فهرست مطالب

فصلنامه پژوهش نامه زنان
سال نهم شماره 3 (پیاپی 25، پاییز 1397)

  • تاریخ انتشار: 1397/09/03
  • تعداد عناوین: 6
|
  • زهرا حیاتی *، مژگان مسعودی صفحات 1-23
    ساختارگرایان تقابل‏های دوگانه را از مفاهیم بنیادین این رویکرد دانسته‏اند و در مطالعات ادبی براین باورند که یکی از سازه‏های متن، تقابل‏های دوگانه است که معنای پنهان آن را شکل می‏دهد. این تقابل‏ها در متون مختلف به شکل‏های متفاوتی بروز پیدا می‏کنند و می‏توان با تحلیل نوع و شیوه به کارگیری آن‏ها، به معنای پنهان متن دست یافت. مبنای تعیین تقابل‏ها، سه سطح اصلی روایت است: الف-رویدادها و پیرنگ؛ ب-شخصیت و شخصیت‏پردازی؛ ج-نماد و نمادپردازی. از تحلیل تقابل‏‎هایی که در پس نگاه جنسیتی متن وجود دارد، این نتیجه برمی‏آید که در رمان خاله‏بازی، تقابل‏های مرتبط با مفاهیم جنسیتی به‏نحوی بازتولید می‏شوند که دو سوی آن‏ها در نقطه‏ای به تعادل می‏رسند و به تعبیر دیگر، نویسنده در انتخاب و ترجیح بین دوسوی تقابل‏ها، جانب میانه‏ای را نگاه می‏دارد؛ چنانکه درباره زن نازا و زن بارور، زنی که با ذهن فرهیخته خود قدرت تربیت و پرورش دارد، برگزیده می‏شود. در این مقاله تقابل‎هایی که نشان‏دهنده نگاه جنسیتی رمان خاله‏بازی است و می‏تواند در مطالعات جامعه‏شناختی و به‏ویژه مطالعات زنان مورد استفاده قرارگیرد، استخراج شده و مورد تحلیل قرار گرفته است.
    کلیدواژگان: نقد جنسیتی، تحلیل تقابل‏ها، خاله‏بازی، بلقیس سلیمانی
  • شکوه سادات حسینی * صفحات 25-48
    تحلیل بازتولید پدیده «مهاجرت» در ادبیات زنان، تصویرگر کشاکش انتخاب میان خود و دیگری است. دیگری ای که گستره آن فرزند، خانواده، هویت، سرزمین، تاریخ و جامعه است. محرک این نزاع -خود و دیگری- جنگ، غربت و آوارگی است، پدیده هایی که هر یک با گستره وسیعی از بایدها و نبایدهای تاریخی و هویتی، افراد را ملزم به انتخاب می نماید. این پژوهش به دنبال خوانشی فمینیستی از «تجربه» یک نویسنده زن از «مهاجرت» است. تجربه ای که در روایتی دراماتیک می تواند فضای ذهنی و بعضا تصاویر فانتزی تخیل نویسنده را افزون بر واقعیت های محض خبری و رسانه ای، در معرض ذهن و وجدان مخاطب قرار دهد. پژوهش حاضر به واکاوی «مهاجرت» و شناسایی چالش مهاجران با مسئله مهاجرت می پردازد. این موضوع بر مبنای رمان لیله الملیار (1967) ، نوشته غادهالسمان، یکی از زنان رمان نویس مشهور عرب پی گیری شده است. شناسایی تحول مفهومی در هویت مهاجران در این نوشتار با رویکردی «فمینیستی» و با روش توصیفی– تحلیلی انجام پذیرفته است. مقاله روشن نموده که به رغم همه جانبه نگری نویسنده نسبت به پدیده مهاجرت و مسئله مهاجران، نگاه مردسالارانه و تفسیرهای جنسیتی از کنش شخصیت ها در شخصیت پردازی و پیشبرد رویدادها کاملا مشهود است.
    کلیدواژگان: رمان زنان، لیله الملیار، غادهالسمان، مهاجرت، نقد فمینیستی
  • بهناز قاضی مرادی * صفحات 49-62
    این پژوهش با بررسی کتاب تادیب النسوان به مطالعه و بازخوانی مفهوم جنسیت به مثابه یک برساخت اجتماعی می پردازد تا نشان دهد چگونه مرزهای تن و حدود و ثغور آن با مکانیزم های زبانی تعریف و سپس سرکوب می شود آنجا که تن به واسطه ی زبان به فهم درمی آید به ساخت اجتماعی و فرهنگی تبدیل می شود؛ ساختی که راهی برای فهم آن پدیده ی مادی و زیست شناختی بدن باقی نمی گذارد. بدن زن در کتاب تادیب النسوان بدنی ذاتا مزاحم، غیرطبیعی و ضداجتماعی است. بروز و نمایش همین بدن مزاحم است که شاهزاده ی قاجاری را وامی دارد تا در تصحیح آن کتابی مرقوم کند. نصیحت نامه ی او شمای کلی از نظام گفتمانی مردسالارانه در ایران را به نمایش می گذارد که جنسیت را مشخصه ی محدود کننده و طبیعی زنان در نظر می گیرد. سوژه ی مردانه در این کتاب با آلوده انگاری و بیگانه سازی نمادین بدن زن "خود" را تطهیر می کند تا مرز روشنی بین خود و آن "دیگری" که هم غریبه و هم به اندازه ی کافی آشنا است ترسیم کند.
    کلیدواژگان: جنسیت، جنس، سکسوالیته، بدن، بدنمندی، تادیب النسوان، قاجار
  • مریم کهنسال * صفحات 63-76
    یکی از راه های بررسی شرایط زنان به لحاظ روابط اجتماعی و خانوادگی تحلیل چگونگی بازنمایی زنان در آثار داستانی و روایتی است. این پژوهش به موضوع روابط زناشویی و عاطفی زنان و مردان با رویکرد تحلیل سن زنان و مردان پرداخته است. برای این کار با تکیه بر آثار برجسته در ادبیات فارسی به ویژه آثاری که در بافت جامعه با ذهن و زبان مردم مانوس اند و بر اندیشه ی جمعی مردم تاثیر داشته اند ،موضوع مورد نظر بررسی شد. پرسش اصلی آن است که با تکیه بر آثار داستانی کلاسیک که در اذهان مردم جایگاهی آشنا دارند، رویکرد جامعه به مولفه ی سن زنان در روابط عاطفی چگونه است؟؛ چراکه بازتاب دیدگاه های اجتماعی مردم را می توان در ادبیات کلاسیک و روایتی یافت و البته مقوله ی سن زنان از مواردی است که با کلیشه های جنسیتی در بستر فرهنگی ما همراه است. در هیچ یک از آثار بررسی شده به جز مواردی که نویسنده سعی در بیان خیانت یا هوسرانی زنان دارد موردی که زنانی دیرسال تر از مردان در رابطه یعاطفی یا ازدواج با مردانی کم سال تر از خود باشند دیده نشد؛ حال آن که عکس این موضوع به جد یا طنز در آثار بسیاری به چشم می خورد.
    کلیدواژگان: زنان، زنان دیرسال، ازدواج، سن زنان
  • الهام محمدی، هدا یاقوتی * صفحات 77-100
    این پژوهش با بررسی رمان های جزیره‏ی سرگردانی و ساربان سرگردان سیمین دانشور در پی تحلیل موقعیت اجتماعی و میزان خودآگاهی زن در جدال با ساختارهای سنتی و مدرن در جامعه معاصر ایران است. شاخص های مدرنیته و جدال دائمی زن در برخورد با این شاخص ها بررسی می گردد. با روش واسازی یا روایت مجدد داستان می توان پی برد که زنان داستان از چه میزان خودآگاهی و سوژه بودگی برخوردارند. مضمون اصلی دو کتاب؛ جریان گفت وگوی درونی است. اما بزرگترین کشاکشی که شخصیت اصلی (هستی) را به مبارزه برای پیدا کردن خود می خواند، تجربه های او در زندگی احساسی (دوراهی سلیم مراد) است. تحلیل داستان نشان می دهد که شخصیت اصلی داستان در فرایندی از تحول روحی‏ و فکری از سرگردانی به خودآگاهی؛ می رسد.
    کلیدواژگان: خودآگاهی، سوژه بودگی، ابژه بودگی، واسازی، جزیره سرگردانی، ساربان سرگردان
  • روزبه مرادی *، بهمن زندی، مریم سادات غیاثیان صفحات 101-129
    ادبیات بومی دارای ویژگی های خاصی است که درواقع خواسته ها و آرمان های مردم یک بوم را در کنار فرهنگ و آداب ورسومشان ترسیم می کند. نگارندگان در این مقاله به صورت تطبیقی به دنبال بررسی آن شرایط فرهنگی و اجتماعی و چگونگی انعکاس آن در آثار روانی پور و پیرزاد هستند. درواقع به دنبال آن هستیم تا از طریق تطبیق بازنمودهای فرهنگی و هنجارهای اجتماعی در آثار این دو، مسئله زیست بوم و جهان بینی های زنانه را تبیین نماییم. هر دو نویسنده در داستان هایشان موفق شده اند تا با تکیه بر روایتی بوم گرا در مسیری گام بردارند که در جهت کشف و آشکارگی هویت زنانه و آسیب پذیری و تنهایی آنان در یک جامعه مردسالار هست. علیرغم اینکه هر دو نویسنده از محیط جنوب برخاسته اند، اما روانی پور بهتر به بازنمایی بومی گرایی در آثارش پرداخته است درحالی که نگاه و رویکرد پیرزاد به محیط و زیست بوم خود به مثابه یک ناظر بی طرف است. بااین وجود هر دو نویسنده ضمن درک شرایط سخت جامعه مردسالارانه شان، تلاش کرده اند تا بر اساس مولفه هایی که ادبیات در اختیار آنان قرار می دهد، از عناصر حیاتی جامعه گذر کرده و به خلق مناسبت هایی دست بزنند که تنها از طریق زبان ادبی قادر به آفرینش آن هستند.
    کلیدواژگان: جامعه شناسی ادبیات، روایت شناسی، زیست بوم، جهان بینی زنانه، منیرو روانی پور، زویا پیرزاد
|
  • zahra hayati *, mojgan masoudi Pages 1-23
    In this article, there are contradictions that reflect the gender perspective of the novel "KhaleBazi" and which can be used in sociological studies, and in particular in women's studies are extracted and analyzed.
    Structuralists have considered the twofold contradictions as the fundamental concepts of this approach and they believe, in literary studies, that one of the structures of the text is the dual opposition that forms its hidden meaning. These conflicts appear in different texts in different ways and the hidden meaning of the text can be understood by analyzing the type and manner in which they are employed. The basis for determining contrasts is three main levels of narration:Events and narration; Character and personality; Symbol and symbolization.
    What we can understand from the result of analyzing the contradictions that exist behind the gender perspective of the text is that in this novel, the gender-related oppositions are reproduced in some way and the two sides of which reach the point of equilibrium. In other words, the writer keeps the middle side in choosing between two opposites. As for a barren woman and a fertile woman, a woman who has been educated and nurtured by her learned mind is selected.
    Keywords: Gender criticism, analysis of the oppositions, Khalebazi, BelgheisSoleimani
  • shokoh alsadat hosseini * Pages 25-48
    The reproduction analysis of the "immigration" as a phenomenon in the women's literature shows the struggle between "self" and the "other". The range of this "other" is child, family, identity, land, history and society. The cause of this conflict is war, roam and displacement. These phenomena, with a wide range of historical and identity abilities and desires require people to choose. The study seeks feminist reading of the "experience" of a female author of "immigration". This kind of experience in a dramatic narrative can put the imaginary space, and fantastic images of the author's imagination, exposed to the mind and conscience of the audience, in addition to News and Medias that report these realities. The paper is an attempt to analyze the immigrants' challenge and based on the novel “The Eve of Billion” (1967), by Ghada Al-Samsan, one of the Arab women novelist. Identification of conceptual evolution in the identity of immigrants has been done with a "feminist" approach and descriptive-analytical method. The article concludes that, in spite of the author's wide spreading point of view to the the immigrant’s problem, the patriarchal view and gender interpretation of personality's actions in the characterization and advancement of events is quite evident
    Keywords: Women’s novel, The Eve of Billion, Ghada Al-Samsan, Immigration, Feminist approach
  • behnaz ghazi moradi * Pages 49-62
  • Maryam Kohansal * Pages 63-76
    Undoubtedly, one way to study women’s situation in terms of social and familiar relationships is the analysis of how they have been represented in stories. This study intends to absorbs sexual relations between men and women approaching to their age. since this research is based on more prominent works in Persian literature specially the works people are familiar with and have impacts on their mind, I tried to analyze this subject. none of the works include the condition in which a older women are joined with younger men unless in stories trying to explain women’s treason and sensuality but on the contrary this situation is usual in many stories ironically or seriously.
    Keywords: Women, women of old age, marriage, women's age
  • elham mohammadi, hoda yaghouti * Pages 77-100
    This study is an analysis on SiminDaneshvar's novels, Wandering Island and Wandering Camel Rider. It tries to show women social position and subjectivity in contemporary society of Iran. We study on modernity indexes and constantly conflict of women with these indexes, modern structures and traditional structures. By deconstruction method and repeated narration of story is possible to find the level of women subjectivity.this way she transferred from wandering to self –awareness and from objectivity to subjectivity. The main theme of two books is the internal conversation flow.But the biggest challenge for her (Hasti) to find her-self is related to her emotional life experiences (Dilemma of Moradand Salim).The analysis of the story shows that the main character of the story transferred from wandering to self –awarenessin the process of mental and intellectual development.
    Keywords: self-awareness, subjectivity, objectivity, deconstruction, Wandering Island, Wandering Camel Rider