فهرست مطالب

مجله زبان و ادبیات فارسی
سال هشتم شماره 3 (پاییز 1390)

  • تاریخ انتشار: 1390/10/11
  • تعداد عناوین: 11
|
  • جلیل تجلیل، فاطمه آقازاده * صفحه 9
    هر شعری از پنج عنصر اساسی عاطفه، تخیل، موسیقی، زبان و شکل تشکیل یافته است که در حکم ارکان استوار آن شعر به حساب می آیند و از عوامل موثر در شکل گیری، اثرگذاری و جذابیت شعر فارسی هستند که –به شرطی که شاعر آن ها را درحد کمال و اعتدال به کار برد- بر توفیق شاعر در رسالتش صحه می گذارند. به خاطر اهمیت این موضوع، نگارنده در این مقاله سعی کرده است که، هنر شاعری میرزاعبدالله متخلص به برقی خویی را در دیوان شعری اش از زاویه ی پنج عنصر ذکر شده مورد بررسی قراردهد و توان شعری، میزان تقلید یا ابتکار، و در نهایت درجه ی اعتبار و اصالت اشعار او را با تکیه بر شواهد گوناگون، ارائه دهد و در ضمن این تحلیل، خوانندگان آثار ادبی را با دیوان فوق که اخیرا به زیور تصحیح آراسته شده است آشنا گرداند.
    کلیدواژگان: برقی خویی، بوطیقا، تقلید، ابتکار
  • اکبر قربانی * صفحه 29
    سنت عرفانی اسلام که مبانی و آموزه های آن به خوبی در آثار عارفان مسلمان ترسیم و تبیین شده است یکی از عناصر ارزشمند فرهنگ و هویت دینی ما به شمار می آید و بازخوانی آن برای کشف قابلیت ها و ظرفیت هایش در عرصه ی جهانی شدن و تبادل افکار و اندیشه ها، وظیفه و رسالتی است که بیش از همه بر دوش اندیشمندان فکور و آگاه نهاده شده است. در این نوشتار، به روش کتابخانه ای و با شیوه ای توصیفی- تحلیلی، اندیشه های مولوی را بازبینی و بازخوانی کرده و کوشیده ایم تا رد پای یکی از نظریات جدید در عرصه ی دین پژوهی تطبیقی را در آن نشان دهیم. نظریه ی «وحدت متعالی ادیان» یا «وحدت درونی ادیان» که اساس آن بر پایه ی تفکیک شریعت و طریقت نهاده شده است، کم یا بیش در اندیشه های مولانا جلال الدین محمد بلخی دیده می شود. مولوی در آثار خود، با تکیه بر اصل محوری «وحدت وجود»، به یگانگی ادیان اشاره کرده و محتوای درونی ادیان را برتر از صورت ظاهری آن ها دانسته است. اندیشه ی وحدت گرایانه ی مولوی در باب ادیان، گاه بر پایه ی کثرت ظاهر و وحدت باطن، بنا شده و گاه بر مبنای وحدت حقیقت و اختلاف منظر تبیین گردیده است.
    کلیدواژگان: دین، شریعت، طریقت، وحدت، کثرت، عرفان
  • محسن طبسی * صفحه 55
    اگرچه متون فارسی، از وجوه گوناگون قابل طبقه بندی و بررسی هستند اما نکته مهم در این خصوص آن است که وجوه هنری و ادبی آثار، آن چنان آشکار و غالب است که چنان چه همه متون را، صرف نظر از موضوع، متون ادبی بنامیم راه به خطا نپیموده ایم. از سوی دیگر، آیین شست وشو به عنوان یکی از آیین های گذر، از بدو تولد حتی تا پس از مرگ نیز با آدمی همراه است. بنابراین طبیعی است که پدیده ای به نام حمام و وجوه گوناگون مرتبط با آن، دست مایه اغلب متفکران، دانشمندان، نویسندگان و شعرا در ادوار مختلف تاریخ قرار گرفته باشد، که چنین نیز هست. مقاله حاضر به بررسی حمام در متون عرفانی پرداخته و یافته هایی چند را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده است. روش پژوهش، بر ارزیابی متون استوار؛ و از لحاظ روش گردآوری اطلاعات، یک مطالعه اسنادی است. نمونه ها به روش انتخابی و بر اساس قضاوت نگارنده، به گونه ای برگزیده شده اند که بیشترین اطلاعات را درباره هدف و فرضیه پژوهش در اختیار قرار دهند. مطالعه حاضر نشان می دهد که به طور کلی عرفا از استخدام گرمابه و حمام در متون خود سه هدف عمده داشته اند. نخست آن که گرمابه را مجالی برای همراهی با عامه مردم می دانسته اند تا از این طریق بتوانند تاثیرگذاری سخنان خود را در سطح مردم و کوچه و خیابان افزایش دهند. دو دیگر آن که حمام را مکانی برای ریاضت تن و کشتن هوای نفس یافته بودند و هر از گاهی گریز از دنیا را به گرمابه پناه می بردند؛ و سوم آن که از وجوه تمثیلی حمام و بویژه تزیینات آن غافل نبوده و از این امکان به بهترین وجه ممکن برای بیان مقاصد عالی و معانی عمیق بهره می گرفته اند.
    کلیدواژگان: حمام (گرمابه)، متون، عرفان، ایران
  • برات محمدی*، سید علی محمد سجادی صفحه 75
    داستان سلامان و ابسال، ریشه ی یونانی دارد و در عصر انتقال علوم و ترجمه ی کتب یونانی، به عربی ترجمه شده است. جامی در قرن نهم داستان را با استفاده از حکایات و تمثیل های جذاب و پند آموز به نظم کشیده است و صبغه ی غنایی و ادبی خاص به داستان بخشیده است. هرچند این منظومه یک داستان فلسفی و عرفانی تلقی می شود اما بررسی اجزاء و عناصر موجود در آن، نشان گر ذوق هنری جامی و توانایی وی در عرصه ی داستان سرایی است. بدون توجه به ساختار و عناصر تشکیل دهنده ی یک اثر، نمی توان به درک نوین و جالب تر رسید. قطعا باید به میراث ادبی خود به صورت تکنیکی و هنری نگاه کنیم تا معلوم گردد در پروردن یک مطلب از چه عناصری استفاده شده است. تجزیه و تحلیل اجزاء و عناصر سازنده ی یک داستان، زمینه ی شناخت بیشتر آن را فراهم می آورد و نقاط ضعف و قوت آن را باز می نمایاند. در این نوشته سعی بر آن است تا ضمن بیان اجمالی تطور داستان تا قرن نهم، عناصر تشکیل دهنده ی آن اعم از طرح، شخصیت، شخصیت پردازی، راوی و زاویه دید، زمان و مکان (صحنه) مورد کنکاش و مداقه قرار گیرد تا چند و چون روند داستان و چگونگی و تکنیک داستان سرایی جامی مشخص گردد.
    کلیدواژگان: سلامان و ابسال، جامی، داستان، طرح، شخصیت
  • قهرمان شیری* صفحه 101
    اشراف بر ضمیر، یا فراست، به عنوان یکی از کرامت های اهل تصوف نوعی آگاهی غیبی بر افکار و اندیشه های درونی مخاطبان است که در میان مشایخ صوفیه، بیش از هرکس دیگر، در زندگی ابوسعید ابوالخیر از آن سخن رفته است. آن چنان که از زندگی نامه های موجود برمی آید، ابوسعید از کودکی، دارای هوش و ذکاوت اعجاب انگیز بوده است و در هنگام ارشاد مریدان نیز اغلب با خبر دادن از اندیشه های درونی، افراد مختلف را در شگفتی فرو می برده است. در این که او از نوعی توانایی نبوغ آمیز در درک ذهنیات آدم ها برخوردار بوده است نمی توان تردیدی روا داشت، اما شماری از این گونه اشراف بر ضمیرها که به وسیله ی او یا مشایخ دیگر انجام گرفته است چندان هم ناشی از غیب دانی های کرامت آمیز نیست بلکه ریشه در تیزهوشی های فردی و چهره-خوانی و تصادف و توارد و به خودکشیدن دارد.
    کلیدواژگان: تصوف، کرامت، اشراف بر ضمیر، فراست، به خود کشیدن
  • حسن بساک*، ناهید توکلی صفحه 115
    زابلستان، با حضور شاداب، قدرتمند و خلاق دختر کورنگ شاه، شهری آرمانی بود. وی همراه پدرش آن سرزمین را با خردمندی تمام اداره می کرد. او در انتخاب همسر آزاد بود. هنگامی که اعتماد به نفس دختر کورنگ شاه با وسوسه های دایه ای افسونگر متزلزل شد دیگر نتوانست آزاده و دلاورانه مکمل مرد باشد، بنابراین نیازمندانه در انتظار ابرمردی بود تا از او صاحب پسری قدرتمند شود. جمشیدشاه که از جور ضحاک فرار کرده-بود، پس از ده سال آوارگی، روزی که دختر در باغی شاهانه بزمی ترتیب داده بود، به زابلستان رسید. او میهمانی دختر کورنگ شاه را از دور دید وتقاضای سه جام شراب کرد. دختر والامقام با دیدن این مرد، از آن جا که با تمهیدات دایه مجذوب قدرتی مردانه شده بود، فرهنگ، استقلال و کمال خویش را نادیده گرفت؛از درون فروپاشید؛ تعادل خویش را از دست داد؛ قدرت و خرد خویش را فراموش کرد و بی چون و چرا سروری مرد را پذیرفت. درنتیجه با پا فشاری و پنهان از چشم پدر با جمشید به آیین الهی هود، پیمان زناشویی بست و پس از مدتی باردار شد. شاه زابلستان، هنگامی که از تسلیم شدن دخترش آگاه شد وی را مورد عتاب قرار داد که چرا آزرم، فرهنگ، کمال و جایگاه استوار خویش را از یاد برده و بهارش به خزان نشسته است؟ اما همین که اشک بر گونه-ی دخترش جاری شد،اورا بخشید و سخنان ازسر پند و تهدید دخترش را به جان پذیرفت. با آن که ضحاک برای یابنده ی جمشید جایزه تعیین کرده بود، کورنگ شاه به خواست دخترش جمشید را مورد عنایت قرار داد و با هدایای بسیار به دیدنش رفت. جمشید در اولین دیدار به کورنگ شاه گفت: که از پیوند من و دخترت در نسل پنجم، گرشاسپ زاده خواهدشد. فرزند جمشید و دختر کورنگ شاه به دنیا آمد. او را «تور» نامیدند. کودک در بارگاه کورنگ شاه پرورش یافت و شباهتش به جمشید سبب شد که پدر به توصیه ی کورنگ بگریزید. پس از مدتی جمشید به دست ضحاک کشته شد و دختر کورنگ شاه در اندوه و نومیدی، خود کشی کرد. گرشاسپ نامه، پایانی است بر دوران همراهی و برابری زن و مرد و هم چنین بیانگر فرازی از زمان است که زمینه های فرو پاشی کمال زن فراهم گشته و توازن قدرت زن و مرد در یک نظام هماهنگ و قدرتمند به دست خود زن ویران شده است. در این حماسه زن نه از سر ضعف بلکه با عشق و احساسی مهار نشده، از درون فرو پاشید و قدرتش متلاشی گشت.
    کلیدواژگان: گرشاسپ نامه، دختر کورنگ شاه، زن، تقابل عقل واحساس، فروپاشی قدرت
  • حمید صمصام صفحه 141
    «دین و مذهب» یکی از اساسی ترین و مهم ترین نهادهایی است که جامعه ی بشری به خود دیده آن گونه که هیچ گاه بشر خارج از این پدیده نزیسته و دامن از آن برنکشیده. در واقع هیچ فرهنگی در گذشته یافت نمی شود که دین در آن جایی نداشته باشد. هر مسلکی از منظری به دین نگریسته و بالطبع منظره ای متفاوت از آن پیش چشم پیروان خود نهاده. در این میان، بررسی دو مقوله ی دین و مذهب در اندیشه ی عارفانی بزرگ چون مولانا و عطار بی تردید از موضوع های ارزنده و اثر گذار در مجموعه پژوهش های ادبیات فارسی می تواند، محسوب گردد. این مقاله با تمرکز و کندوکاو در دو اثر عرفانی مثنوی مولانا و منطق الطیر عطار وظیفه دارد تا با روش توصیفی تحلیلی، اندیشه های ناب این بزرگ مردان عرصه ی معرفت و عرفان را درباب ادیان و مذاهب؛ تعدد و تکثر و راه کارهای وصول به اصل وحدت میان آن ها نشان دهد. بدین منظور ابتدا تعریفی مختصر از دین و مذهب آورده شده، سپس به بیان ویژگی مذهب عشق به عنوان مقبول ترین مذاهب و علل اختلاف و راه کارهای وصول به وحدت از منظر دو عارف پرداخته ایم.
    کلیدواژگان: مولوی، عطار، اختلاف مذاهب، وحدت ادیان
  • سید نعمت الله تقوی بهبهانی صفحه 175
    خضر از ریشه اخضر و خضراء به معنی سرسبزی است. در متون دینی و عرفانی چهره ای ممتاز و قابل بحث است. در ادبیات دینی و ادب عرفانی به فراوانی از او سخن رفته است. به رغم گفت وگوی فراوان درباره خضر و ذکر نام او به طور گسترده در ادب عرفانی و دینی چهره ای اسطوره ای و افسانه ای دارد. بر خلاف سایر پیامبران که چهره تاریخی مشخصی دارند و محل تولد و وفات و گورجای آنان و تعالیم شان مشخص است، چهره خضر را هاله ای از ابهام فرا گرفته است. گاه از او پیامبری می سازند و گاه ولی یی از اولیای خدا و گاه فرشته ای غیر انسان. در این نوشتار سعی شده است با استفاده از متون معتبر دینی و عرفانی حتی الامکان چهره ای روشن از او ترسیم شود و جای گاه عرفانی او نیز تبیین گردد.
    کلیدواژگان: خضر، عرفان، نبی، آب حیات، الیاس، پیر و مرشد
  • عباس سعادتی صفحه 197
    آن چه شعر دوره مشروطه را از دیگر ادوار شعر فارسی متمایز و ممتاز می نماید، مضامین نو و تازه آن است. شعر ادیب الممالک، آیینه ی تمام نمای اوضاع اجتماعی و سیاسی کشور در دوره مشروطه است. او بنا به اقتضای دوره پر تحول مشروطه، نسبت به امور و تحولات اجتماعی- سیاسی کشور بی تفاوت نیست. او نمی تواند \«برج عاج\» نشین باشد. ادیب الممالک از شعرای سنت گرای این دوره است. او در قالب قصیده، قطعه، مثنوی، مسمط، ترجیع بند و ترکیب بند مضامین و مفاهیم سیاسی- اجتماعی را در شعر خود می آورد. در این پژوهش به بررسی چهار موضوع آزادی، وطن، قانون و علم (دانش) در دیوان ادیب الممالک پرداخته شده است و نتایج، حاکی از آن است که واژه دانش و علم نسبت به سه مورد دیگر بسامد بیشتری در دیوان ادیب دارد. نیز از جهل و نادانی بسیار نکوهش شده است. نتیجه این که جهل ستیزی های ادیب محرک خوبی برای بیداری اذهان عمومی است، به خصوص هنگاهی که از زبان طنز و هزل استفاده می کند، خواننده را به تفکر و تامل وا می دارد.
    کلیدواژگان: ادیب الممالک، علم، قانون، آزادی، وطن، مشروطه
  • طاهره چال دره، فاطمه احمدی صفحه 223
    در میان مصطلحات و موضوعات عرفانی که ابن فارض مصری «سلطان العاشقین» و مولانا بلخی بدان پرداخته اند، «عشق» از اهمیت بسیاری برخوردار است و هرچند که شرح های بسیاری بر اشعار این دو عارف گرا ن قدر ادب عربی و پارسی از سوی پژوهش گران و ادیبان ژرف اندیش نوشته شده اما کاری درباره ی «تاثیر عشق بر کمال انسان» انجام نشده و به صورت مستقل مورد بررسی قرار نگرفته است. دلیل انتخاب موضوع مقاله و ضرورت بحث، از یک سو جای گاه والای عشق و از سوی دیگر دیدگاه این دو عارف نامی در وادی عشق است که معتقدند: عشق اکسیری برای تبدل اخلاق و از بین بردن رذایل و اتصاف به فضایل اخلاقی و کمال انسانی است. نظر به این که هدف اصلی پژوهش حاضر «تاثیر عشق بر کمال انسان از دیدگاه ابن فارض و مولانا» می باشد، نخست مفهوم عشق و سپس دیدگاه های هر یک از این دو شاعر عارف مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است.
    کلیدواژگان: عشق، کمال انسان، اخلاق، ابن فارض، مولانا
  • محمد شایگان مهر، الهام خادمی صفحه 249
    لالایی ها، نخستین نمونه ی ادبیات شفاهی زنانه اند که بخشی از فرهنگ عامه ی هر زبان و فرهنگی محسوب می شوند. لالایی ها از ضمیر پاک مادرانی سرچشمه می گیرند که متاثر از شرایط اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، مذهبی، جغرافیایی و... جامعه می باشند. هدف این مقاله تحلیل و مقایسه ی لالایی های قدیمی فارسی و عربی است. با توجه به محتوای لالایی ها، هر یک نام خاصی برخود می گیرند. از لالایی های مشترک فارسی و تازی می توان از لالایی های سیاسی، پسرانه و دخترانه نام برد. برخی از لالایی های مختص ادب پارسی عبارتند از: لالایی هایی که مادران با ترس از داشتن هوو می خواندند، لالایی های فصلی و لالایی هایی که اشاره به نامه نگاری مادر با پدر در زمان نبود او دارد. از جمله لالایی های مختص مادر عربی، لالایی های فخر و برخی از لالایی های مذهبی است.
    کلیدواژگان: مادر، لالایی های فارسی، لالایی های عربی
|
  • J. Tajlil, F. Aqazadeh* Page 9
    Every poem is made up of five basic elements: affection, imagination, music, language, and form. They constitute the strong pillars of the poemand are very effective in making Persian poetry effective and attractive. They can help a poet accomplishhis mission provided that he exploits them perfectly and moderately. The present article tries to study the poetic art of MirzaAbdullah, pen-named BarqiKhooyi, against the five above-mentioned elements and to show his poetic ability, the degree of imitation or innovation, and the extent to which his poems are valid and original. It also endeavours to make readers of literary works familiar with this book of poetry, which has recently been published.
    Keywords: BarqiKhooyi, poetics, imitation, innovation
  • A. Qorbani* Page 29
    Islamic mysticism, the fundamentals and teachings of whichcan be clearly seen in the works of Muslim mystics, is a valuable element of our culture and religious identity. Knowledgeable and aware thinkers are duty-bound to discover its capacities in the process of globalization and in the interaction of thoughts and ideas. Using a library research method and a descriptive-analytic approach, the present article tries to reread and revise Mowlavi\'s ideas in order to find traces of a new theory in the comparative study of religions. The sublime unity of religions or the internal unity of religions is a theory which can be more or less found in Mowlana\'s ideas. In his works, Mowlavi refers to the unity of religions and considers the internal content of religions more important than their superficial features.
    Keywords: religion, unity, pluralism, mysticism, Mowlavi
  • M. Tabasi* Page 55
    Although Persian texts can be classified and studied from different aspects, all of them must be considered literary texts since their artistic and literary aspects are outstanding. The ritual of washing is familiar to man from birth to death. Thus, it is natural that the bath phenomenon and its various relevant aspects have been exploited by thinkers, writers, and poets in different periods of history. The present article studies the idea of baths in mystic texts and analyses some findings. On the whole, mystics used this idea in three ways. First, baths were considered to be good places for them to be with common people and to influence them with their words. Second, they found the bath to be a good place to get away from the world in order to practice ascetism. Third, they did not neglect the allegorical and decorative aspects and used this facility in the best way to express their sublime meanings.
    Keywords: bath, texts, mysticism, Iran
  • B. Mohammadi*, S. A. M. Sajjadi Page 75
    The narrative of Salaman and Absaal has a Greek root; it was translated into Arabic in the era of the translation of Greek books into Arabic. Jaami, using instructive and attractive parables and allegories versified this story in the 9th century. Although this long poem is regarded to be a philosophical mystic story, the study of its elements and components reveals Jaami’s artistic talent and his ability to write stories. A work cannot be appreciated well unless its structure and formative elements are taken into account. Analysing the formative elements and components of a story leads to a better understanding and reveals its strengths and weaknesses. The present article triesto briefly cover the development of the story of Salaman and Absaal up to the 9th century and to its formative elements such as plot, characters, narrator, viewpoint, and setting.
    Keywords: Salaman, Absaal, Jaami, story, plot, character
  • Q. Shiri* Page 101
    Great Sufis were said to be capable of some miracles, one of which was clairvoyance or awareness of the self, which made them aware of the thoughts and ideas of the people whom they talked to. Abu Saeed Abu al-Khayr has been frequently reported to have this ability. His biographies show that he was surprisingly clever and intelligent when he was a boy. When he advised his disciples, he made them aware of their thoughts. He was undoubtedly able to read people’s minds, but this abilitywhich was also done by some other sheikhs was not really due to their miraculous foreknowledge; it was because of their intelligence in reading faces and minds.
    Keywords: Sufism, miracle, awareness of the self, clairvoyance, absorbing
  • H. Bassak*, N. Tavakkoli Page 115
    Zabolestan was ruled by Koorang Shah, who had a wise, creative, strong, and young daughter. She helped his father in ruling the kingdom. The king had given her the freedom to choose her husband. She had a maid, who deceived her and weakened her self-confidence. The girl saw Jamshid Shah, who had fled the tyranny of Zahhak, in a party given by the king. Deceived by the maid, she overlooked her independence, lost he balance, forgot her wisdom and power, and accepted to marry Jamshid. When the king found it out, he was angry at her, but he forgave her when he saw her tears. They had a baby, who was named Garshasb. He closely resembled his father, Jamshid. Koorang advised Jamshid to run away. Jamshid did so and was a while later murdered by Zahhak. The king’s daughter was so hopeless and helpless that she committed suicide. Garshasbnameh is an end to the era when man and woman were equal. The balance of power was disturbed by the woman herself. The woman collapsed from inside, not because of her weakness but due to her uncontrollable love and affection.
    Keywords: epic, Garshasbnameh, Jamshid, Koorang Shah, daughter, woman, balance of power, wisdom, affection, collapse of power
  • H.Samsaam Page 141
    Religion is one of the most important and basic institutions in the history of mankind. In fact, it has always existed in man’s life. Every society has its own views of religion. The study of this category in the works of such great mystics as Mowlana and Attar can undoubtedly be an influential and valuable subject in Persian literature researches. The present article focuses on the analysis of the two mystic works of Mathnavi and Manteq al-Tayr. It uses a descriptive-analytic research method to study these two works in terms of religion, plurality, and difficult ways to achieve unity.
    Keywords: Mowlavi, Attar, religious difference, unity of religions
  • S. N. Taqavibehbahani Page 175
    The word Khezr is derived from akhzarand khazra, meaning green. Khezr is an outstanding figure in religious and mystic texts and literature. Despite the fact that Khezr has been talked about very much and his name has been frequently mentioned in religious and mystic literature, he is a legendary and mythical character. Unlike other prophets, who have a clear history and biography, Khezr is shrouded in ambiguity. He is said to be a prophet, a friend of God, and/or an angel. Using reliable religious and mystic texts, the present article tries to picture a somewhat clear portrait of Khezr and to determine his mystic status.
    Keywords: Khezr, mysticism, prophet, elixir, Elyas, mentor
  • A. Saadati Page 197
    What distinguishes Constitutional era poetry from poetry in other eras is novel meanings. Adib al-Mamalek’s poetry is a complete reflection of social and political conditions in the Constitutional era. He was not indifferent to socio-political conditions in the country. He could not live in the ivory tower. He used different types of poems to express socio-political concepts. The present article studies the four concepts of freedom, home, law, and science in Adib’s book of poetry. The results show that the word science is more frequent. Ignorance is frequently reproached. His fight against ignorance is a good motive for him to struggle to awaken the minds of the public.
    Keywords: Adib al MamalekFarahani, science, law, freedom, home, constitutional
  • T. Chaldarreh, F. Ahmadi Page 223
    Of the mystic terms and topics that EbnFarez, the king of lovers, and MowlanaBalkhi have focused on, love is regarded to be very important. Although the poems of these two great mystics have been abundantly explained by Persian and Arab researchers, the effect of love on the perfection of man has not been independently studied. The present article focuses on the effect of love on the perfection of manfrom the viewpoint of EbnFarez and Mowlana. It defines love and analyses the viewpoints of these two great mystic poets.
    Keywords: EbnFarez, Mowlana, love, perfection of man, ethics
  • M. Shayeganmehr, E. Khademi Page 249
    Lullabies are the first instances of female oral literature that are considered to be a part of the folklore of every language and culture. Lullabies originate from social, political, cultural, religious, and geographical conditions. The present article aims to analyse and compare traditional Persian and Arabic lullabies. Every lullaby is named after its content. Persian and Arabic have some common political male and female lullabies. Some lullabies are unique to Persian literature, such as the lullabies which reveal a mother’s fear of having a rival, seasonal lullabies, and lullabies that refer to the letters written to mothers or fathers when they are away. Pride lullabies and religious lullabies are unique to Arab mothers.
    Keywords: Persian lullabies, Arabic lullabies, mother