فهرست مطالب

مطالعات آموزشی و آموزشگاهی - پیاپی 16 (بهار و تابستان 1396)

فصلنامه مطالعات آموزشی و آموزشگاهی
پیاپی 16 (بهار و تابستان 1396)

  • تاریخ انتشار: 1396/06/31
  • تعداد عناوین: 7
|
  • مقاله پژوهشی
  • فاطمه نارنجی ثانی *، زینب سادات مصطفوی، سید محمد میرکمالی، فرنوش اعلامی صفحات 9-32
    پژوهش حاضر باهدف بررسی ارتباط چندگانه بین تسهیم دانش، اعتماد سازمانی با خلاقیت کارشناسان پردیس فنی دانشگاه تهران انجام گرفته است. روش پژوهش از نظر هدف کاربردی و از منظر گردآوری داده ها توصیفی – همبستگی به روش مدل معادلات ساختاری بوده است. جامعه آماری کلیه کارشناسان دانشکده فنی دانشگاه تهران بودند که تعداد 100 نفر به شیوه نمونه گیری تصادفی ساده، انتخاب شدند. به منظور گردآوری داده ها از پرسش نامه تسهیم دانش دیکسون (2007)، پرسش نامه اعتماد سازمانی الونن و همکاران (2008) و پرسش نامه خلاقیت رند سیپ (1979) استفاده شده است. داده های پژوهش پس از جمع آوری پرسش نامه ها و بر اساس سوالات تحقیق و با استفاده از آزمون هایی نظیر t تک نمونه، ضریب رگرسیون و مدل معادلات ساختاری و با استفاده از نرم افزار AMOS مورد تحلیل قرار گرفته است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که: 1-از بین مولفه های تسهیم دانش، تسهیم ترتیبی و آشکار؛ از بین مولفه های اعتماد سازمانی، اعتماد به همکاران و سازمان و خلاقیت کارشناسان از وضعیت مطلوبی برخوردار است، 2-از نظر کارشناسان پردیس فنی دانشگاه تهران از بین مولفه های تسهیم دانش، مولفه های تسهیم دانش پنهان و از بین مولفه های اعتماد سازمانی، اعتماد به مدیر، از اهمیت بیشتری برخوردار است؛ و در نهایت 3- اعتماد سازمانی به طور مستقیم، بر تسهیم دانش اثرگذار بوده اما بر خلاقیت کارشناسان تاثیری ندارد؛ درحالی که تسهیم دانش بر خلاقیت کارشناسان اثر مستقیمی دارد.
    کلیدواژگان: تسهیم دانش، اعتماد سازمانی، خلاقیت، کارشناسان، دانشگاه تهران
  • مرضیه یعقوبخانی غیاثوند، حسن اسدزاده *، اسماعیل سعدی پور، علی دلاور، فریبرز درتاج صفحات 33-51
    پژوهش حاضر، با هدف بررسی و تعیین ویژگی های روان سنجی نسخه فارسی مقیاس نیازهای بنیادی روان شناختی دانش آموزان نوجوان (ASBPNSS) در مدرسه انجام شد. پس از ترجمه مضاعف، رفع ابهامات و مطالعه مقدماتی، نسخه فارسی این ابزار تدوین شد. دو نمونه تصادفی مستقل (458= N1و 36=N2) از میان دانش آموزان دوره متوسطه دوم منطقه 2 آموزش و پرورش شهر تهران انتخاب شدند و به ابزارهای پژوهش پاسخ دادند. همسانی درونی پرسشنامه با استفاده از کل نمونه و بازآزمایی بر اساس نمونه دوم به دست آمد. برای بررسی روایی مقیاس، از روایی ملاکی و روایی سازه (از طریق تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی) استفاده شد. ضرایب آلفای 86/0و بازآزمایی 72/0 به دست آمد. ضرایب هم بستگی بین خرده مقیاس های ASBPNSS و بهزیستی ذهنی تحصیلی بیانگر روایی ملاکی این مقیاس بود. در مجموع، مدل 27/0 نمره بهزیستی ذهنی تحصیلی را تبیین کرد. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی، هم خوان با الگوی سه عاملی اصلی مقیاس بود. یافته های پژوهش حاضر به عنوان گامی اولیه نشان داد که مقیاس ASBPNSS ویژگی های روان سنجی مطلوبی در نمونه نوجوانان ایرانی دارد.
    کلیدواژگان: نیازهای روان شناختی بنیادی، نوجوانان، اعتبار، روایی
  • قدرت الله کولایی، عادل زاهدبابلان*، مهدی معینی کیا، علی رضایی شریف صفحات 50-72
    هدف از این پژوهش تعیین ویژگی های روانسنجی پرسشنامه فرهنگ مدرسه(SCS) گرونرت در مدارس دوره ابتدایی می باشد. این ابزار در صدد است تا میزان فرهنگ همیاری در مدرسه را از دیدگاه معلمان مدارس مورد ارزیابی قرار دهد.پژوهش حاضر به لحاظ هدف از نوع توسعه ای و به لحاظ روش از نوع توصیفی است و جامعه آماری آن شامل 1736 نفر از معلمان مدارس ابتدایی شهر ارومیه در سال تحصیلی 95-94 می باشد. حجمنمونهدرتحلیلعاملیتاییدیبراساس آنکهبایدحداقل 5 نمونه بهازای هرگویهباشد، 200 نفرتعیین شد که به روش تصادفی طبقه ای از جامعه مورد نظر انتخاب شد و داده های پژوهش بوسیله پرسشنامه SCS گردآوری شد. به منظور تعیین ویژگی های روانسنجی این ابزار از روش تحلیل عاملی تاییدی برای پایایی و روایی سازه آن استفاده شده است. نتایج نشان داد ساختار شش عاملی این ابزار شامل: رهبری همیارانه، حمایت همکارانه، شراکت یادگیرانه،توسعه حرفه ای، مشارکت معلمان، و وحدت هدف دارای برازندگی مناسبی است.
    کلیدواژگان: ویژگیهای روانسنجی، فرهنگ مدرسه، تحلیل عاملی تاییدی
  • ایوب ابراهیمی، علیرضا هوشی سادات*، حسین مولایی صفحات 71-85
    پژوهش حاضر به بررسی اعتبار پرسشنامه ارزیابی کیفیت عملکرد اساتید دانشگاه فرهنگیان با استفاده از نظرات اعضای هیئت علمی دانشگاه فرهنگیان درباره ملاک ها و مولفه های ارزیابی از اساتید و نیز تعیین مراجع ارزیابی مناسب برای هریک از مولفه ها و گویه های ارزیابی عملکرد استاد در محیط دانشگاهی می پردازد. روش پژوهش از نوع پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش را اعضای هیئت علمی دانشگاه فرهنگیان تشکیل می دهندکه با بررسی جامعه آماری و مطابقت شرایط آنها با نیازهای تحقیق تعداد(247) نفر از اساتید به عنوان نمونه آماری به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. برای اطمینان از روایی نیز از روش توافق متخصصان حوزه نظارت و ارزیابی و برخی اعضای هیئت علمی دانشگاه استفاده شده است اجرای مقدماتی این ابزار روی یک نمونه 30 نفری انجام گرفت و پایایی پرسشنامه به وسیله آلفای کرونباخ محاسبه شد (87/0 α =). به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی- استنباطی از نرم افزار SPSS استفاده گردید. همچنین جهت استخراج مولفه های پرسشنامه از تحلیل عاملی اکتشافی و نیز برای اعتبارسنجی ابزار از تحلیل عاملی تاییدی استفاده شده است. بر اساس یافته های پژوهش، مولفه های پنجگانه ی؛ اخلاق حرفه ای، الترام عملی، توانایی حرفه ای، توانایی علمی آموزشی و مدیریت و رهبری کلاس به عنوان مولفه های ارزیابی اساتید شناخته شد. نتایج نشان داد اساتید دانشگاه، معاون آموزشی، مدیر گروه، دانشجویان و خودارزیابی را مراجع ارزیابی مناسب دانسته اند.
    کلیدواژگان: ارزیابی اساتید، رویکر د360 درجه، مراجع ارزیابی، دانشگاه فرهنگیان
  • آزاد الله کرمی*، افشین بابامرادی صفحات 86-99
    پژوهش حاضر، با هدف بررسی تاثیر روش تدریس نقشه مفهومی بر خودتنظیمی و خودپنداره تحصیلی دانش آموزان انجام شد. این پژوهش از نوع تحقیقات کاربردی است و در آن برای رسیدن به هدف از روش نیمه آزمایشی استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش، کلیه دانش آموزان پسر پایه سوم دوره اول متوسطه شهرستان قدس در سال تحصیلی 95/1394 بودند. نمونه مورد مطالعه، متشکل از 60 نفر دانش آموز پایه سوم دوره اول متوسطه بودند که با روش تصادفی خوشه ایدومرحله ای به دوگروه آزمایش و کنترل تقسیم شدند. ابزار مورد استفاده در این پژوهش، پرسشنامه خودتنظیمی پینتریچ و دی گروت (1990) و مقیاس خودپنداره تحصیلی دلاور (1372) بود. نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد استفاده از روش تدریس نقشه مفهومی بر بهبود خودتنظیمی و خودپنداره تحصیلی دانش آموزان موثر است. بنابراین با توجه به موثربودن نقشه مفهومی در ایجاد یادگیری معنادار و اثربخشی آن بر متغیرهای مهم در حوزه تعلیم و تربیت همچون خودتنظیمی و خودپنداره تحصیلی، استفاده از آن می تواند به عنوان یکی از رسالت های مهم آموزش وپرورش مورد توجه ویژه قرار گیرد.
    کلیدواژگان: نقشه مفهومی، خودتنظیمی، خودپنداره تحصیلی
  • سمیرا ابراهیم پور کومله، عزت الله نادری *، مریم سیف نراقی صفحات 100-136
    این پژوهش با هدف شناسایی و بررسی ویژگی های مطلوب عناصر برنامه درسی برای نیل به پرورش مهارت های حل مساله در درس مطالعات اجتماعی برای دوره ابتدایی تحصیلی انجام گرفته است. روش پژوهش زمینه ای و از نوع تحقیقات کاربردی بوده است. بستر تحقق شامل کتاب ها، مقاله ها و نوشته های مرتبط با موضوع پژوهش بود که جهت نمونه گیری به علت کثرت منابع در این حوزه، از مکتوبات چاپی و الکترونیکی که برای محقق قابل دسترسی بود، استفاده شد. در این پژوهش، جهت گردآوری اطلاعات از فیش برداری استفاده شده است. روش تجزیه و تحلیل داده ها در این پژوهش به شیوه تحلیل مضمون بود و یافته ها در قالب شبکه مضامین پایه، سازمان دهنده و فراگیر، دسته بندی و سازماندهی شدند. یافته های پژوهش بیانگر این بود که برنامه درسی موردنظر شامل یک مضمون فراگیر، 9 مضمون سازمان دهنده و 46 مضمون پایه بود: 1.
    هدف ها
    رشد عقلانی، پرورش مهارت های فرآیندی و توانمندی های عاطفی، تقویت مهارت های اساسی یادگیری، تربیت اخلاقی و شهروند مطلوب، پرورش توانایی یادگیری خودراهبری؛ 2. محتوا: فعالیت محور، منطقی و صریح بودن؛ 3. مواد و منابع آموزشی: ارتباط با موضوع یادگیری، پوشش دادن موضوع یادگیری، تناسب با هدف های برنامه درسی، تناسب با ویژگی ها، نیازها و علایق دانشآموزان؛ 4. راهبردهای یاددهی یادگیری: تعاملی، کاربردی، اکتشافی و کاوشگرانه بودن؛ 5. فعالیت های یادگیری : ارتباط با هدف های برنامه درسی، پرورش مهارت های سطوح بالا، ترغیب یادگیرنده به فعالیت گروهی؛ 6. محیط یادگیری: رعایت ویژگی های فضایی کالبدی و روانی عاطفی؛ 7. نفش یادگیرنده: فعال، اجتماعی و خلاق بودن؛ 8. نقش معلم: راهنما، مشاور و تسهیلگر یادگیری 9. ارزشیابی: منطقی و مبتنی بودن بر شواهد.
    کلیدواژگان: برنامه درسی، حل مساله، دوره ابتدایی، عناصر برنامه درسی، مطالعات اجتماعی، مهارت های حل مساله
  • زهره زبرجدیان *، محمدرضا نیلی احمدآبادی صفحات 137-154
    این پژوهش به بررسی تاثیر کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات به عنوان روش مبتنی بر سازنده گرایی بر یادگیری فعال درس علوم تجربی دانش آموزان پایه چهارمدر مقایسه با روش سنتی پرداخته است. آزمودنی ها 184 نفر از دانش آموزان پایه چهارم ابتدایی استان البرز بودند که به تصادف انتخاب شده و در 2 گروه گواه و آزمایش قرار گرفتند. ابتدا هر دو گروه تحت آموزش اولیه به روش سنتی بوده و پس از آن تحت پیش آزمون قرارگرفتند. ابزار جمع آوری داده ها آزمون پیشرفت تحصیلی معلم ساخته بود که برای سنجش در پیش آزمون و پس آزمون هر دو گروه مورد استفاده قرار گرفت. سوال های آزمون براساس هدف های آموزشی درس آینه ها و الکتریسیته علوم تجربی کلاس چهارم ابتدایی تهیه گردید.آموزش تکمیلی گروه آزمایش از طریق بکارگیری فناوری های نوین و استفاده از محتوای الکترونیکی تولید شده توسط آموزگار براساس الگوی ام.اس.اس، اتصال به شبکه اینترنت و استفاده از نرم افزار آموزشی صورت گرفت؛ در حالی که درگروه گواه به شیوه سنتی بود. پس از اجرای پس آزمون، برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار آماری SPSS-10 استفاده شد. نتایج تحقیق پس از انجام پس آزمون و مقایسه ی آن با پیش آزمون، نشان داد که گروه آزمایش در مقایسه با گروه گواه از میانگین بالاتری برخوردار هستند. همچنین نمرات افزایشی گروه آزمایش نسبت به گروه گواه، میانگین بالاتری را برآورد کرد و افزایش میزان یادگیری این دانش آموزان را نشان داد.
    کلیدواژگان: فناوری اطلاعات و ارتباطات، فرایندیاددهی - یادگیری، یادگیری فعال، سازنده گرایی
|
  • Fatemeh Narenji Sani * Pages 9-32
    The aim of this study was to investigate the multiple relations between knowledge sharing, organizational trust and creativity among expert clerks of engineering College of Tehran University. The research method was descriptive-correlational method using structural equation modeling. The research population includes all expert clerks of engineering College of Tehran University from which 100 persons were selected by simple random sampling In order to collect data, the questionnaire of knowledge sharing (Dixon , 2007), The questionnaires of organizational trust (Ellonen et al., 2008) and Rand-sip's Creativity Questionnaire (1979) were used. One sample t test, regression coefficient, structural equation modeling and AMOS software were used to analyze data. The results indicate that: 1 Serial and explicit knowledge sharing, trust in colleagues and organizations and creativity of the experts are desirable.2-Experts believed that Among components of knowledge sharing, tacit knowledge sharing and among components of organizational trust, trust in manager are the most important.3- organizational trust has a Direct effect on knowledge sharing but has no effect on creativity While the sharing of knowledge has a direct impact on creativity.
    Keywords: knowledge sharing, organizational trust, creativity, experts, Tehran University
  • Hassan Asadzadeh * Pages 33-51
    According to Self- determinism theory, basic psychological needs are relevant to well-being in general and specific contexts like school. Therefore it seems essential that teachers and school counselors consider to satisfy these needs in schools. To achieve this, the first stage is to prepare an appropriate measure for evaluating these needs in school. The aim of this study was to investigate the psychometric properties of Persian version of Adolescents Students Basic Psychological Needs in School Scale (ASBPNSS). Translation- back translation and pilot study were done to prepare the Persian version of ASBPNSS. Two random independent samples (N1=458, N2=36) of high school students in Tehran were examined. Internal consistency by the total sample and test-retest reliability based on the second sample was verified. To examine the validity of the scale, criterion validity and construct validity (via exploratory and confirmatory factor analysis) were applied. Cronbach’s alpha yielded 0.86 and test-retest reliability coefficient was 0.72. Correlation coefficient among sub-scales of ASBPNSS and Subjective Well-being in School Scale (SWBSS) indicated criterion validity. The overall model accounted for 0.27 of variance in the school well-being scores. Results of exploratory factor analysis of ASBPNSS’s items extracted 3 factors, and confirmatory factor analysis supported this structure. Findings of present study as an initial step revealed that ASBPNSS has appropriate psychological properties in Iranian sample of adolescent students.
    Keywords: Basic psychological needs, Adolescents, Reliability, Validity
  • Ghodratollah Koulaei, Adel Zahed-Babelan *, Ali Rezaeisharif Pages 50-72
    The objective of this study was to determine the psychometric properties of Gruenert’s School Culture Survey in a population of elementary school teachers. This instrument is to assess the extent a school culture is perceived collaborative by teachers. Sample size determined 200, based on the fact that in the factor analysis at least 5 subjects per item is needed that selected through stratified sampling method. In order to determine psychometric properties of the tool confirmatory factor analysis was employed in testing the reliability and construct validity. The results confirmed that the six-factor model of school culture including collaborative leadership, collegial support, learning partnership, professional development, teacher collaboration, and unity of purpose fit the data. It is suggested that future research be implemented on other samples and secondary education to ensure the validity and reliability of this questionnaire.
    Keywords: Psychometric Properties, school culture, confirmatory factor analysis
  • Azad Allah Karami * Pages 86-99
    The purpose of this study was to determine the impact of Concept mapping teaching method on self-regulation and academic self-concept. The study is of applied nature, and in order to achieve the research goals, the authors adopted the quasi-experimental research method. The population involved all the third grade student of Ghods town during the academic year 2015-2016. To select sample, two-stage cluster method was used, and The two classes were selected, Students in one class were selected as experiment group And others were used as control group. Data collection tools were Pintrich and DeGroot's self regulation(1990) and Delavar academic self-concept(1993). Analysis of covariance showed that the use of Concept mapping teaching method is effective on self-regulation and academic self-concept. Thus, according to effectiveness of Concept mapping teaching method in a significant learning and Its effectiveness on key variables such as self-regulation and Academic Self-concept in the field of education, it should be used as one of the important mission in education.
    Keywords: Concept mapping, self-regulation, academic self-concept
  • Samira Ebrahimpour Koumleh, Ezatollah Naderi *, Maryam Seif Naraghi Pages 100-136
    The aim of this research was to identification and study of the optimal characteristics of curriculum elements to achieve problem-solving skills in social studies course in primary school. It was a descriptive and applied research. The population included books, articles and papers related to the research subject. Because of the large number of resources, print and electronic documents accessible to researchers, was used. In this study, taking notes was used to collect data. The data were analysed through the theme analysis. The findings are categorized and organized in the framework of the global theme, organizing theme and basic themes. Findings indicated that the curriculum included a global theme, 9 organizing themes and 46 basic themes: 1. Aims: intellectual development, training of process skills and emotional abilities, reinforcement of the basic learning skills, moral and good citizenship training, training of the ability to self-directed learning; 2. Content: being activity-based, being rational, being clear; 3. Materials and educational resources: the relationship with topic of learning, covering the learning subject, fit with the goals of the curriculum, fit with the characteristics, needs and interests of students; 4. Teaching-learning
    Methods
    being interactive, being practical, being exploratory and investigative; 5. Learning activities: Relation to the objectives of the curriculum, training of high-level skills, encourage the learner to do group work; 6. Learning environment: observe the physical-space and emotional characteristics; 7. The role of the learner: being active, social and creative; 8. The role of teacher: guide, consultant and facilitator of learning; 9. Evaluation: being rational and evidence-based.
    Keywords: curriculum, problem solving, primary school, elements of the curriculum, social studies, problem-solving skills