فهرست مطالب

فصلنامه پژوهش نامه زنان
پیاپی 2 (پاییز و زمستان 1389)

  • تاریخ انتشار: 1389/09/14
  • تعداد عناوین: 7
|
  • غلامرضا تبریزی، سحر تبریزی، مرضیه وطن خواه صفحات 1-9
    زمینه و هدف
    ناباروری و نگرش به آن، زندگی زوجین را با انواع آشفتگی های هیجانی مواجه می سازد. پژوهشگران بروز رفتارهای تکانشی، افسردگی، احساس درماندگی، اضطراب، تشویش و باورهای منفی نسبت به خود را در مورد افراد نابارور گزارش نموده اند. هدف از پژوهش حاضر، بررسی تاثیرناباروری و نقش آن در بروز اختلالات جنسی و همسرآزاری در مورد زنان نابارور متاهل شهر مشهد است. این پژوهش به روش توصیفی و از نوع علی مقایسه ای انجام شده است: از میان مراجعه کنندگان به کلینیک پزشکان متخصص زنان در ماه های اردیبهشت و خرداد سال 1388، تعداد 200 نفر زن (100 نفر بارور و100 نفر نابارور) به شیوه تصادفی ساده انتخاب و پس از رعایت ملاحظات اخلاقی، پرسشنامه خشونت خانوادگی و رضایتمندی جنسی بر روی آنان اجرا شد. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 16 و با توجه به ماهیت سازه مورد نظر از طریق روش های آماری t، ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل واریانس دو عاملی تجزیه و تحلیل شد. یافته ها بیانگر آن است که خشونت روانی، فیزیکی و اقتصادی بر روی زنان نابارور بیشتر از زنان بارور است. همچنین بین هیچ کدام از انواع همسرآزاری مردان در مورد همسرانشان، و اختلالات جنسی زنان نابارور و نیز بین وضعیت باروری و میزان تحصیلات زنان رابطه تعاملی معناداری وجود ندارد. نتیجه اینکه ناباروری زنان می تواند موجب بروز انواع اختلالات جنسی آنان شود، که این عامل موجب می شود در معرض انواع خشونت های روانی، فیزیکی و اقتصادی از سوی همسرانشان قرار گیرند.
    کلیدواژگان: ناباروری، همسرآزاری، اختلالات جنسی
  • مریم حقایق، مجتبی خوارزمی صفحات 11-37
    امروزه زنان معمار با آنکه بخش کثیری از جامعه معماری ایران را تشکیل می دهند، اما در حوزه های پژوهشی، آموزشی، اجرایی و حرفه ای، اقتدار لازم را ندارند و سهم شایسته ای در عرصه های مدیریتی به دست نیاورده اند. مدیران و کارفرمایان به علل مختلف از جمله داشتن مسئولیت های خانوادگی بیشتر، قدرت بدنی کمتر و اعتقاد به ناتوانی در نظارت و سرپرستی، زنان را برای حضور در کارگاه ها و امور اجرایی نامناسب می دانند و در شرایط یکسان، جنسیت مرد را برای این گونه امور ترجیح می دهند که این مسئله زنان را به سمت فعالیت های دفتری محدود می نمایند. در این نوشتار، ضمن مطالعاتی در باب وضعیت کنونی زنان معمار در ایران و جهان، موانع پیش روی آنان در شرایط گوناگون را شناسایی و با کشف این موانع، راهکار های مناسبی بر حسب شرایط و امکانات بالقوه و بالفعل برای توسعه این فرایند انتخاب می شود.
    محدودیت ها و موانع ایجاد شده بر سر راه فعالیت های آنان جمع بندی و در سه بخش اصلی بررسی و درباره بحث می شود: 1. فردی، 2. سازمانی و 3. موانع اجتماعی.
    کلیدواژگان: زن، معماری، مدیریت، موانع، راهکار
  • ژاسنت صلیبی صفحات 39-64
    یکی از پایه های مهم توسعه پایدار، تربیت نیروی انسانی کارآمد است که برای کشورهای در حال توسعه ای چون ایران، ضرورتی حیاتی به شمار می رود. زنان به عنوان نیمی از نیروی انسانی، یکی از مهم ترین منابع برای تحقق اهداف توسعه محسوب می شوند. از آنجا که توازن امکانات و توزیع متعادل فرصت های موجود از جمله توزیع برابر فرصت های آموزشی به جهت نقش تعیین کننده آن در توسعه انسانی، اهمیت فراوانی دارد، در این مقاله سعی شده است در تبیین مسئله زنان و دسترسی به آموزش عالی و پیامدهای آنان در کشورهای درحال توسعه ای نظیر ایران، روند رو به رشد کمی و کیفی این پدیده بررسی و معلوم شود پیامدهای افزایش حضور زنان در آموزش عالی بدون انطباق با نیازهای لحاظ نشده در برنامه ریزی اقتصادی و فرهنگی توسعه کشور نه تنها نمی تواند فرصتی سازنده تلقی شود بلکه زنان تحصیل کرده را با دشواری های بسیاری در حوزه زندگی شخصی، اجتماعی و اقتصادی رو به رو می سازد.
    کلیدواژگان: توسعه پایدار، تعلیم و تربیت، توسعه منابع انسانی، آموزش عالی، سهمیه بندی جنسیتی
  • پوراندخت فاضلیان صفحات 65-86
    در این پژوهش، پس از واکاوی ادبیات تجربی و نظری پیرامون موضوع، سعی شده است با رویکرد نوینی به پدیده حجاب توجه شود؛ بر همین اساس، بر خلاف تحقیقات پیشین که در آنها، حجاب یا پوشش اسلامی و امنیت به طور منفک بررسی شده بود، در این پژوهش، رابطه بین حجاب و امنیت اجتماعی در بین زنان بررسی شده است.
    از آنجا که حجاب زنان یکی از ارکان اصلی نظام ارزشی جامعه ما قلمداد می شود، نوع آن در بین زنان می تواند اهداف مهمی را در جامعه دامن زند پوشش غیر اسلامی زنان، خود، می تواند زمینه ساز برخی هنجارشکنی ها و فرصت مناسبی برای تهدیدگران اجتماعی باشد، و به همین دلیل انجام چنین پژوهشی ضرورت پیدا می کند. این پژوهش در بین 1000 نفر از زنان تهران با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ایچند مرحله ای در اماکن عمومی شهر تهران اجرا و اطلاعات از طریق پرسشنامه و مصاحبه شفاهی گردآوری شده است. یافته های حاصل از این پژوهش با کاربرد آماره هایی چون Eta، ضریب توافقی پیرسون(Contingency Coefficient) و F تحلیل شده است و نشان می دهد که بین نوع حجاب زنان و میزان امنیت اجتماعی آنها، و نوع تهدیدات وارده به آنها و احساس امنیت فردی آنها، رابطه معنی داری به لحاظ آماری وجود دارد. همچنین نتایج به دست آمده از اجرای رگرسیون تصنعی، بیانگر آن است که مقدار واریانس تبیین شده متغیر امنیت اجتماعی با نوع پوشش 22/0 است.
    کلیدواژگان: حجاب (اسلامی و غیر اسلامی)، امنیت اجتماعی، امنیت فردی، امنیت سیاسی، امنیت فرهنگی، امنیت اجتماعی، فردی
  • نسیم مجیدی قهرودی، فاطمه آذری * صفحات 87-109

    ویژگی های منحصر به فرد فناوری های نوین ارتباطی از جمله اینترنت باعث ایجاد کارکردهای متفاوتی در حوزه های مختلف زندگی شده است. هدف از مطالعه حاضر، بررسی نقش اینترنت به عنوان یک رسانه نوین ارتباطی در ارتقای جایگاه زنان است که به روش پیمایشی انجام شده است. اطلاعات لازم از طریق پرسشنامه جمع آوری شده و در این پژوهش، اینترنت به عنوان متغیر مستقل و مولفه های: «حس استقلال و اعتماد به نفس زنان»، «انعکاس رویدادهای زندگی»، «تعاملات زنان»، «کاهش انزوای اجتماعی»، «مشارکت اجتماعی»، «تغییر باورها و اندیشه های سنتی زنان»، «آگاهی زنان از حقوق اجتماعی خود»، «افزایش سطح آگاهی»، «ایجاد فضای عمومی»، «تحرک اجتماعی» و «عضویت زنان در جامعه اطلاعاتی» جهت سنجش ارتقای جایگاه زنان، به عنوان متغیرهای وابسته بررسی شده است. تجزیه و تحلیل داده ها با نرم افزار SPSS انجام شده است. نتیجه کلی تحقیق نشان می دهد که اینترنت امکان حضور زنان را بدون محدودیت زمانی و مکانی فراهم می کند و باعث می شود حس استقلال و اعتماد به نفس آنان بالا برود. زنان با حضور در فضای مجازی، جنبه های شخصی و رویدادهای زندگی خود را منعکس می کنند و این باعث کاهش انزوای اجتماعی و تعاملات زنان با عقاید مشابه هم می شود. زنان با حضور در اینترنت، سطح دانش و آگاهی خود را بالا می برند و خود را عضوی از جامعه اطلاعاتی می دانند. آنان با استفاده از فرصت هایی که اینترنت برایشان فراهم می کند و با ایجاد تحرک اجتماعی، و تغییر عقاید و اندیشه های سنتی می توانند حضور و مشارکت خود را در جامعه افزایش دهند و در نتیجه نقش و جایگاه واقعی خود را در جامعه تثبیت کنند.

    کلیدواژگان: اینترنت، فضای مجازی، جایگاه زنان، مشارکت اجتماعی، تعامل زنان
  • عزت ملا ابراهیمی، مسعود بهرامیان*، عیسی زارع درنیایی صفحات 111-125

    بر پایه متون تاریخی، در تمدن ها وادیان پیشین جهان، به ویژه درسلسله های مختلف ایران باستان، در دوره ماد، هخامنشی، اشکانی و ساسانی، حجاب در میان زنان معمول بوده است؛ و این حقیقت روشن می شود که با ورود اسلام به ایران حجاب وارد ایران نشده است؛ بلکه بانوان ایرانی ازدوران باستان حجاب داشته اند و حجاب آنان با توجه به شرایط اقلیمی، اجتماعی، کار و پیشه، سبک و اسلوب خاصی داشت؛ آنچه بر صحت این ادعا گواهی دارد، نوع پوشش آنها است که می توان آن را در دوران باستان از روی کتیبه های به جا مانده در مکان های باستانی (نقش رستم، تخت جمشید، نقش رجب و...)، ظروف، تندیس ها و مجسمه های محافظت شده در موزه ها، و در دوران بعد از اسلام از طریق منابع وکتب معتبر مانند شاهنامه فردوسی که آیینه تمام نمای فرهنگ ایران زمین است مشاهده کرد.

    کلیدواژگان: حجاب باستان، پوشش، ماد، هخامنشی، اشکانی، ساسانی
  • سید حبیب الله میر غفوری، میثم شفیعی رود پشتی صفحات 127-148
    در عصر حاضر اینترنت به عنوان ابزار ارتباطی نوین، زندگی بشر را متحول کرده است و در کشورهای مختلف، با توجه به خصوصیاتی همچون سطح توسعه یافتگی، فرهنگ و... استفاده های متفاوتی از آن می شود. با توجه به اهمیت چگونگی استفاده از اینترنت، در این مقاله سعی شده است علاوه بر بررسی مفروضات شکاف جنسیتی موجود در کاربری اینترنت، میزان استفاده دانشجویان دختر و پسر از اینترنت در شش زمینه علمی، اطلاع رسانی، برقراری ارتباطات، امور روزمره و اداری، سرگرمی و هنری بررسی شود. بدین منظور، با طراحی پرسشنامه، اطلاعات لازم از دانشجویان (دانشجویان دختر و پسر دانشگاه یزد) جمع آوری و سپس تحلیل شد. نتایج حاکی از آن است که دانشجویان دختر دانشگاه یزد، به طور متوسط بین 2 تا 5 ساعت در ماه از اینترنت استفاده می کنند؛ در حالی که این عدد برای پسران بیش از 15 ساعت در ماه است. بیشترین استفاده دختران از اینترنت در زمینه های اطلاع رسانی، برقراری ارتباطات، سرگرمی و تفریحات و هنری و بیشترین استفاده پسران، در زمینه های علمی آموزشی، اطلاع رسانی، برقراری ارتباطات و هنری است. در انتهای مقاله، کاربری اینترنت به تفکیک جنسیت با استفاده از تکنیک TOPSIS رتبه بندی شد؛ که نتایج حاکی از آن است که هر دو گروه دختران و پسران، به موارد اطلاع رسانی و هنری بیش از سایر مولفه ها توجه می کنند. در پایان جهت بهبود وضعیت کاربری اینترنت در جامعه دانشجویان پیشنهادهایی ارائه شده است.
    کلیدواژگان: شکاف جنسیتی، دانشجو، کاربری اینترنت، آزمون های پارامتریک و تکنیک TOPSIS
|
  • Gholamreza Tabrizi, Sahar Tabrizi, Marziyeh Vatankhah Pages 1-9
    Different attitudes towards infertility cause different kinds of emotional disorders. In different cases researchers reported impulsive behavior، depression، inability، anxiety، phobia and negative beliefs in infertile women. The present research deals with the effects of infertility and its impression on sexual disorders and wife abuse of unproductive married women of Mashhad. A descriptive and comparative-scientific method of research was used for this study. In May and June of 2009، 200 females (100 fertile and 100 infertile) were randomly chosen from the clients of the medical clinics of obstetricians. Through achieving their consent، they were asked to fill a questionnaire of violence in families، disorders and sexual satisfaction. The data were analyzed using SPSS. Also، t، Pearson’s correlation coefficient and variance were calculated and analyzed. Findings showed that infertile women receive more mental، physical and economic violence than fertile ones، whereas there is no meaningful correlation between any kinds of wife abuse with sexual disorders of infertile women. Also، there is no meaningful correlation between the fertility of women and their educational ranks. Infertility of women can cause different kinds of sexual disorders which expose them to mental، physical and economic violence by their husbands.
    Keywords: infertility, wife abuse, sexual disorders, sexual violence, marriage satisfaction
  • Maryam Haghayegh, Mojtaba Kharazmi Pages 11-37
    Though nowadays women architects comprise a great part of the architectural community، they are not good in the areas of research، educational، administrative and professional authority and they are not worthy enough in contribution to the field of management. Managers and employers for many reasons such as family responsibilities، less physical strength and belief in the inability of monitoring and supervising، consider women as inappropriate to attend workshops and executive matters and in the same conditions، they prefer males for such matters. So it leads women to work just in office. In this context، through studies on the current situation of women in Iran and the world، the different obstacles women face are investigated and some solutions are introduced. The limitations and obstacles women face are collected and have been discussed in three main parts: personal barriers، institutional barriers and social barriers.
    Keywords: woman, architecture, Management, barriers, courses of action
  • Jacetne Salibi Pages 39-64
    This article deals with the consequences of the growth rate of females entering the higher education in Iran over the last decade that affects social and economical planning for developmental trends in future. Therefore analysis of findings indicates inequalities in rate of male and females'' graduation and their incorporation in work place is not according to the need of professional human resources. This phenomenon affects the roles of females in family، their status in decision making، relationships with their husbands and the education of children.
    Keywords: constant development, education, development of human sources, higher education, gender, rationing
  • Pourandokht Fazelian Pages 65-86
    Considering the theoretical and empirical literature، the present study tries to take a different view to the topic of veil. Against the previous researches that have separated veil and social security، the present study goes through the relation of veil and social security among women. Since women''s veil is one of the main elements of our value system، its different forms can result in some consequences. The anti-Islamic coverings can prepare the ground for some norm breaking and a good chance to social threats. So such studies are of great importance. The samples of the study were 1000 women of Tehran that were chosen through cluster sampling from the public places. The information was gathered through questionnaire and interview. The findings were analyzed through statistical procedures such as Pearson Contingency Coefficient and F. They show that there is a significant relation between the form of veil and the level of social security، the kind of the threats they faced and the feeling of having social security. Also، the results from the virtual regression show that the variance of the social security based on the form of veil was 0. 22.
    Keywords: veil (Islamic, non Islamic), social security, individual security, political security, cultural security, social, individual security
  • Nassim Majidi Ghahroodi, Fatemeh Azari Pages 87-109

    The unique features of new technologies in communication including internet have led to different functions in various areas of life. The current research intends to study how internet as a new communication medium contributes to women''s social status. It was carried out through the survey method. The data were gathered using a questionnaire. Here، internet was used as an independent variable and variables such as “women’s self confidence and independence «،» reflection of life developments «، and “interactions between women»، were used as dependent variables to measure women''s promotion in the society. SPSS was used for data analysis. Findings showed that internet helps people attend anywhere any time، if needed. It increases independence and self confidence. Attending the virtual environment، women reflect their personal aspects of lives. It leads to reduction of social separation and women''s interactions with the same ideas. Through internet، women can increase their knowledge as members of information community. Using opportunities provided by internet and through social participation، changing believes and traditional thoughts، they can increase their social participation and consequently stabilize their status in the society.

    Keywords: internet, virtual environment, women's status, social participation, women's interaction
  • Ezat Molla Ebrahimi, Masoud Bahramian, Isa Zare Darnayaei Pages 111-125

    Based on historical documents and texts the former civilizations of different dynasties of the world، especially the dynasties of Medians، Achaemenid، Parthian and Sassanid in ancient Iran، veil was common among women. The fact is clear that veil didn’t enter Iran by the arrival of Islam. In fact Iranian women had veil from the ancient period. Considering the climatic factor as wall as the social، professional and some other factors، their veil had a particular style. All this documents and texts show women’s style of having veil which can be seen، in ancient period، by the help of the remaining historical inscriptions and protected sculptures and statues in museum، and in post- Islamic periods through authentic sources such as Ferdowsi''s Shahnameh which are reflections of the Iranian culture.

    Keywords: Ancient veil, cover, Medians, Achaemenid, Parthian, Sassanid
  • Seyyed Habibollah Mirghafoori, Maysam Shafiee Roodposhti Pages 127-148
    In recent years، internet as a new communication tool has transformed human life. Based on factors such as level of development، culture، etc، each country makes a different use of it. Considering the importance of how to use the internet، this article tries to identify the extent and type of internet use and gender gap among the male and female students of Yazd University. Therefore first we classified fields of internet use into 6 categories of science، information، communications، official services، fun and art. Then we designed a questionnaire and gave it to a sample of students of Yazd University in order to collect the necessary data. Finally data was analyzed using statistical parametric tests. Outcomes show that female students of Yazd University use internet averagely 2 to 5 hours in month but male students of Yazd University use internet more than 15 hours in month. The fields of internet use among females are information، communication، fun and art، but internet use among males includes science، communication، information and art. Also at the end، using the Internet according to gender، the samples were ranked using TOPSIS technique. In order to improve the status of internet use (extent and type of use) in students some suggestions are presented.
    Keywords: gender gap, student, internet use, Parametric Tests, TOPSIS Technique