نشریه کاربرد شیمی در محیط زیست
پیاپی 18 (بهار 1393)

در این تحقیق تاثیر دو الکترولیت بر راندمان حذف محلول شامل اسید رد 88 با استفاده از الکتروانعقاد (DC) بررسی گردید. کارایی دو الکترولیت (KI و KCl) به تنهایی مورد مقایسه قرار گرفت. فاصله بین الکترودها mm15، pH محلول 7 /6 بود و دانسیته جریان حدود A m-2 57 انتخاب گردید. یک سل الکتروشیمیایی ساده با یک الکترود آهنی به عنوان آند و یک الکترود آلومینیومی به عنوان کاتد تهیه و برای محلول mg L-140 AR88، mg L-1200 از KI و KCl به طور جداگانه به کاربرده شد و درصد حذف رنگ به ترتیب 15% و 45% بعد از 4 دقیقه الکترولیز به دست آمد. تقریبا حذف کامل رنگ پس از 20 دقیقه با دو الکترولیت حاصل شد.

گیاه پونه سا یکی از گونه های مهم از خانواده بزرگ Lamiaceae می باشد که در نقاط مختلف جهان یافت می شود. گونه های پونه، خاصیت دارویی دارند و مطالعه و اسانس گیری اغلب آن ها جهت اهداف دارویی است. در این تحقیق اسانس اندام ساقه ی گیاه پونه سای ترکمنی منطقه صندوق لوی شهرستان نیر استان اردبیل مورد بررسی قرار گرفت. اسانس ریشه ی گیاه به روش تقطیر با آب تهیه شد و سپس اجزای آن به وسیله دستگاه GC/MS مورد شناسایی قرار گرفت. از میان 10 ترکیب شناسایی شده که 9/ 97% از کل اسانس می دادند، نپتالاکتون (ایزومر 4aβ،7α،7aβ)، با 5/ 59%، جرماکرن دی با 5/ 12%، نپتالاکتون (ایزومر 4aα،7α،7aβ) با 8/ 7%، بتا کاریوفیلن با 6/6% و 8 و1- سینئول با 9/ 4% ترکیبات عمده اسانس بودند.

ترکیبات هتروسیکل یا ناجور حلقه موادی با درجه اهمیت بسیار بالا در زمینه های متفاوت از جمله داروسازی، سموم دفع آفات نباتات و...
می باشند. کینوکسالین ها و مشتقات آن دسته ای از این مواد محسوب می شوند. این مشتقات دارای فعالیت های بیولوژیکی شامل: ضدویروس[1]، ضدباکتری[1]، ضداشتعال، ضدسرطان(درمان سرطان روده بزرگ)[1]، ضد افسردگی[1]، آنتی HIV[1] و به عنوان عامل بازدارنده کاربرددارند. هم چنین مشتقات کینوکسالین درزمینه های کشاورزی به عنوان قارچ کش، علف کش، حشره کش موثر می باشند. برخی از کینوکسالین ها به عنوان بازدارنده ی رشد تومورهای گوناگون شناخته شده اند. حلقه کینوکسالین همچنین بخشی از ساختار آنتی بیوتیک های نظیر اینومایسین ولوومایسین است.
واکنش های تک ظرفی(one-plot) از جمله واکنش هایی هستند که در سال های اخیر بسیار مورد توجه محققان قرار گرفته اند. علت این امر راندمان بالای محصول و به تبع آن مقرون به صرفه بودن سنتز مواد شیمیایی به این روش می باشد.
علت راندمان بالای سنتز مواد به این روش عدم نیاز به مراحل جداسازی و خالص سازی است که طبیعتا از نظر کاهش زمان، اتلاف دمایی و کمیت ماده سنتزی نیز نسبت به سایر روش های سنتزی از جایگاه ویژه ای برخوردار خواهد بود

گیاه دارویی سالویا (مریم گلی) از تیره نعناعیان دارای 61 گونه در ایران می باشد که 17 گونه آن انحصاری کشورمان است. این جنس گیاهی به طور گسترده در ایران و سایر نقاط جهان دارای استفاده دارویی و غذایی است. خواص دارویی متعددی از جمله ضدمیکروبی، مهار آنزیمی، ضدسرطان و ضد دیابت برای اسانس، عصاره و ترکیبات خالص به دست آمده از این جنس گزارش شده است. در پژوهش حاضر گونه Salvia syriaca که از شهرستان ارومیه جمع آوری شده بود، مورد مطالعه فیتوشیمیایی قرار گرفته و ترکیبات شیمیایی عصاره استونی آن برای اولین بار در ایران آنالیز شد. استخراج عصاره به روش ماسراسیون و حذف حلال با استفاده از دستگاه تقطیر در خلا چرخان انجام شد. جداسازی اولیه با استفاده از ستون کروماتوگرافی منجر به حصول 18 فراکسیون گردید. با انجام خالص سازی بیش تر برروی فراکسیون 15 به روش کروماتوگرافی صفحه ای، یک ترکیب سفید پودری به صورت خالص به دست آمد. برای تعیین ساختمان ملکولی ترکیب به دست آمده از آنالیزهای NMR یک بعدی (1HNMR و 13CNMR) و دو بعدی (HMBC، HMQC و NOESY) استفاده شد. در نهایت ترکیب داکسترول با فرمول ملکولی C35H60O6 شناسایی گردید شکل (1).

ترکیب هگزامتیلن تترا آمین یا هگزامین به عنوان یک ماده شیمیایی با ارزش و دارای کاربرد فراوان در صنایع مختلف از جمله در فرمولاسیون رزین ها، ماده اولیه در صنعت داروسازی، تصفیه آب و فاضلاب و تولید مواد چربی گیری در صنعت پوشش و آب کاری و هم چنین کاربرد گسترده در تولید مواد پرانرژی مطرح است. در این تحقیق سعی شده است با بهره گیری از مواد اولیه ارزان قیمت محلول های آبی فرمالدهید و آمونیاک، فرآیند تولید این ماده در یک سیستم پایلوت مجهز به خشک کن پاششی، اتمایزر و تجهیزات جانبی اجرا و کنترل کیفیت گردد و تاثیر پارامترهای تعیین کننده بر کارایی خشک کن پاششی مانند دمای هوای داغ ورودی، دبی مواد و سرعت دوران اتمایزر تجزیه و تحلیل و بهینه سازی گردد. استفاده از سیستم اسپری درایر منجر به افزایش ظرفیت و سرعت تولید محصول و کاهش قابل ملاحظه رطوبت آن می گردد.

آب های زیرزمینی جزء بزرگترین آب شیرین برای استفاده انسان می باشد که در دسترس است. در حالی که دو سوم از مساحت سطح سیاره زمین با آب پوشیده شده، بیش تر از آن، آب دریا و یا آب شور است و فقط آب شیرین 2.5٪ است. آب های زیرزمینی، در سفره-های تجدیدپذیر و غیر تجدیدپذیر، حساب برای حدود 95 درصد از آب شیرین قابل دسترس و یا 7/0٪ از همه آب بر روی زمین، فراهم می-کند.
تکنیک های ایزوتوپ می تواند به منظور برآورد سن آب های زیرزمینی، کمک شایانی به هزینه موثر چارچوب مفهومی آب خوان هیدروژئولوژی و سیستم جریان ساخت استفاده شود. استفاده از سن آب های زیرزمینی برای تخمین ذخیره سازی آب خوان، نرخ تجدید آب های زیرزمینی و سرعت جریان به عنوان اوایل به عنوان رادیواکتیویته طبیعی از تریتیوم تصور می شد وC14 توسط آگاروال و همکارانش بیش از شصت سال پیش کشف شد. سن آب های زیرزمینی نیز مزایای بی همتایی برای بهبود مدل های عددی جریان آب های زیرزمینی در سفره های آب منطقه ای بزرگ، که در آن اطلاعات سطح آبی به طور معمول کمیاب هستند رافراهم می کند. سن از محدوده آب های زیرزمینی از کم تر از یک ماه به یک میلیون سال، یا شاید بیش ترمی باشند. آب های زیرزمینی قدیمی توسط فعالیت هایC14 (pMC) اندازه گیری نشان داده شده است.

HLMیکی از پیشرفت های بزرگی در پزشکی است که امکان عمل جراحی در حالت خوابیده را فراهم می کند، در حین عمل های قلبی عروقی، HLM کار قلب و ریه را به عهده می گیرد. ریه های مصنوعی عبارتند از: اکسیژناتور حبابی واکسیژناتور فیلمی واکسیژناتور غشایی که در این مقاله به بررسی اکسیژناتور غشایی می پردازیم. در اکسیژناتور غشایی، خون و گاز مستقیما باهم در تماس نبوده بلکه به وسیله یک غشاء تراوا از یکدیگر جدا می شوند. این ساختار، فضای خونی و گازی مشخص را در اکسیژناتور به وجود می آورد. تعداد عمل های جراحی انجام شده با HLM نیز همانند اعمال جراحی قلبی عروقی افزایش داشته است در این مقاله دستگاه اکسی‍ژناتور مورد مدل سازی و کنترل قرار گرفته است. مدل ارائه شده دارای 13 متغییرحالت می باشد، که با استفاده از نرم افزار متلب حل شده است. سپس با استفاده از یک کنترلر PID روند تغییرات مختلف بر حسب زمان به دست آمد. روند تغییرات مطلوب برای چند متغیر از جمله، pco2 controller و تعیین گردیده است. پایداری هر یک از فرآیندها با استفاده از دیاگرام Bode و هم چنین حساسیت آن ها با استفاده از نمودارهای Nichols تعیین گردیده است. برای 11892= kp=42468 po2controller، ki و 37914=kd می باشد. پارامترهای کنترلر PID برای اجزا مذکور به دست آمد. در مورد کنترل فشار جزئی دی اکسید کربن با روش تنظیم TLC نسبت به سایر روش های تنظیم عمل کرد بهتری داشته است که عبارتند از kc= -0/045 و 81/ 13= TI و 99/ 0 = TD.

امروزه ترکیبات آلی فرار(VOC) به عنوان یکی ازشناخته شده ترین آلاینده های محیط زیست محسوب می گردند. بعضی از این ترکیبات سرطان زا بوده و بعضی ها هم اثرهای سمی دارند ترکیبات آلی فرار (VOC) دارای فشار بخار بالا بوده و به راحتی در دماهای معمول تبخیر می شوند،روش های مختلفی جهت حذف این آلاینده ها ازمحیط های صنعتی ارائه گردیده است. یکی از روش های حذف این ترکیبات استفاده از انواع جاذب ها است. در سال های اخیر استفاده از کربن فعال2، زئولیت3 و آلومینای فعال4 به عنوان جذب کننده جهت حذف آلاینده های محیط زیست از سوی محققین و صنایع مورد توجه خاصی واقع شده است. در مطالعه حاضر هوای آلوده به تولوئن، بنزن، اتیل بنزن، اورتوزایلن واستایرن با استفاده از جاذب ها تصفیه می گردد و تاثیر نوع جاذب و نیز مقدار سطح بستر جاذب بر راندمان حذف تولوئن، بنزن، اتیل بنزن، اورتوزایلن واستایرن مورد بررسی قرار می گیرد. نتایج بیانگر آن است که با استفاده از این جاذب ها و بستر مناسب جاذب می توان vocموجود درهوای محیط های دانه بندی را در دما های پائین و غلظت های کم حذف نمود.

مطالعات متعدد نشان دهنده وجود عناصر فلزی سمی در محصولات پلاستیکی مورد استفاده کودکان بوده ودر بیش ترکشورها با افزایش تقاضای عمومی، شاهد تصویب قانون اصلاح ایمنی محصولات می باشیم. این پژوهش در زمینه بررسی مقدار فلزات سنگین سرب وکادمیوم در اسباب بازی های پلاستیکی مورد استفاده کودکان شهر اردبیل و مقایسه آن با استاندارد در نیمه اول سال 93 صورت گرفت. به منظور انجام این آزمایش، تعداد 45 نمونه از 4 نوع اسباب بازی به صورت تصادفی از چند اسباب بازی فروشی و داروخانه در سطح شهرستان اردبیل جمع آوری شد و پس از انجام عملیات خاکسترگیری و هضم اسیدی با روش اداره استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران، مطابق با استاندارد شماره 6204، غلظت فلزات سنگین آن توسط اسپکتروفتومتری جذب اتمی با شعله تعیین مقدار گردید. در نهایت آزمون های آماری واریانس و تی تست برای تجزیه تحلیل داده ها مورد استفاده قرار گرفت. داده های حاصل از این تحقیق نشان داد که اسباب بازی های مورد مطالعه دارای مقادیری از فلزات سمی بوده که بالاترین میانگین مربوط به عنصر سرب و پایین ترین میانگین مربوط به عنصر کادمیوم می باشد که با فاصله اطمینان 95% ودر سطح آماری 05/0=α می توان گفت میانگین غلظت فلزات مذکور پایین تر از محدوده مجاز استاندارد است. هم چنین مقایسه میانگین ها نشان دهنده ارتباط بین شرایط اقتصادی، کشور تولید کننده، جنس اسباب بازی و غلظت فلزات سمی موجود در آن می باشد.
در نتیجه لازم است آزمون ایمنی اسباب بازی های وارداتی و محصولات ساخت داخل به طور جدی توسط سازمان های ذیربط صورت پذیرد تا در آینده شاهد حذف فلزات سمی از محصولات کودکان باشیم.