فهرست مطالب

پژوهش های اطلاعاتی و جنایی - سال دوازدهم شماره 3 (پیاپی 47، پاییز 1396)

فصلنامه پژوهش های اطلاعاتی و جنایی
سال دوازدهم شماره 3 (پیاپی 47، پاییز 1396)

  • تاریخ انتشار: 1396/07/20
  • تعداد عناوین: 6
|
  • مجید مداح، هدی حاجی ملک احمدی صفحات 9-26
    جرم یک پدیده نامطلوب اجتماعی است که امنیت و آسایش مردم را از بین می برد و فضای نامطمئنی را در فعالیت های اجتماعی و اقتصادی به وجود می آورد. رشد جرم، رفاه اجتماعی را کاهش می دهد و هزینه هایی را بر دولت و مردم تحمیل می کند. دولت از طریق سیاست گذاری مناسب و انجام هزینه هایی در بخش های انتظامی و امنیتی کشور می تواند میزان ارتکاب جرائم در جامعه را کنترل کند. در این راستا، سالانه هزینه هایی از سوی دولت در بخش های مختلف از جمله امور انتظامی و امنیتی کشور برای مبارزه با جرم انجام می شود که لازم است عملکرد آن مورد تحلیل و ارزیابی قرار گیرد. هدف از ارائه این مقاله، بررسی اثر هزینه های دولت شامل هزینه های جاری و عمرانی بر نرخ ارتکاب جرم (قتل) با استفاده از روش تحلیل رگرسیون است. مدل تحقیق با استفاده از روش حداقل مربعات معمولی بر مبنای اطلاعات نمونه از جامعه اقتصاد ایران طی سال های 1350 تا 1391 تخمین زده می شود. نتایج حاصل از برآورد مدل ها نشان می دهند رابطه منفی و معنی داری بین نرخ جرم و هزینه های عمرانی و جاری دولت در دوره تحت بررسی وجود دارد؛ به نحوی که شوک مثبت هزینه های دولت، نرخ ارتکاب جرم را کاهش می دهد. در سال هایی که هزینه های دولت در بخش های انتظامی، امنیتی و زیر بنایی افزایش می یابد، نرخ ارتکاب جرم در سطح پایین تری قرار دارد. از دیگر عوامل موثر بر نرخ جرم، بیکاری و قیمت کالاها هستند که براساس نتایج تحقیق این عوامل، اثر مثبت و معنی داری بر ارتکاب جرم دارند. با توجه به اثر منفی هزینه های دولت بر نرخ جرم در ایران، به نظر می رسد تقویت بودجه جاری و عمرانی نهادهای انتظامی و امنیتی کشور، اثر بازدارندگی قوی در کاهش نرخ جرم دارد که لازم است در برنامه های توسعه کشور مورد توجه نظام سیاست گذاری قرار گیرد.
    کلیدواژگان: هزینه های دولت، بیکاری، شاخص قیمت کالاها، نرخ جرم، ایران
  • حسین سهلانی، رضا قیاسی، بهزاد هادی پور صفحات 27-50
    داده کاوی به عنوان یکی از کاراترین ابزارهای تحلیل داده و اطلاعات، مورد توجه بسیاری از محققان و پژوهشگران قرارگرفته است. کاربرد تکنیک ها و الگوریتم های مختلف این ابزار، در حوزه های مختلفی از جمله مدیریت، امور پلیسی، مشتری مداری و غیره شاهدی بر این مدعا است. در این تحقیق، علاوه بر جمع آوری و اعمال پیش پردازش های مختلف بر روی پایگاه داده جمع آوری شده از پرونده های موجود در پلیس فتا، ابزارهای داده کاوی در حوزه های مختلفی همچون شناسایی عوامل موثر قانونی در کشف، پیش بینی و پیشگیری از جرائم دیجیتالی مورد بررسی و استفاده قرار گرفت و یک چارچوب کاربردی بر این اساس ارائه شد که نتایج حاصله در شناسایی عوامل موثر قانونی در کشف جرائم مورد قبول خبرگان این امر بوده است و در پیش بینی کشف و عدم کشف جرائم نیز به دقت 89 درصد رسیده که این مورد نیز می تواند در فعالیت های مختلف پلیسی مورد استفاده واقع شود.
    کلیدواژگان: شواهد قانونی دیجیتال، کشف شواهد دیجیتالی، پیشگیری از جرائم، خوشه بندی جرائم، پیش بینی جرائم
  • علیرضا جزینی، یوسف دهقانی صفحات 51-70
    جامعه امروزی برای حل موثر مشکل توزیع مواد مخدر و ایجاد امنیت اجتماعی که حق مسلم هر انسانی است چشم امید به سوی پلیس دوخته است. تفکرات و استراتژی های پلیس نیز در حل معضل جرم و پیشگیری از وقوع آن با گذشت زمان، سیر تکاملی به خود گرفته است. هدف از این پژوهش، بررسی روش های پیشگیری از توزیع مواد مخدر در شمال غرب تهران است. برای انجام تحقیق، از روش تحقیق پیمایشی استفاده و از بین کارکنان سرکلانتری هشتم فاتب، 70 نفر به روش سرشماری انتخاب شدند. سپس با مطالعه پیشینه تحقیقات، مدل مفهومی ترسیم و درنهایت، ابزار تحقیق براساس مدل و نظریه های موجود به شکل محقق ساخته و طیف لیکرت پنج تایی تنظیم و پرسشنامه بین 30 نفر از کارکنان سرکلانتری هشتم فاتب توزیع و پس از رفع ایرادات اولیه و تایید روایی و پایایی آن، بر روی جامعه مورد مطالعه اجرا شد. نتایج نشان داد که فنون پیشگیری مبتنی بر افزایش تلاش و زحمت برای توزیع کنندگان، فنون پیشگیری مبتنی بر افزایش خطرهای قابل پیش بینی، فنون پیشگیری مبتنی بر افزایش هزینه برای توزیع کنندگان موادمخدر، فنون پیشگیری مبتنی بر کاهش منافع برای توزیع کنندگان موادمخدر و فنون پیشگیری مبتنی بر کاهش تحریک برای توزیع کنندگان بر کاهش توزیع موادمخدر موثر است و در واقع، تکنیک های پیشگیری از توزیع مواد مخدر بر کاهش توزیع مواد مخدر تاثیر دارند که لازم است براساس شاخص و روش های مطرح شده در تحقیق نسبت به کاهش توزیع مواد مخدر اقدام کرد.
    کلیدواژگان: پیشگیری، توزیع موادمخدر، افزایش هزینه، کاهش تحریک، کاهش منافع
  • محمدرضا رهبرپور، فرزانه سجادی هزاوه صفحات 71-88
    پیچیدگی های روز افزون ناشی از توسعه روابط اجتماعی، سبب بروز و رشد سریع جرائم از جمله قتل عمد در عصر حاضر شده است. هر ساله به علل و انگیزه های مختلف همچون مسائل مالی، اعتیاد، بیماری های روانی و غیره افراد زیادی مرتکب قتل عمد می شوند. از آنجا که ارتکاب قتل عمد به طور ملموسی امنیت جامعه را به مخاطره می اندازد و خسارت های مادی و معنوی فراوانی بر جای می-گذارد، تحقیق حاضر به مطالعه علل و انگیزه های موجود در قتل های عمد ارتکابی در شهر اراک اختصاص دارد. در راستای نیل به هدف اصلی پژوهش، مقاله حاضر به شیوه پیمایشی به بررسی عوامل مرتبط با علل قتل عمد پرداخته است. اطلاعات موردنیاز از طریق پرسشنامه در بین 64 نفر زندانی محکوم به قتل عمد که به شیوه نمونه گیری انتخاب شدند، گردآوری شده است که پس از جمع بندی اطلاعات موردنیاز، در برنامه نرم افزاری SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. در این تحقیق، 64 نفر زندانی مرتکب به قتل عمد در زندان اراک، حاضر به همکاری شده اند؛ از این تعداد، 28 مورد قتل خانوادگی، 16 مورد قتل ناشی از ضرب و شتم و 16 مورد قتل ناموسی بوده است و 4 نفر هم پاسخگو نبوده اند. از نظر جنسی، 9/96 درصد قاتلان مذکر و 1/3 درصد مونث بوده اند. شایع ترین رده سنی قاتلان بین 29 -20 بود. 1/44 درصد از قاتلان متاهل و از نظر سطح سواد در سطح پایینی قرار داشتند. روش های مختلف قتل و انگیزه های آن با عوامل فردی و اجتماعی ارتباط دارد. 7/85 درصد از مرتکبان اعتیاد داشته اند که از این درصد 4/70 درصد شیشه و روان گردان مصرف می کردند و شایع ترین قتل عمد نیز قتل های خانوادگی بیان شده است.
    کلیدواژگان: قتل عمد، عوامل جرم، اعتیاد، فقر، اراک
  • حیدر نظری، رضا عبدالرحمانی، فرزین فولادی صفحات 89-110
    این مقاله با هدف بررسی نقش مولفه های ارتباطی- حفاظتی پیشگیرانه در میزان رضایت مندی مردم از کلانتری های فاتب با تاکید بر ماموریت های حفاظت (ارشاد حفاظتی، توجیه حفاظتی، آگاه سازی حفاظتی، آموزش حفاظتی و نظارت و کنترل حفاظتی) انجام گرفته است. روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی از نوع پیمایش است. جامعه آماری تحقیق شامل کارکنان و مسئولان کلانتری های مستقر در شهر تهران بزرگ بوده که با استفاده از فرمول کوکران به تعداد 280 نفر به روش نمونه گیری خوشه ایو سپس طبقه ای متناسب انتخاب شدند. روش گردآوری اطلاعات میدانی و ابزار آن پرسشنامه محقق ساخته است. روایی پرسشنامه به روش منطقی و پایایی آن از طریق ضریب آلفای کرونباخ (آلفای کل برابر با 87/0) بوده است. یافته های تحقیق نشان می دهد تمامی فرضیه ها مورد پذیرش قرار گرفته است. میانگین رتبه ای محاسبه شده برای مولفه «آموزش حفاظتی» برابر با 92/3، «آگاه سازی حفاظتی» برابر با 84/3، «توجیه حفاظتی» برابر با 95/3، «ارشاد حفاظتی» برابر با 93/3 و مولفه «نظارت و کنترل حفاظتی» برابر با 99/3 است. در مجموع، می توان چنین بیان کرد که از نظر اولویت تاثیرگذاری هریک از متغیرهای مستقل بر متغیر وابسته (رضایت مندی مردم از کلانتری ها)، مولفه «نظارت و کنترل حفاظتی» با میانگین رتبه ای 99/3، در اولویت اول قرار دارد.
    کلیدواژگان: رضایت مندی، مردم، کلانتری های فاتب، مولفه های ارتباطی - حفاظتی، پیشگیرانه
  • محمد اسدی فرد، حسین ذوالفقاری صفحات 111-134
    تعامل اجتماعی کارکنان پلیس با مردم به عنوان یکی از مهارت های مهم ارتباطی پلیس نقش به سزایی در اجرای هرچه بهتر ماموریت ها به ویژه در زمینه مدیریت پیشگیری از جرم دارد. هدف این مطالعه، بررسی نقش تعاملات اجتماعی کارکنان پلیس در مدیریت پیشگیری از جرم است. این تحقیق از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت و روش توصیفی- تحلیلی است. در بخش نظری با بهره گیری از نظریه های مطرح علمی در خصوص تعاملات اجتماعی و سرمایه اجتماعی به تدوین سه فرضیه و در بخش تجربی، از ابزار پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است. حجم نمونه براساس فرمول کوکران 384 نفر به وسیله نمونه گیری خوشه ایچندمرحله ای از بین مراجعان به کلانتری های فاتب بین سنین 15 تا 60 سال به روش احتمالی تعیین و اطلاعات لازم از شهروندان تهرانی جمع آوری شد. برای سنجش پایایی تحقیق از آلفای کرونباخ استفاده شد که با حذف دو گویه غیر مرتبط، پرسشنامه با آلفای 85/0 تایید شد. یافته های این تحقیق نشان داد که میزان تعامل اجتماعی کارکنان پلیس با مردم از دید پاسخگویان در حد متوسط و اعتماد مردم به پلیس به میزان زیاد است. با اثبات سه فرضیه تحقیق مشخص شد که تعاملات اجتماعی پلیس با مردم خصوصا در ابعاد سه گانه گفتمانی، عاطفی و مبادله ای همگی تاثیر به سزایی در افزایش همکاری مردم با پلیس در طرح های پیشگیرانه انتظامی در سه وضعیت کیفری، وضعی و اجتماعی داشته و همبستگی 88/0بین متغیرها و 77/0 R2= تایید کننده آماری این رابطه است.
    کلیدواژگان: تعاملات اجتماعی، کارکنان پلیس، مدیریت، پیشگیری از جرم، مردم