فهرست مطالب

نشریه روانشناسی بالینی و شخصیت
سال نهم شماره 1 (بهار و تابستان 1390)

  • تاریخ انتشار: 1390/02/11
  • تعداد عناوین: 7
|
  • محمدباقر کجباف، حمیدرضا عریضی، شعله امیری، رخساره کهنوجی* صفحات 1-8

    هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر خانواده درمانی شناختی- رفتاری بر کاهش مشکلات رفتاری کودکان خانواده های در معرض طلاق است. بدین منظور24 زوج به شکل تصادفی ازمیان زوجینی که به علت مشکلات خانوادگی در خواست طلاق داشتند و جهت مشاوره و کمک به اداره بهزیستی مراجعه کرده بودند انتخاب شدند، و بصورت تصادفی در دو گروه 12 نفره (آزمایش و کنترل) جایگزین شدند. پرسشنامه علایم مرضی کودکان (CSI-4) در مرحله پیش آزمون و پس آزمون بر روی کودکان خانواده ها اجرا و متغیر وابسته (مشکلات رفتاری کودکان) مورد اندازه گیری قرار گرفت. گروه آزمایش طی 8 جلسه 90 دقیقه ای، مداخلات مبتنی بر خانواده درمانی شناختی- رفتاری را دریافت نمودند. یافته ها نشان داد که مداخلات خانواده درمانی شناختی- رفتاری احتمالا بر رفتار کودکان موثر بوده و توانسته است مشکلات رفتاری آن ها را به طرز معناداری نسبت به گروه کنترل کاهش دهد.

    کلیدواژگان: خانواده درمانی شناختی- رفتاری، مشکلات رفتاری کودکان، خانواده های در معرض طلاق
  • طاهره فلاح، فرامرز سهرابی*، علی زاده محمدی صفحات 9-16

    پژوهش حاضر به منظور مقایسه اثربخشی دو روش موسیقی درمانی باتصور هدایت شده و راهبردهای شناختی بر کاهش میزان اضطراب دانش آموزان دبیرستانی در سال تحصیلی 86 85 انجام شد. در این پژوهش فرض شد که هر دو روش "موسیقی درمانی با تصور هدایت شده" و "راهبردهای شناختی"، میزان اضطراب دانش آموزان را کاهش می دهند و روش موسیقی درمانی موثرتر از روش راهبردهای شناختی است. به منظور بررسی این فرضیه های تحقیق از بین دبیرستان های مختلف استان یزد یک دبیرستان و از بین دانش آموزان آن دبیرستان 150 دانش آموز به طور تصادفی انتخاب شدند. پس از اجرای آزمون اضطراب زانگ از میان آنها، 45 نفر از دانش آموزانی که نمره بالایی را در این آزمون کسب کرده بودند، انتخاب شدند و به سه گروه، شامل دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل تقسیم شدند. گروه آزمایشی اول برنامه های موسیقی درمانی با تصور هدایت شده و گروه آزمایشی دوم آموزش راهبردهای شناختی را هر کدام به طور جداگانه دریافت کردند و گروه کنترل هیچ برنامه ای را دریافت نکرد. مداخلات درمانی به مدت یک ماه (دو جلسه در هفته) در مجموع هشت جلسه اجراء شد. هر سه گروه پیش و پس از آزمایش به آزمون اضطراب زانگ پاسخ دادند. روش های آماری مورد استفاده در این پژوهش علاوه بر آمار توصیفی از آزمون تحلیل واریانس یک عاملی و آزمون تعقیبی شفه استفاده گردید. نتایج بدست آمده از تحقیق نشان دادکه هر دو روش درمانی یعنی موسیقی درمانی با تصور هدایت شده و راهبردهای شناختی با سطح اطمینان 95 / 0 بر کاهش میزان اضطراب موثر بودند .

    کلیدواژگان: موسیقی درمانی با تصور هدایت شده، راهبردهای شناختی، اضطراب، دانش آموزان دبیرستانی
  • محمد امین شریفی*، مجید محمودعلیلو، تورج هاشمی نصرت آباد صفحات 17-30

    هدف این مطالعه، مقایسه الگوهای بالینی شخصیت و اختلالات شدید شخصیتی در بیماران مبتلا به عفونت HIV و افراد سالم بود. نمونه این پژوهش شامل 100 نفر بود (50 بیمار مبتلا به عفونت HIV و 50 فرد سالم) که از طریق نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. آزمودنی ها پرسشنامه چند محوری بالینی میلون2 (MCMI-II) و پرسشنامه های محقق ساخته شماره 1 (مربوط به بیمارانی که از طریق سرنگ آلوده، به عفونت HIV مبتلا شده-اند) و شماره 2 (مربوط به بیمارانی که به واسطه رابطه جنسی محافظت نشده به HIV مبتلا شده اند) را تکمیل نمودند. نتایج تحلیل مانوا نشان داد که تفاوت های معنی داری در برخی از الگوهای بالینی شخصیت (مثل اسکیزویید، اجتنابی، ضداجتماعی، پرخاشگر، وسواسی، منفعل- پرخاشگر و خود- تخریبگر) و اختلالات شدید شخصیتی (نظیر اسکیزوتایپال و مرزی) در بین گروه های پژوهش وجود دارد. علاوه بر این، بیماران مبتلا به عفونت HIV میزان بالایی از رفتارهای پرخطر، سابقه اقامت در زندان، سابقه مصرف الکل و سابقه حجامت را گزارش کردند. بر اساس یافته های پژوهش حاضر می توان نتیجه گرفت که الگوهای شخصیتی خاصی- بویژه ضداجتماعی و مرزی- اشخاص را در معرض آسیب پذیری بالا جهت ابتلا به عفونت HIV قرار می دهند. همچنین ارزیابی دقیق آلودگی های محور II برای پیشگیری و درمان موثرتر این بیماران، از ضرورت بالایی برخوردار است.

    کلیدواژگان: عفونت HIV، الگوهای بالینی شخصیت، اختلالات شدید شخصیتی
  • طاهره گلستانی بخت* صفحات 31-40
    مقدمه

    هدف این پژوهش آزمایشی تعیین اثرات شوک الکتریکی گزیر ناپذیر بر شرطی سازی گریز- اجتناب در ماهی قرمز بود. در صورتی که عدم یادگیری گریز یا اجتناب از شوک به موقعیتهای دیگر تعمیم یابد و حیوان یاد بگیرد که درمانده و ناتوان است، با پدیده درماندگی آموخته شده مواجه هستیم. درماندگی آموخته شده حالتی روان شناختی است که موجودات می آموزند در موقعیتهای ویژه ای ناتوان هستند حتی اگر توان تغییر شرایط نامطلوب یا زیان آور را داشته باشند. نظریه درماندگی آموخته شده تبیینی در خصوص افسردگی بالینی و بیماریهای روانی ناشی از فقدان ادراک کنترل شده بر پیامدهای یک موقعیت است.

    روش

    تعداد 50 ماهی قرمز معمولی به طول تقریبا 6-5 سانتی متر آزمودنی مورد استفاده قرار گرفتند و به مدت 1 هفته قبل از اجرای آزمایش در مخزنی نگهداری شدند. آزمایش در یک جعبه دو طرفه آبی (aquatic shuttle box) و بعد از انجام مطالعه مقدماتی انجام شد. آزمایش طی دو مرحله و با فاصله 24 ساعت از یکدیگر در دو گروه آزمایشی و کنترل (هر گروه 25 آزمودنی) انجام گرفت. داده ها با استفاده از آزمون t برای دو گروه مستقل مورد تحلیل قرار گرفت .

    نتایج

    نتایج نشان داد آزمودنیهای گروه کنترل و گروه آزمایشی در میانگین 6 پارامتر زیر که به عنوان شاخصهای تاثیر شوک الکتریکی بر عملکرد گریز-اجتناب در ماهی قرمز، در نظر گرفته شده بودند، تفاوت معناداری با یکدیگر دارند. یافته ها تفاوت معناداری را در میانگین تعداد پاسخهای اجتناب، میانگین تعداد کوششها تا نخستین پاسخ اجتناب، میانگین گریز از شوک الکتریکی، میانگین تعداد پاسخهای گریز از شوک الکتریکی، میانگین تعداد شکست در گریز از شوک الکتریکی و میانگین زمان شکست در گریز، طی این پژوهش نشان می دهند. بحث: بر اساس این آزمایش کلیه فرضیه های پژوهش مورد تایید قرار گرفتند بنابراین، اعمال شوک کنترل ناپذیر، آموزش گریز اجتناب را در ماهی قرمز مختل می کند و به همین دلیل، آزمودنیهای گروه آزمایشی کندتر از گروه کنترل پاسخ ابزاری مناسب و با کفایت را می آموزند و عملکرد کندتری نیز دارند.

    کلیدواژگان: : شرطی سازی گریز- اجتناب، شوک الکتریکی، درماندگی آموخته شده، ماهی قرمز
  • محمدرضا نائینیان*، محمدرضا شعیری، معصومه شریفی، مهری هادیان صفحات 41-50

    هدف اساسی پژوهش کنونی تعیین پایایی و اعتبار مقیاس کوتاه اختلال اضطراب فراگیر (GAD-7) بوده است. مقیاس یاد شده با هدف ساختن ابزاری کوتاه برای تشخیص اختلال اضطراب فراگیر (GAD) و سنجش شدت نشانه های بالینی مبتلایان، توسط اسپیتزر و همکاران ساخته شده است. این مقیاس دارای هفت سوال اصلی و یک سوال اضافی است که میزان دخالت اختلال در کارکرد های فردی، اجتماعی، خانوادگی و شغلی مبتلایان را می سنجد. در این مطالعه 199 نفر از دانشجویان دانشگاه شاهد و 24 نفر از آزمودنی هایی که در مراجعه به یکی از کلینیک های روان پزشکی شهر تهران تشخیص اختلال اضطراب فراگیر (GAD) را دریافت نموده بودند شرکت داشتند. نتایج به دست آمده نشان داد که GAD-7 از آلفای کرونباخ مناسبی برخوردار بوده و ضریب پایایی (reliability) مقیاس بر اساس دو بار اجرای آزمون نیز مناسب ارزیابی شده است. در بررسی اعتبار (validity) مقیاس، نتایج بیانگر همبستگی معنادار بین مقیاس GAD-7 و پرسشنامه اضطراب حالت - صفت اسپیلبرگر، برخی خرده مقیاس های فرم کوتاه 36 سوالی زمینه یابی سلامت عمومی ((SF-36 و خرده مقیاس اضطراب 12 ماده ای از سیاهه نشانه های بالینی ((SCL-90 بوده است که بیانگر اعتبار همگرای مناسب مقیاس است. همچنین تحلیل عاملی مقیاس GAD-7 بیانگر اشباع آن از یک عامل می باشد. از سوی دیگر مقایسه نمرات افراد مراجعه کننده به کلینیک روان پزشکی که تشخیص اختلال اضطراب فراگیر دریافت کرده بودند با نمره برش مقیاس و نیز نمرات جمعیت غیر بیمار، حاکی از اعتبار تشخیصی مطلوب مقیاس بوده است. در مجموع می شود گفت که مقیاس کوتاه سنجش اختلال اضطراب فراگیر (GAD-7) از پایایی و اعتبار مناسبی در نمونه های ایرانی برخوردار بوده است.

    کلیدواژگان: مقیاس کوتاه اختلال اضطراب فراگیر(GAD-7)، پایایی، اعتبار
  • محمدرضا تمنایی فر* صفحات 51-60

    ناباروری به عنوان یک مشکل مهم فردی واجتماعی با مشکلات روانشناختی متعددی مثل افسردگی، اضطراب، درماندگی، نارضایتی از زندگی و عدم سازگاری زناشویی همراه می باشد. با توجه به اهمیت فردی، اجتماعی و فرهنگی باروری و ناباروری و شیوع روبه گسترش ناباروری و نقش عوامل روانشناختی، مطالعه جنبه های روانشناختی ناباروری اهمیت ویژه ای دارد. از اینرو، هدف پژوهش حاضر این بود که میزان سلامت روانی، سازگاری زناشویی و پاسخ های مقابله ای زنان نابارور درمقایسه با زنان بارور بررسی گردد. به این منظور65 زن نابارور و 65 زن بارور مطالعه و مقایسه شدند. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه سلامت عمومی (GHQ) مقیاس سازگاری زناشویی (DAS) و پرسشنامه پاسخ های مقابله ای (CRI) استفاده گردید.جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از شاخص های آمار توصیفی و استنباطی استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد بین سلامت روانی، سازگاری زناشویی و پاسخ های مقابله ای زنان نابارور و زنان بارور تفاوت معناداری وجود دارد. زنان نابارور در مقایسه با زنان بارور از سلامت روانی کمتر و سازگاری زناشویی کمتر برخوردارند.همچنین،زنان نابارور از پاسخ های مقابله ای هیجان مدار بیشتر استفاده می کنند. با توجه به نتایج حاصل از این پژوهش آشکار می گردد که ناباروری می تواند با پیامدهای روانشناختی خاصی همراه باشد. اگرچه، ناباروری می تواند به مشکلات روانشناختی خاصی منجر گردد، اما همین مشکلات می تواند زمینه ساز تشدید ناباروری شود. به همین دلیل مداخله های روانشناختی به عنوان مکمل درمان های پزشکی اهمیت دارند.

    کلیدواژگان: سازگاری زناشویی، شیوه های مقابله، باروری، ناباروری
  • غلامرضا رجبی*، مریم ابراهیمی نوبندگانی، رضا خجسته مهر صفحات 61-74

    پژوهش حاضر به منظور مقایسه و رتبه بندی ترجیحات همسرگزینی بین گروهی از دانشجویان دختر و پسر و دانشجویان کرد، عرب و بختیاری دانشگاه شهید چمران زبان اجرا شده است. برای انتخاب دانشجویان، از بین کلیه دانشکده های دانشگاه شهید چمران، 6 دانشکده (ادبیات و علوم انسانی، اقتصاد و علوم اجتماعی، الهیات، مهندسی، علوم و کشاورزی) و از بین کلیه دانشجویان این 6 دانشکده 600 دانشجو (در هر دانشکده 100 دانشجو) با توجه به نسبت تعداد دختران و پسران، به صورت تصادفی طبقه ای انتخاب شدند و به پرسشنامه ترجیحات همسرگزینی پاسخ دادند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون های غیرپارامتریک فریدمن نشان داد که بین میانگین ترجیحات همسرگزینی دانشجویان تفاوت معناداری وجود دارد بدین صورت که بالاترین میانگین ها متعلق به عامل ویژگی های رفتاری، مذهبی و مهارت های اجتماعی و کمترین مربوط به عامل مهارت های خانه داری می باشد، همچنین، بین ترجیحات همسرگزینی دختران (ویژگی های رفتاری، وضعیت اجتماعی-اقتصادی و ویژگی های مذهبی) و پسران (ویژگی های ظاهری و مهارت های خانه داری)و بین ترجیحات همسرگزینی قومیت های بختیاری (مهارت های خانه داری)، کرد (در ویژگی های ظاهری) و عرب زبان (خواستار بچه و مذهبی بودن) تفاوت معنی داری دیده شد.

    کلیدواژگان: انتخاب همسر، ترجیحات همسرگزینی، قومیت
|
  • M.B. Kajbaf, H.R. Oraizi, Sh. Amiri, R. Kahnooji* Pages 1-8

    This study is designed to investigate the effect of cognitive- behavioral family therapy on reduction of children's behavioral problems in divorcing families. 24 couples were randomly selected from among the couples who were refferd to behzisti office for counseling ,were assigned randomly in 2 groups control group and experimental group. The children 2 groups were evaluated by pre and post test view child symptom inventory and then children's behavioral problems was measured. experimental group were received 8 session of the cognitive- behavioral family therapy (each sessions 90 minute). The results showed significant effect of cognitive-behavioral family therapy on reduction of children's behavioral problems .

    Keywords: cognitive- behavioral family therapy, children, 's behavioral problems, divorcing families
  • T. Falah, F. Sohrabi*, A. Zadehmohamadi Pages 9-16

    The present study compared the effectiveness of music therapy with directed image and cognitive strategies on reducing anxiety in high school students. Listen Read phonetically Dictionary-View detailed dictionary. In this study, it was hypothesized that music therapy with directed image is more effective than cognitive strategies approach.
    In order to test the research hypothesis, from all high schools in Yazd province, one high school was selected to study and 150 high school students were selected randomly. Subjects completed the test of Zhang anxiety questionnaire, 45 students who scored high on this test were selected as sample of study and were divided in two experimental and one control groups. The first experimental group received the music therapy with directed image and a second experimental group, received the cognitive strategies, and the control group did not receive any program. Treatment interventions carried out for two sessions per week a total of eight sessions. Three groups responded to Zhang anxiety test before and after the intervention. Statistical methods of descriptive statistics and factor analysis of variance and Scheffe test were used.
    The results of the study indicated that both music therapy with directed image and cognitive strategies were effective at 0/95 level of confidence on reducing anxiety levels.

    Keywords: music therapy with directed image, cognitive strategies, anxiety, high school students
  • M. A. Sharafi*, M. Mahmood Aliloo, T. Hashemi Nosratabad Pages 17-30

    The purpose of this study was comparing the clinical personality patterns and severe personality disorders in patients with HIV infection and normal individuals. The sample was consisted of 100 subjects (50 patients with HIV infection, 50 normal individuals) that were selected through available population. Subjects completed the Millon Clinical Multiaxial Inventory II (MCMI-II) and researcher-made questionnaire number 1 (pertaining to patients that affected to HIV infection due to implicated syring) and researcher-made questionnaire number 2 (pertaining to patients that have been infected to HIV infection due to unprotective sexual relationships). The MANOVA results indicated that there are meaningful differences in some clinical personality patterns (such as schizoid, avoidant, antisocial, aggressive, obsessive, passive- aggressive and self-defianting) and severe personality disorders (such as schizotypal and borderline) between research groups. Furthermore, the patients with HIV infection reported high rate of high- risk behaviors, background in prison, history of alcohol using and the cup history. On the base of findings of current research can concluded that certain personality patterns, particularly antisocial and borderline patterns increase vulnerability to HIV infection. Also the precise assessment of the personality disorders is essential to more effective prevention and treatment of patients with HIV infection.

    Keywords: HIV infection, Personality Patterns, Severe personality disorders
  • T. Golestani Bakht* Pages 31-40
    Introduction

    The aim of this experimental study is to determine the effects of inescapable shock exposures on subsequent escape-avoidance conditioning learning by goldfish (Carassius Auratus). Learned helplessness is a psychological condition in which a human being or an animal has learned to believe that it is helpless in a particular situation, even when it has the power to change its unpleasant or even harmful circumstance. Learned helplessness theory is the view that clinical depression and related mental illness result from a perceived absence of control over the outcome of a situation (Seligman, 1975).

    Method

    The goldfishes (N=50) with the length of about 5-6 cm each, were randomly assigned into two groups (experimental and control, n=25 in each group), and the experiment environment was an aquatic shuttle box measuring 70×40×30 cm which was designed by researcher. The gathered data were analyzed using the independent t-test.

    Results

    There were significant differences between 2 groups considering 6 Learned helplessness indicators, mean number of voidance response (P <0/0001, t=9/54, df=48), mean number of trial to first avoidance response (P<0/0001, t=5/8, df=48), mean of escape time: (P<0/0001, t=12/70, df=48), mean number of escape response (P<0/0001, t=3/61, df=48), mean number of failure to escape from shock, (P<0/0001, t=14/6, df=48) and mean time of failure to escape from shock(P<0/0001, t=14/45, df=48).

    Conclusion

    Based on the results of this experimental research, gold fish the same as other animals, shows learned helplessness, and prior shocks affects on escape-avoidance conditioning learning of gold fish.

    Keywords: Escape-avoidance Conditioning, Electrical Shock, Learned Helplessness, Gold fish
  • M.R. Naeinian*, M.R. Shaeiri, M. Sharif, M. Hadian Pages 41-50

    The objective of this study was to investigate reliability and validity of a brief self-report scale (GAD-7) developed to identify probable cases of generalized anxiety disorder. The GAD-7 is a 7-item self-report questionnaire developed by Spitrzer in 2006, for screening for GAD and assessing its severity in clinical practice and research. 199 students selected from Shahed University for the study as non clinical group and 24 patients suffered from generalized anxiety disorder, selected from a psychiatric clinic in Tehran. Research tools employed in the study were Brief Measure for Assessing Generalized Anxiety Disorder (GAD-7), State-Trait anxiety inventory (STAI), Short-Form General Health Survey (SF-36) and anxiety subscale of Symptom Checklist (SCL- 90). The coefficient Alpha obtained for the total scale, and coefficient Alpha obtained for each part of the scale, and also the test–retest correlation obtained indicated a suitable reliability for the scale. Correlations calculated among GAD-7 and other instruments used in this study, suggested acceptable validity for the scale. Factorial analysis for the scale also showed one factor loading. And the scale was able to differentiate between clinical and non clinical group.

    Keywords: Brief Measure for Assessing GeneralizedAnxiety Disorder (GAD-7), Generalized Anxiety Disorder (GAD), reliability, validity
  • M.R. Tamannai Far* Pages 51-60

    Infertility is a personal and social problem accompanied psychological problems such as depression, anxiety, dissatisfaction, hoplessness, etc. The aim of this study is to compare mental health, marital adjust-ment and coping responses among fertile-infertile women. 65 infertile and 65 fertile women were selected and studied. The used instru-ments were General Health Questionair (GHQ), Marital Adjustment Questionair (DAS) and Coping Responses Inventory (CRI). Comparing the results of two groups showed significant differences in mental health, marital adjustment and coping responses.

    Keywords: Mental health, Marital adjustment, Coping responses, Infertile
  • Gh.R. Rajab*, M. Ebrahimi, R. Khojastemehr Pages 61-74

    The purpose of this study comparison of and ranking mate-selection preferences among female and male students, and three ethnic groups (Kord, Bakhtiyari, and Arabian language). 600 students (in 6 colleges) were selected using randomized stratified sampling, and completed the Mate-Selection Preferences Inventory. To assess of the validity of this measure principle components analysis (varimax rotation) and non-parametric statistics were used. In this study using the PC (varimax rotation), nine factors were extracted (behavioral characteristic, appearance characteristic, et al). Also Friedman test showed that there are significant differences among mate-selection preferences. In addition, the results indicated, significant differences among male (appearance and houscooking) and female (appearance characteristics, social skills, social-economic status, and religious characteristics) students, and ethnic groups in mate-selection preferences.

    Keywords: mate selection, mate selection preferences, ethnic groups