نشریه کاربرد شیمی در محیط زیست
پیاپی 21 (زمستان 1393)

امروزه به دلیل افزایش مصرف انرژی درجهان، کاهش منابع نفتی و آلودگی هوا، ضرورت سالم نگه داشتن محیط زیست امری ضروری و غیرقابل اجتناب است. بیودیزل یکی از منابع تجدیدپذیر است که جایگزین مناسبی برای سوخت های فسیلی به شمار می-آید. روش رایج تولید بیودیزل واکنش ترانس استریفیکاسیون از طریق رفلاکس است که دارای مشکلاتی از جمله مصرف بالای انرژی، واکنش صابونی شدن و به دلیل پساب های حاصل از آب شویی سبب آلودگی محیط زیست می گردد. لذا دانشمندان در پی یافتن روش جدیدی برای تولید بیودیزل هستند. در این تحقیق بیودیزل به دو روش مختلف رفلاکس و الکترولیز با نسبت های مختلف کاتالیست کلینوپتیلولیت، الکل به روغن و در مدت زمان های متفاوت تولید شد. مقدار بازده بیودیزل تولید شده به روش رفلاکس و الکترولیز به ترتیب برابر با 72% و 87% می باشد. جهت اطمینان از انجام واکنش طیفFTIR از بیودیزل گرفته شد. تمامی تست های استاندارد بر روی نمونه ها انجام شد که همه نتایج در محدوده مجاز استانداردEN 14214، ASTM D6751 بود. در آخر تست های XRD، SEM و EDX جهت بررسی ویژگی های کاتالیست صورت گرفت.

هدف از این تحقیق حذف یا تخریب تری کلرو فنل (TCP) است که در ابعاد آزمایشگاهی مورد مطالعه قرار گرفت. نمونه ها در شرایط مختلف شیمیایی مورد بررسی قرار گرفت و تاثیر pH بر روی تخریب در شرایط قلیایی بیش تر از حالت خنثی و اسیدی در هر سه مورد سونولیز و ازوناسیون و یا تلفیقی از این دو تا بود. نتایج آزمایشگاهی در pH های مختلف جهت حالت تلفیقی ازون و سونولیز و یا به تنهایی ارائه می-گردد. روش سونولیز به تنهایی تاثیر چندان زیادی در تخریب آلاینده نداشت. راندمان تخریب %99 در محیط قلیایی در کوپل ازوناسیون و سونولیز به دست آمد. راندمان تخریب در مورد سونولیز تنها حدود ده درصد با مقایسه با حالت کوپل با ازون درهمین شرایط شیمیایی بود. مطالعات سینتیکی نشان می دهد که واکنش انهدام از نوع شبه مرتبه اول نسبت به TCP است. ثابت های سرعت درجه اول و دوم بر اساس مطالعات طیف سنجی مورد محاسبه قرار گرفته است.

در این تحقیق، تخریب ماده رنگ زای قرمز کنگو، با استفاده از روش تلفیقی ازوناسیون/ التراسونیک بررسی شد. صنایع رنگ رزی و نساجی یکی از مصرف کنندگان آب به شمار می روند و مقدار قابل توجهی پساب نیز در مراحل مختلف فرآیند، در این صنایع تولید می شود. در این واحدها به علت تنوع روش های تولید، پساب های مختلفی که از نظر کیفیت شیمیایی و از نظر کمیت تفاوت زیادی با یکدیگر دارند تولید می گردد. اگرچه تخریب به وسیله ی التراسونیک راندمان بالایی نداشت، با کوپل شدن اوزناسیون همراه با التراسونیک مدت زمان تخریب کاهش چشم گیری پیدا کرد. در ادامه با بهینه سازی شرایط واکنش، مشخص شد که بیش ترین میزان تخریب در11= pH انجام می شود. تخریب غلظت های مختلف رنگ قرمز کنگو با استفاده از روش کوپل ازوناسیون و التراسونیک نشانداد که با افزایش غلظت، مدت زمان تخریب نیز افزایش پیدا می کند. بررسی مقادیر مختلف التراسونیک نشان داد با افزایش شدت التراسونیک، میزان آلاینده ی بیش تری تخریب می شود. حداکثر راندمان حذف رنگ در مدت زمان 12 دقیقه، برای فرآیند تلفیقی ازوناسیون/ التراسونیک به طور میانگین، در حدود 100% به دست آمد.

در این مقاله اثرات نشت احتمالی گاز هیدروژن برای پیشگیری از وقوع حادثه، در یک پلنت تولید گاز هیدروژن مورد مطالعه قرار گرفته است. برای شبیه سازی از نرم افزار PHAST نسخه 1/53/6 استفاده شده و به بررسی پدیده های انفجار ابر بخار (وی سی ای) و موج ناشی از انفجار (مولتی انرژی) که در صورت انفجار هیدروژن رخ می دهد، پرداخته شده است. این تحقیق با میزان ضریب مرگ و میر(100%) و سطح پایداری جوی (B، D، E) و در سه سرعت مختلف باد (m/s (2،3،5 هم جهت با فوران انجام شده است. نتایج نشان داد موج ناشی از انفجار ابر گاز هیدروژن داخل کوره تا فاصله 20 متری از آن psi5/73-3 می باشد که پس از ارزیابی نتایج با جدول استاندارد، این موج انفجار باعث تخریب کامل کوره و آسیب به ماشین آلات، ادوات و تجهیزات فرآیندی با وزن 1500 کیلوگرم و هم چنین سبب تخریب سازه های فلزی ساختمان ها و از جا در آمدن آن ها می شود.

آب همواره مقادیری املاح، مواد معلق و گازهای محلول همراه خود دارد. وجود برخی از املاح در آب برای سلامتی انسان ضروری است ولی مقدار بیش از حد مجاز آن ها سلامتی انسان را به خطر می اندازد. هدف از این مطالعه، سنجش پارامترهای شیمیایی آب شرب روستاهای شهرستان هریس و مقایسه با استانداردهای ملی می باشد. در این مطاله توصیفی مقطعی انجام شده، تعداد 30 نمونه در زمستان 1389 و بهار 1390 از منابع آب روستایی برداشت و مورد آزمایش و بررسی بر اساس استاندارد متد قرار گرفت. جهت آنالیز آماری نتایج از شاخص های مرکزی و نرم افزارSPSS استفاده گردید. در این مطالعه بررسی ها نشان داد که میانگین کدورت آب شرب روستاها 1> (بر حسب NTU) می باشد که در حد مطلوب است. در مورد pH، نیز مقدار میانگین در روستاها 87/ 7 بوده که در محدوده ی مطلوب می باشد. 46 آب روستاها درصد دارای سختی نامطلوب و 23/ 3 درصد بیش تر از حداکثر مجاز بودند. 13/ 33 درصد دارای نیترات نامطلوب بودند. حدود 30 درصد دارای TDS بیش تر از حد مطلوب و 6 /66 درصد بیش تر از حداکثر مجاز بودند.6/ 26 درصد EC بیش تر از حد مطلوب و 6 /16 درصد بیش تر از حداکثر مجاز بودند.6/ 36 درصد دارای سولفات بیش تر از حد مطلوب و 20 درصد بیش تر از حداکثر مجاز بودند. 20 درصد دارای کلرور بیش تر از حد مطلوب و 32/ 3 درصد بیش تر از حداکثر مجاز بودند.43 درصد کلسیم بیش تر از حد مطلوب شدند.33/ 23 درصد منیزیم بیش تر از حد مطلوب بودند.20 درصد سدیم بالای حد مطلوب شدند. کیفیت شیمیایی آب شرب روستاهای هریس از دیدگاه بهداشتی مشکل آفرین نیست. لیکن به دلیل پایین تر بودن کیفیت آب برخی پارامترها حد مطلوب استانداردهای ملی را تامین نمی نماید.

مقوله مدیریت ریسک ایمنی، بهداشت و محیط زیست یک مبحث جدید در صنایع ایران است. لزوم حفظ منابع مالی، انسانی و محیط زیست برای هر سازمان، اهمیت مدیریت ریسک را توجیه می کند. در این مطالعه برای 17 خطر موجود در واحد الفین شرکت پلی مر آریاساسول که 5/82 درصد از ریسک آن در سطح غیر قابل قبول قرار داشتند، روش هایی پیشگیرانه، کنترلی و اصلاحی جهت مدیریت و کاهش سطح ریسک آن ارائه شد. در نتیجه اعمال این روش ها 76 درصد این ریسک ها به پایین تر از حد آلارپ و قابل قبول رسانده و از شدت اثر این ریسک ها تا حد ممکن کاسته شد.