فهرست مطالب

بهبود مدیریت - پیاپی 38 (زمستان 1396)

فصلنامه بهبود مدیریت
پیاپی 38 (زمستان 1396)

  • تاریخ انتشار: 1396/12/28
  • تعداد عناوین: 6
|
  • قاسم فولادی *، حسین دهقان، محمد مهدی نژاد نوری، امیر حاتمی صفحات 1-32
    مهم ترین انتظاری که از نظام اکتساب سلاح و تجهیزات می رود، پاسخ به هنگام و موثر به نیاز حال و آینده نیروهای مسلح در یک محیط پیچیده و متغیر است. برای این منظور، نظام اکتساب سلاح و تجهیزات می بایست توانایی انجام برخی از فعالیت های کلیدی را داشته باشد که انجام آن ها مستلزم برخورداری از برخی قابلیت های محوری است. این قابلیت ها، نظام اکتساب سلاح و تجهیزات را بر تغییر و بازآرایی فرآیندهای متداول و منابع در دسترس خود با توجه به تغییرات محیط توانا می سازد. در این پژوهش، با هدف شناسایی این قابلیت ها، با 14 نفر از صاحب نظران اکتساب سلاح و تجهیزات مصاحبه به عمل آمد. با استفاده از تحلیل مضمون این مصاحبه ها و همچنین تحلیل محتوای 6 سند رسمی دفاعی قابل دسترس، تعداد 12 قابلیت برای نظام اکتساب سلاح و تجهیزات به دست آمد که با به کارگیری رویکرد مدل سازی ساختاری-تفسیری، تعداد 10 قابلیت «مدیریت هوشمندانه اطلاعات و دانش»، «آینده نگری و درک تغییرات محیط»، «تولید مفاهیم و زبان مشترک»، «درک فناورانه و مدیریت فناوری»، «رهبری و هدایت ظرفیت های داخلی و خارجی»، «تولید سیاست های پابرجا و راهبردهای منعطف»، «نوآوری و خلاقیت»، «مدیریت پروژه های بزرگ اکتساب»، «تصمیم سازی برای تصمیم گیری»، و «تعاون و شراکت راهبردی بین نقش آفرینان» را می توان به عنوان قابلیت های محوری قلمداد کرد.
    کلیدواژگان: اکتساب سلاح و تجهیزات، قابلیت های محوری، قابلیت های پویا، تحلیل مضمون، مدل سازی ساختاری، تفسیری
  • محمد مهدی قوچانی، داود حسین پور *، ابراهیم محمودزاده، سید مهدی الوانی، سید ابوالحسن فیروزآبادی صفحات 33-56
    حکومت ها به فراخور فضای اجتماعی، سیاسی و اقتصادی نوع حکمرانی خود را تغییر می دهند. تغییر و تحولات سریع در حوزه فناوری، افزایش هزینه های نوآوری و رقابت روزافزون در محصولات و خدمات جدید منجر به افزایش نیاز سازمان به تعامل با محیط و ذینفعان خارجی شان شده است که از این طریق سبب باز شدن مرزهای سازمان و استفاده از پارادایم نوآوری باز در توسعه روندهای داخلی نوآوری و گسترش بازار برای استفاده خارجی از نوآوری شده است. از پرتغییرترین فناوری های روز، فناوری های مربوط به فضای سایبری و امنیت آن است؛ حفظ امنیت در این فضا از مسائل مهم در امنیت ملی کشور محسوب می شود. به علت پراکندگی، عدم همسویی و عدم هم افزایی نهادهای تحقیقاتی امنیت سایبری در ایران، بهره مندی از مدلی برای حکمرانی این فضا جهت استفاده متناسب از تمام ظرفیت ها برای تولید محصول بومی، راه حل مناسبی برای حاکمیت محسوب می شود. این مقاله باهدف دستیابی به مدل حکمرانی شبکه ای و با تاکید بر توسعه فرآیندهای نوآوری باز در نهادهای تحقیقاتی امنیت سایبری به دنبال شناسایی عناصر حکمرانی و عوامل توسعه فرآیندهای نوآوری باز با توجه به شرایط محیطی حاکم بر آن در ایران است. این عوامل با استفاده از روش نظریه داده بنیاد شناسایی شده اند. بدین منظور، 16 مصاحبه نیمه ساختاریافته با خبرگان این موضوع صورت گرفته است. تحلیل داده ها در فرآیند کدگذاری باز با کمک نرم افزار MAXQDA10 منجر به تولید 16 مقوله فرعی در قالب 4 مقوله اصلی شده است. مدل ارائه شده در این مقاله با رویکرد خودظهور به دست آمده است و نتایج آن به صورت گزاره های نظری تبیین می شود.
    کلیدواژگان: حکمرانی شبکه ای، نوآوری باز، نهادهای تحقیقاتی، امنیت سایبری
  • مصطفی صفدری رنجبر *، حسین رحمان سرشت، منوچهر منطقی، سید سروش قاضی نوری صفحات 57-91
    طی دهه های اخیر کشورهای در حال توسعه تلاش های زیادی در زمینه کسب دانش و قابلیت های فن آورانه موردنیاز برای ساخت و توسعه محصولات و سامانه های پیچیده به نمایش گذاشته اند. یکی از این موارد شرکت ایرانی مهندسی و ساخت توربین مپنا (توگا) است که طی دو دهه قبل موفق به کسب قابلیت های ساخت و ارتقای توربین های گازی به عنوان محصولات و سامانه های پیچیده شده است. این پژوهش با استفاده از رویکرد کیفی و استراتژی پژوهش مطالعه موردی اکتشافی، مسیر شکل گیری و تکامل قابلیت های فن آورانه ساخت توربین های گازی در این بنگاه متاخر ایرانی را در طول 22 سال قبل به تصویر کشیده است. نتایج و یافته های این پژوهش حاکی از آن است که مسیر شکل گیری و تکامل قابلیت های فناورنه ساخت توربین های گازی در این شرکت شامل چهار مرحله است: 1) مرحله خرید و بهره برداری از توربین های گازی خارجی؛ 2) مرحله درونی سازی و انتقال فناوری ساخت توربین های گازی؛ 3) مرحله ساخت توربین های گازی در داخل با تنوع محدود؛ و 4) مرحله تنوع بخشی به سبد محصولات و ایجاد بهبودهای تدریجی در توربین ها بر پایه تحقیق و توسعه. بعلاوه به راهبردهای کسب فن آوری، سازوکارهای یادگیری فن آوری، سیاست ها و اقدامات دولت و میزان فروش محصولات شرکت در هر یک از مراحل اشاره شده است. یافته های این پژوهش می تواند درک و شناخت مدیران و سیاست گذاران این حوزه صنعتی و سایر صنایع تولیدکننده محصولات و سامانه های پیچیده را نسبت مراحل شکل گیری و تکامل قابلیت های فناورانه و ملاحظات و الزامات آن را ارتقا دهد.
    کلیدواژگان: قابلیت های فن آورانه، محصولات و سامانه های پیچیده، کسب فن آوری، سازوکارهای یادگیری، توگا
  • فرهاد رهبر *، امیرعلی سیف الدین اصل، محمدعلی شاه حسینی، عیسی نیازی صفحات 93-135
    مقاله حاضر می کوشد با شناسایی عوامل کلیدی موثر در مقیاس جهانی، زمینه تهیه سناریوهای ممکن و محتمل در سال های آینده برای بهای نفت خام تا افق 1410 را فراهم آورد. داده های این مقاله شامل 68 عامل است که با روش ترکیبی مصاحبه با نخبگان و روش دلفی به دست آمده است و طی دو مرحله عوامل اصلی مشخص، پالایش یا ترکیب شده اند. در نهایت نیز 40 عامل و روند اصلی مشخص و از طریق پرسشنامه هایی، تاثیرات متقابل آن ها جمع آوری و با نرم افزار میک مک داده ها تحلیل شده است. سرانجام 6 عامل به عنوان رویدادهای کلیدی و پیشران که بیشترین تاثیر را بر بهای آتی نفت خام دارند، شناسایی شد و نهایتا 24 وضعیت محتمل برای 6 عامل تعریف گردید. با توجه به وسعت ماتریس و ابعاد آن به اندازه (24×24)، نرم افزار سناریوویزارد، 3375 سناریوی ترکیبی را بر اساس داده های وارد شده پرسشنامه تحلیل و تعداد 11 سناریوی قوی یا محتمل، 29 سناریو با سازگاری بالا (سناریوهای باورکردنی) و 39 سناریو ضعیف (سناریوهای ممکن) را گزارش داد که در نهایت پس از پس از صحه گذاری و اعتبارسنجی توسط خبرگان چهارسناریو با عناوین، نهنگ آبی، طوفان ال نینو، سرزمین الدورادو و افسانه سه برادر به صورت توصیفی نام گذاری گردید.
    کلیدواژگان: سناریونویسی، تحلیل اثرات متقابل، نرم افزار سناریو ویزارد
  • مهدی دلاوری *، محمدحسین صبحیه صفحات 137-159
    مقاله حاضر، به ارایه مدل نظری برای شناسایی قابلیت های مدیریت طرح و بررسی اثر آنها بر عملکرد طرح های توسعه محصول جدید در فضای نوآوری باز می پردازد. سازمان هایی که راهبرد نوآوری باز برای توسعه محصولات جدید خود انتخاب می نمایند، نیاز دارند که قابلیت های جدیدی را در سطح طرح، پروژه و سازمان مادر ایجاد و یا قابلیت هایی را تقویت کنند تا بتوانند در این فضای جدید موفق باشند. با ایجاد یا توسعه این قابلیت ها، می توان از طریق استفاده از ظرفیت های شبکه خارج از سازمان و توانمندی ها و فن آوری های موجود در بازار، عملکرد بهتری در مدیریت طرح های توسعه محصول جدید داشت. بدون توجه به این قابلیت ها ممکن است عملکرد و موفقیت کمتری را در سازمان شاهد باشیم. در این مقاله با استفاده از روش نظریه داده بنیاد، قابلیت های مورد نیاز در سطح طرح و سازمان مادر برای توسعه محصولات جدید در فضای نوآوری باز شناسایی گردید. با مطالعه چهار طرح نسبتا موفق و از طریق مصاحبه نیمه ساختار یافته و تجزیه و تحلیل داده ها، این قابلیت ها شناسایی و در قالب یک مدل نظری ارایه شد. هشت قابلیت شناسایی شده، به عنوان مهم ترین قابلیت های موثر بر موفقیت عملکرد طرح های توسعه محصول جدید عبارت اند از: مدیریت یکپارچگی و تغییرات؛ شکست، تعریف و تحویل گیری کار؛ مدیریت دانش و فن آوری؛ تدوین استراتژی مناسب همکاری و برون سپاری؛ مدیریت قرارداد و دعاوی؛ مدیریت شبکه؛ بودجه بندی و تامین به موقع منابع مالی و مدیریت ارتباطات. این قابلیت ها مکمل قابلیت های عمومی مورد نیاز برای مدیریت طرح های توسعه ی محصول جدید بوده و بایستی در فضای نوآوری باز، توسعه و تقویت شوند. همچنین، عواملی مانند مدیریت شبکه، سازماندهی و معماری مناسب، انعطاف در آئین نامه ها و الزامات حقوقی و بازرگانی، صندوق های حمایتی از پیمان کاران، مدیریت فن آوری، سیستم های نگه داشت منابع انسانی، دانش فنی و فرهنگ سازمانی باز در سطح سازمان باز برای افزایش موفقیت طرح های توسعه محصول جدید شناسایی گردید. در نهایت، یک مدل نظری بر مبنای داده های جمع آوری شده و تحلیل های انجام شده، ارایه گردیده است.
    کلیدواژگان: نوآوری باز، قابلیت های مدیریت طرح، توسعه ی محصول جدید، نظریه داده بنیاد، مدیریت پروژه
  • مهدی محمدی، مهرداد مدهوشی *، عبدالحمید صفایی قادیکلایی، حسنعلی آقاجانی صفحات 161-188
    مفهوم اقتصاد خلاق در اسناد خط مشی و سیاست های کلان کشورهای اروپایی ازجمله سیاست های اتحادیه ی اروپا، برنامه ی عمران ملل متحد و استراتژی های دیگر سازمان های بین المللی به وضوح قابل مشاهده است. تاکنون مفهوم خلاقیت در صنایع فرهنگی، اقتصاد خلاق و به طور ویژه صنایع خلاق در ایران، موردتوجه تعداد اندکی از اندیشمندان و پژوهشگران بوده است. نگاهی به اثرات توجه دیگر کشورها به این مفاهیم و درک پیامدهای آن منجر به تحولات عمیق در تفکر و نوع نگرش سیاست گذاران کلان فرهنگی و اقتصادی خواهد شد. هدف این پژوهش، نگاهی ساختاری به صنایع خلاق و استخراج و تبیین مولفه های موثر در ساختاردهی زنجیره ی ارزش صنایع خلاق در ایران است. با توجه به موقعیت ویژه ی جمهوری اسلامی ایران ازنظر فرهنگی و لزوم توجه به این مسئله، مولفه های موثر بر ساختاردهی زنجیره ارزش با استفاده از مصاحبه با خبرگان و به کارگیری روش تحلیل مضمون استخراج شده اند و با کاربرد روش مدل سازی ساختاری تفسیری به بررسی نحوه ی تاثیرگذاری این مولفه ها بر یکدیگر پرداخته شده است. درنهایت، نتایج پژوهش در قالب دو مدل ساختاری تفسیری و بر روی 15 مولفه ی موثر در ساختاردهی زنجیره ی ارزش صنایع خلاق، در دو بعد فعالیت های اصلی و پشتیبان، ارائه شده است.
    کلیدواژگان: صنایع خلاق، صنایع فرهنگی، اقتصاد خلاق، زنجیره ارزش، مدل سازی ساختاری تفسیری
|