فهرست مطالب

فصلنامه مدیریت بحران و وضعیت های اضطراری
پیاپی 29 (پاییز 1395)

  • تاریخ انتشار: 1395/09/24
  • تعداد عناوین: 6
|
  • اسماعیل غلامحسینی، سعید جعفری ندوشن صفحه 9
    نبود تعادل و همگونی های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی تهران، حاصل یک فرآیند تاریخی دویست ساله می باشد. این مشکلات با توجه به تراکم بالای جمعیت، در چند دهه ی اخیر، ظهور و بروز بیشتری داشته و نقش مهمی در بحران های شهری داشته اند. هدف اصلی این مقاله شناسایی چالش های اساسی مدیریت شهری (منطقه یک شهرداری تهران) می باشد. روش استفاده در این مطالعه توصیفی پیمایشی، با بهره گیری از اطلاعات اسنادی (کتابخانه ای) واطلاعات میدانی وابزار پرسشنامه بوده است. جامعه آماری، که شامل مسئولین، معاونین، مدیران و کارشناسان شهرداری منطقه یک شهر تهران و فرمانداری شمیرانات و همچنین اعضای شورایاری محلات منطقه یک، در مجموع 950 نفر می باشند که با توجه به پراکندگی جامعه آماری از روش نمونه گیری سهمیه ای تصادفی استفاده گردید و تعداد 212 نفر به عنوان نمونه آماری، جهت بررسی و تکمیل پرسشنامه ها تعیین شدند. تجزیه وتحلیل داده های پرسشنامه ها با بهره گیری از آزمون های کولموگروف اسمیرنف، پارامتریک، ناپارامتریک، تی استیودنت (تک متغیره) و فریدمن انجام پذیرفت. نتیجه اینکه از بین تمامی چالش ها، بیشترین تاثیر مربوط به چالش های حمل ونقل شهری و کمترین آن مربوط به چالش های اجتماعی بوده می باشد.
    کلیدواژگان: بحران، بحران های شهری، شهر، مدیریت شهری و چالش
  • حسین خاکپور، محمدحسن آهنگر، آذر زارعی صفحه 31
    امام علی علیه السلام در سیره ی مدیریتی خویش تمرکز بیشتری روی پیشگیری از وقوع آسیب ها به کار می گرفتند تا مردم و کارگزاران را به حقوق و وظایف خود آشنا سازند و بسیاری از مشکلات را به حداقل ممکن برسانند. اما در مواردی که کارگزار تخلفی را مرتکب می شد ، روشی را در پیش می گرفتند که بیش ازپیش امروز برای جامعه ما کارآمد و راهنماست. فضایی که «مسئول » باید مورد سوال واقع شود، اما از پاسخ طفره می رود و تخلف انجام داده را نوعی حق برای خود می داند. در جامعه ای که مسوولین ادعای پیروی از حکومت علوی را دارند، باید مراحل برخورد امام با چنین کارگزاران خاطی را شناخت و آن را چراغ راه هدایت خویش قرار داد.
    مقاله حاضر با روش توصیفی - تحلیلی، به بررسی سیره ی مدیریتی امام علی علیه السلام در برخورد با کارگزاران متخلف پرداخته و نتیجه می گیرد: اولین مرحله ای که امام در نظر می گرفتند، تذکر بود ، در گام بعدی تهدید همراه بیان عواقب سخت انحراف برای کارگزاران مطرح می شد و اگر این مراحل به حضرت پاسخ نمی داد، امام با استیضاح و عزل کارگزار متخلف و در گام نهایی قاطعانه با فرد خاطی برخورد و او را مجازات می نمودند.
    کلیدواژگان: امام علی (ع)، مدیریت، کارگزاران، تخلف
  • حجت الله مرادی، ابوالفضل امیری، روح الله موگویی صفحه 47
    این مقاله با هدف بررسی عملیات روانی رسانه های بیگانه در ایجاد بحران های امنیتی در خصوص بازاریان می باشد، این مقاله با رویکرد کاربردی و روش توصیفی پیمایشی انجام پذیرفته است. در ادبیات نظری مقاله، مفاهیم عملیات روانی، افکار عمومی، امنیت و بحران مورد واکاوی قرار گرفته و چهار مفهوم ارزش ها و هنجارها، نارضایتی و ایجاد شکاف ، ایجاد حرکات اعتراضی و بحران به اقتضاء موقعیت های پیش آمده، در قالب پرسشنامه محقق ساخته از هفتاد نفر از جامعه آماری به صورت تمام شماری نظر سنجی شده است. داده های حاصل براساس شاخص های آماری حاکی از تاثیر عملیات روانی رسانه های بیگانه بر بازاریان در ایجاد بحران ها امنیتی می باشد، اما میزان این تاثیر قابل توجه نبوده و بیش ترین اثر گذاری آن در ایجاد حرکات اعتراضی نرم در لحظات حساس و نقاط عطف حرکت این قشر می باشد. نتایج بدست آمده با مبانی نظری مقایسه و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و در انتها پیشنهادهایی در این زمینه ارایه گردید.
    کلیدواژگان: عملیات روانی، بحران های امنیتی، بازاریان و رسانه های بیگانه
  • مهدی بزرگ زاده، د حسین حسینی، علی قاسمی زاده صفحه 113
    ضرورت حفظ امنیت در مراحل حین و بعد از وقوع بحران ها و وابستگی آن به میزان آمادگی ساختاری، نیرویی و تجهیزاتی سازمان های نظامی مرتبط با آن، موضوعی است که به عنوان یکی از مهمترین مباحث مدیریتی کشورها محسوب می گردد، این مهم در نظام جمهوری اسلامی ایران که در قلمروی حکومتی آن مردم و امنیت آنها، از ارکان اساسی حکومتی آن به شمار می آید از جایگاه ویژه ای برخوردار است. سازمان بسیج بعنوان یکی از سازمان های مهم درگیر در مدیریت بحران با پایگاه گسترده اجتماعی می تواند با سازماندهی، آموزش و تجهیزات مناسب گردانهای بیت المقدس بسیج به صورت نیرویی موثر و کارآمد، کمک شایانی به مدیریت ومقابله با بحرانها نماید. وقوع زلزله احتمالی در شهر تهران یکی از بحران هایی است که حفظ امنیت اثربخش در آن مستلزم سنجش میزان آمادگی گردان های بیت المقدس سپاه تهران بزرگ می باشد. در همین راستا محقق با هدف دستیابی به نقاط ضعف و قوت ساختاری و عملیاتی گردان های بیت المقدس تهران بزرگ برای مقابله با بحران های امنیتی ناشی از زلزله احتمالی تهران، اقدام به برسی میزان آمادگی این گردان ها در چارچوب منویات و فرمایشات مقام معظم رهبری و ماموریت های تعریف شده در سازمان سپاه نموده است. ساختار پژوهشی در این پایان نامه بر اساس یک مدل ترکیبی، (مدل هفت اس مکنزی، الگوی آسیب شناسی وایزبرد، وجمع بندی مطالبات مقام معظم رهبری) صورت پذیرفته است. این تحقیق از نوع کاربردی، و با روش توصیفی پیمایشی مبتنی بر مطالعات میدانی و اسنادی براساس نظریات فرماندهان گردان های بیت المقدس و مسئولین عملیات سپاه نواحی تهران بزرگ صورت پذیرفته است. بر اساس یافته های تحقیق، حوزه های آمادگی نیروی انسانی، آمادگی عملیاتی، آمایش سرزمینی و آمادگی سازمانی در قسمت اول ماتریس IPA (مطلوبیت) واقع شده اند و از عملکرد و اهمیت قابل توجهی برخوردار هستند و حوزه های طرح و نقشه راه مقابله با بحران، آمادگی تجهیزاتی و آمادگی آموزشی، در قسمت دوم ماتریس IPA (منطقه بهبود) قرار گرفته اند که نیازمند رسیدگی، توجه بیشتر و بهبود عملکرد در این حوزه ها می باشد تا به مطلوبیت قابل انتظار دست یابند.
    کلیدواژگان: آمادگی، بحران، امنیت، گردان بیت المقدس، سپاه تهران بزرگ، زلزله
  • علیرضا سوری صفحه 151
    ظهور بحران ها علل متعدد مادی و غیرمادی یا عینی و ذهنی دارد؛ لیکن صرف نظر از علل، بحران ها به لحاظ ساختار، کارکرد و ماهیت (سرشت وجودی) باید به گونه ای باشند که اشخاص یا دیگر هویت های اجتماعی درگیر نیز بتوانند آن ها را «بحران» تلقی کرده و تجربه نمایند. طبقه بندی ها بر حسب شدت، نوع و انگیزه مهم اند. پرسش اصلی مقاله، علل و زمینه های داخلی بحران سال 88 کدام اند و چگونه انتخابات مردمی را به بحران سیاسی تبدیل کردند. روش مورد استفاده در این مقاله روش توصیفی- تبینی می باشد که در این راستا، سعی شده است تا با استفاده از منابع مختلف از قبیل کتب، مقالات و مطالب معتبر اینترنتی و روزنامه ای کند و کاوی ساختارمند در خصوص عوامل داخلی در بحران سال 88 و توصیف خصوصیات و ویژگی های بحران، طرح ها و سناریوهای خیابانی و تحلیل نقش عوامل داخلی بحران از دیدگاه های مختلف، به خصوص حوادث و آشوب های خیابانی و شاخص های آن پرداخته شده است. مدیران بحران هستند که می تواند با تجربه، آمادگی، مهارت، سرعت عمل، هوشمندی و خلاقیت خود زمینه های فرهنگی و اجتماعی که آستانه تحمل مردمی و مهار درونی را فراهم می سازند ایجاد نمایند تا بتوانند بحران را با هزینه کمتر و زمان کوتاه تر هدایت و کنترل نمایند.
    کلیدواژگان: بحران، مدیریت بحران، بحران سال 88، آشوب های خیابانی، عوامل داخلی
  • مهدی زروندی، ابوالفضل صدقی صفحه 191
    مدیران بحران به اهمیت نوعی محبوبیت مطلوب پیش از بحران اعتقاد دارند. محبوبیت می تواند تاثیری مطلوب بر یک سازمان در طول بحران داشته باشد. شهرت گذشته می تواند به عنوان محافظی از آسیب بالقوه به سازمان جلوگیری کند. همچنین هاله محبوبیت گذشته می تواند سهامداران را به بی تقصیر دانستن سازمان در زمان بحران ترغیب کند (و از مسئولیت سازمان در قبال بحران بکاهد). جالب آنکه محققان در ایجاد یک اثر هاله ای برای محبوبیت قبلی سازمان در مواقع بحران توفیق چندانی نداشته اند. هدف این مقاله بررسی دو تحقیق است که روشن می کند آیا ایجاد اثر هاله ای امکان پذیر است و کدامیک از دو ویژگی هاله ی شهرت پیشین بهتر می تواند مزایای محبوبیت قبل از بحران را تبیین نماید. روش این مقاله بر مجموعه ای از مطالعات انجام شده بر نمایش اثر هاله ای و کشف این مسئله که چگونه از یک سازمان در طول یک بحران محافظت می کند، تمرکز دارد. ملاحظات این یافته ها برای ارتباطات پس از بحران نیز شرح داده می شود. یافته های مقاله بیانگر این است که اثر هاله ای شهرت پیشین در مدیریت بحران موثر می باشد. این هاله در یک طیف محدود برای سازمان هایی با شهرت بالا بسیارموثر است و از هاله به عنوان جریان پویای محافظ حمایت می کند. این مقاله آگاهی را در زمینه ی حوزه ی شهرت و مدیریت بحران افزایش می دهد.
    کلیدواژگان: روابط عمومی، تصویر جمعی، رفتار سازماندهی، تصادفات