فهرست مطالب

مدیریت بحران و وضعیت های اضطراری - پیاپی 32 (تابستان 1396)

فصلنامه مدیریت بحران و وضعیت های اضطراری
پیاپی 32 (تابستان 1396)

  • تاریخ انتشار: 1396/06/30
  • تعداد عناوین: 6
|
  • حمیدرضا حاتمی، محمد مهدی امانی صفحه 1
    پیامدهای بحران ناشی از بلایای طبیعی، محدود به حوزه خاص خود نیست و به صورت بحرانهای همه جانبه حیات اجتماعی جامعه و حوزه های دیگر را هم متاثر می سازد. هدف اصلی این مقاله بررسی آمادگی شهرداری تهران در مدیریت بحران ناشی از بلایای طبیعی است. در این پژوهش با توجه به موقعیت شهر تهران، که در معرض بحرانهای طبیعی و هم چنین گسل های زلزله قرارگرفته به بررسی آمادگی شهرداری تهران در مدیریت بحران ناشی از بلایای طبیعی با تاکید بر زلزله تهران با استفاده از روش توصیفی تحلیلی پرداخته شده است. جامعه آماری این مقاله، مدیران و معاونان شهرداری تهران هستند. این پژوهش بر اساس داده های جمع آوری شده از نیمه اول سال 1395 تاکنون از نمونه ای شامل 563 نفر از 933 نفر جامعه آماری کل از مدیران و معاونان شهرداری تهران و ستادهای زیرمجموعه، انتخاب و انجام شده است. نتایج نشان داد که آمادگی مدیران شهرداری تهران در مدیریت بحران در سطح نسبتا خوبی قرار دارد که می تواند با افزایش سطح مدیریت دانش و مطالعه آنچه در وقایع مشابه در کشورهای توسعه یافته اتفاق افتاده است، سطح آمادگی مدیران را به سطح عالی برساند. آمادگی سازمانی و سازماندهی بین مدیران شهرداری در مقوله مدیریت بحران در سطح نسبتا خوبی قرار دارد که می توان با فراهم کردن الگو و نقشه مناسب هدایت، کنترل، هماهنگی و برقراری ارتباط بین سازمان های متولی، زمینه عرضه خدمات و سطح آمادگی را هر چه بیشتر ارتقا بخشید.
    کلیدواژگان: مدیریت بحران، بلایای طبیعی، زلزله، آمادگی منابع انسانی و تجهیزات، شهرداری تهران
  • ابوالفضل امیری، شیرزاد عباسیان، حبیب شهسواریان صفحه 31
    این مقاله با روشی توصیفی تحلیلی و با نمونه آماری 85 نفر از کارشناسان و مسئولان به صورت تمام شماری انجام شده است. یافته ها گویا است که حدود 4/71 درصد از کارشناسان و مسئولان کنترل و مبارزه با قاچاق کالا بر این باورند که به میزان زیاد و خیلی زیاد قاچاق بر مولفه های اجتماعی و فرهنگی استان اثرگذار بوده است. در بعد سیاسی قاچاق کالا بر قدرت نامشروع، رانت خواری، بی عدالتی، قانون گریزی و کاهش امنیت عمومی تاثیرگذار است. حدود 9/63 درصد از پاسخگویان به میزان متوسط تا خیلی زیاد بر این باور بودند که قاچاق بر مولفه های سیاسی استان تاثیرگذار، و آثار امنیتی قاچاق کالا در استان پررنگتر است. آشوبهای چند سال اخیر در پی کشته شدن و یا زخمی شدن قاچاقچیان، باعث مشارکت ضعیف مردم شهرهای مرزی در انتخابات و راهپیمایی ها شده است تا جایی که حدود 80 درصد از کارشناسان به میزان زیاد و خیلی زیاد بر این باورند که قاچاق بر مولفه های امنیتی استان تاثیرگذار است. کارشناسان و مسئولان کنترل و مبارزه با قاچاق کالا معتقدند که قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع) 4/82 درصد در حد زیاد و خیلی زیاد در مدیریت و کاهش این بحران نقش داشته است. قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع) به لحاظ تجهیزات مبارزه با قاچاق کالا به ترتیب استفاده از سامانه جی پی اس (GPS)، استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS)، استفاده از تجهیزات خودرویی جدید، استفاده از بانک اطلاعاتی و استفاده از دستگاه ایکس ری (X-Rey) از اهمیت خاصی برخوردار بود. به لحاظ مدیریت نیروی انسانی قرارگاه به ترتیب خشنودی شغلی و پرداخت حق الکشف به عوامل به میزان زیادی از تاثیرگذاری برخوردار بوده است.
    کلیدواژگان: آثار اقتصادی، آثار اجتماعی، آثار فرهنگی، آثار امنیتی، استان آذربایجان غربی
  • محمد نوری نژاد، اسماعیل غلامحسینی، حمید علوی وفا صفحه 69
    در این پژوهش ابتدا با ارائه تعاریفی از رویکرد امنیت پایدار و اهمیت آن، سعی شده است که مشکل حاشیه نشینی، ابعاد و تاثیرات منفی آن در ناپایداری امنیتی شناسایی شود و مورد کنکاش قرار گیرد و در نهایت، راهکارهای کاربردی برای حل این معضل و حرکت در مسیر امنیت پایدار کلانشهرها ارائه شود. این مقاله از نوع کاربردی و روش آن توصیفی و گردآوری اطلاعات نیز با بهره گیری از روش کتابخانه ای و میدانی انجام شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که ساکنین مناطق حاشیه نشین در کلانشهر تهران به دلیل نداشتن توسعه پایدار شهری (فیزیکی و کالبدی، اجتماعی و فرهنگی، اقتصادی) احساس محرومیت نسبی می کنند که این امر تهدیدی برای امنیت این شهر است. هم چنین آسیبهای اجتماعی به عنوان عامل تهدیدکننده امنیت شهری در محلات حاشیه نشین تهران رواج بیشتری دارد.
    کلیدواژگان: حاشیه نشینی، امنیت پایدار، اسلامشهر
  • حجت الله مرادی، محمد جواد رمضانی صفحه 103
    با توجه به مخاطرات ناشی از بحرانهای اقتصادی که در سطح امنیت ملی رخ می دهد، باید از قبل برای ارتباطات موثر سازمان در بحران برنامه ریزی و با موفقیت آنها را مدیریت کرد؛ حلقه گم شده بین ارتباطات راهبردی در بحران و پیاده سازی آن، نقشه راهبرد است که برای توصیف راهبرد ارتباط بحران در ساختاری منطقی و منسجم مورد نیاز است. در این مقاله بحران ارزی در جمهوری اسلامی ایران در سال 1391، که به مسئله امنیت ملی تبدیل شد با روش توصیفی تحلیلی مورد بررسی قرار گرفت و مبتنی بر کارت امتیاز متوازن، نقشه راهبرد ارتباطات بحران پیشنهاد شد. مولفه های این نقشه با روش دلفی از بین خبرگان موضوع (استادان و دانشجویان دکتری راهبردی، مدیران اجرایی استان تهران) با اجماع شناسایی شد؛ سپس با توزیع پرسشنامه بین نمونه آماری و جمع آوری آنها داده ها و اطلاعات برای تحلیل، و تعیین ضریب همبستگی جمعبندی گردید. نتایج نشان می دهد در بحران ارزی سال 1391 ارتباطات بحران دچار ضعفهای بسیاری بود و برای بحران مشابه می توان از نقشه راهبرد پیشنهادی استفاده کرد.
    کلیدواژگان: نقشه راهبرد، بحران اقتصادی، ارتباطات بحران، امنیت ملی
  • ابوالفضل امیری، محمد علی سعدی، روح الله نوروزی صفحه 127
    این مقاله با هدف بررسی شیوه های عملیات روانی تلویزیون بی بی سی فارسی درباره تحریمهای اقتصادی علیه جمهوری اسلامی ایران به سامان رسیده است. مهمترین سوالی که نتایج این پژوهش را به خود معطوف کرد، این است که شیوه های عملیات روانی تلویزیون بی بی سی فارسی در زمینه تحریمهای اقتصادی علیه جمهوری اسلامی ایران کدام است. در این پژوهش از روش تحلیل محتوای کمی بهره گیری شده و جامعه آماری پژوهش، برنامه های این شبکه به مدت پنج ماه (از تاریخ 01/01/1395 تا 31/05/1395) است. حجم نمونه شامل تمام اخبار و گزارشها و تحلیلهای این شبکه است که در سایت رسمی این شبکه به صورت مکتوب موجود، و به صورت تمام شمار انتخاب شده است. نتایج آشکار ساخت که این شبکه اولا از چندین روش عملیات روانی درباره تحریمهای اقتصادی علیه جمهوری اسلامی ایران استفاده کرده که پرکاربرد ترین آنها برجسته سازی و تفرقه افکنی است و ثانیا نه موضوع را بیشتر از دیگر موضوعات برجسته می کند که مهمترین آنها توافق جامع هسته ای ایران و تاثیر برداشته شدن تحریمها بر اقتصاد است.
    کلیدواژگان: روش های عملیات روانی، بی بی سی فارسی، تحریم اقتصادی
  • جواد منزوی * صفحه 157
    مشکل و راه حل. اغلب مدیران از پیامدهای منفی مرتبط با بحران سازمانی آگاه هستند و بر ارتباطات و روابط عمومی به عنوان راهبرد واکنشی تمرکز می کنند؛ با این حال، بسیاری از آنها از دیگر مسئولیتهای راهبری مرتبط با بحران غافلند. این موضوع ممکن است از نبود آموزش رسمی و تجربه هنگام کار، که مدیران را برای راهبری بحران آماده می کند، گرفته شده باشد. مدیرانی که سازمانهایشان را قادر می سازند تا از بحران خارج شوند، مجموعه پیچیده ای از توانمندی ها را در هر یک از آنها در پنج مرحله بحران شامل کشف نشانه ها، آماده سازی و پیشگیری، کنترل آسیب و خسارت، بهبود کسب و کار و واکنش و تجربه آموزی به نمایش می گذارند. در این مقاله با استفاده از روش پژوهش کیفی و از طریق تحلیل شرکتهای بحران زده، شایستگی های راهبری در هر یک از مراحل بحران بررسی شد. علاوه بر این، مقاله به پیوند نقش مهم توسعه منابع انسانی به منظور ایجاد توان سازمانی از طریق فعالیتهای مدیریت بحران می پردازد.
    کلیدواژگان: مدیریت بحران، شایستگی های راهبری، راهبری بحران