فصلنامه بهبود مدیریت
پیاپی 37 (پای ی ز 1396)

با توجه به سرعت بالای رقابت در فضای کسب وکار و اثر آن بر عملکرد و توانایی سازمان ها در حفظ موجودیت سازمانی، نیاز است تا سازمان ها از ابزارهای نوین مدیریتی جهت افزایش سرعت جریان دانش به منظور افزایش تولید و بازتولید دانش استفاده نماید. به این منظور نیاز است تا از یک مدل مناسب برای شکل دهی شبکه های دانش استفاده شود. تحقیق حاضر با هدف مدل سازی ساختاری تفسیری مدل /شبکه ی دانش در سازمان های دانش محور (مرکز تحقیق و توسعه خودرو) انجام شده است. سوالات این پژوهش این است که عوامل موثر در شکل گیری شبکه های دانش در سازمان های دانش محور کدامند و روابط بین این عوامل چگونه است؟ طرح تحقیق حاضر ترکیبی اکتشافی بوده و با ترکیبی از روش های کمی و کیفی و با تکیه بر نظر خبرگان، عوامل موثر در شکل گیری شبکه های دانش و روابط بین آن ها در سازمان های دانش محور، شناسایی و رتبه بندی شده اند. جهت تجزیه وتحلیل اطلاعات، در مرحله کیفی از روش دلفی و در مرحله کمی از روش مدل سازی ساختاری تفسیری استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان داد، توسعه فرآیندهای مدیریتی بیشترین تاثیر را در شکل گیری شبکه های دانش دارند و تاثیرپذیرترین عامل ها نیز در سطح نخست از مدل قرار دارند که شامل نوع دانش، فرهنگ، ساختارهای سازمانی و سازوکارهای ارتباطی می شود. پیشنهاد می شود در حوزه پژوهش، فناوری و حتی در حوزه های عملیاتی دیگر نیز شبکه های دانش بین سازمانی با مدل طراحی شده در این تحقیق، جایگزین طرح ها و پروژه های پراکنده فعلی مدیریت دانش شود.

صنعت بازی های رایانه ای به ویژه بازی های شبکه اجتماعی به یکی از بزرگ ترین بخش های صنایع خلاق تبدیل شده اند. توسعه کسب وکارها و شرکت های دانش بنیان در این حوزه، وجود پلتفرم های متنوع فناوری، رشد سریع فناوری و آثار اجتماعی و فرهنگی بازی های شبکه های اجتماعی لزوم ارزیابی فناوری های این بازی ها را ضروری می کند. این مقاله تلاش دارد تا با نگاهی جامع به این سوال کلیدی پاسخ دهد که چه مجموعه عواملی را بایستی در ارزیابی پلتفرم های فناوری بازی های شبکه اجتماعی موردتوجه قرار داد و اهمیت هر یک از این عوامل به چه صورت است. با بررسی پیشینه موضوع و مصاحبه های اکتشافی، تعداد 23 شاخص شناسایی و در قالب پنج بعد اصلی طبقه بندی شد. پس از استخراج این شاخص ها، پرسشنامه ای با استفاده از مقایسات زوجی در یک طیف نه تایی توسعه داده شد. سپس این پرسشنامه در اختیار 33 تن از خبرگان و کارشناسان مربوطه قرار گرفت و بدین ترتیب داده های پژوهش جمع آوری شد. بر همین اساس و با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی فازی، اولویت هریک از عوامل استخراج شد. یافته های تحقیق نشان دهنده این مهم است که به ترتیب، بعد اقتصادی و توسعه کسب وکار، بعد کاربران و تعاملات اجتماعی و بعد ویژگی های زیرساختی بازی از اهمیت بیشتری برخوردارند.

مدیران سازمان هایی که به عرصه های جدیدی از کسب وکار وارد می شوند نظیر مراکز رشد فن آوری که باهدف حمایت از کسب وکارهای دانش بنیان و دانش محرک ایجاد شده اند، در پی یافتن پاسخی برای این پرسش هستند که چه مشکلاتی در هنگام سازمان دهی برای نوآوری پیش می آید و آیا می توان سازمان ها را برای نوآوری سازمان دهی کرد یا خیر؟ و چگونه می توان پارادوکس نوآوری و سازمان دهی را مدیریت کرد؟ در این راستا، پژوهش حاضر باهدف شناسایی الگوهای ذهنی مدیران در رابطه با عوامل موثر بر پارادوکس سازمان دهی و نوآوری انجام شده است. این پژوهش، نوعی ذهنیت شناسی است و طبقه بندی جدیدی به ادبیات موضوع در حوزه مراکز رشد فن آوری با ویژگی های خاص این نوع از سازمان ها اضافه می کند. مراکز رشد فن آوری می توانند با تبیین پارادوکس سازمان دهی و نوآوری، طراحی ساختار سازمانی و فرآیندهای مدیریتی و ایجاد قابلیت های سازمانی و مدیریتی، خود را اثربخش تر کنند. این پژوهش، با مرور ادبیات موضوع، مصاحبه و استفاده از افکار جمعی، ارزیابی و جمع بندی فضای گفتمان و درنهایت انتخاب عبارات نمونه کیو (42 عبارت شناسایی شده) و مرتب سازی نتایج و تحلیل داده ها، انجام شد. نتایج این پژوهش نشان می دهد که سه الگوی ذهنی در میان این مدیران وجود دارد که بر اساس گزاره های متمایزکننده با بالاترین امتیاز، نام گذاری شدند: فن آورانه، ساختاری و عمل گرا. عوامل شناسایی شده در الگوی ذهنی فن آورانه اهمیت بیشتری نسبت به الگوهای ذهنی دیگر(ساختاری و عملگرا) دارند.

امروزه به دلیل تشدید فضای رقابتی، کشورها و نیز بنگاه ها در تصمیم گیری و اتخاذ استراتژی رقابتی خود تنها به منابع محدود و اطلاعات تصادفی کسب شده اکتفا نمی کنند؛ ازاین رو، تلاش می کنند به بهترین منابع اطلاعاتی در مورد کسب وکار و فعالیت خود دست یابند و از آن ها به طور موثر در برنامه ریزی راهبردی خود بهره گیرند. داشبورد سازمانی، ابزاری است غنی از شاخص ها، گزارش ها و نمودارها که به صورت پویا عمل کرده تا مدیران با استناد به آن بتوانند در هرلحظه عملکرد سازمان را مشاهده نمایند. لیکن جهت بهره ور شدن داده ها، استفاده از منطق هوش تجاری اجتناب ناپذیر است. هوش تجاری سیستمی است که داده های مختلف و پراکنده یک سازمان را یکپارچه و منسجم می کند و می تواند گزارش های تحلیلی و چندبعدی را برای تصمیم گیری مدیران سازمان فراهم کند. این پژوهش با طراحی مدل ارزیابی توسعه داشبورد سازمانی با منطق هوش تجاری در سازمان های تولیدی و صنعتی و همچنین اجرای مدل طراحی شده با استفاده از روش تجزیه وتحلیل اهمیت–عملکرد، به ارزیابی توسعه داشبورد سازمانی با منطق هوش تجاری در شرکت ساپکو به عنوان یک شرکت تولیدی و صنعتی پرداخته است که می تواند نقشه راهی دقیق برای سازمان ها جهت طراحی و پیاده سازی داشبورد سازمانی و هوش تجاری باشد. نتایج نشان می دهد با توجه به وجود فرایند برنامه ریزی استراتژیک، ارزیابی عملکرد و رویه های مبتنی بر سیستم مدیریت کیفیت و همچنین وجود نرم افزار اوراکل، بسترهای سیستمی و نرم افزاری در شرکت ساپکو فراهم بوده، لیکن به دلیل اولویت پایین تر مباحث هوش تجاری در این شرکت، فرایند توسعه داشبورد با منطق هوش تجاری به صورت یک پروژه سازمانی با اولویت بالا مطرح نبوده و در این حوزه نیاز به کار بیشتری است.

امروزه سازمان ها جهت بقای خود، بیش ازپیش، به حفظ مزیت رقابتی نیازمندند. تعابیر مختلفی از مزیت رقابتی وجود دارد که فصل مشترک آن ها داشتن عملکرد بهتر بنگاه نسبت به رقبا و قرار گرفتن آن در موقعیت برتر است. یکی از این موارد، دیدگاه قابلیت ها و شایستگی های بنگاه به عنوان منبع مزیت رقابتی پایدار است که در آن شایستگی های اصلیبه چگونگی هماهنگ کردن مهارت های تولید و یکپارچه کردن جریان های گوناگون فناوری در سازمان اطلاق می شود. درواقع، سازمان ها می توانند با شناسایی و بهره گیری از شایستگی های اصلی خود و جذب شایستگی های خارجی که حاصل آن ارائه محصولات بی نظیر است، رقابت پذیر باشند. در این مقاله، هدف ارائه مکانیزه انتقال شایستگی های تولید با رویکرد بهبود عملکرد بازار در گروه خودروسازی سایپا است. یافته های پژوهش، نشانگر اثبات فرضیات پژوهش و ارائه الگویی بومی، درزمینه انتقال شایستگی های تولید متناسب با صنعت خودروسازی ایران است.

یکی از مسائل مهم امروز دنیا برای دستیابی به توسعه، ایجاد تاسیسات زیربنایی و زیرساختی است؛ چراکه هیچ اقتصادی نه در ایران و نه در جهان نمی تواند بدون ایجاد زیرساخت های لازم پیشرفت مناسبی داشته باشد. بنا بر دلایلی همچون بالا بودن هزینه، طولانی بودن مدت بازگشت سرمایه، ضعف مالی و عدم حمایت قوانین و مقررات از بخش خصوصی و...، همواره ایجاد زیرساخت ها بر عهده بخش عمومی یا همان دولت و سازمان های دولتی و عمومی بوده است. مشارکت عمومی-خصوصی یا همان PPP، مدلی برای تامین مالی پروژه های زیرساختی و زیربنایی مثل پروژه های سیستم های ارتباطاتی، فرودگاه ها و کارخانه های تولید برق است. در این مطالعه با استفاده از مطالعات پیشین که ازنظر ماهوی در چارچوب این مطالعه قرار دارند و با نگاهی تازه از زاویه جدیدی به موضوع چالش های موجود در قراردادهای مشارکت بخش خصوصی-دولتی در پروژه های زیربنایی توجه شد و سعی شد تا این چالش ها از منظر کارفرما، مشاوران و پیمانکاران رتبه بررسی شود. در این تحقیق جامعه ی آماری موردبررسی 120 نفر بود. نتایج پرسشنامه ها نشان داد که بستر لازم برای تامین مالی پروژه و تضمین های کافی و همچنین مسائل مربوط به قراردادها و قوانین یا ابهامات آن مهم ترین چالش و مانع پیش روی قراردادهای مشارکت بخش خصوصی-دولتی در پروژه های زیربنایی (بزرگراه ها) هستند. درنتیجه، برای حل این مشکلات در پروژه های آتی باید بر روی برداشتن این موانع و تامین بستر مالی مناسب تمرکز شود.