فهرست مطالب

فصلنامه ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی
سال یکم شماره 2 (بهار و تابستان 1390)

  • تاریخ انتشار: 1390/04/01
  • تعداد عناوین: 7
|
  • بهرام شریف*، سیدمحمود شبگو منصف صفحه 1
    امروز بیش از هر زمان دیگر رمز استقلال کشورها و جوامع در تدبیر ساز و کارهای جدید توسعه برای ورود به شرایط نوین جهانی، نهفته است. با توجه به این که اطلاعات، دیگر یک مزیت محسوب نمی شود، تولید فکر و اندیشه برای رو به رو شدن با مسائل داخلی و جهانی، اهمیت منابع انسانی جوامع را به عنوان یک سرمایه ی بالقوه، بیش از پیش، آشکار می نماید. حرکت های اولیه برای نهضت آزاداندیشی و جنبش نرم افزاری، جهت تشویق نوآوری، صورت پذیرفته است اما استمرار آن برای بقاء حرکت های توسعه ای، ضروری است لذا توجه جدی در این زمینه، ساز و کارهای سیاست آموزشی جدیدی را می طلبد. متاسفانه وضعیت فعلی اقتصادی کشور، رویداد افت تحصیلی دانشجویان در دانشگاه ها و موضوع فرار مغزها، شاخص های مثبتی در بخش ارزشگذاری اهمیت و منزلت علم، به شمار نمی آیند. الگوهای علمی و دانشگاهی در جامعه، آسیب پذیر گردیده اند و دانشگاه ها بیشتر به منزله ی مراکزی برای صدور مدرک دانشگاهی، مورد توجه قرارگرفته اند. ورودی های سیستم نظام آموزش عالی کشور با توجه به آسیب هایی که به ارزش و جایگاه علمی در جامعه وارد آمده است، آسیب دیده اند و بدون انگیزه ی کافی برای یادگیری نیز نمی توانند به خروجی های مطلوب و مورد نیاز توسعه در کشور تبدیل گردند در نتیجه آموزش عالی در بحران است. مقاله ی حاضر با بهره گیری از منابع و الگوهای موجود در علوم مدیریت رفتار سازمانی، بازاریابی و... محدودیت ها و مشکلات پیش روی توسعه ی کشور در بخش آموزش عالی را شناسایی کرده، راهکارهای عملی را با استفاده کردن از فرصت ها و موقعیت های موجود، جهت کارآفرین پروری به منظور افزایش فرهنگ کارآفرینی و نوآوری از طریق نظریه ی «مهندسی مجدد نگرش» در دانشگاه ها معرفی و پیشنهاد می نماید.
    کلیدواژگان: توسعه، آموزش عالی، افت تحصیلی، مهندسی مجدد نگرش، کارآفرین پروری
  • زهرا افشارکهن*، علیرضا عصاره صفحه 29
    این پژوهش با هدف بررسی تاثیر آموزش خلاقیت به معلم بر روی میزان رشد خلاقیت کودکان، انجام شد. روش پژوهش شبه تجربی بود که با استفاده از فرم ب آزمون خلاقیت تصویری تورنس، اجرا گردید.گروه آزمایش شامل شاگردان معلمانی بودند که توسط سازمان سما، در یک دوره ی24 ساعته، آموزش خلاقیت دیده بودند و گروه شاهد، شاگردان آن دسته از معلمانی بودند که آموزشی در راستای خلاقیت ندیده بودند. داده های پژوهش، با بهره گیری از روش t دو گروهی مستقل، بررسی و مقایسه ی میانگین ها، تفاوت معناداری را در سطح اطمینان 99 درصد، در کلیه ی فرضیه های تحقیق، نشان داد. یعنی با 99 درصد اطمینان می توان گفت میزان رشد خلاقیت کودکان پایه ی اول ابتدایی استان خراسان در سال تحصیلی 89-88 که تحت تعلیم معلمان آموزش خلاقیت دیده بوده اند نسبت به کودکانی که معلمان شان آموزش خلاقیت ندیده بودند، بیشتر است که به لحاظ آماری این تفاوت معنادار می باشد.
    کلیدواژگان: خلاقیت، معلم خلاق، دانش آموز پایه ی اول ابتدایی
  • غلامحسین حیدری * صفحه 57
    در این مقاله در آغاز «چیستی خلاقیت» در قالب روایاتی از رویدادهای واقعی تاریخی بیان می شود. سپس «تعاریف فرهنگ» را در دیدگاه صاحب نظران بازخوانی می کنیم آنگاه «تعاریف خلاقیت» را در آیینه ی نگاه کارشناسان و اندیشمندان بازشناسی می کنیم. «توسعه و گسترش خلاقیت» موضوع بعدی ماست که به تبیین آن می پردازیم. برای بنای هر ساختمان بایست نخست ستون هایی را برافراشت و برای تبیین هر پدیده ای نیز در آغاز بایست اصولی را مطرح کرد و مهندسی بحث را بر فراز آن اصول، بنا کرد؛ در ادامه، این مقاله تحت عنوان «اصول خلاقیت» است که در آن شش اصل محوری را مطرح می کنیم سپس به چگونگی نهادینه کردن فرهنگ خلاقیت در جامعه اشاره می نماییم. نتیجه گیری، بحث پایانی این پژوهش است.
    کلیدواژگان: خلاقیت، آفرینش، استعداد، فرهنگ
  • نجمه حسینی خواه*، مجتبی واحدیان صفحه 89
    بالبی دلبستگی را به عنوان تمایل انسان ها به ساختن پیوندهای عاطفی قوی با فردی خاص تعریف نموده است. نظریه ی دلبستگی پایه ریزی شده است تا جنبه های کلیدی رفتار، کار و عشق را توضیح دهد. کنش به هنجار اکتشاف گری که از مشخصه های افراد دارای دلبستگی ایمن می باشد انعطاف پذیری و جسارت لازم را برای آزمونگری و تجربه آموزی در اختیار فرد ایمن قرار می دهد.
    مهم ترین خصوصیت تفکر بشری، قدرت خلاقیت و نوآوری است که به واسطه ی آن اختراعات بشر صورت پذیرفته است. ویژگی های افراد خلاق، همواره مورد توجه محققانی بوده است که در زمینه ی خلاقیت به پژوهش پرداخته اند. انسان خلاق امیدوار است، خود را قبول دارد، از انگاره های انفعالی حذر می کند و علاقه مند و با نشاط در جهت هدف هایش گام برمی دارد. علاقه مندی به مسائل علمی و هنری، انعطاف پذیری، کنجکاوی، استقلال و احساس مسئولیت از دیگر خصوصیات اوست. پژوهش حاضر به دنبال بررسی و مقایسه ی سبک های دلبستگی و خلاقیت در میان دانشجویان دختر و پسر می باشد.
    جامعه ی آماری شامل دانشجویان سال اول دانشگاه پیام نور ابرکوه در سال تحصیلی 88-1389 می باشد. از میان این افراد 56 نفر (28نفر دختر و 28 پسر) به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. برای سنجش سبک های دلبستگی از پرسشنامه ی سبک های دلبستگی کولینز و رید (1990) استفاده شد و میزان خلاقیت با استفاده کردن از پرسشنامه ی خلاقیت عابدی اندازه گیری شد.
    نتایج تحلیل نشان داد که بین سبک های دلبستگی دانشجویان دختر و پسر تفاوت معنادار وجود ندارد اما میان میزان خلاقیت دوگروه، تفاوت، معنادار شد و نیز بین سبک دلبستگی اضطرابی و خلاقیت در بین پسران و نیز دختران، رابطه، معنادارشد. همچنین نتایج تحلیل به دست آمده از این پژوهش، براساس تحلیل رگرسیون نشان داد که سبک های دلبستگی اجتنابی، پیش بینی کننده ی میزان خلاقیت می باشد.
    کلیدواژگان: سبک دلبستگی، سبک دلبستگی ایمن، سبک دلبستگی دوسوگرا، سبک دلبستگی اجتنابی، خلاقیت
  • مسعود هاشمی*، بابک قاسمی صفحه 111
    نهادهای آموزشی کشورهای در حال توسعه، نیازمند ارائه ی استراتژی هایی نوین و موثر برای بهبود فرایند آموزش و یادگیری هستند. هدف این نهادهای آموزشی، آمادگی کامل مدرسین، دانش آموزان و تربیت و آموزش موثر آنها جهت حضور در کلاس های آینده است. کلاس های امروز برخلاف کلاس های سنتی گذشته به دستگاه هایی همچون اورهد، دیتا پروژکتور و دستگاه هایی که امکان پخش صوتی و تصویری مطالب را دارند مجهز شده و یا خواهد شد. واژه هایی همچون بانکداری الکترونیکی، دولت الکترونیکی، کتاب های الکترونیکی، پست الکترونیکی، اتاق های بگو مگو، یادگیری الکترونیکی، دانشگاه های مجازی، یادگیری از راه دور، مجلات الکترونیکی و کتابخانه های الکترونیکی همه جا به گوش می رسد. امروز ابزارهای یادگیری الکترونیکی عبارتند از: مرورگرهای اینترنتی، وب نوشت ها، ویکی ها، پست الکترونیکی، ابزارهای دنیای مجازی، یادگیری با موبایل، پادکاست ها و غیره.... در این میان وب نوشت ها به عنوان یکی از محبوب ترین و قدرتمندترین ابزارهای یادگیری الکترونیکی در حال شکل دادن محیط آموزشی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی انسان امروز است. تکنولوژی وب نوشت ها روز به روز کاربر پسندتر و محبوب تر می شود که علت آن سهولت در ایجاد و اداره ی وب نوشت ها است. از دیگر مزایای وب نوشت ترکیب آن با ابزارهای چندرسانه ای است که این خود به جذابیت های آن می افزاید. وب نوشت علاوه بر آنکه به عنوان دفترچه ی خاطرات افراد به حساب می آیند، می توانند در به اشتراک گذاشتن اطلاعات و همچنین در اجتماعی کردن افراد جامعه، آموزش و تربیت افراد هم نقش به سزایی داشته باشد. بسیاری از وب نویسان، مدرسین، نویسندگان و مولفین و حتی دانش آموزان از وب نوشت ها برای تبادل دانش و دستاوردهای علمی و تحقیقاتی خود و حتی تریبونی آزاد برای اظهارنظرات و عقاید شخصی خود استفاده می کنند. امروزه در کلاس های درسی کشورهای توسعه یافته و یا در حال توسعه، استفاده ی گسترده از وب نوشت ها به یک ضرورت بدل شده است. در محیط های آموزشی وب نوشت ها نه تنها برای آموزش به دانش آموزان به کار گرفته می شوند بلکه ابزاری برای مطلع نگهداشتن والدین از اتفاقاتی که در کلاس درس و کل مدرسه روی می دهد، به کار می رود. والدین می توانند از طریق وب نوشت ها از مسایل درسی و حتی حضور و غیاب دانش آموزان خود مطلع شوند. در این مقاله به اهمیت و کاربردهای مختلف وبلاگ ها به عنوان یک ابزار آموزشی در نظام های آموزشی مدرن خواهیم پرداخت.
    کلیدواژگان: وب نوشت، بلاگ، نظام های آموزشی، کلاس های مدرن، تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات
  • ابوالقاسم یعقوبی *، حسین محققی، نصرالله عرفانی، سیدعلی مرتضوی صفحه 133
    این پژوهش با هدف مقایسه ی اثر بخشی فنون مختلف آموزش تفکرخلاق بر خلاقیت دانش آموزان انجام پذیرفت. روش تحقیق، نیمه آزمایشی از نوع گروه های کنترل نابرابر بود. تعداد 70 نفر از دانش آموزان پایه ی اول متوسطه انتخاب و به صورت تصافی در چهار گروه جایابی شدند. سپس فنون تفکر خلاق شامل یورش فکری، اسکمپر و سینکتیکس در سه گروه اجرا و یک گروه به عنوان گروه کنترل در نظر گرفته شد. برای گردآوری اطلاعات، از پرسشنامه ی خلاقیت عابدی استفاده گردید. پس از 10 جلسه آموزش 90 دقیقه ای، نتایج با استفاده از تحلیل کوواریانس مورد تحلیل و ارزیابی قرار گرفت. یافته ها نشان داد که تنها فن بارش فکری بر خلاقیت تاثیر معنا داری گذارده (p<0.05)، اثر روش اسکمپر قابل توجه ولی غیر معنا دار است و سینکتیکس هیچ تاثیری در آن نداشته است بنابراین، آموزش فن بارش فکری می تواند منجر به افزایش خلاقیت دانش آموزان شود.
    کلیدواژگان: اسکمپر، بارش فکری، تفکر خلاق، خود پنداره، سینکتیکس
  • حسن قراباغی*، محمدحسن امیرتیموری، حمیدرضا مقامی صفحه 151
    فراگیر شدن استفاده از رایانه ها، ضرروت توجه به خلاقیت و تاثیر آن بر خودکارآمدی دانشجویان از عوامل مهم در موفقیت دانشجویان و دانش آموزان می باشد. از این تحقیق بررسی رابطه ی بین خلاقیت و خودکارآمدی رایانه ای در بین دانشجویان کارشناسی رشته ی تکنولوژی آموزشی دانشگاه علامه طباطبایی می باشد. جامعه ی آماری پژوهش، دانشجویان روزانه و شبانه کارشناسی رشته ی تکنولوژی آموزشی دانشکده ی روان شناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبایی می باشند که نمونه ی آماری پژوهش موردنظر به تعداد 159 نفر از دانشجویان دانشگاه علامه بودند که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ایدر دسترس انتخاب شدند ابزار مورد استفاده در این تحقیق آزمون خلاقیت عابدی و پرسشنامه ی مقیاس خودکارآمدی رایانه ای مورفی، کوور و اوون بود که به شیوه ی همبستگی اجرا شد. یافته های این پژوهش نشان داد که 1. بین خلاقیت و خودکارآمدی رایانه ای، رابطه ی معنا داری وجود دارد؛ 2. بین سیالی و خودکارآمدی رایانه ای رابطه ی معناداری وجود دارد؛ 3. بین ابتکار و خودکارآمدی رایانه ای رابطه معناداری وجود دارد؛ 4. بین انعطاف پذیری و خودکارآمدی رایانه ای رابطه معناداری وجود دارد؛ 5. بین بسط و خودکارآمدی رایانه ای رابطه ی معناداری وجود دارد؛ 6. بین دختران و پسران در مورد میزان رابطه بین خلاقیت و خودکارآمدی رایانه ای تفاوت معناداری وجود ندارد؛ 7. میزان این رابطه در دانشجویان ترم های بالاتر تحصیلی بیشتر از دانشجویان ترم های پایین تر است. به طور کلی نتایج این پژوهش در بخش های مختلف آن نشان دهنده ی رابطه ی بالای بین خلاقیت و خودکارآمدی رایانه ای بود و همچنین مشاهده شد که در این مورد بین دختران و پسران دانشجو تفاوت معناداری وجود ندارد و همچنین میزان این رابطه در میان دانشجویان ترم های هشتم، هفتم و پنجم تحصیلی بالاتر از دانشجویان ترم های دوم، سوم و ششم تحصیلی، بود و این یافته ها تا حدود زیادی نیز با نتایج سایر پژوهش های انجام شده، مطابقت داشت.
    کلیدواژگان: خلاقیت، خودکارآمدی، رایانه، خودکارآمدی رایانه
|
  • B. Sharif*, S.M. Sh.Monsef Page 1
    In our new world situation, independence of societies, more than ever lays on finding new ways toward development. Since information technology can’t any more be regarded as an advantage, the importance of human resources as a potential capital capable of facing with national and international problems, seems to be vital? For encouraging innovations, initial steps toward freedom of thought and the so-called "software movement" has been started. But what is necessary is a continuing and progressive movement. Paying special attention to this issue thus needs appropriate educational policy in higher education. Unfortunately, our present economical situation, the phenomenon of educational impurities in universities, and the problem of "brain drain", are not good symptoms when evaluating the status of science. Scientific and academic norms in society are potentially vulnerable at present time and universities, more than anything, look like agencies just for producing academic degrees. Because of vulnerability of status and value of science, the higher education system in our country has been damaged. Moreover, without motivated students for learning, adequate output for satisfying development demands is not achievable. Higher education is in crisis. This article tries to show the limitations and problems in front of development plans in higher education and suggests operational solutions for improving the spirit if innovation and entrepreneur through Attitude Reengineering in universities
    Keywords: Development, higher education, academic failure, re, engineering approach, entrepreneur rearing
  • Z. Afsharkhn *, A. Asareh Page 29
    This study investigated the effects of creativity training to teachers on growth of children's creativity. The method was quasi-experimental that was conducted by form B visual creativity Torrance test. The experimental group consisted of students of teachers who were organized by Sama, a 24-hour period, creativity training, and Control group, were students of those teachers who were not seen any creativity training. Survey data, evaluated by the two independent t groups, and comparison of the mean showed significant difference at 99% confidence level at all research hypotheses. It means by 99% confidence, creativity growth of children in first grade of primary schools in Khorasan province in the academic year 88-89 that trained by teachers who had creativity training is greater than those children that their teachers hadnt any creativity training and this difference is statistically significant.
    Keywords: Creativity, Creative Teacher, First, grade Primary School Student
  • Gh. H. Heidari* Page 57
    In this paper, first of all, the meaning of creativity is taken into consideration by reviewing the historical events. Then, different definitions of the word culture are analyzed using the expert's points of view. After that, the various definitions of the word creativity are reviewed by paying attention to expert's and thinker's opinions. The next subject that is creativity development is also elaborated in this paper. In order to construct a building, first, the pillars should be established. Also, for explaining each phenomenon, some principles should be posed first, and the discussion should be based on these posed principles. In this paper, six central principles are mentioned under the title of the principles of creativity. Then, the ways through which the culture of creativity can be established in the society are discussed. The last part of the paper is devoted to the conclusion.
    Keywords: Creativity, Creation, Ability, Culture
  • N. Hosseinikhah *, M. Vahedian Page 89
    Bowlby has defined attachment as man’s desire to make strong emotional bonds with a special person. Attachment theory has been founded to explain the key aspect of behavior, work and love. Normal exploratory behavior which is one of the characteristics of people having secure attachment, gives the necessary flexibility to the secure person for learning experience. The most important characteristic of man’s thinking is his creativity that makes it possible for him to invent characteristics of creative people is of great notice to the researchers who investigate into creativity fields. Interest in art and scientific issues, curiosity and independence are some of their characteristics. The research aims to investigate and compare attachment styles and creativity among male and female university students. The statistical population includes the freshmen of Payame Noor University of abarkouh (28 females and 28 males) who answered Collins & Read’s (1990) questionnaire of attachment style and Abedi questionnaire of creativity. Analysis findings showed there is no meaningful difference between attachment styles of male and female students, but there is a meaningful difference between creativity degree of the two groups and between attachment style of ambivalent\ anxiety and creativity among males and females. Also, analysis findings in this research based on regression analysis showed that avoidance style of attachment anticipates creativity degree.
    Keywords: attachment style (secure, ambivalent\ anxiety, avoidant), creativity
  • M.Hashmi *, B. Ghassemi Page 111
    In developing countries need to provide some new and effective strategies to improve teaching and learning processes. The purpose of these educational institutions is preparing teachers and students and educating them to effectively participate in future classes. Today’s traditional classroom courses unlike last will be equipped devices such as data projectors and playback devices that have audio and video content. Words such as electronic banking, electronic government, electronic books and electronic mail, electronic learning, virtual universities, distance learning, electronic journals and electronic library to be heard everywhere. Today e-learning tools include: web browsers, web writing, the e-mail, virtual world tools, mobile learning, podcast, etc, among these blogs as one of the most popular and powerful tools for e-learning environment currently is shaping educational, political, social, cultural and man today. Blog technology is more user-friendly day to day and popular due to its ease in creating and managing a blog. Many bloggers, teachers, writers and Authors, and even students use blogs to exchange knowledge and scientific achievements and their research and even released a platform for expressing personal opinions. Today, classrooms in developed countries and developing extensive use of blogs have become a necessity. Through blogs, Parents will be notified curriculum issues and even his attendance students. In this paper we survey the importance and application of various blogs as an educational tool in modern educational systems.
    Keywords: Blog, web blog, educational systems, modern classes, information, communication technologies
  • A. Yaghobi *, H. Mohagheghi, N. Erfani, S. A. Mortazavi Page 133
    This research was conducted with the objective of examining the effect of three methods of creativity thinking (brainstorming, scamper and synectics) on creativity development among first grade guidance¬¬ school students in.
    Method
    statistical population of this study were all first grade guidance¬ school students in Sardrood township. Present study was a pretest-posttest quasi - experimental design with control group. Four classes of first grade guidance school students (including 70 male students that all wer boy) were standed in 4 groups (brainstorming, scamper, synectics and control group) by using cluster sampling. In order to measure the dependent variable, namely creativity, Abedi (1372) Test of Creative Thinking was used.
    Results
    The results revealed differences between pretest and posttest scores of brainstorming and scamper groups with control group. But these differences were significant between brainstorming and control group only (p<0.05).
    Conclusion
    Regardless of the results, brainstorming technique training can lead to an increase in students creativity.
    Keywords: scamper, brain storming, creative thinking, self concept, synectics
  • H. Qrabaghy*, M. H. Amir Timuori, H. R. Maghami Page 151
    Widespread use of computers and necessary creativity and its impact on student self-efficacy is an important factor in student success. The purpose of this study the relationship between creativity and efficacy of computer technology in teaching undergraduate courses are Tabatabai University. Statistical Society, undergraduate students, day and night courses in educational technology, School of Psychology and Educational Sciences, Allameh Tabatabai University are required to study the statistical sample of 159 university students Allameh, who were selected using cluster sampling were available. Used in this test Abedi creativity and self-efficacy questionnaire scale computer Murphy, cover, Owen and that the correlation method was applied. The findings showed that 1. Between creativity and computer self-efficacy, there is a meaningful relationship, 2. Fluid and there are significant relationships among computer self efficacy (3). There is a significant relationship between computer self-efficacy and Initiative; 4. Between flexibility and computer self-efficacy there is a significant relationship; 5 There is a significant relationship between Expansion and computer self-efficacy; 6. There is no significant difference between girls and boys about rate of creativity and computer self-efficacy; 7. In this semester students of higher education of students is lower. The results of this study indicate that in different parts of the relationship between creativity and computer self-efficacy was also observed that in this case there is no significant difference between male and female students.
    Keywords: creativity, self, efficacy, computer, computer self, efficacy