باشد و جامعه آماری این تحقیق، همه ی مقالات معتبر علمی هستند که در سال های 1380 تا پایان سال 1395 با موضوعات عملکرد مالی منتشر شده اند. ازاین رو در نهایت 37 تحقیق انتخاب و با نرم افزار CMA2 مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج مرور نظامند درباره متغیرهای اثرگذار بر عملکرد مالی در تحقیقات مرور شده نشان داد که تاکنون 26 متغیر در این حوزه بررسی شده است. همچنین نتایج فراتحلیل نشان می دهد که از بین عوامل اثرگذار بر عملکرد مالی سازمان ها و شرکت ها، مالکیت نهادی و سرمایه فکری اثرگذارترین عوامل بودند. بر این اساس، مالکیت نهادی (با اندازه اثر 51/0) ، سرمایه فکری و نوآوری (به ترتیب با اندازه اثر 47/0 و 46/0) بیشترین تاثیر را بر بهبود عملکرد مالی شرکت ها و سازمان ها داشتند.
    کلیدواژگان: عملکرد مالی، مالکیت نهادی، سرمایه فکری، نوآوری، فراتحلیل
  • اعظم جلایی *، مهدی بختیار، نعمتاللهاکبری صفحات 25-55
    مطابق با آمار رسمی کشور، دهک های بالاتر جامعه در مقایسه با دهک های پایین تر سهم بیش تری از مصرف و یارانه انرژی را به خود اختصاص داده اند. در این راستا یکی از اهداف اساسی دولت نهم از اجرای قانون هدفمندسازی یارانه-ها ایجاد زیرساخت های لازم برای توزیع عادلانه تر مصرف انرژی در بخش خانگی بوده است. پژوهش حاضر با تاکید بر جدایی گزینی جغرافیایی طبقات اجتماعی در جوامع شهری، به تحلیل فضایی تاثیر این قانون بر مصرف برق خانوار در مناطق شهر اصفهان پس از گذشت سه سال از اجرای ان پرداخته است. در این رابطه ابتدا با بکارگیری روش تاپسیس به رتبه بندی مناطق شهری اصفهان از منظر وضعیت اقتصادی-اجتماعی بخش خانوار با استفاده از 32 شاخص در قالب 3 معیار اصلی (اقتصادی-اجتماعی، زیربنایی-مسکونی و فرهنگی-آموزشی) پرداخته شده و سپس با روش خوشه بندی سلسله مراتبی، مناطق شهر اصفهان در 5 سطح خوشه بندی شده اند. سپس جهت تبیین تفاوت های میان خوشه-ها از نظر میزان کاهش مصرف برق پس از اجرای قانون ازآزمون های استنباطی استفاده شد. داده های موردنیاز علاوه بر استفاده از روش میدانی، از طریق مدارک سازمانی با مراجعه به شرکت توزیع برق شهرستان اصفهان گردآوری شده اند. نمونه منتخب در روش نگرش سنجی شامل 103 خانوار و در روش کارایی سنجی شامل 365 خانوار ساکن در شهر اصفهان بوده است. نتایج پژوهش مبنی بر عدم وجود تفاوت معنادار میان خوشه های پنج گانه شهر اصفهان از نظر میزان کاهش مصرف برق خانوار پس از اجرای قانون، مؤید آن است که قانون هدفمندسازی در فاز اول اجرایی خود در دستیابی به یکی از مهم ترین اهداف خود چندان موفق عمل نکرده است.
    کلیدواژگان: تحلیل فضایی، قانون هدفمندسازی یارانه ها، مصرف انرژی، پایگاه اقتصادی-اجتماعی خانوار، شهر اصفهان
  • حسین دانش مهر *، امید قادرزاده، فاطمه شریفی صفحات 57-96
    توسعه اجتماعی یکی از مؤلفه های اصلی توسعه بشمار می رود که دست یافتن به فضای مفهومی آن از طریق شاخص های آن امکان پذیر است لذا دست یابی به این شاخص ها و مفهوم توسعه اجتماعی زمانی محقق می شود که تمامی دانش و فن آوری های بالقوه جامعه بطور مؤثری در میان آحاد جامعه اشاعه یابد که ارتباطات نقش محوری بازی می کند. ادبیات توسعه نشان می-دهد که رسانه های ارتباط جمعی نقش مهمی در عرصه تغییر و تحولات اجتماعی، تقویت سرمایه اجتماعی، افزایش کیفیت زندگی و توسعه اجتماعی در مناطق شهری و روستایی ایفا می کند. جامعه آماری تحقیق جوانان 18 تا 35 ساله شهر اسلام آبادغرب در نظرگرفته شده که با استفاده از فرمول کوکران و روش نمونه گیری خوشه ایچند مرحله ای و تصادفی ساده 380 نفر از آنان بعنوان نمونه انتخاب شده است. نتایج آمار توصیفی حاکی از آنست که سطح توسعه اجتماعی بر اساس شاخص های مورد سنجش، در حد پایین می باشد. برای بررسی رابطه بین متغیرها، از آمارهای (t-test دو گروه مستقل، تحلیل واریانس، پیرسون) استفاده شده است. یافته ها نشان می دهد که بین میزان استفاده از رسانه های ارتباط جمعی با متغیرهای توسعه اجتماعی و دو بعد آن یعنی؛ کیفیت زندگی، اخلاقیات توسعه اجتماعی، سن، تحصیلات، رابطه معناداری وجود دارد. و بین رسانه های ارتباط جمعی با دیگر شاخص های توسعه اجتماعی یعنی انسجام اجتماعی رابطه معناداری وجود ندارد.
    کلیدواژگان: رسانه های ارتباط جمعی، توسعه اجتماعی، انسجام اجتماعی، کیفیت زندگی، اخلاق اجتماعی
  • آمنه امیری *، محمد سلماسی زاده، محمد عباس زاده صفحات 97-124
    پژوهش حاضر در پاسخ به این ابهام است که توسعه جنسیتی زنان در بعد آموزش و پرورش در دوره پهلوی اول تا چه حد تحقق یافت؟چارچوب نظری مفهوم کلیدی توسعه جنسیتی یعنی برابری جنسیتی است که عبارت از بهره مندی برابر و بدون جهت گیری جنسیتی زنان و مردان ازحقوق، فرصت ها، خدمات، منابع و پاداش هاست. برابری جنسیتی اساس توسعه جنسیتی است چرا که با توانمندسازی زنان در سه بعد آموزش و پرورش، بهداشت و استانداردهای زندگی سروکار دارد. توسعه جنسیتی افزایش مشارکت و توانمندی زنان است که خود هدف و نتیجه توسعه محسوب می شود. براین اساس توسعه جنسیتی نمایان گر تصویری واقعی از توسعه است.
    یک شاخص برابری جنسیتی فرصت های تحصیلی است. در دوره مورد بحث نگرش جنسیتی حاکم برنظام آموزشی که از حمایت نگرشی جامعه نیز برخوردار بود موجب تحکیم مدل نان آوری مردانه و فرودستی زنان می شد. نظام آموزشی با نهادی کردن نقش های جنسیتی و ترویج آنها از طریق تفکیک جنسیتی دروس سد راه افزایش توانمندی زنان بود. این امرموجب کاهش فرصت های شغلی زنان به مشاغل با موقعیت و دستمزد پایین همچون پرستاری، مامایی و آموزگاری برای زنان شد که انعکاس نقش های جنسیتی سنتی زنان بود و کلیشه های جنسیتی مرسوم در زمینه تقسیم جنسیتی کار را کمتر به چالش می کشید و این با جامعه کشاورزی ایران تناسب داشت. به این ترتیب جامعه نیز از مشارکت فعالانه اقتصادی آنها درمسیر توسعه محروم ماند.
    گردآوری اطلاعات به شیوه اسنادی –کتابخانه ای و شیوه تالیف مقاله، تحلیلی-تبیینی است.
    کلیدواژگان: توسعه جنسیتی، برابری جنسیتی، تحصیل، زنان، دوره پهلوی اول
  • غلامرضا غفاری، ابراهیم شیرعلی * صفحات 125-150
    هدف مطالعه حاضر سنجش و بررسی میزان کیفیت زندگی مردم در شهر تهران بر اساس پرسشنامه استاندارد سازمان جهانی سلامت WHOQOL-BREF می باشد. این پرسشنامه توسط گروه کیفیت زندگی سازمان جهانی سلامت در چهار حیطه (سلامت جسمانی، سلامت روانی، روابط اجتماعی و وضعیت محیط) و با 26 گویه تدوین شده و در کشورهای مختلف جهان اعتبار و روایی آن مورد سنجش قرار گرفته است. در مطالعه حاضر جامعه آماری شامل شهروندان بالای 18 سال ساکن در مناطق 22 گانه شهر تهران در زمان اجرای پژوهش (1393) ، هستند. شیوه نمونه گیری از نوع خوشه ایچندمرحله ای است و حجم نمونه برابر 1515 می باشد. یافته ها و نتایج پژوهش نشان می دهد امتیاز کل کیفیت زندگی در بازه (100-0) برابر با 54. 5 و در بازه (20-4) برابر 12. 7 می باشد که می توان گفت پاسخگویان میزان کیفیت زندگی خویش را متوسط ارزیابی نموده اند. بین متغیر کیفیت زندگی و متغیرهای جنس و وضعیت تاهل در شهر تهران تفاوت معناداری وجود ندارد. بین تحصیلات و کیفیت زندگی رابطه معناداری وجود دارد؛ افراد با تحصیلات دانشگاهی نسبت به افراد با تحصیلات غیردانشگاهی از کیفیت زندگی بالاتری برخوردارند. همچنین بین گروه های مختلف سنی و میزان کیفیت زندگی تفاوت معناداری وجود دارد؛ افراد 21 تا 30 سال در شهر تهران دارای بالاترین میزان کیفیت زندگی نسبت به سایر گروه های سنی هستند.
    کلیدواژگان: کیفیت زندگی، سازمان جهانی سلامت، شهر تهران
  • علی مرادی * صفحات 151-182
    یکی از مسائل مورد توجه اندیشمندان جامعه شناسی، توجه به عاملیت و فاعل بودن زنان در کنش های روزمره اجتماعی و به طور کلی در رفتارهای اجتماعی می باشد. هدف اصلی این مطالعه جامعه شناختی عاملیت زنان با تاکید بر شهر کرمانشاه می باشد. این مطالعه با روش توصیفی و تکنیک پیمایشی و با استفاده از ابزار پرسشنامه روی 400 نفر از زنان شهر کرمانشاه انجام گرفت. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS و از آزمون های مقایسه میانگین ها و ضریب همبستگی استفاده به عمل آمد. در این مطالعه مسائلی مانند قدرت تصمیم گیریبعد از ازدواج، استقلال و آزادی، مالکیت و توانایی رفتن به اماکن مختلف برای زنان مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از آن نشان می دهد که متغیرهایی مثل سن (26/0=r) میزان آرایش (31/0- =r) ، میزان استفاده از رسانه های جمعی (33/0 =r) ، وضعیت شغلی همسر (13/5 =f) ، محل تولد (512/5 =f) ، اوقات فراغت (31/0- =r) بر روی عاملیت زنان تاثیر معناداری دارد. اجرای استراتژی هایی مثل استراتژی ارائه خدمات مالی، استراتژی اشتغال و استراتژی مهارت های زندگی و حمایت اجتماعی می تواند عاملیت زنان را در جامعه تقویت نماید.
    کلیدواژگان: توانمندسازی زنان، عاملیت زنان، قدرت تصمیم گیری، استقلال و آزادی
|
  • M. Teimouri *, M. Hassani Dastgerd Pages 1-23
    The increasing importance of financial performance in an organizations and companies has led to the conduction of many studies on the factors influencing financial performance. Because of this fact, the present study intends to examine the most important factors affecting financial performance in Iran. This study is a meta-analysis and includes all the articles written on financial performance during 2001-2017. To this end, 37 studies were selected and analyzed by CMA2 software. The results of the systematic review showed that so far, 26 variables have been examined on this issue. The results also revealed that among the factors affecting financial performance, Institutional ownership (0/51), Intellectual capital (0/47) and innovation (0/46) were the most influential ones.
    Keywords: Financial performance, Institutional ownership, Intellectual capital, Innovation, Meta-analysis.
  • A. Jalaee *, M. Bakhtyar, N.O. Akbari Pages 25-55
    Based on the official statistics of Iran, the higher deciles of the community have assigned a greater share of energy consumption and subsidy to themselves in comparison to lower deciles. Accordingly, one of the main goals of the 9th government to execute targeted subsides law has been establishing the required infrastructures for more equitable distribution of energy consumption in the household sector. With an emphasis on geographical segregation of social classes in urban communities, the current research has spatially analyzed the impact of targeted subsides law on household electricity consumption in 14 districts of Isfahan city after passing about 3 years of executing this law (the end of the first phase). To this purpose, first, using TOPSIS method for multi-criteria decision making (MCDM) and entropy weight, Isfahan urban districts were ranked in terms of Social-Economical Status of the household sector through 32 measures in the form of 3 main criteria (Socio-economical, infrastructural - residential and cultural-educational), and then using hierarchical clustering method, Isfahan metropolitan districts were clustered at five levels. After that, inferential statistical tests were used in order to explain differences amongst clusters in terms of the reduction of household electricity consumption after the execution of targeted subsides law. In addition to field study method, the required data were gathered using organizational documents and evidence by referring to Isfahan Electricity Distribution Company. The selected sample in attitude survey method consisted of 103 households and in efficiency survey method consisted of 365 households living in Isfahan city districts which have been selected through random clustering method. Results obtained from this research showed no significant differences between 5 clusters of Isfahan metropolitan in terms of the reduction of household electricity consumption after law execution. This shows that targeted subsides law has not successfully acted to attain one of its most important goals in the first executive phase.
    Keywords: Spatial Analysis, Targeted Subsides Law, Energy Consumption, Social-Economical Status of the household, Isfahan City.
  • H. Daneshmehr *, O. Gaderzadeh Pages 57-96
    Social development one of the main elements of development, is to achieve a conceptual space through the index it is possible the achievement of these indicators and the concept of social development when realized that all knowledge and technologies, potential community effectively spreads among the people of that communication plays a central role. Development literature shows that the mass media play an important role in social change, strengthening social capital, quality of life and social development in urban and rural areas. This study was to investigate the effect of mass media on social development in Muslim garb based on the objectives and research questions, indicators of social development indicators of social cohesion, quality of life and the ethics of social development is discussed. Survey method by questionnaire was used to collect data. The population 18 to 35 years old 47/453 people in this age group are using multi-stage cluster sampling and simple random sample of 380 students has been chosen as a example. The descriptive results show that the average social development among youth as one of the influential groups in the social dynamics and the lower limit is not strictly limited. That: shows the relationship between variables, the use of mass media and social development in its two dimensions, quality of life, ethics, social development, there is a positive correlation. Also, operational strategies to promote social development is provided.
    Keywords: Social media, Social development, Social cohesion, Quality of life, Social ethics
  • M. Salmasizadeh, M. Abbaszadeh, A. Miri * Pages 97-124
    This study responds to the ambiguity of how was gender equality in education for women in the first Pahlavi era. The theoretical framework is the concept of gender equality refers to the equal enjoyment by females and males of rights, opportunities, services, resources and rewards. One of the indicators of gender equality is educational opportunities, in this period gender attitude in educational system was supported by society's attitudinal support strengthened male breadwinner model and subordination of women. Educational system by promoting and institutionalizing gender roles through gender segregation was obstacle for women's empowerment, this factor reduces women's job opportunities to low-paid jobs, such as nursing, midwifery and teach, that reflection of women's gender traditional roles and the conventional gender stereotypes in the division of labor are less challenging and this was du to nature of Iranian agricultural society. The data gathering is based on library documents and the method is descriptive- analytical.
    Keywords: Gender Equality, Education, Women, First Pahlavi Era.
  • G.R. Gaffari, E. Shirali * Pages 125-150
    The purpose of this paper was to measure the quality of life of people in Tehran based on WHOQOL-BREF WHO standard questionnaire. This questionnaire was developed by the World Health Organization's Quality of Life Group in four domains. (physical health, mental health, social relationships, and environment) with 26 items and its validity and reliability have been measured in different countries of the world. In this paper, the target population includes citizens over 18 years old that living in 22 areas of Tehran during the research period (1393). The sampling method is multi-stage cluster and the sample size is 1515. Findings and results of the research indicate that the total score of quality of life in the range (0-100) is 54.5 and in the range (20-4) is 12.7. There was no significant difference between quality of life variable and gender and marital status. There is a significant relationship between education and quality of life; people with university education have higher quality of life than non-university students. Also, there is a significant difference between age groups and quality of life; 21-30 year olds in Tehran have the highest quality of life compared to other age groups.
    Keywords: Quality of Life, World Health Organization, Tehran City
  • A. Moradi * Pages 151-182
    One of the issues of interest to sociologists is the attention to the agency and the role of women in everyday social activities and, in general, in social behaviors. The main goal of this study is the sociological study of women's Agency with emphasis on Kermanshah. This descriptive-analytical study was performed on 400 women in Kermanshah using a questionnaire. SPSS software was used to analyze the data, and to compare the means and correlation coefficient. In this study, issues such as decision-making power after marriage, independence and freedom, ownership and ability to go to different places for women were examined. The results show that variables such as age (r=0.26), makeup (r=-0.33), use of mass media (r=0.33), marital status (f=13.5), Place of birth (512.5=f), leisure time (r=-0.31) has a significant effect on women's agency. Implementing strategies such as financial services strategy, employment strategy and life skills strategy and social support can strengthen women's empowerment in society.
    Keywords: Women's empowerment, Women Agency, Decision-making power, Independence, freedom