فهرست مطالب

پژوهش های مهدوی - پیاپی 21 (تابستان 1396)

فصلنامه پژوهش های مهدوی
پیاپی 21 (تابستان 1396)

  • 156 صفحه، بهای روی جلد: 295,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1396/06/23
  • تعداد عناوین: 8
|
  • سید حسین شافع مهرآبادی، مجید احمدی کچایی صفحه 5
    پیدایش مدعیان امامت همواره از مشکلات مهم امامیه در روزگاران مختلف بوده است. از جمله این داعیان، جعفر بن علی الهادی (ع)، در دوره غیبت صغری می باشد. این پژوهه با هدف بررسی طرح ادعای امامت از سوی جعفر بن علی الهادی (ع) در روزگار غیبت صغری، با روش توصیفی تحلیلی، درصدد بازشناسی شخصیت وی می باشد. این جستار با بررسی متون کهن، ضمن طرح زیست نامه جعفر بن علی به بررسی ادعای وی و عوامل پیدایش آن می پردازد و نقش افرادی همچون فارس بن حاتم را در شکل گیری این ادعا مورد بررسی قرار می دهد و چگونگی تقابل امامان معصوم با جعفر بن علی مورد بررسی قرار گرفته و در پایان نیز گمانه کسانی که بر این باورند وی از ادعای امامت خود دست کشید، مورد نقد قرار می گیرد.
    کلیدواژگان: امام دوازهم، جعفر بن علی الهادی (ع)، فرقه جعفریه، نهاد وکالت، غیبت صغری
  • رحیم لطیفی، محمد شهبازیان* صفحه 23
    در تاریخ مذاهب اسلامی، شیعه امامیه به مسلمانان دوازده امامی معروف و مشهور بوده اند و وجه تسمیه آن نیز اعتقاد به دوازده امام پس از حضرت محمد(ص) می باشد که با تصریح و وصیت آشکار به عنوان اوصیای پس از ایشان معرفی شده اند. این خصوصیت و اعتقاد به دوازده امام و وصی، چنان با تارو پود شیعیان دوازده امامی عجین شده است که حتی مخالفین آن ها از فرقه های مختلف شیعی و اهل سنت در کتب خود بدان اشاره نموده اند و عنوان خاص برای اکثریت شیعیان گردیده است. در گذشته و کنون فرقه هایی یافت گردیده و می شود که با تمسک به برخی گزاره های متشابه، ادعای افزون بودن عدد ائمه به سیزده یا بیشتر را نموده اند. این دسته ازمدعیان تلاش دارند تا عدد دوازده در روایات شیعی و اهل سنت را حصر اضافی دانسته و با تمسک به برخی از روایات متشابه، تعداد اوصیای حضرت رسول را بیش از دوازده نفر بدانند. ضرورت پاسخ به این دیدگاه و عدم جمع آوری تمام قرائن روایی در نگاشته های پیشین، انگیزه این پژوهش بوده است و در این پژوهش تلاش نموده ایم تا با بهره گیری از قرائن روایی اثبات نماییم که تعداد ائمه به صورت حصر حقیقی بیان گر عدد دوازده بوده و این دیدگاه علاوه بر تایید روایی، متکی بر اجماع شیعه نیز می باشد .روش بحث توصیفی _ تحلیلی بوده ونگاهی منتقدانه به جریان های انحرافی دارد.
    کلیدواژگان: قرائن، روایت، انحصار، ائمه، دوازده
  • محمد مهدی حائری پور* صفحه 49
    غیبت امام مهدی از موضوعات مهم و اساسی در زندگی آن حضرت است که سوالات و شبهات فراوانی پیرامون آن مطرح است. البته اصل وقوع غیبت برای مهدی (عج) براساس ده ها دلیل نقلی و نیز عقلی ثابت است ولی یکی از شبهات در این حوزه این است که آیا پدیده غیبت حجت خدا امری بی سابقه است یا درگذشته تاریخ وجود داشته است؟ بدیهی است که درصورت اثبات غیبت در حجت های قبلی الهی، پذیرش غیبت امام مهدی (عج) آسان تر خواهد بود. در این مقاله تلاش شده است که ثابت شود امر غیبت در حجت های پیشین پروردگار نیز وجود داشته است؛ بنابراین در مورد آخرین حجت الهی نیز غیبت، هیچ استبعادی ندارد.
    کلیدواژگان: غیبت، امام مهدی (عج)، غیبت انبیاء، حجت الهی، یوسف (ع)، موسی (ع)
  • علی ملکی* صفحه 65
    اندیشه فراگیر مهدویت در فرهنگ اسلامی دارای ابعاد مختلف پژوهشی است. یکی از این حوزه ها مسائل سیاسی آن است. تحقیق در مسائل سیاسی مهدویت می تواند زمینه را برای پژوهش در این عرصه فراهم کند. برای ورود به موضوعات سیاسی مهدویت، نخست باید مسئله شناسی صورت گیرد. چگونه می توان مسائل سیاسی مهدویت را درقالب رهیافت های متنوع، دسته بندی و بیان کرد؟ نوشتار حاضر با روش توصیفی و با نگاهی کاربردی به گرایش های مختلف علوم سیاسی تلاش می کند تا مسائل سیاسی مهدویت را در شش گرایش علم سیاست، جامعه شناسی سیاسی، روابط بین الملل، فلسفه سیاسی، کلام سیاسی و فقه سیاسی احصاء کرده و در حد توان خود این مسائل را استخراج نماید تا زمینه ای برای پژوهشگران سیاسی مهدویت فراهم نماید.
    کلیدواژگان: مهدویت، سیاست، دانش سیاسی، مسئله پژوهی سیاسی
  • محمدعلی فلاح علی آباد* صفحه 99
    ظرفیت های بی نظیر آموزه مهدویت، مانند برپایی حکومت جهانی، باعث طمع ورزی فرقه های انحرافی در آن آموزه شده است. نوید ظهور منجی بشریت در ادیان الهی نظیر اسلام همراه با توصیف علائم و شرایط زمانه ظهور بوده است. فرقه های انحرافی که توان انکار این علائم و شرایط را نداشته اند به ناچار به تاویل آن نشانه ها و تطبیق آن بر مقاصد فرقه ای خویش رو آورده اند. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی به بازنمایی تطبیقی تاویلات فرقه های انحرافی در علائم و شرایط ظهور می پردازد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که در تاویلات فرقه ها، علائم حتمی نظیر خروج یمانی و سفیانی و ندای آسمانی و از علائم غیر حتمی علائمی مانند خیزش پرچم های سیاه خسوف و کسوف در ماه رمضان به تاویل رفته است و از شرایط ظهور نیز مواردی مانند قیام به سیف، و برخی وقایع طبیعی آستانه ظهور تاویل شده است. البته برخی علائم و نشانه های قیامت نیز نظیر طلوع خورشید از مغرب، دخان و خروج دابه الارض به قیام موعود تاویل شده است.
    کلیدواژگان: تاویل، مهدویت، فرقه، علائم ظهور، شرایط ظهور
  • محمد جواد دانیالی* صفحه 119
    با توجه به روایات بسیاری از جمله روایات معتبر شیعه و نیز با توجه به تاریخ ادیان این مطلب به اثبات می رسد که در دوران پیش از ظهور حضرت مهدی مانند دوران صدر اسلام، اسلام حقیقی به غربت مبتلا خواهد شد و آن چه حضرت حجت با ظهور خود به عنوان اسلام حقیقی عرضه می کند متفاوت از اسلام متعارف نزد مردم است. از این رو فرهنگ جامعه زمینه ساز باید به گونه ای باشد که در مواجهه با حقایق نوین ارائه شده، دچار تعصب و لجاجت نسبت به داشته های پیشین خود نشود. مهم ترین شاخصه برای تامین این هدف در جامعه تقویت روحیه تسلیم در مقابل خداوند و حقیقت است. این رویکرد فرهنگی در برابر رویکردی قرار می گیرد که اولویت را به میراث گذشتگان می دهد.
    کلیدواژگان: زمان ظهور، دین جدید، تسلیم، اسلام، شاخصه فرهنگی جامعه
  • علی اصغر ثنایی*، مهدی نورمحمدی صفحه 131
    یکی از مهم ترین فعالیت های امامان شیعه، به ویژه امامان متاخر، آماده سازی جامعه شیعی برای ورود به دوره غیبت امام مهدی (عج) بود. شاید چنین به نظر رسد که این فعالیت برای امامانی که با سن کم و دوره کوتاه امامت مواجه بودند، دشوار بوده است. تحقیق پیش رو درصدد پاسخ به این پرسش اصلی است که نقش امام جواد(ع) در آماده سازی جامعه شیعی برای عصر غیبت حضرت قائم(عج)، به چه میزان و چگونه بوده است؟ نتیجه توصیف و تحلیل متون تاریخی و حدیثی، در بررسی فعالیت ها و آموزه های امام جواد(ع)، فرضیه نویسنده را تایید می کند که جوادالائمه (ع) با وجود به امامت رسیدن در خردسالی و کوتاهی عمر شریف شان، نقش مهمی در ترسیم و تبیین درست زوایای مختلف غیبت حضرت مهدی (عج) و آماده کردن شیعیان برای آن دوران داشتند.
    کلیدواژگان: امام جواد (عج)، دوران غیبت، قائم(عج)، مهدی (عج)، جامعه شیعی